22ste Jaargang
VRIJDAG 19 JUNI 1931
No. 6926
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
UIT DE OMGEVING
BERICHT
3)e Êcid^elr^Goivïatit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi LeideD 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per poet 12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oenfc.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
regeL
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
FRANKRIJK
FRANSCH VLOOTPROGRAM.
Door de Kamer goedgekeurd.
Gisteren werden in de Fransche Ka-
mer de algemeene beschouwingen gehou
den over het wetsontwerp betreffende het
vlootbouwprogram voor den termijn van
10 April 1931 tot 10 April 1932. Dit pro-
1 gram omvat den bouw van een slagschip
van 23.000 ton, twee kruisers van totaal
7500 ton en zes kustvaartuigen.
Als eerste spreker nam het woord de
afgevaardigde der republikeinsch-democra-
tische partij Le Caur-Grandmaison. Deze
wees op de noodzekelijkheid, dat Frank
rijk een slagschip bouwt, dat opgewassen
is tegen den nieuwen Duitschen pantser-
j kruiser „Deutschland"; een schip van
23.000 ton zal verouderd zijn, voordat het
is afgebouwd. Hij zal toch voor het vloot-
bouwprogram stemmen, indien de regee-
•ring de verzekering geeft, dat zij zal trach
ten te Genève te bereiken, dat de maxi
mum-tonnage wordt opgeheven en dat an
ders Frankrijk schepen zal bouwen van de
maximum-tonnage.
De socialist Auguste Reynaud zeide, dat
men een financieel offer van 1099 millioen
francs wil brengen, om zes maanden na het
begin van de Ontwapeningsconferentie een
nieuw schip te gaan bouwen. Duibschland
heeft sedert het einde van den oorlog
slechts 49.500 ton schepen gebouwd en
Frankrijk sedert 1924 veel meer. Indien
Frankrijk thans een nieuw slagschip van
23.000 ton bouwt, zal Duitschland het tem
po van zijn vlootbouw versnellen.
Herriot verklaarde, dat Duitschland
reeds van het maximaal toegestande ge
bruik maakt. Behalve de pantserkruiser
„Deutschland" zullen nog vijf oorlogs
schepen worden gebouwd. Hij acht het
verontrustend, dat Duitschland met 10.000
ton een dergelijken kruiser bouwt, die
sterker is dan grootere schepen. De 'ver
mindering der maxim um-tonnage biedt
slechts een twijfelachtige veiligheid. De
Latijnsche landen hebben zich helaas door
Duitschland wat de kwaliteit betreft, la
ten overvleugelen.
De links-radicaal Daniélou, rapporteur
over het ontwerp, wijst op de gevolgen van
het vlootbouwprogram, vooral in de ver
houding met Italië.
De Kamer heeft ten slotte met 391 te
gen 196 stemmen een socialistisch voorstel
over de beraadslagingen over het vloot
bouwprogram 1931-'32 tot na de algemeene
ontwapenigsconferentie uit te stellen ver
worpen. Daarna werd het geheele ontwerp
met 410 tegen 168 stemmen aangenomen.
ENGELAND
MACD0NALD EN HENDERSON NAAR
BERLIJN.
Op 17 Juli a.s.
Naar Beuter van goed ingelichte zijde
verneemt zal de Britsche premier Mac-
Donald en de minister van Buitenland-
sche Zaken Henderson den I7en Juli te
Berlijn aankomen om hun tegenbezoek aan
dr. Brüning en minister öurtius te bren
gen.
Het bezoek zal drie dagen duren. De
gasten zullen Vrijdagmorgen in de Duit-
sche hoofdstad aankomen en deze Zon-
dagvond of Maandagmorgen verlaten. In
Duitsche officieel© kringen is men er zeer
over voldaan, dat het tegenbezoek reeds
binne vier weken plaats vindt en dat zoo
wel MacDonald als Henderson komen.
Men waarschuwt er echter thans reeds
voor ook van dit bezoek geen buitenge
wone resultaten te verwaohten. De Duit
sche en Britsche staatshoofden zullen ech
ter gelegnheid hebben de te Chequers be
gonnen gedachtenwisseling voort te zet
ten en alle kwesties te bespreken, die
beide landen en geheel Europa raken.
ITALIË
MUSSOLINI BLIJFT ONGENEESLIJK.
Betreurenswaardig interview van
den duce.
In een interview van een vertegenwoor
diger van het Parijsche Journal'3 over zijn
conflict met het Vaticaan verklaarde Mus
solini, dat de godsdienst niet slechts voor
de massa, doch ook voor de geestelijke be
zieling van den staat dringend noodzake
lijk was.
Hij wensohte niets liever, dan dat in het
geheele land het geloof verbreid zou zijn,
dat de kinderen den catechismus zouden
leeren en dat 3s Zondags de kerken be
zocht zouden worden.
Tot dit doel oefenden de priesters hun
ambt uit. Dat was de religie. De rest
echter was politiek en deze werd door hem
vertegenwoordigd.
Hij zal niet toelaten, dat iemand er
gens aan zou raken, wat. den staat toebe
hoort, en dat was in ieder geval in den
schoolplichtigen leeftijd het kind, dat dan
geheel Ier beschikking vkn den staat be
hoort te staan.
Ter bereiking van haar doel wenscht de
Kerk de autoriteit, die alleen den staat
behoort.
Wat den huidgen strijd met de Kerk be
treft, verklaarde Mussolini dat hij de Ka
tholieke actie genoeg had gewaarschuwd,
doch dat dit niet had geholpen.
Uit de richting, die deze beweging in
sloeg, viel te merken, dat. aan het hoofd
daarvan fanatici stonden van de anti-fas-
cistsche volkspartij. Derhalve moest wor
den ingegrepen.
Overigens waren de incidenten onbetee-
kenend geweest en in het geheel niet te
vergelijken met de Spaansche incidenten.
Het fascisme was meester van den toe
stand.
Mussolini zou niet dulden, dat men het.
fascistisch regiem zou aanvallen, of zelfs
slechts zou becritiseeren.
Die zich rustig gedraagt, kan in Italië
in vrede leven, ook als hij geen aanhan
ger van het fascisme is.
Alle meeningen zijn welkom, voorzoover
zij, politiek beschouwd, opbouwend zijn.
OOSTENRIJK
DE 00STENRIJKSCHE CRISIS.
Nadat de Oostenrijksche Bondspresi
dent dr. Miklas den geheelen dag met den
leider der diverse partijen had geconfe
reerd, is Woensdagavond de de.missionnai-
re Bondskanselier dr. Ender met de for
matie van een nieuw kabinet belast.
Ender verklaarde, dat hij had ervaren,
dat de buitengewone moeilijkheden der
huidige situatie niet op de gewone wijze
door het parlement kunnen worden opge
lost, zoodat hij zich slechts dan met de ka
binetsformatie zou Tnmnen belasten, wan
neer hij over d6 voor zulk een oplossing
vereischte middelen zou kunnen beschik
ken.
Hoofdvoorwaarde was, dat het parle
ment aan de regeering vergaande buiten
gewone volmachten geeft, ten einde het
evenwicht in de Bondsbegrooting spoedig
te herstellen en ten aanzien van de kwes
ties ,die met den krach der Oesterreichi-
sche Kredit-Anstalt verband houden, de
noodige maatregelen te kunnen treffen.
De eisch van dr. Ender, dat hem voor
de vorming van een nieuw kabinet buiten
gewone volmachten zouden worden ver
leend, vormde gisteren 3t onderwerp van
de beraadslagingen in de verschillende
parlementaire clubs.
Gisteravond werd bekend, dat de sociaal
democraten zich tegen de eisch van dr.
Ender om op dezen grondslag een kabinet
te vormen zouden verklaren, zoodat deze
kabinetsformatie in parlementaire krin
gen als mislukt beschouwd wordt.
ZUID-AFRIKA
GEVECHT IN NATAL.
Uitbarsting van jarenlange vijandigheid.
Uit Pietermaritzburg wordt gemeld: De
roodgekleurde hemel, welke gisterochtend
voor zonsopgang boven Kranskop in Na-
tal te zien was, wees er op, dat het bloe
dige gevecht tusschen de stammen Hlong-
wa en Amabomvu nog niet geëindigd was.
Zooals gemeld werd eergisteren een in-
landsche huwelijkspleohtgheid wreed ver
stoord door een aanval van de leden van
een vijandigen stam, die een afschuwelijke
slachting aanrichtten en de hutten der
bruilofstgasten in brand staken. Acht
vrouwen en een kind kwamen in de vlam
men om, terwijl een man met een assegaai
werd afgemaakt. De districtsautoriteiten
vreezen, dat dit de uitbarsting beteekent
van de vijandige stemming welke reeds
eenige jaren tusschen beide stammen be-
shaat. De politie doet pogingen om tus-
schenbeide te komen.
Nader wordt uit Duran gemeld: Bij het
eergisteren geleverde gevecht tusschen
vijandelijke stammen te Kranskop zijn vol
gens de laatste berichten 17 .inlanders ge
dood en 17 gewond. De rust is thans weer
eenigszins teruggekeerd. De aangevallenen
hebben van het treffen van maatregelen
voor het nemen van wraak afgezien.
ARBEIDSGESCHILLEN.
Landbouwbedrijf op Zuid-
Beveland.
In het loongeschil in het landbouwbe
drijf op Zuid-Bevelaud, heeft de Rijksbe
middelaar, prof. mr. P. J. M. Aalberse, het
voorstel gedaan het geschilpunt aan arbi
trage te onderwerpen. Dit voorstel is aan
genomen door de arbeidersorganisatie en
de afdeelingen Oveza-nde en Kwadendam-
me van den R. K. Land- en Tuinbouw bond
(werkgevers), doch verworpen door de af
deelingen 's Heerenhoek, Lewedorp en
Heinkenszand van dien bond.
De staking in de Stoelen-
industrie te Oorschot.
De rijksbemiddelaar in het vierde dis
trict, prof. mr. P. J. M. Aalberse, heeft par
tijen, betrokken bij de staking in de stoe-
lenindustrie te Oorschot, welke staking
reeds drie maanden duurt, opgeroepen tot
een nieuwe conferentie op Vrijdag 19 Juni
te 3s Gravenhage in het gebouw der Twee
de Kamer, 3s ochtends te 11 uur.
EEN ANTI-DUMPINGSWET IN
VOORBEREIDING.
Bij den Raad van State.
Uit betrouwbare bron vernemen wij, dat
de Regeering een anti-dumpingswet in ge
reedheid heeft gébracht. Het legislatief
ontwerp, dat de Regeering de bevoegdheid
geeft in evidente .gevallen van dumping
afweermaatregelen "j te treffen, zou zich
reeds voor het vereischte onderzoek bij den
Raad van Staten bevinden.
Naar ons verder ter oore kwam, heeft de
commissie voor economische politiek zich
op drie stemeonn na tegen het wetsontwerp
verklaard.
Niettegenstaande dit votum heeft Minis
ter Verschuur toch doorgezet en wil hij zijn
voorstel aan het oordeel der Volksverte
genwoordiging onderwerpen.
UITVOERING VAN DE ZIEKEN
FONDSWET.
Voor 1931 geen bijdragen verschuldigd.
Naar wij vernemen, heeft de Minister
van Arbeid, Handel en Nijverheid aan de
bedrijfsvereenigingen bericht, dat hij be
sloten heeft de in werktreding van art.
124 der Ziektewet (bijdragen Ziekenfonds
wet in afwijking van vroegere voornemens
tot een later tijdstip uit te stellen.
Krachtens dit besluit zal over 1931 geen
bijdrage worden geheven.
KATHOLIEKE ARBEIDERS
INTERNATIONALE.
Internationaal congres te Utrecht.
Aan de Groote Verbondsdemonstratie op
Zondag 6 September te Utrecht, zal op
Vrijdag 4 en Zaterdag 5 September even
eens te Utrecht een internationaal congres
voorafgegaan van de Katholieke Arbeiders
Internationale.
Naar de „Volkskrant33 verneemt, zullen
hier worden besproken:
de Encycliek „Quadragesimo Anno" van
Paus Pius XI en hare beteekenis voor do
strevingen van de arbeidersstandsbewo-
ging; en
de overwinning van de wereldcrisis door
zedelijke ordening en internationale solida
riteit.'
Ten aanzien van de inleiders kan worden
meegedeeld, dat het eerste onderwerp ver
moedelijk zal worclen belicht door een Belg,
heb tweede onderwerp, in tweeën gesplitst,
door een Duitscher en een Nederlander.
De Haagsche annexatie.
Na het herhaalde verzoek van de ge
meente 3sGravenhage, thans gesteund door
de meerderheid (kleinste meerderheid) van
Ged. Staten van Zuid-Holland, om annexa
tie van Voorburg en Rijswijk wederom in
een accuut stadium is gekomen, begint ook
van de zijde der bedreigde gemeenten het
latente verzet meer en meer merkbaar te
worclen.
Ook de Katholieke Kiesvereeniging te
Voorburg is, evenals de andere Kiesver-
eenigingen aldaar (behalve dan die der
S.D.A.P.), ten zeerste tegen de annexatie
gekant, omdat Voorburgs sterk rechtsch
Gemeentebestuur ten offer dreigt te val
len aan de Haagsche Links-georiënteerde
expansierecht.
Als inzet van den openlijken strijd der
Voorburgsche Katholieken tegen de an
nexatie, zal de secretaris der R. K. Kies
vereeniging, de heer H. van der Plas,
Maandag a.s. in het Stations-koffiehuis een
uiteenzetting geven van de motieven tegen
annexatie in het algemeen en tevens van
de bezwaren, welke speciaal van katholieke
zijde tegen de opheffing van Voorburg be
staan.
De Haarlemsche financiën en de radio.
Door de afdeeling Haarlem van den
Vrijz. Dem. Bond is aan den Minister van
Waterstaat een telegram verzonden, waar
in gezegd wordt, dat 6 Juni voor de V.A.
R.A. de heer Reinalda gesproken heeft
over de Haarlemsche gemeentepolitiek en
een heftigen aanval gericht op het beleid
van den Haarlemschen wethouder van Fi
nanciën mr. Slingenberg. Waar de aanval
geheel ongemotiveerd en de critiek geheel
ongerechtvaardigd is, verzoekt de afdee
ling Haarlem den Minister haar vóór 24
Juni een half uur zendtijd te willen toe
staan, ten einde mr. Slingenberg gelegen
heid te geven zich tegen deze ongemoti
veerde critiek te verdedigen.
Naar het „Huisgezin" verneemt, zal
jhr. mr. F. van Rijckevorsel zich bij de pe
riodieke verkiezing van leden van Gede
puteerde Staten van Noord-Brabant
in Juli a.s. niet meer beschikbaar stellen
voor dit ambt.
Bij de N.V. Tankfabriek te Geer-
truidenberg werden weder enkele arbeiders
ontslagen, terwijl men er noodgedwongen
toe is over gegaan, om de veertigurige
werkweek in te voeren. De loonen werden
met drie cent per uur verlaagd.
Zondag 28 Juni a.s. zal het vijf en
twintig jaren geleden zijn, dat de heer A.
Th. van R ij e n te Tilburg, voorzitter van
den Bosschen Diocesanen Werkliedenbond,
benoemd werd tot ambtenaar van genoem
den Bond.
N00RDWIJK.
Derde-orde-dag. De Haarlemsche fede
ratie van Derde-Orde-Afdeelingen komt
Maandag a.s. in processie naar de relieken
van St. Jeroen. Om half 10 pleohtige H.
Mis met preek in de St. Jeroenskerk, daar
na bezoek aan het martelveld.
Te half 3 feestvergadering in hotel Royal,
waar als spreker zal optreden Pater mr. E.
v. d. Helm O.F.M. uit Katwijk.
Oranje-vereeniging. Woensdagavond
vergaderde de O. V. in Hotel Royal onder
presidium van den heer H. A. Mathot. Is
het regel dat de voorzitter de aanwezigen
welkom heet, hfèr werden de rollen, omge
draaid en werd de voorzitter door een der
aanwezigen in een gedicht welkom geheet
ten, hetwelk met- een luide bijval door de
overigen werd onderstreept. De voorzitter
dankte voor deze aardige attentie en ver
trouwde, dat in navolging hiervan de be
sprekingen en besluiten een aangenaam
verloop zouden hebben. Na voorlezing der
keurige notulen, welke onveranderd wer
den vastgesteld kwamen eenige ingekomen
stukken ter behandeling, o.a. een verzoek
van het fanfarecorps Excelsior'3 om in
aanmerking te mogen komen om het con
cert op den vooravond van de feestelijkhe
den in den tent op het Lindenplein te
geven. Het bestuur was van oordeel, dat
hiertegen geen enkel bezwaar was, daar het
fanfare thans alleszins een zeer goed con
cert kan geven, waarom zij een voorstel
deden dit verzoek toe le staan, waartegen
niemand een enkel bezwaar had. Thans
werd aan de orde gesteld het weder orga-
niseeren van een Oranjefeest en wel de
openingsavond op 1 September en 2 en 3
September de Volksspelen en vermakelijk
heden, wat de algemeene goedkeuring ver
kreeg en waarvoor de goedkeuring der auto
riteiten zal worden aangevraagd.
Over het. a-1 of niet organiseeren van een
étalage-wedstrijd op 1 September ontspon
nen zich lange discussies. Het bestuursvoor
stel was, omdat, een étalage-wedstrijd bij
het publiek steeds in de goede smaak viel
en een aangename stemming 6ij allen ver
wekten, deze weder te doen organiseeren,
doch dan hiervoor een commissie te benoe
men buiten het bestuur om, bestaande uit
niet winkeliers en deze de bevoegdheid te
verleenen te mogen handelen naar eigen
goeddunken onder toezicht van twee toe
gevoegde bestuursleden.
Algemeen was men van meening dat
hiermede een stap in de goede richting
werd gedaan en bekwam dit voorstel bij
stemming een groote meerderheid. Na stem
ming en herstemming werden in deze com
missie benoemd de heeren P. Ruigrok, Jac.
de Groot en A. N. v. Went, die nu nadere
plannen zal uitwerken om dan te gelegener -
tijd een vergadering te beleggen, waarop
alle Noordwijksche Winkeliers uitgenoodigd
zullen worden. Alzoo zullen dus de feeste
lijkheden geopend worden met een étalage-
wedstrijd, te 8 uur concert op het Linden-
plein te geven door Excelsior en keuring
der versierde straten.
2 September: 9 uur Kinderoptocht en trac-
tatie, 1 uur gecostumeerd Ringrijden met
paard en wagen. Na besprekingen werd be
sloten het gecostumeerde niet verpliohtend
te stellen; 8 uur zanguitvoering door de
Zij, die zich met 1 Juli op „De
Leidsche Courant" abonneeren,
ontvangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het Fransche vlootprogram.
Een betreurenswaardig interview met
Mussolini.
Chr. Zang vereen. „Soli Deo Gloria" en „Ad-
vendo"; 3 September: 9 uur Kinder- en
Volksspelen, welke te 2 uur zullen worden
voortgezet, terwijl te 8 uur Noordwijks
Mannenkoor een zanguitvoering zal geven.
Nog werd besloten een nieuwe verlichting
op het Lindenplein aan te brengen door het
aanschaffen van electrisohe snoeren met
gekleurde lampjes. Besloten werd ieder jaar
hiervoor een gedeelte aan te schaffen om
zoodoende na verloop van eenige jaren in
het bezit te komen van een volledige ver
lichting.
Artikel 6 van het. huish. regl., hetwelk
handelt over de plichten en rechten van
de leden, werd aldus gewijzigd, dat als een
lid zijn verplichtingen niet nakomt of zich
schuldig maakt aan onbehoorlijkheden ten
nadeele van de Oranjevereeniging, hij ge
royeerd kan worden. Na een zeer vrucht
bare rondvraag sloot de voorzitter onder
dank voor de aangename besprekingen deze
bijeenkomst te bijna 12 uur.
NOORDWIJK AAN ZEE.
Oranjevereeniging. In „Centraal" ver
gaderde de O.V. onder leiding van den
heer G. v. d. Luyt. Met een welkomstwoord-
je werd geopend en hoewel het geen roos
kleurige tijd is meende men toch wel een
Oranjefeest te kunnen organiseeren. De no
tulen werden ongewijzigd gearresteerd. De
controlecommissie bracht verslag uit van
het nazien der boeken en kas. De heer v.
Welg constateerde, dat alles correct in or
de was, zooals men dat van de afgetreden
penningmeester gewoon was. Daarom werd
den afgetreden functionaris, den heer J.
Mooykens, hartelijk dank gebracht. Hierna
kwam aan de orde een wijziging van art. 13
van het huishoudelijk reglement, welke wij
ziging vaststelt dat niet de voorzitter, maar
het dagelijksoh bestuur de vereeniging ver
tegenwoordigt en dat de vergadering per
oonvoc-aat zal worden bijeengeroepen, in
plaats van per advertentie.
Hierna werd een begrooting van uitgaven
voorgelezen, welke uitgaven zullen bedra
gen 1055.
De datum van feestviering werd na lange
discussie vastgesteld op Vrijdag 28 Aug.
Het reglement geeft 31 Augustus aan, maar
dat is een onmogelijkheid. Als volksspelen
werden genoemd in plaats van ringrijden
een historische of allegorische optocht, hard
rijden met hindernissen met paarden op
het strand. Als slot springen, touwtrekken,
tonknuppelen, per fiets over een wipplank
rijden en dan een cadeau grijpen. De dag
zal weer aanvangen met een kerkdienst.
Er werd de aandabht op gevestigd, dat
deze kerkdienst niet die 'belangstelling heeft
die er van verwacht werd. Voorgesteld
werd nog om de kerkdienst te houden op
de dag van 31 Augustus, doch dit werd af
gewimpeld. Het bestuur zal een andere
plaats zoeken voor het houden van de zang.
omdat het in de Hoofdstraat te nauw en
te rumoerig is. Gelijk met de zang wilde
men dan nog een paar volksspelen houden,
omdat men gaarne de jongens bij de zang
weg zou hebben, daar dat de herriemakers
zijn. Men zal vragen b.v. op het autopark.
Ook werd in overweging gegeven een tent
van pasklaar gemaakt hout te laten zetten
en te koopen, desnoods de betaling over
verschillende jaren te verdeelen. Nu Hebben
we elk jaar onkosten en er schiet niets van
over. Het bestuur zal in dien geest hande
len. De muziek wil tijdens het marcheeren
door het dorp een beetje vrijer loopen en
niet door het publiek opgdrongen worden-
De regeling zal aan den commissaris wor
den overgelaten. Als bestuursleden werden
gekozen de heeren J. van Gap ellen en E. L.
de Witt. De heer v. Capellen nam zijn be
noeming nog niet aan en daarom werd als
reserve aangewezen Dr. v. d. Niet. Tenslot
te werd nog dank gebracht aan de afgetre
den bestuursleden, waarna de voorzitter
deze zeer goed beaoohte vergadering sloot.
