22ste Jaargang
DINSDAG 16 JUNI 1931
No. 6923
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
BERICHT
S)e£cidóclie6oii^aitt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per poet 12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
V Aan politiek doen!
Ieder Katholiek moet aan politiek
doen.
Zeker in dezen zin, dat hij er niet onver-
•chillig voor is;
dat hij aan de politieke actie geeft den
moreelen steun, waartoe hij door zijn maat
schappelijke positie, door de persoonlijke
omstandigheden, waarin hij leeft en ver
keert, zich geroepen moet gevoelen;
dat hij aan de politieke actie schenkt de
gaven van zijn geld, in overeenstemming
met zijn financieele draagkracht.
En die politieke actie worde door de Ka
tholieken gevoerd in de Katholieke Kiesver-
eeniging „in hechte eenheid en in den goe
den geest", naar het woord van den Partij
bestuur-voorzitter mr. Goseling.
Helaas, is 't hier en daar bij de gemeen
teraadsverkiezingen gekomen tot een schei
ding onder de Katholieken, wat blijkt uit
de indiening van z.g. vrije lijsten.
Dat zal iedereen betreuren. Want, als
er twee of drie groepen onder de katholieke
kiezers afzonderlijk optrekken, waarom zou
't dan ten slotte niet kunnen komen tot nog
wel tien andere groepeeringen 1
En dat door zulke een splitsing onder
de Katholieken de kracht wordt gebroken,
spreekt toch vanzelf!
Nu willen wij niet beweren, dat van z.g.
vrije lijsten, van katholieke zijde ingediend,
overal nadeelige gevolgdh zijn te ver
wachten voor de politiek, als zooda
nig.
Maar in ieder geval is toch als nadeelig
gevolg daarvan te vreezen: een min of
meer geprikkelde en verbitterde stemming
en gezindheid, onder de Katholieken onder
ling!
Dat men dit laatste gevolg toch nog
wete te voorkomen daar, waar nu reeds fei
telijk z.g. vrije lijsten zijn ingediend. Als
men voor de toekomst het herstel der een
heid mogelijk en makkelijk wil maken, dan
zij men daar nil v a n a 11 e z ij d e n bij de
propaganda voorzichtig, zooveel mogelijk
zorgvuldig vermijdend alles, wat kan prik
kelen en verbitteren.
Wij hebben voor ons zelf deze maatstaf
aangelegd, waar ons ingezonden stukken
ter plaatsing werden aangeboden.
In alle gemeenten, waar nog gestemd
moet worden, is nu toch wel onder de Ka
tholieken bekend het nummer van de lijst
der R. K. Staatspartij.
In Leiden is het, op Woensdag 24 Juni,
lijst 10.
ITALIË
FASCISME EN KERK.
De wandaden in Priverno.
Ofschoon de „Osservatore Romano" zijn
bekende chroniek, betreffende de fascisti
sche aanslagen tegen de katholieken en
hun eigendommen, heeft gestaakt, bevatte
het blad toch dezer dagen, bij wijze van
uitzondering, een uitvoerig relaas met tal
van nader bijzonderheden over het bar-
baarsch optreden van een troep fascisten
te Priverno, in de provincie Rome, waar
de bisschoppelijke kanselarij werd aange
vallen en haar kostbare inhoud voor een
groot deel verwoest.
De deuren van het gebouw werden in
geslagen, de sloten uit de deuren gebro
ken, de documenten van het archief op
den grond geworpen en gedeeltelijk ver
scheurd, de kasten stuk geslagen, waarde
volle banden vertrapt.
De speciale afdeeling, welke volgens
kanoniek voorschrift „archivium secretum"
heet, werd extra onder handen genomen.
De daar aanwezige boeken en documenten
zijn voor een goed deel volkomen ver
nield.
Er is ook gestolen, de inhoud der geld-
casetten werd meegenomen.
Van de in de zalen aanwezige schilde
rijen is maar weinig gespaard geblevèn.
Een crucifix werd verbrijzeld, een schilde
rij, voorstellende Paus Pius X z.g. en de
beeltenis van den thans regeerenden Paus
en van den bisschop werden vernield.
Een zilveren rozenkrans van een Maria
beeld werd later platgetrapt op straat ge
vonden en door carabinieri terugbezorgd
Eenige documenten en prenten en een
brief met opschrift „Sub secreto sigilli pon-
tificii" werden eveneens op straat gevon
den en ter kanselarij teruggebracht.
Het wapen der bisschoppelijke curie
boven den ingang werd afgerukt. Men
vond het, eenige dagen later, met een ge
meen opschrift beklad, terug in een der
openbare toiletten der plaats.
Ook in de zalen der kanselarij had de
woeste bende haar anti-katholieken zin
in allerlei, muurbekladsels tot uiting ge
bracht.
De bevolking is nog steeds zeer onder
den indruk van dit barbaarsch vanda
lisme.
De „Agenzia Stefani" heeft, na de „Os-
servatóre"-publicatie van het geval, een
korte mededceling gepubliceerd, waarin
het heet, dat „een in de Italiaansohe taal
verschijnend blad van een staat buiten Ita
lië, de aangelegenheid uitvoerig heeft ver
meld, zoodat ze nu ook haar weg in de
buitenlandsche pers vindt. Echter vergat
men er bij te vermelden, dat de Italiaan
sche autoriteiten de daders reeds hebben
gearresteerd en wegens huisvredebreuk en
aanslag tegen den godsdienst zullen straf
fen
Waarop de „Osservatore Romano" het
communiqué van Stefani publiceert, doch
aanvult met de interessante bijzonderheid,
dat zich onder de gearresteerde en naar de
gevangenis overgebrachte raddraaiers ook.,
eenige leden van de fascistische militie
bevinden."
DUITSCHLAND
ZAL DE RIJKSDAG TOCH
BIJEENKOMEN.
Beducht voor een crisis.
In de ontwikkeling der politieke situa
tie te Berlijn is gisteren een ongunstige
wending ingetreden en de mogelijkheid,
dat het in Duitschland toch tot een kabi
netscrisis zal komen, wordt steeds grooter.
In sociaal-democratische kringen was men
gisteravond buitengewoon pessimistisch ge
stemd. Men gelooft niet, dat een bijeen
roeping van den Rijksdag die het aftre
den van het kabinet-Brüning met zich zou
brengen nog vermeden zal kunnen wor
den, daar de sociaal-democratische Rijks
dagfractie heden waarschijnlijk met over
weldigende meerderheid zich ten gunste
van zulk een bijeenroeping zal uitspre
ken.
Deze verrasende keer in den staat van
zaken is een gevolg van een succesloos
verloopen conferentie, die de leiders der so
ciaal-democraten, o.w. Wels, Breitscheid
en Hilferding, gisteren met rijkskanselier
Brüning hebben gehad. Bij de bespreking
waren ook de rijksminister van Financiën
dr. Diedrich, de rijksminister van Arbeid,
dr. Stegerwald, Rijksbankpresident dr. Lu
ther, de Pruisische minister-president, dr.
Braun en de voorzitter van den Rijksdag
Löbe tegenwoordig.
Met beslistheid bleef de rijkskanselier
zich tijdens deze beraadslaging ook tegen
een bijeenroeping der begrootingscommis-
sie verzetten, terwijl hij er opnieuw op
wees, dat het bijeenroepen van den Rijks
dag de demissie van het kabinet ten ge
volge zou hebben.
Evenals tegenover de vertegenwoordi
gers der vakvereenigingen verklaarde Brü
ning ook thans, dat een wijziging der nood
verordening op het oogenblik niet mogelijk
was. Hij was echter bereid, in October be
sprekingen te openen, ten einde aan den
Rijksdag bij diens weder-bijeenkomen een
compromis voor te leggen. De rijkskanse
lier liet er echter geen twijfel aan bestaan,
dat belangrijke gedeelten der nood-veror
dening niet gewijzigd of ingetrokken kun
nen worden.
SPANJE
SPANJE'S TROEBELEN.
Kard. Segura uitgewezen.
De kardinaal-aartsbisschop van Toled»,
Z. H. Em. Segura y Saenz, zou heden van
zijn Rome-reis naar Spanje terugkeeren.
Nauwelijks was echter zijn aankomst op
Spaanschen bodem gesignaleerd, of de re
geering gaf opdracht, den kerkprins op te
sporen en hem te verzoeken het land te
verlaten.
Even later hield de civiele garde op den
weg Guadalajara-Mad-rid, den auto van den
kardinaal aan. Zij deelden den prelaat het
regeeringsbevel mede, waarna kardinaal
Segura zich naar een klooster te Guadala
jara begaf, waar hem werd toegestaan,
eenige uren uit te rusten.
Daarna is hij weer naar de Fransche
grens vertrokken.
Minister Lerroux aan 't woord.
De Spaansche minister van buitenland-
sche zaken Lerroux, heeft te Burgos een
rede gehouden, waarin hij de onlusten van
den laatsten tijd scherp afkeurde en vooral
het verbranden van de kloosters veroor
deelde.
Hij verklaarde, dat alle godsdiensten
thans volledige vrijheid voor de uitoefe
ning van hun eeredienst hadden gekregen
en dat dus verdraagzaamheid jegens de an
dere godsdienstige groepen geëischt mocht
worden.
Wanneer bij de aanstaande verkiezingen
de huidige regeering zou worden verslagen,
zal dat waarschijnlijk noch het herstel van
de monarchie, noch de instelling van een
dictatuur tengevolge hebben. Maar het land
zou erdoor verzinken in een toestand van
gevaarlijke anarchie.
Bloedige botsing in Badajoz.
Doordat de bevolking van Badajoz zich
verzette tegen het bijeenkomen van den
onlangs gekozen gemeenteraad, ontstond er
een botsing met de politie, waarbij een lid
van de guard ia civil werd gelyncht. Nadut
er versterkingen waren gearriveerd, had
er een schietpartij plaats, ten gevolge waar
van twee burgers werden gedood en talrijke
andere werden gewond. Verscheiden perso
nen werden gearresteerd.
AMERIKA
REDE VAN HOOVER OVER DE CRISIS
Op een diner, aangeboden door de ver-
eeniging van hoofdredacteuren van repu-
blikeinsche bladen te Indianapolis, heeft
president Hoover een rede gehouden, die
algemeen beschouwd wordt als de inzet van
de campagne voor de presidentsverkiezin
gen, die het volgende jaar worden gehouden
en waarbij hij oa scherpe critiek uitoefen
de op de methodes van WalLstreet. Hoovers
rede was hoofdzakelijk gewijd aan binnen
land sche politieke kwesties en over het bui
tenland sprak hij niet, behalve dan wat be
treft de oorzaak van de algemeene crisis,
die volgens den president niet in Amerika
is te zoeken, doch veeleer in het buitenland.
De voornaamste oorzaken van de alge
meene crisis moeten buiten de Ver. Staten
worden gezocht, aldus de president. Zij' is
in het buitenland ontstaan en wel ingevol
ge de verderfelijke erfenis van den wereld
oorlog in Europa, n.l. de toeneming der be
wapening en de vernieling van het economi
sche leven door de nieuwe grenslijnen, daar
na is de crisis naar Amerika overgeslagen.
Zonder de inwerking van buitenaf, aldus
vervolgde Hoover, zou Amerika zich reeds
maanden geleden, hersteld hebben van de
depressie in de Ver. Staten, die een gevolg
is van de speculatie en de verkeerde lei
ding der zaken. Ondanks de economische
verbindingen met andere staten, welker be
lang de president niet wil onderschatten,
zal Amerika zich, omdat het sterk is, spoe
dig weer herstellen. Sprekende over de
maatregelen, om de gevolgen van de crisis
te verzachten, zeide de president: „Wij blij
ven ten strengste immigratie uitsluiten, tot
ons eigen volk werk zal hebben gevonden.
Op het oogenblik verlaten meer menschen,
vrijwillig of niet, ons land, dan er binnen
komen". Nadrukkelijk verzette Hoover zich
tegen een verlaging van de douanetarieven.
Op die punten weet de regeering van geen
wijken, zij blijft vasthouden aan den huidi-
gen levensstandaard.
De president verzette zich tegen een aan
zetten van de belastingschroef, om den hui-
digen toestand te boven te komen, vooral
omdat daardoor aa-n de industrie het be-
noodigde kapitaal wordt ontnomen. Verder
verklaarde Hoover zich een voorstander
van werkloozenverzekering, voor zoover die
geschiedt door een overeenkomst tusschen
de arbeiders en de patroons en de regeering
er buiten blijft.
Eerst moet Amerika orde brengen in
eigen huis, want een welvarend. Amerika is
het begin van een welvarende wereld. Hij
meent, dat het mogelijk is, dat de effecten
beurs wordt gebruikt voor onwettige spe
culaties, ten einde aldus de crisis te ver
scherpen. Hij zal een herziening van het
bajik- en beurswezen overwegen, alsmede
een vermindering der belasting van grond
bezitters. In plaats van het door velen voor
de Ver. Staten geëischte vijfjaarsplan, naar
Russisch voorbeeld, stelde de president een
Amerikaansch pain voor, dat aan de bevol
king, die in de komende twintig jaren met
millioenen zal stijgen, betere levensvoor
waarden zal bieden, n.l. betere huizen,
mooiere steden, duizenden nieuwe fabrie
ken, nieuwe parken en scholen.
De president besloot zijn rede met de
verklaring, dat hij getrouw aan de traditie
der democraten elkeen een kans wil geven,
en noch de particuliere industrie noch an
dere particuliere bedrijven zal beperken
door regeeringsmaatregelen.
CHINA
MODERNE CHINEESCHE BANDIETEN
Sinds acht maanden wordt door bandie
ten in Noord-Hoepel een Luthersch predi
kant gevangen gehouden. Aan den leider
der Luthersche zending in Peking gewerd
dezer dagen een schrijven, waarin zij be
halve de reeds eerder gevraagde gramo-
phoonplaten, tennisrackets, polshorloges,
vulpenhouders en voetballen, thans ook nog
piano's, orgels en een drukpers als losgeld
eischen. De Luthersche zending is niet ge
neigd deze artikelen te sturen, hetgeen,
naar het schijnt, den bandieten niet onwel
kom is; de predikant geeft hun n.l. sinds
eenigen tijd Engelsche les, zoodat zij hem
slechts noode zouden zien vertrekken.
EEN GEMEENTERAAD OM DOOR EEN
DERDE STEM.
Bij deverkiezing voor den gemeenteraad
te St. Annaland heeft zich het merkwaardig
verschijnsel voorgedaan, dat deze raad, die
in meererheid links was, door een verschil
van 1/3 stem rechts is geworden.
De rechtsche lijst behaalde 457 stemmen
en daar de kiesdeeler 152 was, waren geko
zen drie der candidaten met een overschot
van één stem. De linksche lijst verkreeg 341
stemmen en had dus direct 2 zetels en een
overschot van 37 stemmen. Een zesde zetel
kon direct aan de lijst van Gemeentebelang,
eveneens links geörienteerd, worden toege
kend; deze lijst verwierp 171 stemmen.
Om voor een restzetel in aanmerking te
komen moest de oficieele linksche lijst per
zetel drie kwart van den kiesdeeler zijnde
14 stemmen, hebben, of in totaal 342; hij
had er maar 341, of 1/3 stem per zetel te
weinig. Zoo kreeg de rechtsche lijst met
slechts één stem boven de drie directe ze
tels den restzetel. Deze partij had dus per
zetel 457 4 is 114 1/4 stem en dus juist vol
doende om per zetel drie kwart van den
kiesdeeler te hebben.
DE TIJD.
Vijf aandeelhouders van De Tijd, de
heeren mr. Witteman, dr. Schneider, dr. J.
v. Gils, P. W. de Jong en Ed. Brom, heb
ben aan vooraanstaande Katholieken van
Nederland een circulaire verzonden, waar
in zij wijzen op de belangrijkheid eener ver
gadering van aandeelhouders, welke heden
zou worden gehouden en waarin over het
voortbestaan van „De Tijd" zou worden be
slist. Zij verzoeken om handteekeningen on
der een adres aan de vergadering van aan
deelhouders, in welk adres krachtig wordt
aangedrongen „De Tijd" te handhaven.
Zaterdag j.l. is aan een 35-tal employe's
van de N.V. Dagblad en Drukkerij „De
Tijd", bij de uitbetaling van het weekloon,
een brief ter hand gesteld, waarvan de in
houd een opzegging met veertien dagen van
de dienstbetrekking aan de onderneming
bleek te bevatten.
Voor het meerendeel betreft deze aan
zegging van ontslag technisch personeel,
alsook personen, die aan de administratie
of de expeditie van het blad werkzaam
zijn. Daarbij zijn er verscbeidenen met twin
tig en meer dienstjaren.
OPROEP.
In verschillende bladen leest men, dat
het leidend Katholiek orgaan „De Tijd"
gaat verdwijnen.
In de oogen van ondergeteekenden, wier
oordeel, naar hun blijkt, door velen wordit
gedeeld, zou dit een oneer zijn voor de Ka
tholieke vlag en een ware ramp voor de
zaak van Kerk en Vaderland.
Zij willen dus den val van „De Tijd" trach
ten te verhoeden en doen bij dezen een be
roep op alle vrienden van „De Tijd", om,
aan het adres van een der onderstaande
personen, als bewijs van instemming met
de pogingen om „De Tijd" te behouden hun
visitekaartje te willen zenden.
Ten spoedigste vernemen zij, die zulk
teeken van instemming gaven, nader.
Het is kort dag, zend uw kaartje per
ommegaande, als gij onze opvatting deelt,
postbus (elf) A'dam. Hubert Cuypers,
A'dam, mr. C. Kropman, wethouder, Adiu.
de Ruyterweg A'dam, dr. L. C. J. v. Gorkom,
Koninginneweg 113, Bosch, prof. dr. A. Ste
ger, Lonckhorstlaan 36, Heemstede, prof.
mr. W. P. J. Pompe, Maliestraat 5, Utrecht,
F. W. Swaene, Mariaplaabs 22, Utrecht, dr.
H. Poels, Heerlen, W. de Veer, A. v. Osta-
delaan 4, Utrecht, dr. H. Verhoeven, Centr.
Bur. Onderw. Bezuidenhout 275 den Haag.
De Koninklijke familie naar Parijs.
De Koningin, Prins Hendrik en de Prin
ses zijn gisteravond naar Parijs vertrokken.
De Koingin en H.K.H. waren te Amsterdam
I ingestapt; de Prins kwam in Den Haag in
den trein.
Zij, die zich met 1 J u 1 i op „De
Leidsche Courant" abonneeren,
ontvangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nadere bijzonderheden omtrent de
scheepsramp bij St. Nazaire. (Buiten!. Be
richten 2de blad).
Dreigende crisis in Duitschland.
Kardinaal Segura uit Spanje uitgewezen.
BINNENLAND.
Benoemingen Bisdom Haarlem (Kerk
nieuws, 1ste blad).
DE BROODPRIJSVERHOOGING.
Ingaande 1 Augustus?
Zooads bekend treedt 1 Juli a.s. de Tarwe-
wet in werking. Zooals wij reeds mededeel
den werd, verwacht, dat op dien datum de
broodprijs met 1 cent per 800 gram omhoog
zou gaan. Thans deelt intusschen de „Tel."
op grond van inlichtingen van „meest be
voegde zijde" ontvangen, mede, dat de ver
hooging van den broodprijs niet vóór 1
Augustus zal ingaan. Dit houdt verband
met de voorraden onvermengde bloem, die
bij vele bakkers nog voorradig zijn.
De kwestie in het bouwbedrijf te
Maastricht.
De sedert enkele weken gevoerde con-
tractacbie in de bouwvakken te Maas
tricht heeft Zondagnamiddag een oplossing
gekregen. Een meerderheid der werkne
mers heeft, na de laatste voorstellen der
werkgevers uitvoerig besproken te hebiben,
het nieuwe contract aanvaard. Zoodoende
wordit het loon van alle arbeiders verhoogd
met een cent per uur, terwijl naast de in
het oude contract vermelde vier Christelij
ke feestdagen drie vacantiedagen worden
gegeven.
Onderhandelingen in de Sigarenindustrie.
Zooals men weet zijn nog steeds onder
handelingen gaande over de afsluiting van
een ieuw colleotief contract in de sigaren-
inustrie, welk contract 1 Juni j.l. afliep. Be
sturen er samenwerkende bonden van ar
beiders, hetoben een bespreking gehad met
het Zuidelijk Verbond van Werkgevers. De
Ohr. en R.K. organisaties hebben, naar wij
vernemen, de werkgevers voorstellen inzake
de loonregeling aanvaard. De Ned. Sigaren
makers- en Tabakstoewerkerstoond heeft
zulks evenwel niet gedaan. Deze organisa
tie heeft zich niet verzet tegen verlaging
der loonen van die categoriën van arbeid
welke volgens uitspraak der arbitrage-com-
misie beschouwd kunnen worden als werk,
dat speciaal door vrouwen verricht kan
worden. Evenwel is loonsverlaging voor
groepen, waartoe uitsluitend arbeiders be-
hooren, van de hand gewezen. De samen
werking tusschen de werknemersorganisa
ties is nog niet verbroken. Er zal ook nog
onderhandeld worden met het Noordelijk
verbond van Werkgevers. Een conferentie
is j.l. Zaterdag aangevraagd.
Werkloozensteun.
Thans is bij de besturen der groote ge
meenten een missive van den minister van
Binenlandsche Zaken en Landbouw inge
komen, waarin ook het punt der steunrege
ling, waaromtrent nog eenig verschil be
stond., tot oplossing is gebracht, zoodat
thans overeenstemming is verkregen.
Op grond van de getroffen regeling, die
overigens in het algemeen overeenkomt met
de bestaande, zal in het vervolg de kinder
bijslag, voor zooveel betreft werkende kin
deren, verhoogd worden, en wel: met één
gulden voor het eerste en met 50 cents voor
ieder volgend werkend kind. Hieraan is
echter de voorwaarde vertoonden, dat deze
verhooging en de bepaling betreffende de
vrijlating van de eerste vijf gulden verdien
ste van een vrouw met kinderen, niet naast
elkander worden toegepast. Komt het in
een bepaald geval voor, dat èn de vrouw
èn een of meer kinderen werken, dan wordt
alleen toegepast de regeling betreffende het
vrijlaten van de eerste vijf gulden verdien-
hte van de vrouw. Het resultaat voor de
gemeente is, dat zij van het Rijk een bij
drage ontvangt, gerekend te zijn ingegaan
9 Maart 1931 in de steunuitkeeringen aan
werkloozen in die vakken, waarin naar het
oordeel van het Rijk crisiswerkloosheid
heeroht. Welke groepen daartoe worden
gerekend en met welk percentage de regee
ring zal steunen, moet alsnog nader worden
beslist.
