SCHRIKBARENDE CIJFERS!
H. SIMONIS
KERKNIEUWS
SPORT
STADSNIEUWS
ivoto,
Huishoudzeep
Avenda
VRIJDAG 12 JUNI 1931
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 2
DE TIJD UIT DEN TIJD?...
(Ingezonden).
Nu zelfs een zoo gezaghebbend Katho
liek orgaan als „De Katholieke Pers" (2
Juni 1.1.) schreef, dat het Bestuur der R.
K. Journalistenvereeniging met leedwe
zen en ontsteltenis heeft kennis
genomen van de aanstaande opheffing van
de „Tijd" en deze gebeurtenis eene
„schokkende" noemt, lijdt het wel bij nie
mand twijfel meer of deze gebeurtenis is,
gelijk hetzelfde orgaan zich uitdrukt, „de
droevigste gebeurtenis in de geschiedenis
der Katholieke Journalistiek".
Zoo is het dan vanzelfsprekend, dat ik;
als de oudste medewerker van dat voor
naam en gezaghebbend blad, in het open
baar mijn droefheid over dat tragisch
voorval uitspreek en een eerlijke en moe
dige poging waag, om het alsnog te kee-
ren.
Dit verdwijnen zou, volgens het reeds
genoemde orgaan: „de Katholieke Pers",
„ons dagblad wezen, onze cultuur, onze
staatkunde, in één woord alle terreinen,
waarop de Katholieken zich bewegen, ra
ken"De „Nieuwe Eeuw" gewaagde te
recht van „het groote idieele goed, dat
een krant met zulk een traditie, met zulk
'n staf van medewerkers vertegenwoor
digt" (5 Juni) en zelfs een neutraal blad
als de Familiebode, wist dit: „het blad
had veel te zeggen, het was het politieke
hoofdorgaan jarenlang van de machtige
Roomsch Katholieke Staatspartij" (6 Juni)
Dat zulk een blad zoo maar wordt op
gedoekt, kan er eenvoudig niet door. Men
verkoopt zijn abonnees zoo maar niet, deze
zijn geen koopwaar, „want met het over
nemen van abonné's gaat het als met het
overnemen van een dokterspractijk, men
weet nooit of de klanten werkelijk mee
gaan" (Familiebode 6 Juni). Schamper
merkt de „Nieuwe Eeuw" op: „De lijst der
abonné's is verkocht, zonder dat aan die
abonné's iets is gevraagd, het personeel
behoefde blijkbaar niet te worden inge
licht, laat staan geraadpleegd te worden,
het gold hier zakelijke transakties
en deze zakelijke transakties speelden een
beslissende rol". Met dit blad gaat, vol
gens „Ons Noorden" een „groot ka
tholiek bezit" verloren, en zoo ze
ker wij, Katholieken, hechten aan idieele
goederen, staat het verlies van „een groot
katholiek bezit" niet ter uitsluitende be
slissing van eene vergadering van eene
Naamlooze Vennootschap. „Ons Noorden"
schrijft terecht: „Katholiek Nederland had
dit niet mogen gedoogen". Nu, Katholiek
Nederland is er door overrompeld, maar
Katholiek Nederland, dit blijkt genoeg
zaam uit de krachtige uitingen der Pers,
gedoogt dit ook beslist niet.
En wel allereerst niet, omdat de wijze,
waarop de abe-nné's, zoo maar mir nichts
dir nichts aan eeii ander blad worden ver
kocht. Dit gaat niet; abonné's van een blad,
nog wel van een blad als de „Tijd", zijn
geen koopwaar. En vervolgens behoort de
beslissing over het verdwijnen van zulk
een blad niet thuis bij de aandeelhouders
van eene Naamlooze Vennootschap. Katho
liek Nederland heeft mede stem in. En ik
geloof allerminst, dat Katholiek Nederland
dit blad wil missen.
Het is waar wat de Residentiebode
schreef: „ons oudste katholiek blad met
den grootsten staat van dienst"het
blad en zijn geschiedenis zijn een stuk van
onze emancipatie" (3 Juni). En het „Gen
tium" (4 Juni): „Voor vele lieden bleef de
„Tijd" steeds het leidende orgaande
geschiedenis van de „Tijd" is onafscheide
lijk saamgeweven met die onzer emancipa
tie".
Zulk blad heeft een eigen karakter, ge
lijk het Limburgsch. dagblad terecht op
merkte (6 Juni) en het is juist dat karakter
die eigen sfeer, die vele vooraanstaande
mannen en vrouwen in Katholiek Neder
land niet willen prijs geven.
„Er is een kategorie van menschen, die
prijs stelt op kultureele waaiden en op keo
behoud daarvan. Deze treurt om een oud
en eerbiedwaardig bezit van Katholiek Ne
derland, een beleekenend onderdeel van
wat men noemt de erfenis onzer vade
ren" (Gelderlander, 3 Juni). Daarom ware
het heengaan van de „Tijd", in de oogen
van dit blad „een ernstige schade aan de
katholieke zaak" (Gelderlander). De „Tijd"
is, stelt het Limburgsch dagblad vast:
„Hèt orgaan van het cultureel leven in Ne
derland.... zij bereikt de intellektueelen,
de leiders, de vooraanstaanden in het ka
tholieke leven" (6 Juni). De ondergang
van de „Tijd" ware voor de „Nieuwe Venlo-
6che courant" „de ondergang van een cul
tureel bezit, een nauw te herstellen slag
voor het katholiek leven in Nederland" (15
Juni).
Daar komt nog dit bij, wat de Nieuwe
Tilburgs-che courant aanmerkt: „Het is ze
ker niet in het algemeen belang, dat de
mogelijkheid tot meeningsuiting alweer iets
wordt ingekrompen" (2 Juni). „Het publiek
heeft nu eenmaal niet één smaak, eén be
hoefte. Wat de een onmisbaar vindt, is den
ander een ergernis. Een zekere decentrali
satie is ook hier noodig, om alle Katholie
ken te gerieven en het mogelijk te maken,
dat iedere Katholiek een katholiek blad
leest". (4 Juni). Dat hier de vrijheidszin
va-n ons volk sterk meespreekt, laat geen
twijfel.
De wijze waarop de „Tijd" zou worden
opgeruimd is beneden de waardigheid der
zaak waar hot om gaat. Het verlies ware
te pijnlijk te ingrijpend in ons Katho
liek openbaar leven, er zijn te groote cul-
tuui goederen mee gemoeid, er zit een te
dierbare' traditie vast aan dit blad, de tra
ditie onzer emancipatie, die gelijk van
Cooth schreef, bij het 50-jarig bestaan van
de „Tijd" „onafscheidelijk met de geschie
denis van de „Tijd" is saamgeweven."
Daarom moet de „Tijd" niet verdwijnen.
Het is verheugend dat eenstemmig de R.K.
Pers collegiaal daartegen bedektelijk of
openlijk opkomt. „Ons Noorden" meent,
dat „Katholiek Nederland dit niet had mo
gen gedoogen", heb gedoogt het ook
niet. „De Obrecht" oordeelt: „Wij zouden
de „Tijd" niet gaarne missen, om zijn
Statistieken wijzen
uit dat op elke tien
menschen er slechts
DRIE goede voeten
hebbejfc Voor een
grcj^edeelte is de
te zoeken
Plecht en niet pas-
Schoenwerk.
Het is Uw eigen be
lang prima Schoen
werk te koopen en
in 't belang van Uw
Voet en Uw
Portemonnaie.
Zeer groote sorteering Schoenen voorradig voor Platvoeten, Knokvoeten, Gevoelige Voeten, etc.
138
Het Grootst en Goedkoopst
Schoenmagazijn
Haarlemmerstr.
Telefoon 699 -
cachet, en zijn traditie en omdat we toch
niet voor niets in de hoofdstad zitten. En
wij zouden gaarne overtuigd worden van
de realiteit van een idealisme, dat niet
slechts uit woorden bestaat" (5 Juni). Het
blad vraagt offers, dit is duidelijk.
Dat zegt de „Nieuwe Venloschc Cou
rant" nog duidelijker: „Wij behooren tot
hen, die bij het heengaan van de „Tijd"
niet berusten en hardnekkig blijven ver
wachten, dat de feiten een keer zullen no
men, Katholiek Nederland zal begrijpen,
dat nien dit katholieke grooiblad niet mag
laten wegsterven, zonder in de gelegen
heid te zijn geweest, desnoods met offers
aan te loon en, dat het de taak van dit
blad nog lang niet als geëindigd be
schouwt."
Zoo heb ik het óók gevoeld. Met het
Limburgsch Dagblad kan ik „nog maar
niet aannemen dat de „Tijd" heengaat...."
Katholiek Nederland, tal van bladen
hebben het onomwonden gezegd, kan en
wil de „Tijd" niet ontberen.
Als oudste medewerker van dit blad
achtte ik het niet onbescheiden het Ka
tholiek publiek voor te lichten over dat
gene. wat algemeen in de Katholieke Pers
tot uiting kwam, toen de droeve mare ging
over het land: de „Tijd" verdwijnt.
De „Tijd" is niet uit den tijd, en mag
niet heengaan.
F. HENDRICHS S.J.
Te Lonnoker is op oc-jarigen leeftijd
overleden de heer F. Bos, een zeer bekend
figuur in landbouwerskringen. De over
ledene die mede-oprichter was van den
Plattelanders Bond werd in September
191S voor dezen bond gekozen als lid der
Tweede Kamer, waarin hij tot September
1919, toen hij als zoodanig bedankte, zit
ting had.
De volkstellingswerkzaamheden te
Haarlem zijn afgeloopen. Het resul
taat is, dat het aantal inwoners aan het
einde van het vorige jaar bleek te zijn
geweest 56.899 mannen en 62.848 vrouwen,
totaal 119^47.
Bij de N.V. Katoenfabrieken voor
heen Arntzenius Jannink en Co. te Goor
is aan een 30-tal witwevers voorloopig ont
slag aangezegd, wegens gebrek aan werk
zaamheden.
Bij de te Tiel gehouden kersenver-
koopingen werd besteed naar schat
ting van 18 tot 20 cent per K.G. op het
hout. Er was bijzonder veel kooplust. Over
het algemeen valt hel gewas tegen.
Benoemingen in het Bisdom Roermond.
Z. H. Exc. Mgr. L. J. A. H. Schrijnen,
Bisschop van Roermond, heeft benoemd tot
pastoor-deken te Wijk den zeereerw. heer
D. E. F. Schoenmaeckei's; en tot pastoor
te Lindenheuvel den weleerw. heer J. H.
A. L. Leesens, die kapelaan was aan de
kathedrale kerk te Roermoaid.
ZWEMMEN
LEERT ZWEMMEN!
Dat voor het zwemmen in Leiden meer
en meer belangstelling komt, blijkt uit heb
navolgende. Tusschen mej. Ruth, directrice
van het Volkshuis a. d. Apothekersdijk en
het bestuur van de Zwemver. „De Zijl" is
overeengekomen, om de meisjes en jongens
zwemmen te leeren. De droogzwemlessen
worden gegeven door de heer A. v. Weercn
en P. Arnoldus, gediplomeerde zwemonder
wijzers van den N. Z. B. en werkzaam aan
de Zweminrichting „Do Zijl". De weinige
vrije tijd, die zij nog tot hunne beschikking
hebben, geven zij bereidwillig voor dit doel,
hetgeen zeer toegejuicht ma.g worden.
Gisterenavond om 8.15 uur werd reeds
een aanvang gemaakt met droogzwemmen
in bovengenoemd gebouw, waarvoor zich
reeds 74 meisjes en 34 jongens hebben aan
gemeld.
Nadat alle aanwezigen een plaatsje had
den ingenomen, trad de heer F. v. d. Mark
Sr., voorzitter der Zwemver. „De Zijl", naar
voren, om er op te wijzen, dat droogzwem
men geen nieuwtje meer is en den wensch
uitsprak, dat degenen die zich hiervoor heb
ben aangemeld, op dien weg zulen blijven
voortgaan en het niet bij droogzwemmen
zullen laten, maar in het'water zich verder
zullen bekwamen, onder leiding van boven
genoemde zwemonderwijzers.
De eerste cursüs-avoncl van gisteren mag
als goed beschouwd worden.
SCHERMEN
Leidsche Politiesportvereeniging.
Door onvoorziene omstandigheden kun
nen de onderlinge schermwedstrijden van
de L. P. S. V., welke waren vastgesteld
op morgen geen doorgang vinden. Het
ligt echter wel in de bedoeling van het
bestuur om binnenkort een schermwed-
strijd op het L. P. S. V.-terrein te orga-
niseeren en zal de eerste wedstrijd in de
openlucht zeer waarschijnlijk plaats vinden
op Dinsdag 23 Juni tusschen „Leiden" en
L. P. S. V.
KATHOLIEKEN
die beschikken over een fiets, worden
gaarne
morgen (Zaterdag) middag 2 uur
verwacht op de
Kaasmarkt
voor een
nda-fietstocht.
Deze propaganda-fietstocht moet slagen,
mag niet minder zijn dan die van andere
partijen, daarover zijn wij het allen eens!
Maar zij kan alléén slagen, als er vol
doende en groote deelname is!
De weg, dien de tocht zal volgen, is-:
Kaasmarkt, Middelweg, Nieuwstraat, Hooi
gracht, Pelikaanstraat, Haarlemmerstraat,
Janvossensteeg, Oude Vest, Mare, Mare-
singe.l, Maredijk, Schutterstraat, Aloëlaan,
Maredijk, Haarlemmerweg, Groenhoven-
straat, Hansestraat, Korte Hansestraat,
Maresingel, Prins Frederikstraat, Gas-
straat, v. d. Duinstraat, Mauritsstraat,
Prins Hendrikplein, Maresingel, Sophia-
straat, Prinsenstraat, Heerensingel, Kooi-
laan, Atjehstraat, Driftstraat, Lage Rijn
dijk, Haven, Oude Heerengracht, Lange-
gracht, Volmolengracht, Voldersgracht, v. d.
Werf straat, Lege Werfsteeg, Haarlemmer
straat, Kalvermarkt, Zuid-Singel, Waard-
gracht, Groenesteeg, Langestraat, Rijn
straat, Plantsoen, Houtkade, St. Jacobs-
gracht, Raamsteeg, Douzastraat, Rapen
burg, Breestraat, K ore vaar straat, Zoeterw.
Singel, Ivraaierstraat, Nieuwe Rijn, Hooi
gracht, Kaasmarkt.
De tocht wordt opgeluisterd door muziek
van „Percsi".
PRIMA KW^LI
200 grams.
Per dubbel stuk
Op vertoon van dezen bon
Het Encycliekfeest te Noordwijkerhout.
Op de Woensdag j.l. gehouden bestuurs
raad-vergadering van den R. K. Volksbond
is de toezegging gedaan door het bestuur,
dat werklooze Bondsleden Zondag a.s. gra
tis van de boot, welke naar Noordwijker
hout vaart, gebruik mogen maken, op ver
toon van kaart van de Arbeidsbeurs.
Bondsleden, die hiervan gebruik willen
maken, moeten uiterlijk kwart over twaalf
aan de Marepoort zijn en zich vervoegen
bij de bestuursleden de Keuning en v. Dam.
Aan het Bondsgebouw en bij de bestuurs
leden aan huis worden geen gratis boot-
kaarten verstrekt.
Besturen, welke hun vaandel vervoerd
willen hebben naar Noordwijkerhout, geven
dit nog hedenavond op aan het Bondsge
bouw.
Op de te Amsterdam gehouden algemee-
ne vergadering van de Ned. Vereeniging
voor Teekenonderwijs werd o.m. tot be
stuurslid gekozen de heer A. J. M. van Dijk,
alhier.
VEREENIGING VAN DIRECTEUREN
VAN GEMEENTEWERKEN.
Jaarlijksche vergadering.
In de Stadsgehoorzaal alhier wordt he
den cn morgen de jaarlijksche algemeene
vergadering gehouden van de vereeniging
van Directeuren van Gemeentewerken on
der voorzitterschap van den heer ir. L. W.
H. van Dijk, Directeur der Gemeentewerken
van Rotterdam.
Onder de deelnemers behooren afgevaar
digden van zusterve-reenigingen uit Duitscn-
land.
De heer A. M. de Bilauw, Directeur der
Gemeentewerken alhier, hield een voor
dracht over Leiden.
Na een kort overzicht te hebben gegeven
van het historisch verleden der aloude Sleu
telstad, van de vele merkwaardigheden en
bezienswaardigheden, welke deze stad nog
bezit, en van de partieele stadsuitbreidin
gen in de 14e en 17e eeuw, gevolgd door
die in 1896 en 1920, wees spreker er op, dat
Leiden, gelegen in het midden van een wel
varende streek, steeds was en *iog is een
centrum van handel en industrie, met te
vens een zeer ontwikkeld marktwezen, ter
wijl de beroemde hoogeschool, de eerste des
lands, de stad tot een middelpunt van cul
tuur en wetenschap heeft gemaakt.
Komende tot het huidige Leiden gaf spre
ker e-en overzicht en beschrijving van de
vele werken, welke bij den Leidschen dienst
van Gemeentewerken in uitvoering of in
voorbereiding zijn. Getoond werd het plan
van de Centrale rioleering der stad, met de
uitvoering waarvan in 1927 is aangevan
gen, waarbij gewerkt wordt volgens een be
paald werkprogramma, dat vermoedelijk in
1935 gereed zal zijn. Door de uitvoering van
deze werken, waarbij het afvalwater in
stamriolen wordt verzameld en vervolgens
door rioolgemalen tot ver buiten de bebou
wing wordt geperst, zal de vervuiling van
de stadsgrachten en andere wateren groo-
tendeels worden opgeheven.
Behandeld werd het plan van de stich
ting van een nieuwe veemarkt aan den bui
tenrand der stad, waardoor het houden van
de veemarkten in het drukke stadscentrum
tot het verleden zal gaan behooren.
Gewezen werd op het belangrijke brug-
genvraagstuk, waarmede men in deze stad,
die in het bezit is van 135 bruggen, waar
onder vele beweegbare, te doen heeft. Vele
dier bruggen moeben met het oog op de
zware lasten, welke zij tegenwoordig te dra
gen krijgen, versterkt worden, en ook de
afmetingen dienen in verband met de ver-
keerseiscben te worden vergroot, zoodat
brugversterking in den regel neerkomt op
algeheele brugvemieuwing.
Jaarlijks worden eenige bruggen, voor
namelijk beweegbare, onder handen geno
men. Getoond werden de teekeningen van
de zoo juist gereed gekomen Groote Ha-
venbrug, die van eene slechts 4 M. breede
dubbele ophaalbrug getransformeerd is in
een 15 M. breede rolbasculebrug met eene
nuttige doorvaartwijdte van 11 M., alsmede
van de eveneens zoo juist gereed gekomen
Zijlpoort-sbrug, gepaard gegaan met ver-
keersverbetering in de omgeving van de
Zijlpoorten de Haven; verder van de thans
in uitvoering zijnde 50 M. lange brug over
het Galgewater, dienende tot verbinding
van het Morschkwartier met het Haagwc-g-
kwartier, waaraan groote behoefte bestaat.
Voorts werd gewezen op een tweetal
grachtdempingen, die in een vergevorderd
stadium van voorbereiding verkeereu, n.l.
van de Middelstegracht en van het Leven
daal, op de in uitvoering of in voorberei
ding zijnde verbetering en asphalteering
van de singelwegen en andere wegen, op
het bouwrijp maken van terreinen (5 stra
tenplannen zijn op het oogenblik in uit
voering), op het aanleggen van kinderspeel-
terreinen, waarvan er zoo juist twee zijn
gereed gekomen, en op verschillende ande
re werken, als bouw en verbouw van scho
len, uitbreidingen van het Slachthuis en
van het gesticht Endegeest, waarmede de
Leidsche dienst van Gemeentewerken be
moeienis heeft.
Thans bestaat deze dienst uit 4 inge
nieurs, eon architect, en een korps van 35
technische ambtenaren, behalve het noodi-
ge administratief personeel.
Ten slotte gaf spreker een overzicht van
de richtlijnen, waarnaar men zich de ver
dere groei en ontwikkeling van Leiden
denkt.
De' deelnemers aan de vergadering wer
den ten 12 ure officieel door het Gemeente
bestuur van Leiden ontvangen in „de La
kenhal".
De heer mr. A. van de Sande Bakhuyzen,
Burgemeester van Leiden, heette de deel
nemers hartelijk welkom.
Dat gij Leiden hebt uilverkoren voor uw
jaarlijksche reünie verheugt ons in veel
opzichten. Meer dan anderen toch kan
het dagelijksch bestuur eencr gemeente
weten, dat gij zijt mannen van beteekenis,
voor wier belangstelling wij dankbaar zijn
en wier oordeel wij waardeeren. Geen
dienst gaat ons meer te harte, geen dienst
trekt zoozeer de algemeene aandacht, als
die van Gemeentewerken. Door geen be
moeienis stelt het College van B. en W.
zich zoozeel bloot aan critiek, door geen
bemoeienis kan het zoo gemakkelijk lof
oogsten als door dien tak van gemeente
lijke zorg, waarvoor Gij waakt en die aan
uwe kundige handen is toevertrouwd.
Het is waarlijk geen vleierij wanneer ik
verklaar, dat uw ambt in de laatste jaren
met groote sprongen in belangrijkheid is
vooruitgegaan. In korten tijd voltrok zich
een omwenteling in de maatschappelijke
samenleving en werd een veel grooter
aantal burgers betrokken in de gemeen
schappelijke behandeling en behartiging
van de meest verscheidene en veelsoortige
belangen.
Vraagt men zich al vaak met gegronde
vrees af, of de mentaliteit van de ouderen
nog wel duldbaar is in dezen tijd, zeker is
het, dat gebouwen, huizen, straten, we
gen, kanalen, verkeersmiddelen en snel
heden van voor 20 jaar vandaag hopeloos
onvoldoende geoordeeld en derhalve ver
oordeeld worden. De eischen van het ver-
Gemeentelijke Aankondigingen
Collecte voor het Fonds tot Aanmoediging
en Ondersteuning van den Gewapenden
Dienst der Nederlanden.
Burgemeester en Wethouders van Leiden,
gelet op de circulaire van den Commissa
ris der Koningin in deze provincie d.d. 7
Februari 1931, brengen ter algemeene keu-
lag 15, Dipé'dag 16, Woens-
fdag 18 Juni e.k. door de
pe tof; aanmoediging en
li den Gewapendeii Diénst
'.n langs de hyj^aïf' de ge-
collecte,
>er 1820, No.
81, zal worden j_
Bevelen deze coü^ffe, die strekt tot in
standhouding jajjnet fonds tot ondersteu
ning van perfünen, die in den strijd voor
het vaderland verminkt of invalide zijn ge
worden, dringend in de liefdadigheid dei-
ingezetenen aan.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 12 Juni 1931.
nis, dat op Maai
dag 17 en DoncU
Dist-ricta-Comm*
ondersteuning vjj
in de Nederland
wone jaarlijkscjfii
M. dispositie van 16 Ni
Dinsdag, Donderdag, Zaterdag, Vincentius-
Bibliotheek, geopend 's avonds van
7.308.30 uur
Woensdag. R. K. Metaalbewerkersbond,
Afd. Leiden, Bondsgebouw, 8 u.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van M a a n d a g 8 tot en
met Zondag 14 Juni a.s. waargeno
men door apotheek C. B. Duyster, Nieu
we Rijn 18. Tel. 523.
ENORME KEUZE
keer alleen al maken een herziening van
den geheelen stedenbouw noodig.
In dit opzicht is Leiden wel in sterke
mate het slachtoffer van zijn geschiedenis.
In de dagen toen de „stadsfabricq" nog
vooral ook vestingbouwkundig moest zijn,
kreeg Leiden zijn bloeitijd en al werd h«t
toen eenige keeren wat ruimer uitgelegd,
de beurs beperkte dezen zucht omdat
nieuwe poorten, wallen en grachten toen
maals voor den fiscus al even weinig wel
kome voorstellen waren als de doorbra
ken, dempingen en saneeringen van thans.
Het resultaat was, dat binnen den tegen-
woordigen singelgracht toenmaals onge
veer 70.000 inwoners gehuisvest waren.
Wanneer men bedenkt dat er vandaag
op een dubbel zoo groot terrein evenveel
geherbergd worden, dan is het te verkla
ren, dat Leiden geen pleinen, geen tuinen,
geen parken kon houden en geen straat
breedten van 20 en 30 Meter konden wor
den gedacht, zooals de term tegenwoordig
in uw voorstellen steeds luidt.
Deze benauwdheid heetf Leiden uit ste
debouwkundig oogpunt parten gespeeld.
Onze industrie heeft geen natuurlijken
groei kunnen hebben en is, toen de bedrij
ven zich concentreerden en grooter werden
in de bewoning ingegroeid, meestal op een
wijze, die èn voor de stad èn voor de in
dustrie zelve nadeelig, in ieder geval las
tig werd.
In niet mindere mate heeft de Universi
teit zich met veel moeite in bestaande be
woning in moeten dringen, hier en daar
wa-ar 't maar even kon, op kel-khoven soms,
dikwijls in kerken, kloosters of particulie
re huizen, nooit op ruime geschikte terrei
nen, dan nu laatstelijk, het reeds zeer veel
te kleine Nieuwe Academische Ziekenhuis
in het Boerhaavekwartier.
Een andere nalatenschap, die den heer
de Blauw nachtmerries bezorgt, zijn onze
overtalrijke grachten en bruggen, waarvan
er een 25 beweegbaar zijn, terwijl het nut
daarvan voor de stad niet evenredig is
aan de kosten.
Hoe nauw het keurslijf dan ook is, waar
in ons gemeentelijk leven zich afspeelt,
met hoe kleine maat ons de grond in het
land onzer vaderen is toegemeten, toch
eischt ons belang, dat wij hier de rol zul
len vervullen, die ons als centrum-gemeen
te van een nijver en dichtbevolkt en wel
varend gebied wordt toegedacht.
Wat elders bestaat of elders kan, dat
kunne, dat willen ook wij, is een leuze, die
bij de gemeentebesturen voortdurend
wordt aangeheven. Soms zijn het de bur
gers, die zelf met de behoefte naar het
nieuwe aankomen, soms zjjn het de nijve-
ren of de kooplieden, die de kunst: be
hoeften in het leven te roepen maar al
te goed leerden beoefenen.
Wanneer ge nu vanmiddag ons de eer
aandoet onze stad te gaan bezichtigen,
zult ge ervaren, dat ook steden, die in in
wonertal niet of slechts weinig vooruit
gaan, niettemin een groot aantal proble
men op uw speciaal gebied opleveren, en
zult gc zien, dat er ook hier veel interes
sants te zien is, al zijn het dan andere pro
blemen dan het uitleggen en bouwen van
stadskwartieren op maagdelijke terrei
nen.
Het verdriet mij u nog niet, namens de
