22ste Jaargang
VRIJDAG 5 JUNI 1931
No. 6914
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE OMGEVING
UIT DE RIJNSTREEK
e£cidóelveGoti/*awt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Liberale mentaliteit,
In de „Tijd" schrijft Pater Alb. C.
Doodkorte O. P. een artikel, waarin hij
aantoont het recht van den Staat, oon in
te grijpen in het persoonlijk bezit, wan
neer daarvan een staatsgevaarlijk ge
bruik wordt gemaakt.
Hij begint en artikel aldus:
„Nu de Pachtwet in de Eerste Kamer is
aangekomen, kan het zijn nut hebben hier
nogmaals het goed recht van den Staat
te verdedigen, niet zoozeer om de liberale
oppositie voor te lichten, als wel de libe
rale mentaliteit van sommige Katholieken
recht te zetten.
Het is een liberaal oud gezegde: Dat
ding (bijv. huis, boerderij, land) is mijn
eigendom, dus kan ik er mee doen wat ik
wil, al zou ik het willen opbranden. Ook
wij, oudere Katholieken, hebben dat vaak
gehoord en soms goed bevonden, door in
vloed van liberale school, pers, enz.
De jonge liberale vereeniging „Friesch
Grondbezit" meent, dat de Pachtwet in
houdt een schending van het eigendoms
recht.
Hiertegen is vol te houden: lo. dat nie
mand ter wereld recht kan hebben om
eigendom te misbruiken en 2o. dat, in
dien welk eigendomsmisbruik ook staats
gevaarlijk wordt en een kanker aan het
algemeen Staatsbelang, d. i. de gemeen
schappelijke belangen van alle burgers of
een aanzienlijk deel daarvan, de Staat dan
het recht en den plicht heeft om een der
gelijk eigendomsmisbruik te keeren."
Hier wordt duidelijk gezegd, dat de vrij
heid in het gebruik van goederen, die men
in privaat eigendom heeft, begrensd en
beperkt is; geregeld moet worden, door
wat eischen van algemeen belang en naas
tenliefde als moreelen plicht opleggen.
Wij hebben hierop reeds herhaaldelijk
op deze plaats gewezen. Daarom
h e r h a a 1 d e 1 ij k, omdat, naar ons in
zicht, „de liberale mentaliteit van sommi
ge katholieken" zoo veel ergenis geeft.
Een liberale mentaliteit, welke men óok
aantreft in kringen, waar men die zeker
niet zou verwachten.... Ook hier geldt,
helaas, dat 't niet al goud is, wat er
blinkt
V Een sociale hypotheek.
Op alle stoffelijk bezit rust een sociale
hypotheek.
Maar óók op alle geestelijk goed.
De geleerde Dominicaan, die wij hier
boven citeeren, drukt dat in datzelfde
artikel heel sterk uithij ontkent zelfs dat
geestelijk goed persoonlijk eigendom kan
zijn.
„Een geestelijk goed, als kennis, weten
schap, deugd, heiligheid enz. is niet vat
baar voor eigendom, en zich een weten
schap „tot geestelijk eigendom maken"
is beeldspraak, omdat een geestelijk goed
behoort medegedeeld te worden, gelijk
het licht op den kandelaar behoort te
staan, en hoe meer er van profiteeren, hoe
rijker de mededeeler wordt"....
Alle „intellectueelen" mogen deze uit-
ITALIË
FASCISME EN VATICAAN.
VERVOLGING DER KATHOLIEKE
LEIDERS.
Een fascistisch communique.
Het bestuur der fascistenpartij, onder
presidium van Mussolini heeft, hoewel
uiting gevend aan zijn „diepen eerbied
voor den katholieken godsdienst, den Op
perherder, de priesters en de kerken", zijn
vast voornemen geproclameerd, „niet te
dulden, dat het anti-fascisme onder een of
andere, nieuwe of oude vlag bescherming
en toevlucht vindt".
Het bestuur heeft dienovereenkomstig
aan de 9000 fasoi in Italië last gegeven, hun
actie te conformeeren naar deze zienswijze
en te bedenken, dat de helden, die voor de
revolutie hun bloed gaven, eischen, dat deze
onverbiddellijk wordt verdedigd, tegen
wien ook en tot elke .prijs
Het blijkt, dat de fascistische machtheb
bers, bij hun strijd tegen de Katholieke
Actie zich geenszins tot het sluiten der ver
schillende „clubs" beperkt hebben, doch
ook in verscheiden gevallen-tegen de leiders
zijn opgetreden. Verscheiden hunner zijn
aan een verhoor onderworpen, andere ont>
vingen waarschuwingen, terwijl signor Cor-
sanego, eerepresident van de Italiaansche
Katholieke jeugd, van den prefect een z.g.
„ammonizione politica", 'n politieke waar
schuwing kreeg, 't Merkwaardige van der
gelijke „politieke waarschuwingen" is dat
ze vaak onmiddellijk gevolgd worden door
verbanning naar de eilanden.
De toestand tusschen fascistisch Rome
en het Vaticaan blijft gespannen. Ten Vati-
cane is het merkwaardig communiqué van
het fascistisch partij-bestuur besproken en
onvoldoende geacht.
Vooral vestigt men de aandacht op het
feit, dat de regeering het Vaticaan geen
enkel bewijs kan leveren voor de bewering,
dat verschillende takken der Katholieke
Actie een anti-fascistische politiek hebben
gevoerd.
Men vindt het in het Vaticaan bizonder
pijnlijk, dat, terwijl er thans diplomatieke
onderhandelingen gaande zijn, wederom
leekenleiders van de Katholieke Actie wor
den gearresteerd en verbannen.
Zoo werd dezer dagen wederom een leek
gearresteerd in Civitavecchia, terwijl hij
op het punt stond, met een bedevaart naar
Lourdes te vertrekken.
Dientengevolge heerscht er in het Vati-
oaan een pessimistische stemming, daar men
er aan begint te twijfelen, of het wel mo
gelijk zal zijn, een basis voor 'n verzoening
te vinden.
Den vertegenwoordiger van Havas werd
ten Vaticane verklaard, dat de bewering,
dat de Katholieke Actie een toevluchts
oord zou zijn geworden voor de oppositie
tegen het fascistisch regime een leugen is.
De bewering steunt op geen enkel docu
ment, geen enkel feit, op geen enkele aan
wijzing zelfs. De Katholieke Actie heeft
niet, heeft nooit aan politiek gedaan!
Een essentieel kenmerk van de Katho
lieke Actie is dat zij, op straffe van zelf
vernietiging, buiten en boven de politieke
partijen en boven de partijpolitiek staat.
Sinds acht jaar heeft de Paus niet op
gehouden, dat te herhalen, en met oprechte
voldoening kan men zeggen, dat de stem
van den Vader door» zijn zonen verstaan
werd
En indien zich al ooit, zonder opzet overi
gens, eenige uitzondering of afwijking voor
deed, zoo werd deze onmiddellijk verloo
chend en hersteld.
Z. H. d« Paus heeft deze verklaringen
vaak en plechtig herhaald; de laatste da
gen opnieuw tegenover de vertegenwoor
digers der geheele wereld.
Dat de H. Vader niet geaarzeld heeft,
ten overstaan van de heele wereld, plechtig
Zijn woord te geven, dkt en dat alléén is
hier van de grootste beteekenis!
Ook in Zuid-Tirol ontbinding der
Katholieke vereenigingen.
Bij de besturen van alle Katholieke
jeugdvereenigingen van Zuid-Tirol versche
nen Woensdag j.l. ambtenaren der questuur
met de mededeeling, dat de fascistische re
geering besloten had, de vereenigingen te
ontbinden en haar bezittingen te confiskee-
ren.
De bezittingen der vereenigingen en ook
de inventaris werden nauwkeurig opgeno
men en den voorzitters werd verboden, ook
zelfs het geringste onderdeel van den in
ventaris te verwijderen. De voorzitters wer
den tevens voor het opvolgen van deze be
palingen verantwoordelijk gesteld.
In Kaltern sloten de autoriteiten per
soonlijk het ve-reenigingsgebouw der Ka
tholieke gezellenvereeniging. De meeting,
bewaring.
In Bozen zou op Zondag 31 Mei, een
openluchtmeeting plaats hebben van de Ka-
tholieek gezellenvereeniging. De meeting,
waarvoor de autoriteiten reeds verlof had
den gegeven, werd nu verboden.
In Bozen werd ook de Katholieke jeugd-
kapel ontbonden. Deze maatregel werd ge
motiveerd met de algemeene bepaling, die
tegen alle Katholieke jeugdvereenigingen
is uitgevaardigd.
BELGIE
DE CRISIS IN BELGIE.
Renkin nog steeds aan 't onderhandelen.
Woensdagavond dacht Renkin, dat hij
gisteren zijn regeering zou hebben samen
gesteld. Dit is hem echter tegengevallen en
wel door zijn eigen schuld en de eeuwige
chantage van de handvol liberalen, die de
pretentie hebben, het land te regeeren en
in deze meening maar al te dikwijls ge
sterkt worden door de haast onbegrijpelijke
lankmoedigheid der Katholieken.
Aan candidaten ontbreekt het anders
niet, schrijft de Brusselsche correspondent
van de „Mbd.", en het is soms lachwek
kend om te zien, hoe in de Wetstraat tel
kens politici uit de vierde en vijfde zone
zich, als bij toeval, op den weg van Renkin
bevinden, om de aandacht van den forma
teur op hun persoon te vestigen.
DUITSCHLAND
BOTSINGEN IN HET ROERGEBIED.
Tusschen politie, werkloozen en
communisten.
Gisteren is het in het Roergebied op ver
scheidene plaatsen tot botsingen tusschen
de politie en werkloozen en communisten
Voor het gerechtsgebouw te Hamborn,
waar vijf werkloozen terecht stonden, die op
6 Mei deel hadden genomen aan de bestor
ming van het stadhuis, kwam het tot groo-
te samenscholingen. Het gelukte de politie
slechts met groote moeite, de menigte uit
een te drijven.
In den namiddag kwam het tot nieuwe
relletjes. Er werden in de straten barrica
des opgeworpen, zoodat ten slotte de poli
tie met karabijnen gewapend werd om de
straten te zuiveren. Hierbij moeten drie
personen gewond zijn
Des avonds werden opnieuw op enkele
punten van de stad barricades opgeworpen.
Toen de politie aanrukte, werd zij met stee-
nenbekogeld, terwijl er uit de menigte ook
geschoten werd, zoodat tenslotte de politie
ook van haar vuurwapenen gebruik maakte.
Vier personen werden gewond, terwijl er 50
gearresteerd werden.
Te Mühheim a/d Roer kwam het even
eens tot opstootjes, waarbij een agent te
gen den grond geslagen en ernstig mishan
deld werd.
Men verwacht, dat de relletjes ook de
eerstvolgende dagen zullen aanhouden.
Te WanneEiohel brok een stoet com
munisten naar het stadhuis, waar de ge
meenteraad vergaderd was. Toen de stoet
het stadhuis naderde, werden de bezoekers
van de tribune, meest communisten, onrus
tig en begonnen eveneens te betoogen.
Toen de voorzitter ddt wilde beletten,
ontstond er een groot tumult en werd er
een stoel in de zaal geslingerd. Een dienst
doend agent werd getroffen.
Spoedig kwam het ook op straat tot wan
ordelijkheden. Op politie, die de straten
wilde schoonvegen, werd. geschoten. Ook
hier zag de politie zich genoodzaakt van
haar vuurwapenen gebruik te maken, met
het gevolg, dat 3 personen gewond werden.
Elders in het Roergebied is het even
eens tot onlustten gekomen, waarbij ook en-
keel personen gewond werden.
FRANKRIJK
SOVJET-PROPAGANDA IN HET
VERRE OOSTEN.
Mededeelingen van den Franschen
minister van koloniën.
De Fransche minister van koloniën heeft
in de koloniale commissie van de Kamer
rapport uitgebracht over de toestand in de
koloniën in het Verre Oosten.
Hij wees er o.a. op, dat in alle landen van
het Verre Oosten een krachtige communisti
sche propaganda wordt gevoerd. In Indo-
Ohina is deze echter onderdrukt, met uit
zondering van het Noordelijk gedeelte van
Annam, waar het steeds onrustig is.
De minister las een telegram voor, waar
uit blijkt, dat de communisten niet terug
schrikken voor terrorisme tegenover de be
volking, en voor moord, brandstichting en
plunderinggen. Zelfs vrouwen en kinderen
zijn gruwelijk gemarteld.
Op 1 Mei hebben gewapende communis
tische benden, voorzien van sovjet-vlaggen,
enkele Fransche militaire posten aangeval
len, doch zij zijn overal afgeslagen. De ver
liezen der communisten aan dooden en ge
wonden bedroegen 175 man.
Bij een te Hanoy gearresteerde propagan
dist is een document gevonden, waaruit
duidelijk blijkt, dat een algemeene aanval
der communisten was voorbereid om een
voorloopige centrale" regeering uit te roe
pen.
TRANSJORDANIE
EX-KONING HOESSEIN OVERLEDEN.
Zooals wij reeds gisteren in een telegram
meldden, is te Amman in Transjordanië gis
termorgen overleden ex-koning Hoessein
van den Hedzjas.
Na een lang leven van strijd en balling
schap, dat zijn hoogtepunt vond in een kort
stondig koningschap over den Hedzjas is
deze afstammeling van Mohammed uit den
stam der Hasjimieten doodziek in Novem
ber j.l. van Cyprus door zijn zoon, koning
Faisja-1 van Irak, naar Amman overge
bracht. De in 1846 te Constantinopel gebo
ren Hoessein ibn Ai begaf zich in 1864 naar
Mekka, waar hij in dienst trad bij de drie
ooms, die achtereenvolgens emir van Mekka
waren. In 1895 kwam zijn strijdbaar karak
ter reeds in conflict met een emir van een
anderen stam en het gevolg was dat hij
naar Constantinopel werd verbannen. In
triomf keerde hij echter als emir in 1908
naar Mekka terug en daar begon zijn le
venswerk: het verkrijgen van de onafhan
kelijkheid voor het Arabische volk.
De oorlog bracht Hoessein de kans van
zijn leven. Toen de Turken zich aan de zij
de van Duitschland en zijn geallieerden
sohaarden, zocht de emir contact met de
Engelschen, die in Palestina optrokken, op
5 Juni 1916 verklaarde hij den Hedzjas on
afhankelijk en stelde zijn troepen ter be
schikking van de geallieerden. Op 21 Juni
1917 nam Hoessein den titel aan van koning
van Arabië, hoewel de Engelschen hem
slechts als koning van den Hedzjas er
kenden.
Koning Hoessein breidde zijn onafhanke
lijkheid steeds meer uit. Hij zegde op 21
Januari 1918 den sultan van Turkije de ge
hoorzaamheid als kalief op en was mede-
onderteekenaar van het verdrag van Ver
sailles. Hij protesteerde er echter tegen, dat
ook Syrië, Palestina, Transjordanië en Me-
sopotamië niet onder zijn heerschappij wa
ren geplaatst. Voor zijn aan Engeland tij
dens den oorlog bewezen dienst kreeg hij
een jaargeld van 400.000 pond sterling.
De groote strijder voor de onafhankelijk
heid van het Arabische volk was echter
geen goed regeerder. De zware belastin
gen hij had o.a. een belasting ingesteld
op begrafenissen maakten hem spoedig
impopulair en toen hij zich op 12 Maart
1924 het recht aanmatigde zich tot kalief
uit te roepen, kwam Bin Saced in verzet en
aan het hoofd zijner Wahabieten trok hij
op naar Mekka. Op 3 October 1924 tracht
te Hoessein de^ troon nog voor zijn familie
te redden door afstand te doen ten gunste
van z'n oudsben zoon Ai doch. Bin Sacej wist
de medewerking der Engelsohe regeering te
verkrijgen en reeds op 19 December 1925
was Ai genoodzaakt naar Irak, waar zijn
broer Faisjal zich als koning had weten te
handhaven, te vertrekken en de heerschap
pij over den Hedzjas af te staan aa.n Bin
Saoed.
De onttroonde koning Hoe'ssein vertoef
de eerst eenigen tijd te Djeddah, toen be
gaf hij zich naar de havenplaats Akaba,
doch daar de Engelschen vreesden, dat de
Wahabieten deze stad zouden aanvallen, om
Hoessein te verdrijven, boden zij het eiland
Cyprus als verblijf aan en den ex-koning
bleef niets anders over dan dit aarübod te
aanvaarden.
Omtrent het verblijf op dit eiland is heel
weinig bekend geworden. Hij woonde aan
vankelijk in het Palaoe-hotel later in een
zijstraat in twee eenvoudige huizen. Vol
gens sommige berichten zou hij handelaar
in citroenen zijn geworden en failliet zijn
verklaard, andere mededeelingen gaven
eoht-er de lezing, dat Hoessein zich opzet
telijk arm hield en in zijn kelders groote
goudschatten bewaarde, die hij eiken nacht
oontroleerde.
Ln November j.l. werden de eerste berich
ten omtrent de ziekte van den ex-koning
ontvangen en de koning van Irak begaf zich
per vliegtuig aar Cyprus, om zijn vader naar
Transjordanië over te brengen, zoodat hij
te midden van het Arabische volk, waar
voor hij zijn geheele leven heeft gestreden
en geleden, kon sterven. „Tel."
VOORSCHOTEN.
Een biljartwedstrijd. De Voorschoten-
sohe biljartclub „D.V.B." heeft een handi
cap-wedstrijd gespeeld, met O. en A. van
Voorburg en V.I.O.S. van Leidsohendam.
D.O.B. heeft dezen wedstrijd schitterend
gespeeld. Immers D.O.B. won in dezen
wedstrijd twee eerste prijzen, één tweede
prijs en twee serieprijzen. Zij mocht ont
vangen twee bekers als eerste prijzen, een
lauwerkrans als tweede prijs en een beker
voor den massakamp. De wedstrijden zijn
gespeeld in het tijdvak van 8 April tob 14
Mei j.l. en de prijzen werden deze week
uitgereikt te Leidschendam.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nog steeds gespannen toestand in Rome
tusschen het fascisme en het Vaticaan.
Ex-koning Hoessein van den Hedzjas.
De Do X vliegt over den Oceaan. (Luchtv.
2e blad.)
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft het Wetsontwerp
inzake het geldschietersbedrijf aangenomen
(2e blad).
De uitvoering van de Tarwewet (2e blad).
Ontploffing aan boord van een motorboot
te Rotterdam; drie gewonden. (Gem. Ber.,
3de blad).
Oplichting voor dertigduizend gulden.
(Gem. Ber., 3de blad).
Het Nederlandsch Hist. Natuurweten
schappelijk Museum. (3de blad).
Boerenleenbank. Onder voorzitter
schap van den voorzitter van den Raad van
Toezicht, den heer E. Vernède, vergaderde
in hotel Deurloo de Coöperatieve Boeren
leenbank. De heer J. M. de Ruyter las de
notulen en gaf daarna als kassier het jaar
verslag over 't boekjaar 1930. Op 1 Jan. '30
was in de spaarbank ingelegd ƒ555.191.70.
Gedurende het boekjaar werd ingelegd
554.255.46 en terugbetaald 618.737.08,
zoodat op 31 Dec. '30 ƒ490.710.08 ingelegd
was. Aan rente werd betaald 17.216.05.
Op 1 Jan. '30 waren aan de leden voorschot
ten verstrekt tot een bedrag van ƒ55.820.
In 1930 werd daarbij gegeven 7400 en te
rugbetaald 8970.50, zoodat op 31 Dec. '30
de uitstaande voorschotten bedroegen
54.249.50. Op 1 Jan. 1930 had de Centrale
Bank te Utrecht in loopende rekening een
vordering van ƒ3812.48. Gedurende het jaar
1930 werd naar Utrecht verzonden
427.979.43, zoodat het debet-saldo bij de
Centrale Bank op 31 Dec. 1930 18.982.30
bedroeg. Aan interest werd van den Cen
trale Bank ontvangen 493.87 en aan die
Bank betaald 1060.23. Aan de leden was
op 1 Jan. '30 verstrektt 515.759.42 en had
den deze te vorderen 1833.03. In 1930 werd
daarbij gegeven 269.172.09 en terugontvan
gen 323.370.36, zoodat op 31 Dec. 1930 aan
de leden verstrekt was een bedrag van
465.322.98 en deze te vorderen hadden
5594.86. Aan interest werd daarover ge
noten een bedrag van 25.698.88. Uitgege
ven werd aan rente 51.28. De totaal omzet
bedroeg 3.867.849.95. Het reservefonds
bedraagt thans 39.494.73. Herkozen werd
o.m. de heer E. Vernède als lid van den
RaacL van Toezicht. De commissie voor het
nazien der rekening en balans, adviseerde,
bij monde van dqn heer Jac. v. d. Marei, tot
Na rondvraag sloot de voorzitter de ver
gadering.
WOUBRUGGE
Vertrokken: naar Rijnsaterwoude: A.
Reumerman Moerkapelle: M. van der Na
gel Alkemade: E. M. Dongelmans, A.
Meijering H. Dapper en J. J. Droogh Ha-
zerswoude: C. van der Nagel Hillegom: M.
Sasveldt Ter Aar: J. C. J. Slingerland
Warmond: J. v. d. Ploeg Stompwijk: J. M.
v. d. Ham Nieuwkoop: P. J. van Steijn
Haarlemmermeer: M. en J. H. Kinkel.
Gevestigd: van Alkemade: N. Dongel
mans van Rijnsaterwoude: M. G. Jansen
Alphen a. d. Rijn: M. G. G. van den Ouderijn
R. de Wit en gezin van Zeist: A. Hoogteij-
ling Leimuiden: P. J. Opdam Gladbech:
E. en F. M. Jesussek Essen: F. Friedricie
Gaasterland: H. Visser Anloo: L. War
ring en gezin.
Geboren: Lena d. v. G. van der Boon en
J. Strookman Lammert z. van B. ten Brink
en K. H. van der Horst Salvus z. van S. de
Jong en H. de Lange Petronella Johanna
Maria d. van B. C. Disseldorp en E. M.
Schulte Margaretha Catharina d. van C. H,
van der Meer en J. H. Overdevest.
Overleden: M. van Soest 87 j. wedr. van
F. de Rijk.
ZEVENHOVEN
Geboren: Martha d. van H. van der
Moort en J. Leeuwenkamp Pieter z. van W.
de Brave en G. C. de Rijk Anthonius Adria-
nus z. van C. A. Verleun en A. H. Klever.
Ondertrouwd: J. van der Broek jm. 26
j. en N. Vork jd. 22 j.
