22ste Jaargang DINSDAG 26 MEI 1931 No. 6905 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Vijfde Nederlandsche Katholiekendag DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per port f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regeL Voor Ingezonden Mededeelingen wordt 'het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen V Pinkster-vuur. In een artikel over Pinksteren weet het „Volk" de groote beteekenis, die „de stich ting der eerste Christen gemeente" op het eerste Pinksterfeest heeft gehad, te waardeeren. Dat doet het blad in deze woorden: „de aanvang van 'n ongekende krachts uiting, de verbreiding van een nieuwen godsdienst, waarmede op den duur ieder kreeg te rekenen." „Op den Pinksterdag verklaarde zich een klein aantal vrouwen en mannen soli dair, om zonder afwijking practiscli op te volgen de voorschriften, die zij van hun gestorven leider, Jezus van Nazareth had den overgenomen en te leven, zooals Hij had aangewezen en hun was voorgegaan". En dan besluit het „Volk" zijn artikel aldus „Later viel de groote massa religieus en sociaal terug. Enkele personen en kleine groepen bleven volhouden. Maar wij zien met bewondering naar dien kleinen kring, de echte Pinkstergemeente. Het is ons voordeel daar ter schole te gaan". Het „Volk" erkent, dat het een voordeel is, ter schole te gaa-n bij hen, die met ernst en toewijding er naar streven, om Christus' leer in practijk te brengen. Mocht die erkenning nu 'nsinprac tijk worden gebracht! Daar zijn tallooze historische figuren, in de geschiedenis der katholieke Kerk, bij wien het „Volk" voor dit doel ter schole kan gaan. Daar zijn er ook gelukkig onder de le- velden velen, bij wie het „Volk" het Evan gelie kan zien in de practijk van het dage- lijksoh leven zij 't dan ook dat die prac tijk door menschelijke zwakheden en on volkomenheden is overschaduwd. Helaas, zijn er echter ook maar al te veel christenen, al te veel katholieken, wier practijk in strijd is met de leer, die zij belijden. Christenen, zooals ze geschetst worden door Asmodée in de „Triomf der leven den", gisteravond in het Stadion te Am sterdam uitgevoerd:. „De mensch is steeds aan 't laveeren Van bank naar kerk, van kerk naar kroeg, Hij vindt in iedere straat een godje heel minzaam en heel argeloos; Hij neemt de dingen zoo ze, glijden En teelt zijn lustje als een roos". Dat is de Christen, die aan de bank, die in zaken zich laat leiden door het de vies „zaken zijn zaken", dat door zijn er- genis zoo veel vreugde en vrede vermoord heeft, dat al de gevangenissen ter wereld die moordenaars niet zouden kunnen be vatten. Dat is de Christen, die in de kroeg, die onder „vrienden" zijn geest vol slurpt met het venijn van vunzige praat, gefabriceerd in de achterbuurten der menschelijke be schaving. Dat is de Christen, die tusschen dat al les door naar de kerk gaat.... Dat het Pinkster-vuur óns mogen bezie len tot het ernstig en toegewijd streven om te behooren tot hen, wier practijk niet al te zeer in strijd komt, doch zoo veel moge lijk overeenstemt met hun belijdenis! Een inleiding. - De opening. Het Mysteriespel in het Stadion. AMSTERDAM, 25 Mei. Wij staan aan den vooravond van den landelijken wapenschouw, die men den Vijfden Nederlandse hen Katho liekendag noemt en van alle kanten, uit ban en achterban, uit stad en provincie, van dichtbij en ver zwenkt het machtige, katholieke leger, èn staf èn kader èn tros, naar de Hoofdstad, om daar in de Pinkster- week zijn uiterlijke macht te ontplooien, eens te laten zien, wat het waard is, en dan weer voldaan naar zijn haardsteden af te zwaaien, gesterkt door verstandhouding, bemoedigd door goedkeuring, verbeterd door leiding, verheugd, door Roomsche blijdschap, gestaald door saamhoorigheid Weest nu geen Nurks, wien a-lle idealis me vreemd is en de heerlijkheid ontgaat van een leger in slagorde. Weest ook geen Judas, die vindt, dat al die onkosten beter aan iets anders waren besteed geweest. Is 't niet fijn, dat. om de zooveel jaren de ka tholieken van Nederland in een massa-bij eenkomst him koppen bij elkaar kunnen steken, om samen te overleggen, van elkan der te leeren, elkaar's kennis te maken, fut op te doen, oude vriendschapsbanden aan te halen? Gaat er geen versterkend fluidum uit van een meeting in het stadion, van een vergadering in de Amsteldijkkerk, van een bisschoppelijke Mis op het Bagijnhof, van een machtig redenaar, van vaandels en banieren? En als we dan a.s. Donderdag eens allemaal, met onzen Bisschop, opgaan naar H e i 1 o o, om op die historische plek O. L. Vrouw te eeren, en naar Egmond, om daar behalve aan Sint Adelbertus, den oudsten Apostel van Kennemerland, ook eens te denken aan de beroemde Benedik- tijnerabdij, die in vroeger eeuwen de roem was van deze lage landen bij de zee, wèl, is dat dan geen prachtmiddel, om weer eens op te monteren en ons één te voelen, niet alleen onderling, maar óók met onze verre voorvaderen, wier erfgoed wij onverzwakt moeten handhaven? O, als Tertuliiaan, de geloofsverdediger uit de Ille eeuw, eens uit zijn graf op stond en kwam kijken, hoe vrijelijk wij, Ka tholieken uit de XXe eeuw, kier dezer da gen in groote groepen rondloopen door Am sterdam, en Stadion èn kerken èn verga derzalen èn straten vullen met onze mas sa's, wat zou hij dan goedkeurend glim lachen en denken aan 't woord, dat hijzelf eens honderden jaren geleden schreef aan de heidensche vorsten van Afrika: „Wij zijn pas van gisteren en reeds bezetten wij uw steden, kasteelen, vergaderzalen, leger plaatsen, het paleis, den senaat, de markt Zooals bekend, zou de Vijfde Nederl. Ka tholiekendag ingezet worden met een mysteriespel, vervaardigd door Wil lem Nieuwenhuis, Amsterdamseh redakteur van de Maasbode, en op den vooravond uit te voeren in het stadion door 'n groep van pijn. 400 personen onder regie van Paul Huf. Gelijk het persmuskieten betaamt, zijn we in den loop van dezen morgen eerst eens naar 't stadion getramd, om den boel te verkennen en alvast wat gegevens te ver zamelen. Een zonnige Mei-morgen lachte over heel do weidsche, nu nog doodstille arena, in één welker elliptische uitloopers, vlak bij 't zng. standenbord, het kleurige tooneel, 30.X 20 X 5% M., reeds kant en klaar opgeslagen stond. Alleen werd er nog wat gewerkt aan de licht- en geluidinstal- latie, en gaven schilders en knechts hier en door nog een laatsten toets. Wij troffen er Paul Huf, den onvermoeid en regisseur, ar chitect Boosten, ontwerper en bouwer van het tooneel, en nog eenige andere medewer kers. Wij klampten den heer Boosten, 'n vriendelijken, jongen Maastrichtenaar, even aan en vroegen, of hij tevreden is over den gang van zaken. „Zeer tevreden! Heeft u gisteravond de slotrepetitie meegemaakt?" „Neen", bekenden wij. „Nu, die was buiten verwachting, 't Zal goed zijn vanavond, ik ben er niets bang voor". „Hoe zit dat toch met die geluidsdistri- butie?" vroegen wij. „Ging dat gisteravond goed gelijktijdig met de pantomime op t tooneel?" De lezer weet immers, dat de tooneelspelers in dit geval alléén maar de mimiek voor hun rekening nemen, terwijl er in de orkestruimte gesproken en gezon gen wordt, van waaruit mikrofoon en luid spreker zorgen voor verspreiding over 't heele stadion. „Ja, dat is me erg meegevallen", ver- Idaart Boosten, „kijk er eens, ginds o n- d e r de eere- tribune is de orkestruimte, daar zitten de muzikanten en de sprekers vóór de mikrofoon en onmiddellijk naast de eere -tribune is 'n voorbehouden plaatsje voor Huf, die van daaruit het geheele too neel overziet en in telefonische verbinding staat met de naast-onder hem gelegen or kestruimte, waar zijn bevelen stipt worden uitgevoerd. Heusch, dat gaat heel goed". „En is de kwestie van de akoestiek ook daarmede geheel opgelost?" vroegen wij nog. „Afdoende! Alleen ginds in den anderen elliptiscken uitlooper van het stadion was gisteren nog 'n beetje résonance. Maar dit is verholpen. Ziet u de luidsprekers? Daar en daar gindsEn dan moet u niet ver geten, dat het kunstlicht 'n buitengewoon effekt zal maken". Is half negen niet 'n beetje vroeg daar voor?' waagden wij. „Eigenlijk wel", lachte Boosten, „maar we beginnen wel laterHet akademisch kwartiertje En nu het spel zelf Een prachtige Mei-avond triomfeerde over het weidsche stadion, toen wij even over achten onze mooie plaats op de pers tribune innamen, om een-en-al oor en oog te zijn voor het mysteriespel, getiteld: „de triomf der levenden". Wat is eigenlijk 'n mysteriespel? Het dui delijkste antwoord lijkt mij: een geestelijk drama. Oorspronkelijk was 't een zuiver» kerkelijk tooneelspel, dat het godsdienstig geheim (vandaar de naam) van een of an deren feestdag, bijv. Kerstmis, Maria-Bood- schap, Driekoningen, in beeld en handeling voorstelde, dus: dramatiseerde, om de ge- loovigen beter te leeren on te stichten. La ter werd de stof uitgebreider, men ontleen de de gegevens aan Oud- of Nieuw Testa ment, aan het leven van Jezus of de heili gen, aan de geloofswaarheden der Kerk, men bracht er allegorische figuren en komi sche elementen in, en zoo kwam men tot het genre mysteriespelen, waarvan bijv. El- ckerlyck een bekend voorbeeld is en waar toe ook het mysteriespel van Willem Nieu wenhuis wil behooren, maar dan in moder nen vorm gegoten en op onze tijden toege past. Den hedendaagschen strijd tusschen goed en kwaad, tusschen Michael en Lucifer wilde de schrijver ons doen zien en de uit eindelijke zege van den eersten over den laatsten met en door de jeugd. Onder al deze overwegingen was 't half negen geworden. Op de eeretribune ont dekten we behalve Baron van Wijnbergen en pastoor Nolet, onderscheidenlijk voor zatter en sekretaris van het Hoofdbestuur der Nederl. Katholiekendagen, vele leden van het plaatselijk Komité en van de plaat selijke kommissies, alsmede tal van auto riteiten, zooals dr. Wd'baut, gemeentesekre- taris Roovers, wethouder kKropman, de ministers Buys en Reymer, mr. van Schaik, mr. Heerkens Thijssen, dr. Verhoeven uit den Haag, prof. Hoogveld uit Nijmegen, prof. van Rooy uit onze eigen stad, dr. Vla ming Te ruim half negen stonden eensklaps alle rangen recht: de Bisschoppen kwamen onder luide toejuichingen binnen, Mgr. Jan sen, uit Utrecht, Mgr. Aengenent uit Haar lem, Mgr. Diepen uit Den Bosch en de Liui- burgsche Missiebisschop Mgr. Theelen, vi- carius apostolicus van Bulgarije, van de Orde der Passionisten, allen onder geleide van dr. van Noort, Deken van Amsterdam, en van hun sekretarissen. Als allen waren gezeten, sprak de voor zitter van het Amsterdamsche Comité, mr. Goseling, voor de mikrofoon de volgende welkomstrede uit, welke door luidsprekers over heel het ruime renperk tot in alle hoeken werd verspreid. Mr. Goseling sprak in dezer voege: Onze Overheden in Christus' strijdende Kerk, Onze Regeerders in ons dierbaar Neder land, Onze Bestuurders van onze mooie stad Amsterdam, Katholieken, die op den vooravond van onze groote algemeene bijeenkomst hier zijt samengekomen, Gij allen, die gemeend hebt, dat wij u wel zooveel te zeggen hebben, dat gij op dezen avond naar het Stadion zijt geko men, het Amsterdamseh Comité van den 5en Nederlandschen Katholiekendag heet u al len van harte welkom en begroet u als ik de gevoelens in één woord mag samen vatten met oprechte blijdschap! De 5e Nederlandsohe Katholiekendag zal morgen in Amsterdam worden geopend. Voor Katholiek Amsterdam is deze bijeen komst een vreugde en een eer. Na de hooggewaardeerde medewerking cn stuwing door de Pers in den tijd van voor bereiding, kan het wel niet anders, of ze ker allen Katholieken staat duidelijk voor oogen karakter en strekking van den Ka tholiekendag als een bijeenkomst der Katholieken van Nederland in hunne hoedanigheid van lid van de groote organisatie, die de Katho lieke Kerk is. Reeds in zijn eerste herderlijk schrijven, heeft onze Aartsbisschop den vollen na druk gelegd op het Christelijk Familieleven. Op dit onderwerp zullen wij ons door veel zijdige bespreking in de beide komende da gen bezinnen. Daarvan verhopen wij heil zame nawerking voor ons zelf, en in de zwakheid van ons menschelijk streven, maar onder Gods alvermogende genade ook voor Nederland. Min of meer los van deze bijeenkomsten, als een soort praerogatief, welwillend aan ons Amsterdamseh Comité verleend en met dankbaarheid en enthousiasme aanvaard, staat de organisatie van dezen avond. Het is eigenlijk niet anders dan de traditioneele begroetingsavond alleen we groeten wat massaler en we groeten wat anders dan tot dusver. Ongetwijfeld hoopt het Comité, dat deze avond de belangstelling voor de beraadsla gingen der volgende dagen nog zal opvoe ren. .Maar het spel is allerminst bedoeld als een soort attractie zonder meer. Het Co mité is diep doordrongen van het woord van onzen Aartsbisschap: „dat de orspronkelijkste, eenvoudigste „en vruchtbaarste vorm, waarin het „practisch geloof vooral getuigt, altijd „zal blijven het Christelijk huisgezin'. Maar het weet ook niet het minst uit de menigvuldige blijken van zorg der Be stuurders in Christus' strijdende Kerk op aarde dat dit gezin strijd te voeren heeft in de woelende wereld, voor en om zichzelf en om de maatschappij. Die strijd is in we zen steeds weer de eeuwigdurende tusschen goed en kwaad, in iederen mensch persoon lijk èn in de menschen in hun vereenigings- vormen bij elkaar. En in de oneindige rijk dommen van Christus' leer worden de eeuwige, de blijvende waarden steeds weer opnieuw voortgebracht ook voor den nieuwen tijd! Daarvan wil het spel iets geven. Onge twijfeld in een niet volmaakt pogen, maar stellig in oprecht streven en in heilige be zieling. Zoo hoop ik zult u allen het spel kunnen en willen ontvangen. En mis schien is het voor sommigen nog wel iets meer. In dezen geest heeft ons Comité u opge roepen, om in dit strijdperk te beleven iet.s van den grooten strijd waarin de triomf in beteekenis zeker niet ten achter staat bij zegepralen, die hier behaald plegen te wor den. Het devies voor den gebruikelijken strijd binnen deze muren heeft ongetwijfeld ook zijn beteekenis voor de strijders op andere terreinen des levens, ook voor de Katholie ken. Citius, altius, fortius! Ik weet wel: zij, die gelooven, haasten niet. Maar dit is allerminst een motief voor lauwe laksheid. Goed begrepen., kan uit dit devies spreken een diepe geest van eigen ongenoegzaamheid en van rotsvast Godsvertrouwen. Maar gewerkt moet er worden, omdat de dag voor ieder slechts kort is.. En daarom: niet toekijken en niet af wachten. Maar aanvatten, spoedig, snel ler! En bij het werk kan men het ideaal niet hoog genoeg stellen. Bijna als in het spel, zal van de aarde steeds zichtbaar moeten zijn het hemelplatform. En daarom h o o ge r, steeds hooger, in de doelstelling bij al ons werk! Voor dit alles is de eerste voorwaarde: de Geest van sterkte, de heilige drang, de intensiteit in het werk. En daarom sterker, krachtiger, meer heilige drang bij al ons werkl Heb gaat om niet minder dan om „Triomf der Levenden", dat is ben slotte om het die nend deelhebben aan Gods glorie; buiten en boven onze verdiensten, maar niet zon der ons werk. En de zekerheid voor die triomf- is alleen inChristus' Kruis! Nauwelijks had deze rede weerklonken, of in het reeds invallend duister werd na 'n korte ouverture vanaf het fantastiek- verlichte tooneel het drie-bedrijvig myste riespel begonnen, dat in modernen vorm ons den strijd te zien gaf tusschen goed en kwaad Laten wij ons oordeel nu aanstonds hier mede beginnen dat èn Nieuwenhuis èn Huf èn Boosten wèl weten, wat tooneel is. Wat moet tooneel zijn? Dat moet de resul tante wezen van verschillende krachten, welke ieder voor haar taak berekend zijn niet' alleen, maar ook met elkaar harmo nieerend samenwerken. Waar ieder van de drie bovengenoemde kunstenaars aan deze eischen voldeed, was iets goeds te verwach ten. En daarin hebben zij niet teleurgesteld. De opvoering was „modél", perfect-af, zoo wel wat décor en tooneeltechniek, als tekst, VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Treedt Briand af of niet? De toestand in Spanje. Overstroomingen in Roemenië. (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. De vijfde Nederlandsche Katholiekendag. Tal van Pinksterongelukken op den weg. Twee dooden bij een auto-ongeluk bij Sneek. Vreeselijk molor-ongeluk te Den Bosch. Een auto in het Noord-Hollandsch Kanaal. (Gem. Ber., 3de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. R.-K. Nederland wint met groote cij fers van R.-K. België. (Sportblad). Excelsior en M.S.C. verdwijnen uit de eerste klasse K. N. V. Bi (Sportblad). Het Gymnastiekfeest van den D. H. G. B. te Schiedam. (Sportblad). Nieuw Ned. record 100 M. hardloopen van Berger. (Sportblad). voordracht, gebarenspel en muzikale illus tratie betreft. Achteraf bleek, dat voor vele luisteraars de luidsprekers niet duidelijk waren, mij persoonlijk trof het onnatuurlij ke van akteerende personen, wier sbemmeji van een anderen kant kwamen. Zoo werd het mysteriespel in hoofdzaak een k ij k- s p e 1, maar toch een grandioos kijkspel Wat 'n schittering van kostuums, welk 'n effektvolle belichting, wat pracht van too- neelbouw, wat fraai gebarenspel, vooral van de hoofdfiguren: Lucifer (Jos. van Turen- hout, lid R.Iv.A.T.) en Miohaël (Louis Lutz, lid van Sint Thomas). Van degenen, die in den ondergrondschen studio onder leiding van Eduard van Beinum de muziek van Lou Lichtveld uitvoerden, noemen wij voor al de soliste Hans Gruijs, terwijl onder de sprekers goed waren Hans Meertens als Miekaël, Frits van Dijk als Lucifer, en voor al mevr. de Vries als „Sprekende Vrouwen stem", die bizonder voldeed. Zoo werd dit tooneelgebeuren toch 'n belangrijk experi ment, dat, al liet de geluidsdistributie te wenschen over, in menigerlei opzicht ver baasde door 'n geraffineerde techniek. De klok wees elf uur, toen de duizenden toeschouwers het stadion verlieten. De réunie, welke na de uitvoering in den foyer gehouden werd voor al wie zich daartoe geroepen voelde, kon maar heel kort zijn. Weldra reden de bisschoppen en de minis ters, luide toegejucht, in hun auto's weg. Maar in den naasten omtrek bleef het nog lang beweeglijk van menschen, die in den heerlijken Mei-avond heelemaal geen prik kel voelden, om haast te maken met naar huis te gaan. De officieuze inzet van den Vijfden Nederl. Katholiekendag is geschied. Morgenochtend om elf uur worclt in de aula van het Koloniaal Instituut de „dag" eerst officieel geopend, nadat Mgr. Aengenent om half 10 op het open Bagijnhof een stille II. Mis zal hebben opgedragen. H. A. ULLEMAN, Pr. AMSTERDAM, 26 Mei. Na de Heilige Mis, die werd opgedragen door Z.Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent, Bis schop van Haarlem, in het Begijnhof, werd hedenmorgen do openingsvergadering ge houden in den aula van het Koloniaal In stituut, waar o.m tegenwoordig waren Hunne Excellenties Mgr. Schioppa, Inter nuntius, Mgr. J. H. G. Jansen, Aartsbis schop van Utrecht, Mgr. P. A. W. Hop mans, Bisschop van Breda, Mgr. A. F. Die pen, Bisschop van 's-Hertogenosch, Mgr. J. D. J. Aengenent, Bisschop van Haar lem, prof. mr. dr. W. H. Nolens, Minister van Staat. Jhr. mr. Ch. J. H. Ruys de Bec- renbrouck, Minister van Staat, mr. J. R. H. van Schaik, voorzitter van de Tweede Kamer, mr. dr. L. N. Deckers, Min. van Waterstaat. Deze vergadering werd geleid door mr. A. Baron van Wijnbergen. In zijn openings woord herinnerde hij er aan, dat Alge meene Katholiekendag is de samenkomst der Katholieken als kinderen der Kerk, staande onder directe leiding van het- Epis copaat, terwijl het Hoofdbestuur slecht als uitvoerder fungeert. De laatste bijeenkomst in Maastricht mocht nog gehouden worden onder aas- voering van den sindsdien overleden Aarts bisschop van Utrecht, die 12 jaar geleden den Algemeenen Katholiekendag stichtte Openlijk gaf spr. uiting aan de gevoelens van hartelijke, kinderlijke dankbaarheid

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1