22ste Jaargang
VRIJDAG 22 MEI 1931
No. 6903
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
AUDIËNTIE BIJ Z. EM. KARDINAAL
VAN ROSSUM.
KERKNIEUWS
e£cidóclie(Bou^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per poet f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOLKENBOND
DE A.S. ONTWAPENINGS
CONFERENTIE.
Henderson voorzitter.
Bij het begin van de raadsvergadering
van den Volkenbond heeft Henderson gis
terochtend meegedeeld, dat hij van
MacDonald telegrafisch de machtiging
heeft ontvangen het voorzitterschap over
de ontwapeningsconferentie te aanvaarden.
Dr. Gurtius wenschte als voorzitter van
den raad Henderson met zijn verkiezing
geluk en gaf als zijn meening te kennen,
dat geen betere voorzitter gekozen had
kunnen worden.
Na de mededeeling van Arthur Hender
son, dat hij het voorzitterschap van de in-
ternationale ontwapeningsconferentie zou
aanvaarden, kwam aan de orde het pro
bleem van de ratificatie der conventies,
die onder de auspiciën van den volken
bond zijn tot stand gekomen.
Algemeen werd uitdrukking gegeven aan
den wensch, dat de ratificaties voortaan
minder lang op zich zouden laten wachten.
Henderson deelde mede, dat Engeland,
Australië en Nieuw-Zeeland hadden beslo
ten, toe te treden tot de generale acte in-_
zake de vreedzame bijlegging door arbi
trage van alle internationale conflicten, die
zich zouden kunnen voordoen.
Hij noemde deze bepaling één der voor
naamste hoeksteenen in den muur, die te
gen het oorlogsgevaar kan worden opge
worpen.
Namens de Fransche regeering deelde
Briand in een korte verklaring mede, dat
de kamer en de senaat eveneens tot ratifi
catie hadden besloten en dat de ratificatie
oorkonde aan den secretaris-generaal van
den volkenbond, Sir Eric Drummond ter
hand zou worden gesteld. i
De Italiaansche minister van buitenland-
sche zaken, Grandi, wees erop, dat de Ita
liaansche kamer haar goedkeuring aan de
generale acte reeds had verleend, terwijl
de ratificatie in den senaat aanhangig was
gemaakt.
Slotzitting Europeesche Commissie.
De Europeesche commissie heeft gister
middag haar derde zitting beëindigd en
heeft besloten op 3 September opnieuw te
Genève bijeen te komen.
ITALIË
AANVALLEN OP KATHOLIEKE
STUDENTEN.
Klachten aan den paus voorgelegd.
In een audiëntie, die de Paus toestond
aan vertegenwoordigers van de bondsver
gadering der Italiaansche katholieke stu
denten, heeft de voorzitter van dezen bond
rapport uitgebracht over de positie van
den bond. Volgens de „Osservatore Ro
mano" uitte hij daarbij verwijten aan het
adres van het bestuur der fascistische stu
denten-organisaties en klachten over de
gewelddadigheden dezer organisatie tegen
den katholieken studentenbond.
Naar genoemd blad meldt heeft de Paus
deze aanvallen op de katholieke studenten
in zeer stelligen vorm veroordeeld, aanval
len, die van den voorzitter van den fascis-
tischen jeugdbond zouden uitgaan. De
paus adviseerde dergelijke gebeurtenissen
terstond ter kennis te brengen van de
katholieken der geheele wereld. In de
eerste plaats echter wilde de Paus voortaan
terstond er van op de hoogte worden ge
bracht. Al kan men thans nog niet zeggen,
wat in bepaalde gevallen moet worden
gedaan, de leiders van den katholieken
studentenbond kunnen er zeker van zijn,
dat er tegen zal worden opgetreden. De
Paus zal, als vergaderingen van den bond
verboden worden, nog krachtiger en met
meer succes kunnen optreden dan de ka
tholieke studenten zelf. De fascistische lei
ders hebben zonder meer erkend, dat het
lidmaatschap van den katholieken studen
tenbond vereenigbaar is met dat van de
fascistische studentenorgansaties. Als stu
denten dus wegens hun lidmaatschap van
den katholiekenbond uit den fascistischen
worden gebannen, moeten zij dat als een
eer beschouwen.
De Paus herinnerde er verder aan dat
hijzelf ook niet wordt ontzien en zeide
ten slotte, dat een ontbinding van den ka
tholieken studentenbond, waarmede vaak
gedreigd wordt, alleen door hem als stich
ter der katholieke actie kan geschieden.
(Van onzen eigen Redacteur).
ROME, 18 Mei.
Hoovaardij of ordinair-weg verwaand
heid is een onhebbelijkheid, waaraan vele
mensöhen lijden. Het is dus niets bijzon
ders, dat schrijver dezes hedenmiddag
met eenige gewichtdoenerij in volledig
staatsie-costuum zijn hotel verliet, om
met stentor-stem aan een taxi-chauffeur
toe te schreeuwen: Al Palazzo di Sua
Emiinenza il Oardinale Van Rossum!
Het was ten tweede male, dat wij voor
de Leidsche Courant bij den Kar
dinaal op audiëntie mochten gaan, en wij
zijn Z.Em. oprecht dankbaar voor de
buitengewoon welwillende wijze, waarop
beide keeren ons te woord heeft willen
staan, de eerste maal U zult zich dat
nog wel herinneren over de verhou
ding van de Kerk tot het Fascisme;
thans over het nieuwe College del Pro
paganda Fide, op de Janiculus gelegen,
hoog boven de andere huizen uitstekend,
in de nabijheid van Sint Pieter.
Maar al is het College zelve verplaatst
naar het uiteinde der "dad,,, de Prefect
van het College, onze Kardinaal, blijft
zijn paleis aan 'het levendige Spaansohe
Plein bewonen.
Tusschen al het geroezemoes, gerij en
geros van Rome's straten bracht de taxi
ons in een stroomende regenbui naar heb
paleis.
Eerverleden jaar hebben wij reeds be
schreven, hoe een kardinaalswoning is in
gericht een reeks van anti-camere, in
de eerste staat de credens, in de tweede
ligt op het dressoir de vuurrood© kardi-
naalsmuts en in de laatste der zeven
vertrekken staat de troon van den Paus-.
In de laatste der anti-caonere heeft Z.
Em. ons ontvangen en een en ander ver
teld over het nieuwe College op de Jani
culus.
Ail drie eeuwen vertelde Z.Em., is
het College van de Propaganda op deze
plaats gevestigd. Maar bij het voortschrij
den der jaren, bleek het hoe langer hoe
moeilijker het College hier gevestigd te
houden.
Toen ik aan de Propaganda ben ge
komen, aldus de inderdaad „Eminente"
spreker, heb ik meteen gezegd: dat kan
zoo niet blijven! Willen wij in de missie
vooruit blijven gaan, dan moet er een
ander college komen.
Deze gedaöhte is natuurlijkerwijze eerst
aan de leden der Congregatie voorgelegd.
Tussohen haakjes, zeide Z.Em., u weet
wel, dat de Propaganda bestuurd werd
door de kardinaal-prefect en door een
college van kardinalen.
De vergadering der kardinalen stemden
de plannen bij.
Toen iff het plan aan den H. Vader
voorgelegd, en ook deze was het met den
nieuwbouw eens. Het college is alleen
bestemd voor de opleiding van inlandsohe
priesters. Er studeeren ook wel Euro
peanen, Duitschers, Hollanders enz., doch
die worden niet gevormd voor de landen
in ons werelddeel, doch voor de missie.
Zij geven zich geheel voor het missie
werk, zoodat de Propaganda naar goed
vinden over hen beschikken kan en zen
den waarheen de Congregatie wil.
Na goedkeuring der plannen moest
worden uitgezien naar een geschikt ter
rein, waar het nieuwe college zou kun
nen verrijzen.
Ten langen laatste werd een geschikt
terrein gevonden op de Janiculus.
Kardinaal van Rossum begon lachen
over de historie van dat terrei.. en ver
telde het volgende tragisch-koanisehe feit:
Het is een groot terrein op de Jani
culus, dat indertijd door Pius IX, toen
hij nog Koning van de Kerkelijke Staat
was, aan de provincie was geschonken
voor een „manicomio", een gekkenhuis
En datzelfde terrein, dat de H. Vader
indertijd met groote belangeloosheid aan
de provincie had afgestaan, moesten wij
nuterugkoopen voor40 millioen
Lire!
Hieruit ziet ge de welwillendheid der
Regeering
In het nieuwe gebouw zijn we nu in
staat 260 studenten te herbergen, terwijl
in het oude paleis, hier op de Piazza de
Spajna 80 h 90 een plaats konden hebben
en die moesten dan tevreden zijn inet
De opbloei van het aantal studenten
houdt gelijken tred met de ontwikkeling
der missies. In alle landen nemen de
missies buitengewoon in bloei toe. En
daarvoor hebben wij noodig besloot
Z. Eminentie priesters, die goedge
vormd zijn en degelijk onderwezen, man
nen van priesterlijke Jeugd, missie-ijveren
wetenschap
We dankten Z.Em. voor zijn uitvoe
rige uiteenzetting.
Z.Em. nam afscheid van ons met een
vaderlijke raad, die wij stevig in ons hart
zullen bewaren en, wanneer het mogelijk
iff, zullen opvolgen.
Het had intussohen opgehouden met
regenen als het in Rome regent, gutst
het water uit de wolken. In volle schoon
heid lag voor ons de Spaansche Trap, die
met een elegante zwaai de Pincio be
klimt.
Daar op de Pincio heeft men een ver
maard vergezicht over de Eeuwige Stad,
met haar grijze huizenzee, waaruit koe
pels en torentjes opstijgen, met over al
les de majestueuze koepel der Pieterskerk
geflankeerd door de paleizen van het
V aticaan.
Lang hebben wij daar gestaan om af
scheid te nemen van deze stad, en wij
voelden, dat, 'hoe meer men Rome leert
kennen, de woorden van Hawthorne
waarheid bevatten: „dat de vezelen van
ons hart op geheimzinnige wijze met
de eeuwige stad zijn
Onder de enkele Nederlandsche bladen,
die door hunne redactie in Rome vertegen
woordigd waren, behoorde ook de „Volks
krant". Naar wij in dit blad lezen, heeft
Zijne Eminentie Kardinaal v. Rossum Zon
dagavond de vertegenwoordigers van heb
Verbondsbestuur in zijn paleis aan de
Piazza di Spagna in audiëntie ontvangen.
Met de Verbondsbestuurders waren daar
aanwezig de heeren Venings en Timmer
mans, het lid der Tweede Kamer de
heer Engels en de vertegenwoordiger van
de „Volkskrant".
Z.Em. verklaarde zich buitengewoon ver
heugd het gezelschap te ontvangen, infor
meerde zeer belangstellend naar de reis
en het gezelschap en wijdde uitvoerig uit
over de groote liefde welke de H. Vader
voor Holland koestert. Dat kan ook niet
ainders, aldus zei de kardinaal, want in Hol
land houdt ge u in uw arbeid aan uw bis
schoppen in vereeniging met den Paus en,
wie met den Paus is, is met Christus. Dat
moet en dat zal ook zoo in Holland, blijven.
Toen de Verbondsvoorzitter herinnerde
aan het feit, dat de heer Engels 38 jaar ge
leden ook was geweest bij Leo XIII, z.g.,
toonde onze kardinaal zich buitengewoon
enthousiast door zijn persoonlijke herinne
ringen aan dien grooten, scherpzinnigen
Paus.
BELGIE
MINISTERCRISIS UITGEBROKEN.
De militaire kwestie de naaste aanleiding.
Li de Belgische Kamer, waar de alge-
meene beschouwingen over het nieuwe for
tenplan der regeering Woensdagavond wa
ren gesloten, moest gistermiddag in de eer
ste plaats over een socialistisch voorstel tot
verdaging van de uitvoering der vesting
werken tot na de ontwapeningsconferentie
1932 worden gestemd. Zooais verwacht,
werd dit voorstel door de meerderheid ver
worpen, maar hiermede bleek het gevaar
nog niet geweken, want het politieke on-
weder stak pas daarna met groot geweld
op, toen drie Vlaamsche katholieke leden,
de oud-premier Poullet, mr. Marck en prof.
Sap, ieder op hun beurt een amendement
indienden, het eerste strekkende tot onbe
paalde verdaging van het deel van het for
tenplan betreffende Antwerpen, het twee
de. houdende vermindering der voor 1931
voorziene buitengewone begrooting van
landsverdediging van 300 tot 175 millioen
francs, het derde voorstellende uitstel van
het bouwen van de forten ten zuiden van
Gent.
Jaspar verklaarde, dat hij het amende-
ment-Poullet aanvaardde, waarbij het ver-
leenen van de credieten voor de vesting
werken bij Antwerpen wordt uitgesteld.
Het amendement-Sap daarentegen, dat ook
de werken bij Gent wilde doen uitstellen,
werd door hem verworpen; hij verklaarde
zelfs, dat de rageering zou aftreden in ge
val dit amendement werd aanvaard.
Daarna kwam de Vlaamsche nationalist
Lewudan aan het woord. De Kamer werd
zeer rumoerig. Het komt tot heftige woor
denwisseling tussohen de Vlaamsch-katho-
lieken en de leden der Vlaamsche front
partij. Te midden van het lawaai hoort men
dat Lewudan den „Belgicisten" verwijt het
bloed der Vlaamsche jeugd voor Frankrijk
te willen laten offeren.
Deze woorden waren niet van dien aard
om de door den president gevraagde kalm
te te doen terugkeeren. Als de minister
van Oorlog het woord vraagt, wordt het
echter weer iets rustiger, maar bij de eer
ste woorden reeds beginnen de socialisten
te schreeuwen, dat er al genoeg gepraat is.
Toch kon men nog uit de verklaring vau
minister de Brouqueville verstaan, dat hij
genoegen nam met een verminderd crediet
van 175 millioen.
Dit bracht heel wat opschudding teweeg
wat nog toenam, toen duidelijk werd., dat
de liberale leider, Deveze, het oneens was
met Jaspar.
De socialistische leider Vandervelde zei-
4e zich zeer te verwonderen over de onlo
gische houding der regeering, die eerst de
vesting Antwerpen als een der hoofd.be-
s tandde el en van haar fortenplan verdedig
de, om haar thans zonder meer op te geven.
Onmiddellijk daarop verklaarde Deveze,
dat zijn liberale vrienden weigerden de re
geering in haar politiek van capitulatie
voor de Vlaamsche katholieke democraten
te volgen. Dit gaf aanleiding tot een gewel
dig tumult, te midden waarvan de sedert
gisterochtend geïnstalleerd© nieuwe libe
rale minister van P.T.T., mr. Bovesse, zijn
ontslagbrief aan den minister-president liet
toekomen. De socialisten schreeuwden zon
der ophouden aan het adres van de regee
ring: Allez vous en! Trek er uit!, aldus 't
woord herhalend van den liberalen voor
man Janson, toen deze in 1926 met Jaspar
de democratische regeering Poullet-Vander-
velde ten val bracht. Het kabaal hield aan,
tot het oogenblik, dat president Poncelet
de vergadering schorste en de tribunes
deed. ontruimen.
Toen een half uur later de vergadering
werd hervat, las de Kamerpresident den
brief voor van Jaspar aan het parlement,
mededeelend, dat de regeering haar ver
zoek om ontslag aan den Koning had over
handigd. Enkele conservatieve katholieken
hieven daarop een Vive Jaspar aan; op de
banken van socdaal-demooraten en
VLaamsch-nationa-len beantwoord met de
kreten: Dissolution! Ontbinding!
Van de ontslagnemende minister was
behalve Bovesse niemand meer aanwezig.
Bovesse zat trouwens weer op zijn gewone
plaats te midden van de Waalsche liberale
Kamreleden.
Het toeval wilde, dat het gisteren juist
vijf jaar geleden was, dat minister-president
Jaspar aan het bewind kwam.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Ministercrisis in België uitgebroken.
Opstand op Cuba.
BINNENLAND.
De Drankwet-debatten in de Tweede
Kamer. (1ste blad).
Een coadjutor naast Z.H.Exc. Mgr. L.
Schrijnen. (Kerkn., 1ste blad).
Overleden is Pastoor C. C. Vermeulen.
(Kerkn., 3de Wad).
sohen eenige personen uit de lagere klas
sen der bevolking. Een hunner loste een
schot op zijn tegenstanders, waardoor een
matroos die juist passeerde, gewond werd.
De „Guardia civil" arresteerde den da
der en nog een persoon, die eveneens een
revolver in zijn hand had. De menigte,
die meende, dat deze lieden betaalde
moordenaars waren, wilde hun lynchen.
Een hunner werd door stokslagen ernstig
aan het hoofd verwond.
De twee gearresteerden werden voorloo-
pig naar het commissariaat van politie ge
bracht. Toen de menigte echter daarop het
hoofd-bureau van politie trachtte te be
stormen, begaf zich een civiele gouver
neur naar de plaats der onlusten en
trachtte de menigte te kalmeeren door
haar te verzekeren, dat recht zou worden
gedaan.
Een detachement soldaten begaf zich na
verloop van een uur naar het commissa
riaat van politie, om de gearresteerden
vandaar naar het pales van justitie te ver-
De reden van de verbanning van
Victoria's bisschop.
Zooals dezer dagen reeds gemeld werd,
heeft de Spaansche regeering den bisschop
van Victoria^' mgr. Mugica uit Spanje ver
bannen.
Uit een commentaar van „El Mati" op
de nota, die de Spaansche regeering Zon
dag j.l. naar aanleiding hiervan publiceer
de, blijkt echter, dat deze verbanning niet
geschiedde wegens het publiceeren van een
herderlijk schrijven, waarin de bisschop de
geloovigen van zijn diocees zou hebben op
gewekt, zich aaneen te sluiten tot een mo
narchistische organisatie, die zich tegen de
republiek had te richten.
De reden, waarom de bisschop uit Span
je verdreven werd, schijnt de volgende te
zijn.
Mgr. Mugica bereidde met enkele voor
aanstaande katholieken van zijn diocees
een grootsche manifestatie voor als pro
test tegen de schandelijke wandaden,
waaraan kerken en kloosters het slachtov
fer werden. Aan deze manifestatie, die den
len Mei j.l. te Bilbao zou plaats hebben,
zouden ook tal van priesters en leden van
religieuze congregaties deelnemen.
Daar de Spaansche regeering vreesde,
dat op deze betooging een contra-manifes
tatie zou volgen en het aldus tot bloedige
botsingen tusschen katholieken en commu
nisten zou komen, besloot zij mgr. Mugica,
te gelasten, Spanje onmiddellijk te verla
ten.
SPANJE
DE TOESTAND IN SPANJE.
Tegen de Jezuïeten.
De gemeenteraad van Barcelona heeft
besloten zich aan te sluiten bij het ver
zoek van den gemeenteraad van Gijon,
om alle Jezuïeten uit Spanje te verban-
Gisteravond brak in de stadswijk Inter
lope te Barcelona een hevige twist uit tus-
AMERIKA
Opstand op Cuba.
Te Manzanillo in Inguani in de provincie
Oriente zou een revolutionniare opstand
zijn uitgebroken.
Volgens niet-officieele berichten zou de
opstand niet van ernstigen aard zijn en de
orde reeds kort daarop door militaire troe
pen zijn hersteld.
Volgens sommige berichten zouden de
opstandelingen drie steden in het Oosten
van het eiland genomen hebben.
COADJUTOR NAAST MGR.
L. SCHRIJNEN.
Met recht van opvolging in het bisdom
Roermond.
Naar de „Tijd" verneemt is uit Rome be
richt, dat Z. H. Exc. Mgr. L. Schrijnen
naast zich zal krijgen een coadjutor (hulp
bisschop) met recht van opvolging in het
Bisdom Roermond. Woensdag komt het
Kathedraal Kapittel te Roermond bijeen
ter opmaking van een candidatenlijst.