22ste Jaargang VRIJDAG 22 MEI 1931 No. 6903 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND AUDIËNTIE BIJ Z. EM. KARDINAAL VAN ROSSUM. KERKNIEUWS e£cidóclie(Bou^cmt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per poet f 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen VOLKENBOND DE A.S. ONTWAPENINGS CONFERENTIE. Henderson voorzitter. Bij het begin van de raadsvergadering van den Volkenbond heeft Henderson gis terochtend meegedeeld, dat hij van MacDonald telegrafisch de machtiging heeft ontvangen het voorzitterschap over de ontwapeningsconferentie te aanvaarden. Dr. Gurtius wenschte als voorzitter van den raad Henderson met zijn verkiezing geluk en gaf als zijn meening te kennen, dat geen betere voorzitter gekozen had kunnen worden. Na de mededeeling van Arthur Hender son, dat hij het voorzitterschap van de in- ternationale ontwapeningsconferentie zou aanvaarden, kwam aan de orde het pro bleem van de ratificatie der conventies, die onder de auspiciën van den volken bond zijn tot stand gekomen. Algemeen werd uitdrukking gegeven aan den wensch, dat de ratificaties voortaan minder lang op zich zouden laten wachten. Henderson deelde mede, dat Engeland, Australië en Nieuw-Zeeland hadden beslo ten, toe te treden tot de generale acte in-_ zake de vreedzame bijlegging door arbi trage van alle internationale conflicten, die zich zouden kunnen voordoen. Hij noemde deze bepaling één der voor naamste hoeksteenen in den muur, die te gen het oorlogsgevaar kan worden opge worpen. Namens de Fransche regeering deelde Briand in een korte verklaring mede, dat de kamer en de senaat eveneens tot ratifi catie hadden besloten en dat de ratificatie oorkonde aan den secretaris-generaal van den volkenbond, Sir Eric Drummond ter hand zou worden gesteld. i De Italiaansche minister van buitenland- sche zaken, Grandi, wees erop, dat de Ita liaansche kamer haar goedkeuring aan de generale acte reeds had verleend, terwijl de ratificatie in den senaat aanhangig was gemaakt. Slotzitting Europeesche Commissie. De Europeesche commissie heeft gister middag haar derde zitting beëindigd en heeft besloten op 3 September opnieuw te Genève bijeen te komen. ITALIË AANVALLEN OP KATHOLIEKE STUDENTEN. Klachten aan den paus voorgelegd. In een audiëntie, die de Paus toestond aan vertegenwoordigers van de bondsver gadering der Italiaansche katholieke stu denten, heeft de voorzitter van dezen bond rapport uitgebracht over de positie van den bond. Volgens de „Osservatore Ro mano" uitte hij daarbij verwijten aan het adres van het bestuur der fascistische stu denten-organisaties en klachten over de gewelddadigheden dezer organisatie tegen den katholieken studentenbond. Naar genoemd blad meldt heeft de Paus deze aanvallen op de katholieke studenten in zeer stelligen vorm veroordeeld, aanval len, die van den voorzitter van den fascis- tischen jeugdbond zouden uitgaan. De paus adviseerde dergelijke gebeurtenissen terstond ter kennis te brengen van de katholieken der geheele wereld. In de eerste plaats echter wilde de Paus voortaan terstond er van op de hoogte worden ge bracht. Al kan men thans nog niet zeggen, wat in bepaalde gevallen moet worden gedaan, de leiders van den katholieken studentenbond kunnen er zeker van zijn, dat er tegen zal worden opgetreden. De Paus zal, als vergaderingen van den bond verboden worden, nog krachtiger en met meer succes kunnen optreden dan de ka tholieke studenten zelf. De fascistische lei ders hebben zonder meer erkend, dat het lidmaatschap van den katholieken studen tenbond vereenigbaar is met dat van de fascistische studentenorgansaties. Als stu denten dus wegens hun lidmaatschap van den katholiekenbond uit den fascistischen worden gebannen, moeten zij dat als een eer beschouwen. De Paus herinnerde er verder aan dat hijzelf ook niet wordt ontzien en zeide ten slotte, dat een ontbinding van den ka tholieken studentenbond, waarmede vaak gedreigd wordt, alleen door hem als stich ter der katholieke actie kan geschieden. (Van onzen eigen Redacteur). ROME, 18 Mei. Hoovaardij of ordinair-weg verwaand heid is een onhebbelijkheid, waaraan vele mensöhen lijden. Het is dus niets bijzon ders, dat schrijver dezes hedenmiddag met eenige gewichtdoenerij in volledig staatsie-costuum zijn hotel verliet, om met stentor-stem aan een taxi-chauffeur toe te schreeuwen: Al Palazzo di Sua Emiinenza il Oardinale Van Rossum! Het was ten tweede male, dat wij voor de Leidsche Courant bij den Kar dinaal op audiëntie mochten gaan, en wij zijn Z.Em. oprecht dankbaar voor de buitengewoon welwillende wijze, waarop beide keeren ons te woord heeft willen staan, de eerste maal U zult zich dat nog wel herinneren over de verhou ding van de Kerk tot het Fascisme; thans over het nieuwe College del Pro paganda Fide, op de Janiculus gelegen, hoog boven de andere huizen uitstekend, in de nabijheid van Sint Pieter. Maar al is het College zelve verplaatst naar het uiteinde der "dad,,, de Prefect van het College, onze Kardinaal, blijft zijn paleis aan 'het levendige Spaansohe Plein bewonen. Tusschen al het geroezemoes, gerij en geros van Rome's straten bracht de taxi ons in een stroomende regenbui naar heb paleis. Eerverleden jaar hebben wij reeds be schreven, hoe een kardinaalswoning is in gericht een reeks van anti-camere, in de eerste staat de credens, in de tweede ligt op het dressoir de vuurrood© kardi- naalsmuts en in de laatste der zeven vertrekken staat de troon van den Paus-. In de laatste der anti-caonere heeft Z. Em. ons ontvangen en een en ander ver teld over het nieuwe College op de Jani culus. Ail drie eeuwen vertelde Z.Em., is het College van de Propaganda op deze plaats gevestigd. Maar bij het voortschrij den der jaren, bleek het hoe langer hoe moeilijker het College hier gevestigd te houden. Toen ik aan de Propaganda ben ge komen, aldus de inderdaad „Eminente" spreker, heb ik meteen gezegd: dat kan zoo niet blijven! Willen wij in de missie vooruit blijven gaan, dan moet er een ander college komen. Deze gedaöhte is natuurlijkerwijze eerst aan de leden der Congregatie voorgelegd. Tussohen haakjes, zeide Z.Em., u weet wel, dat de Propaganda bestuurd werd door de kardinaal-prefect en door een college van kardinalen. De vergadering der kardinalen stemden de plannen bij. Toen iff het plan aan den H. Vader voorgelegd, en ook deze was het met den nieuwbouw eens. Het college is alleen bestemd voor de opleiding van inlandsohe priesters. Er studeeren ook wel Euro peanen, Duitschers, Hollanders enz., doch die worden niet gevormd voor de landen in ons werelddeel, doch voor de missie. Zij geven zich geheel voor het missie werk, zoodat de Propaganda naar goed vinden over hen beschikken kan en zen den waarheen de Congregatie wil. Na goedkeuring der plannen moest worden uitgezien naar een geschikt ter rein, waar het nieuwe college zou kun nen verrijzen. Ten langen laatste werd een geschikt terrein gevonden op de Janiculus. Kardinaal van Rossum begon lachen over de historie van dat terrei.. en ver telde het volgende tragisch-koanisehe feit: Het is een groot terrein op de Jani culus, dat indertijd door Pius IX, toen hij nog Koning van de Kerkelijke Staat was, aan de provincie was geschonken voor een „manicomio", een gekkenhuis En datzelfde terrein, dat de H. Vader indertijd met groote belangeloosheid aan de provincie had afgestaan, moesten wij nuterugkoopen voor40 millioen Lire! Hieruit ziet ge de welwillendheid der Regeering In het nieuwe gebouw zijn we nu in staat 260 studenten te herbergen, terwijl in het oude paleis, hier op de Piazza de Spajna 80 h 90 een plaats konden hebben en die moesten dan tevreden zijn inet De opbloei van het aantal studenten houdt gelijken tred met de ontwikkeling der missies. In alle landen nemen de missies buitengewoon in bloei toe. En daarvoor hebben wij noodig besloot Z. Eminentie priesters, die goedge vormd zijn en degelijk onderwezen, man nen van priesterlijke Jeugd, missie-ijveren wetenschap We dankten Z.Em. voor zijn uitvoe rige uiteenzetting. Z.Em. nam afscheid van ons met een vaderlijke raad, die wij stevig in ons hart zullen bewaren en, wanneer het mogelijk iff, zullen opvolgen. Het had intussohen opgehouden met regenen als het in Rome regent, gutst het water uit de wolken. In volle schoon heid lag voor ons de Spaansche Trap, die met een elegante zwaai de Pincio be klimt. Daar op de Pincio heeft men een ver maard vergezicht over de Eeuwige Stad, met haar grijze huizenzee, waaruit koe pels en torentjes opstijgen, met over al les de majestueuze koepel der Pieterskerk geflankeerd door de paleizen van het V aticaan. Lang hebben wij daar gestaan om af scheid te nemen van deze stad, en wij voelden, dat, 'hoe meer men Rome leert kennen, de woorden van Hawthorne waarheid bevatten: „dat de vezelen van ons hart op geheimzinnige wijze met de eeuwige stad zijn Onder de enkele Nederlandsche bladen, die door hunne redactie in Rome vertegen woordigd waren, behoorde ook de „Volks krant". Naar wij in dit blad lezen, heeft Zijne Eminentie Kardinaal v. Rossum Zon dagavond de vertegenwoordigers van heb Verbondsbestuur in zijn paleis aan de Piazza di Spagna in audiëntie ontvangen. Met de Verbondsbestuurders waren daar aanwezig de heeren Venings en Timmer mans, het lid der Tweede Kamer de heer Engels en de vertegenwoordiger van de „Volkskrant". Z.Em. verklaarde zich buitengewoon ver heugd het gezelschap te ontvangen, infor meerde zeer belangstellend naar de reis en het gezelschap en wijdde uitvoerig uit over de groote liefde welke de H. Vader voor Holland koestert. Dat kan ook niet ainders, aldus zei de kardinaal, want in Hol land houdt ge u in uw arbeid aan uw bis schoppen in vereeniging met den Paus en, wie met den Paus is, is met Christus. Dat moet en dat zal ook zoo in Holland, blijven. Toen de Verbondsvoorzitter herinnerde aan het feit, dat de heer Engels 38 jaar ge leden ook was geweest bij Leo XIII, z.g., toonde onze kardinaal zich buitengewoon enthousiast door zijn persoonlijke herinne ringen aan dien grooten, scherpzinnigen Paus. BELGIE MINISTERCRISIS UITGEBROKEN. De militaire kwestie de naaste aanleiding. Li de Belgische Kamer, waar de alge- meene beschouwingen over het nieuwe for tenplan der regeering Woensdagavond wa ren gesloten, moest gistermiddag in de eer ste plaats over een socialistisch voorstel tot verdaging van de uitvoering der vesting werken tot na de ontwapeningsconferentie 1932 worden gestemd. Zooais verwacht, werd dit voorstel door de meerderheid ver worpen, maar hiermede bleek het gevaar nog niet geweken, want het politieke on- weder stak pas daarna met groot geweld op, toen drie Vlaamsche katholieke leden, de oud-premier Poullet, mr. Marck en prof. Sap, ieder op hun beurt een amendement indienden, het eerste strekkende tot onbe paalde verdaging van het deel van het for tenplan betreffende Antwerpen, het twee de. houdende vermindering der voor 1931 voorziene buitengewone begrooting van landsverdediging van 300 tot 175 millioen francs, het derde voorstellende uitstel van het bouwen van de forten ten zuiden van Gent. Jaspar verklaarde, dat hij het amende- ment-Poullet aanvaardde, waarbij het ver- leenen van de credieten voor de vesting werken bij Antwerpen wordt uitgesteld. Het amendement-Sap daarentegen, dat ook de werken bij Gent wilde doen uitstellen, werd door hem verworpen; hij verklaarde zelfs, dat de rageering zou aftreden in ge val dit amendement werd aanvaard. Daarna kwam de Vlaamsche nationalist Lewudan aan het woord. De Kamer werd zeer rumoerig. Het komt tot heftige woor denwisseling tussohen de Vlaamsch-katho- lieken en de leden der Vlaamsche front partij. Te midden van het lawaai hoort men dat Lewudan den „Belgicisten" verwijt het bloed der Vlaamsche jeugd voor Frankrijk te willen laten offeren. Deze woorden waren niet van dien aard om de door den president gevraagde kalm te te doen terugkeeren. Als de minister van Oorlog het woord vraagt, wordt het echter weer iets rustiger, maar bij de eer ste woorden reeds beginnen de socialisten te schreeuwen, dat er al genoeg gepraat is. Toch kon men nog uit de verklaring vau minister de Brouqueville verstaan, dat hij genoegen nam met een verminderd crediet van 175 millioen. Dit bracht heel wat opschudding teweeg wat nog toenam, toen duidelijk werd., dat de liberale leider, Deveze, het oneens was met Jaspar. De socialistische leider Vandervelde zei- 4e zich zeer te verwonderen over de onlo gische houding der regeering, die eerst de vesting Antwerpen als een der hoofd.be- s tandde el en van haar fortenplan verdedig de, om haar thans zonder meer op te geven. Onmiddellijk daarop verklaarde Deveze, dat zijn liberale vrienden weigerden de re geering in haar politiek van capitulatie voor de Vlaamsche katholieke democraten te volgen. Dit gaf aanleiding tot een gewel dig tumult, te midden waarvan de sedert gisterochtend geïnstalleerd© nieuwe libe rale minister van P.T.T., mr. Bovesse, zijn ontslagbrief aan den minister-president liet toekomen. De socialisten schreeuwden zon der ophouden aan het adres van de regee ring: Allez vous en! Trek er uit!, aldus 't woord herhalend van den liberalen voor man Janson, toen deze in 1926 met Jaspar de democratische regeering Poullet-Vander- velde ten val bracht. Het kabaal hield aan, tot het oogenblik, dat president Poncelet de vergadering schorste en de tribunes deed. ontruimen. Toen een half uur later de vergadering werd hervat, las de Kamerpresident den brief voor van Jaspar aan het parlement, mededeelend, dat de regeering haar ver zoek om ontslag aan den Koning had over handigd. Enkele conservatieve katholieken hieven daarop een Vive Jaspar aan; op de banken van socdaal-demooraten en VLaamsch-nationa-len beantwoord met de kreten: Dissolution! Ontbinding! Van de ontslagnemende minister was behalve Bovesse niemand meer aanwezig. Bovesse zat trouwens weer op zijn gewone plaats te midden van de Waalsche liberale Kamreleden. Het toeval wilde, dat het gisteren juist vijf jaar geleden was, dat minister-president Jaspar aan het bewind kwam. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Ministercrisis in België uitgebroken. Opstand op Cuba. BINNENLAND. De Drankwet-debatten in de Tweede Kamer. (1ste blad). Een coadjutor naast Z.H.Exc. Mgr. L. Schrijnen. (Kerkn., 1ste blad). Overleden is Pastoor C. C. Vermeulen. (Kerkn., 3de Wad). sohen eenige personen uit de lagere klas sen der bevolking. Een hunner loste een schot op zijn tegenstanders, waardoor een matroos die juist passeerde, gewond werd. De „Guardia civil" arresteerde den da der en nog een persoon, die eveneens een revolver in zijn hand had. De menigte, die meende, dat deze lieden betaalde moordenaars waren, wilde hun lynchen. Een hunner werd door stokslagen ernstig aan het hoofd verwond. De twee gearresteerden werden voorloo- pig naar het commissariaat van politie ge bracht. Toen de menigte echter daarop het hoofd-bureau van politie trachtte te be stormen, begaf zich een civiele gouver neur naar de plaats der onlusten en trachtte de menigte te kalmeeren door haar te verzekeren, dat recht zou worden gedaan. Een detachement soldaten begaf zich na verloop van een uur naar het commissa riaat van politie, om de gearresteerden vandaar naar het pales van justitie te ver- De reden van de verbanning van Victoria's bisschop. Zooals dezer dagen reeds gemeld werd, heeft de Spaansche regeering den bisschop van Victoria^' mgr. Mugica uit Spanje ver bannen. Uit een commentaar van „El Mati" op de nota, die de Spaansche regeering Zon dag j.l. naar aanleiding hiervan publiceer de, blijkt echter, dat deze verbanning niet geschiedde wegens het publiceeren van een herderlijk schrijven, waarin de bisschop de geloovigen van zijn diocees zou hebben op gewekt, zich aaneen te sluiten tot een mo narchistische organisatie, die zich tegen de republiek had te richten. De reden, waarom de bisschop uit Span je verdreven werd, schijnt de volgende te zijn. Mgr. Mugica bereidde met enkele voor aanstaande katholieken van zijn diocees een grootsche manifestatie voor als pro test tegen de schandelijke wandaden, waaraan kerken en kloosters het slachtov fer werden. Aan deze manifestatie, die den len Mei j.l. te Bilbao zou plaats hebben, zouden ook tal van priesters en leden van religieuze congregaties deelnemen. Daar de Spaansche regeering vreesde, dat op deze betooging een contra-manifes tatie zou volgen en het aldus tot bloedige botsingen tusschen katholieken en commu nisten zou komen, besloot zij mgr. Mugica, te gelasten, Spanje onmiddellijk te verla ten. SPANJE DE TOESTAND IN SPANJE. Tegen de Jezuïeten. De gemeenteraad van Barcelona heeft besloten zich aan te sluiten bij het ver zoek van den gemeenteraad van Gijon, om alle Jezuïeten uit Spanje te verban- Gisteravond brak in de stadswijk Inter lope te Barcelona een hevige twist uit tus- AMERIKA Opstand op Cuba. Te Manzanillo in Inguani in de provincie Oriente zou een revolutionniare opstand zijn uitgebroken. Volgens niet-officieele berichten zou de opstand niet van ernstigen aard zijn en de orde reeds kort daarop door militaire troe pen zijn hersteld. Volgens sommige berichten zouden de opstandelingen drie steden in het Oosten van het eiland genomen hebben. COADJUTOR NAAST MGR. L. SCHRIJNEN. Met recht van opvolging in het bisdom Roermond. Naar de „Tijd" verneemt is uit Rome be richt, dat Z. H. Exc. Mgr. L. Schrijnen naast zich zal krijgen een coadjutor (hulp bisschop) met recht van opvolging in het Bisdom Roermond. Woensdag komt het Kathedraal Kapittel te Roermond bijeen ter opmaking van een candidatenlijst.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1