22ste Jaargang
DONDERDAG 21 MEI 193L
No. 6902
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
DE VIERING VAN HET CONCILIE
VAN EPHESE TE ROME.
3)e Zoidócbz (Bou/ïa/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Dwingelandij.
Waardeering van een anders e e r 1 ij k e
overtuiging, respect voor wat een ander
w a a r 1 ij k heilig is dat zijn uitingen
van ware, innerlijke beschaving.
Er zijn heel veel mensehen, die, uiter
lijke beschaving vaak in over-vollen maat
bezittend, maar al te veel gebrek lijden
aan innerlijke beschaving. Dat blijkt dan
o.m. uit hun onverdraagzaamheid of wa-t
minstens even erg is onverschilligheid
voor wat den mede-mensch waardevol en
kostbaar is
In het „Volk" van gisteravond wordt
weer 'ns geconstateerd, dat het Communis
me vertrapt wat mooi en goed is in den
m,Tnsch.
Dergelijke dingen mogen door de
Slavische ziel worden aanvaard, den
West-Europeeschen arbeider stuiten
zij tegen de borst. Die heeft teveel
zelfbewustheid om waardeering te kun
nen gevoelen voor een bukken voor
zulk een gruwzame dwingelandij. Met
weerzin keert hij zich af van een be-,
weging, waar het beste, dat de mensch
bezit zijn karakter geschonden en
gehavend wordt naar den lust van en
kele kleine tyrannen, die, bezeten door
grootheidswaan, hier in Holland na
volgers trachten te zijn van hun Rus
sische meesters.
Dat de „gruwzame dwingelandij" van
Eet Communisme in het „Volk" wordt ge
laakt en veracht, kan niet anders dan onze
instemming hebben.
Maarwaarom dan niet consequent
óók verachting uitgesproken voor een
„dwingelandij", elders uitgeoefend, mede
door geestverwanten 1
Wij doelen nu op wat in Spanje ge
schiedt.
Over wat daar gebeurt schrijft het libe
rale orgaan „De Vrijheid":
„Republikeinen en socialisten h eb
ben de regeering in handen genomen.
Een deel van het Volk is hiermee niet
tevreden. Door wraak- en haatgevoe
lens gedreven, heeft de massa zich te
gen kerken en kloosters gericht om
haar woede uit te vieren. De schoon
ste monumenten zijn verwoest en in
brand gestoken. Het land is daardoor
in cultureel opzicht verarmd en wij ge-
voeleij mee met de Katholieken, die
in wat hun heilig is op de afschuwe
lijkste manier zijn gekrenkt. Ieder be
schaafd mensch zal wat daar gebeurd
is, diep betreuren en verafschuwen."
En het „Volk" het heeft alleen maar
verschoonende woorden voor de bestiale
uitbarstingen in Spanje
De S. D. A. P. moet zich weten op te
werken om alle „dwingelandij" te veroor-
deelen niet alléén de communistische
ZUID-AMERIKA
EEN NIEUWE TOL-UNIE.
Een voorstel van een Chileenschen
minister.
Antonio Planet, minis ter van buiten-
landsche zaken van Chili, heeft een voor
stal ingediend betreffende een tol-unie
tusschen de staten van Zuid-Amerika als
remedie tegen de economische depressie,
welke in Zuid-Amerikaansohe staten
heerscht.
(Van onzen eigen Redacteur).
Hollanders zijnde, mgr. Olav Smit en
„professor" Greitenmnn, moesten wij el
kander „hou-vast" geven, om niet in de
branding van deze menschen-zee van onze
mooie standplaats te worden weggespoeld.
De moeite was groot, maar werd over
dadig beloond. Op de trappen stond, in af
wachting van de Madonna, een groote
groep congreganisten met lantaarns opge
steld, een berg van licht, en daarnaast de
muziek, die Maria-liedjes als „O sterre der
Zee" en het Lourdeslied speelden.
Toen de licht-processie, gevormd door
een heir van priesters en seminaristen, dat
als een kopstoet voor de Madonna uitliep,
op het plein verscheen, werd de woelende
menigte stil. De muziek speelde een zacht
en vroom Maria-lied. Alles wachtte ge
spannen en toen het vereerde beeld
zich vertoonde, staande bovenop een door
gepluimde paarden getrokken en met bloe
men overladen praalkoets, brak van alle
zijden applaus en een „Viva Maria" los.
Pages uit de pruikentijd begeleidden de
staatsiekoets van Hare Hemelsche Majes
teit. Onder kinderlijk gejubel en het wui
ven met de- lantaarns, onder gezang en
klokgelui, werd het schilderij naar huis ge
dragen.
Het „Credo" klonk machtig over het
plein en nooit heben wij het „Et incarna-
tus est" zoo schoon en ontroerend ge
hoord, als op den avond van Hemelvaarts
dag 1931.
ROME, 17 Mei.
Het heerlijke Romeinsche feest der Ne-
derlandsche arbeiders, is begonnen in de
moeder aller kerken St. Jan v. Lateranen,
in volle glorie uitgevierd in de St. Pieter,
en besloten in de hoofdkerk van O. L.
Vrouw hier op aarde, de Santa Maria
Maggiore.
Het was een gelukkige omstandigheid,
dat de viering van het eeuwfeest van het
Concilie van Ephese samenviel met de Re-
rum Novarum-herdenking, waardoor deze
gewichtige gebeurtenissen wederkeerig tot
de verhooging van elkanders luister bij
droeg.
Het loflied der Romeinen tot O. L.
Vrouw „Mater Dei Genitrix" was evenzeer
het danklied der duizenden Rerum-Nova-
rum-pelgrims uit alle hoeken der aarde,
voor de onvergetelijke en grootsche dagen,
hier in Rome doorgebracht.
Groote borden aan de gevel van de voor
naamste kerken in de Eeuwige Stad riepen
de geloovigen op tot de vereering van
Maria de Moeder Gods. De Italianen zijn
dat is overbekend wat de beleving van
hun godsdienst betreft, anders dan Noor
derlingen. Vele gewichtige voorschriften
aangaande H. Mis en Communie worden
slordig nageleefd. Daarin, in de discipline,
zijn wij hen verre de baas.
Maar wat een hartelijk en beminnelijk
geloof dat volkje heeft! Dadrbij vergeleken
zijn wij koude Calvinisten.
Wanneer het gaat om eer en lof van O.
L. Vrouw, slaat de zuidelijke geestdrift
eerst in volle vlam uit.
De Madonnadit volk is (verontschul
dig mij de uitdrukking) verliefd op de Ma
donna-. Ik vermoed zoo, dat de Italianen
bij de Hemelsche Moeder wel een potje
kunnen breken.
De viering van het Concilie van Ephese
vond hier te Rome haar middelpunt in de
vereering van een eeuwenoud, mirakuleus
schilderij, volgens de legende nog door de
vaardige hand van St. Lucas geschilderd,
in waarheid echter stammend uit de zesde
eeuw(Wij geven er hierboven een re
productie van).
Deze Madonna Salus populi Romani,
Heil van het Romeinsche volk genoemd
was met groote pracht en praal in de St.
Jan v. Lateranen tentoongesteld. Een
weelde .van bloemen van alle zieken, uit de
ziekenhuizen van Rome omgaven de won
derdadige beeltenis. Enorme massa's men-
schen kwamen dagelijks bidden en smee-
ken met echt Italiaansche godsvrucht. In
triumftocht is op den avond van Hemel
vaartsdag deze Madonna-schilderij van St.
Jan naar haar „eigen huis", Santa Maria
Maggiore overgebracht. Het tram en auto
verkeer was in verren omtrek stopgezet. Een
geweldige menigte verdrong zich langs de
Via Meralana en op het groote plein voor
de Liberiaansohe Maria-basiliek. Het was
een schouwspel, om nooit te vergeten. De
gevel van de kerk kwam in lichtende lijnen
van flikkerende vetpotjes schitterend tegen
de donkere lucht uit. Rood bengaalsch
vuur vlamde als een zonsondergang rond
de koepels en de toren. Alle huizen rond
om het plein waren versierd met tapijten
uit de vensters en met rijen lampions ge
ïllumineerd.
Het midden-deel van het plein werd voor
de processie vrijgehouden door een cordon
van politie-troepen, die, hand in hand,
nauwelijks in staat waren de golvende me
nigte te bedwingen. De schuld van deze op
roerigheid van vrome zielen ligt bij het
plein, dat met een sterke helling afloopt,
zoodat een geweldige persing van men-
schenlijven ontstond. Met twee Romeinsche
Hedenavond werd, tot slot der concilie
feesten, een plechtig Lof in de Santa Maria
Maggiore gecelebreerd, en wederom was
dit Maria-fee&t in Rome iets wonder
schoons.
De Liberiaansche basiliek is een dei-
meest eerbiedwaardige kerken van Rome.
Het gebouw is door vele eeuwen heen ge
groeid tot een tempel, zoo vol pracht en
kunstschatten, al-s men zich in Holland niet
denken kan.
De kerk was stampvol. De lange rijen
van kristallen luchters verlichtten het
groote schip als een feestzaal. De oude mo-
zaieken, Maria's Kroning voorstè-llend,
glansden in al hun gouden luister. Aller
aandacht concentreerde zich echter op het
miraculeuze Mariabeeld, dai), in een woud
van kaarsen en bedolven onder bloemen,
met een goedig oog al haar kinderen rond
zich vereenigd zag.
Eerst werd in het latijn 'n rozenhoedje ge
beden, de litanie gezongen (om beurten door
priesters en volk) en daarna hield, kardi
naal Lepicier vanaf de kansel in vier talen,
Italiaansoh, F-ransck, Engels-ch en Duitsch,
een lofrede op de Moeder God-s iets wat
bij de Italianen, die niet erg thuis zijn in
vreemde talen, de grootste bewondering
wekte.
Een stoet van kaars-dragende Rerum-
N o var urn-pelgrims, uit ieder land enkele,
drong zich nu door de menigte heen naar
het hoofdaltaar, een lange rij van priesters
en kanunnikken met grijze en witte schou
dermantels van konij-nenbont volgde en aan
het eind Z. Em. Kardinaal Marchetti, de
Vicaris van Rome, de Kardinaal dus, die
de plaats inneemt van den Bisschop van
Rome, den Paus. Een energieke verscnij-
ning, kinderlijk vroom in godsvrucht voor
het H. Sacrament. Het Allerheiligste werd,
uitgesteld. Een grandioos vierstemmig „Te
Deum" door mannen- en knapenkoor weer
klonk, dat strofe om strofe gezongen werd
door het koor en het volk, met welk loflied
aan God alle pelgrims van harte instem
den. Tot slot een Tantum Ergo als engelen
zang, de zegen met de Monstran-s. Met de
priesters voor zich uitgaande schreed de
Kardinaal, in vol ornaat met de gouden
met edels-teenen bezaaide mijter op het
hoofd, tusschen de menigte door. Zooals in
de tijden der apostelen kusten velen de
goud-bestikten koorkap.
Buiten de kerk spraken wij den beken
den musicus Jos. Vranken, die vol bewon
dering was voor het koorgezang, dat on
der leiding stond van Don Licinio Refice
in eigen persoon. Zóó moet het in Holland
ook worden, zeide Vranken, die beurtzang
tusschen koor en kerk.
Maar al zingen de Hollandsche zangers
nog zoo schoon zulk een Meilof als in
de Santa Maria Maggiore, daaraan kunnen
wij in ons land niet tippen.
De pelgrims van het R. K. Werklieden
verbond zijn hedenmorgen in alle vroegte
vertrokken. Het zijn vermoeiende dagen ge
weest maar er is ook met völl teugen
genoten. Vol bewondering zijn wij voor de
tact en het inzicht, waarmede de heer
Vennigs en -het Reisbureau Rota-la deze pel
grimstocht zoo magnifiek hebben doen sla
gen.
VOLKENBOND
DE ONTWAPENINGS-GEDACHTE.
Duitsche en Engelsche voorstellen.
De Volkenbondsraad heeft gisiteren een
uitvoerig debat over de kwestie van de be
kendmaking van den tegenwoordigen be
wapeningstoestand van alle landen gehou
den.
De Duitsche minister van buitenlandsohe
zaken Curtius wee-9 erop, dat in deze kwes
tie een Duitsche en een Engelsch stand
punt tegenover elkaar staan.
Het Engelsche voorstel werd door den
Britschen minister van buitenland-sch-e za
ken Henderson toegelicht. Hij betoogde,
dat het absoluut noodzakelijk is, dat de
ontwapeningsconferentie beschikt over
juiste gegevens van den tegenwoordigen
bewapeningstoestand van de verschillende
landen en dat deze gegevens moeten wor
den verkregen door middel van voor alle
landen gelijk luidende vragenlijsten. De
voorbereidende ontwapeningsconferentie
heeft tabellen uitgewerkt, d-ie hiervoor ge
schikt zijn.
De Duitsche minister van buitenlandsche
zaken, dr. Curtius, gaf daarna een uiteen
zetting van het standpunt der Duitsche re
geering inzake de publicatie van -den toe
stand der bewapening.
Nadat de raad van den volkenbond in
Januari besloten had aldus dr. Curtius
de regeeringen van de landen, die aan
de ontwapeningsconferentie deelnemen, te
verzoeken mededeeling te doen van den
stand van hun bewapening, is de Duitsche
regeering tot de overtuiging gekomen, dat
de opstelling van een uniforme vragenlijst
voor de vaststelling van den bewapenings-
toestand absoluut noodzakelijk is, daar an
ders de mededeelingen van de verschillende
regeerigen zooveel in omvang en karakter
van elkaar zouden afwijken, dat een juist
overzicht van den geheelen bewapenings
stand niet zou zijn te verkrijgen.
Het is slechts de kwestie wat op deze
uniforme vragenlijst zal worden opgeno
men. Naar de meening van de Duitsche re
geering, moeten alle factoren, die betrek
king hebben op de bewapening op de lijst
worden geplaatst, indien inderdaad het in
Januari gestelde doel zal worden bereikt.
De conferentie moet om tot een werkelijk
resultaat te komen zich een juist beeld
kunnen maken van de bestaande bewape
ning.
Het is onmogelijk, dat de ontwapenings
conferentie zich een juist en doeltreffend
oordeel kan vormen over de noodzakelijke
vermindering van het oorlogsmateriaal van
de verschillende landen, wanneer zij geen
gegevens bezit over de aanwezige voorra
den oorlogsmateriaal.
Evenzeer is het noodig, dat de reserve-
krachten door nauwkeurige opgaven op
deskundige wijze aan de ontwapeningscon
ferentie worden voorgelegd. Ook de Engel
sche regeering is op grond van dezelfde
overwegingen tot de conclusie gekomen,
dat een uniform schema voor de opgaven
der staten noodig is. Helaas voldoet het
Engelsche voorstel niet aan de edschen van
een algeheele publicatie inzake de bewa-
peningenj omdat daarin de werkelijke ele
menten van de bewapening als oorlogsma
teriaal in voorraad en de ongeoefende re
serve ontbreken. Het Duitsche voorstel
schijnt daarom op deze gronden beter te
zijn. Curtius hoopte, dat de raad van den
volkenbond de Duitsche voorstellen a-ls de
beste basis voor de publicaties der totale
bewapeningen zal aanvaarden.
Briand, de Fransche minister van bui
tenlandsche zaken, verklaarde daarop, dat
het begrijpelijk is, dat de Duitsche politiek
sinds jaren tegen de wijze van doorvoering
van de ontwapeningsverplichtingeü protes
teert. De Duitsche voorstellen inzake de
publicatie van den bewapeningsstand gaan
veel te ver. Er zijn in deze voorstellen be
ginselen opgenomen, die in strijd zijn met
de methoden, die zijn vastgesteld door de
ontwapeningscommissie. Thans nu men kort
voor de voorbereidende werkzaamheden
staat, moet elke vertraging voorkomen
worden en moeten nieuwe moeilijkheden,
worden vermeden. Briand stelde daarom
voor de Duitsche voorstellen af te wijzen
en de Engelsche voorstellen aan te nemen.
Genève stad der ontwapeningsconferentie.
De volkenbondsraad -heeft gisterochtend
itu een vertrouwelijke bijeenkomst éénstem
mig definitief beslaten, dat de ontwape
ningsconferentie die op 2 Februari 1932 zal
aanvangen, te Genève zal gehouden worden.
Nadat Sir Eric Drummond verklaard had,
dat de besprekhigen met de Geneefsche
autoriteiten hem hadden overtuigd, dat Ge
nève alle mogelijkheden biedt voor een
goede ontvangst der ontwapeningsconfe
rentie heef-t de Spaans oh e minister Lerroux
de eandidatuur van Barcelona ingetrokken,
waarna éénstemmig Genève werd gekozen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Genève aangewezen als de stad van de
ontwapeningsconferentie.
Plannen voor een tol-unie in Zuid-Ame
rika.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft aangenomen de
nieuwe bepaling in de Drankwet, dat ook
„verloven" zullen vallen onder maximum
bepalingen, zooals voor „vergunningen"
gelden. (2de blad).
SPANJE
DE SPAANSCHE TROEBELEN.
Ook de paters der H.H. Harten niet
gespaard.
Uit Madrid wordt aan de paters dor H.H.
Harten te Ginn-eken gemeld, dat ook de
congregatie der H.H. Harten niet aan de
vervolging der woestelingen ontsnapt is.
Juist één uur voor de aankomst der
brandstichters hadden d-e paters hun col
lege verlaten. De oude kapel en de appar
tementen daarboven gingen weldra geheel
in vlammen op, maar gelukkig werden,
dank zij het aanrukken der regeeringstroe-
pen, de nieuwe kapel en de rest der gebou
wen gespaard.
Toen de paters na de ramp hun eigen
dom weer betraden, vonden zij er alles in
wanorde. Dieven hadden zich reeds mees
ter gemaakt van alle waardevolle en nutti
ge voorwerpen.
Voor het oogenblik, zoo schrijft men d.d.
13 Mei, zijn alle paters en zusters, wier
klooster gelukkig voor brand- gespaard
bleef, verspreid in verschillende particu
liere woningen. Alle paters, behalve de
hoogbejaarde algemeene overste, die juist
zijn kloosters bezocht, toen de communisten
hun o-nzalig werk voltrokken, zijn als bur
ger gekleed. Zusters en paters zullen hun
huizen niet betrekken, zoolang de toestand
onzeker blijft.
Plotseling overlijden van Aguilera.
Generaal Aguilera, die begin dezer
maand tot kapitein-generaal van het
Spaansche leger was benoemd, is gister
nacht plotseling overleden.
Zooals men zich zal herinneren, was de
toenmalige luitenant-generaal Aguilera in
verband niet den opstand der artillerie-offi
cieren te Ciudad Real, waarbij hij de zij-de
van de opstandelingen had gekozen, gear
resteerd. Wel is waar werd hij kort daarop
op last van Primo de Rivera weer in vrij
heid gesteld, zonder voor een krijgsraad
te zijn gedaagd, doch- hij werd ontheven uit
zijn hooge militaire functie. Van het eer
her-stel, d-at hem van het republeikeinsche
bewind gewerd, heeft Aguilera dus slechts
zeer korten tijd kunnen genieten.
CHINA
DE ONLUSTEN IN CHINA.
Katholieke missiestaties door communisten
overrompeld.
De apostolische delegatie te Peking heeft
een telegram ontvangen uit Laohokow in de
provincie Hupeh, volgens hetwelk de ka
tholieke mi&siestatie van Cnaiuenkow bij
Lachokow door communisten overrom
peld is.
Zij doodden drie Chineesche priesters en
verdreven de seminaristen. Den bisschop,
mgr. Rioci, en de paters, Checcacci, Maggi-
ni en Santini ontvoerden zij.
EXPEDITIE NAAR ZUID-CHINA.
Om de rebellen te onderwerpen.
Ondanks de alarmeerende berichten om
trent onlusten in Zuid-China zijn er te Nan
king en Cant-on geen teekenen vau opwin
ding waar te nemen.
Volgens uit Nanking ontvangen berich
ten bereidt Tsjang Kai-Sjek echter een ex
peditie van een kwart millioen mannen
voor, o.w. talrijke keur-afdeelingeo, die
door Duitsche instructeurs zijn afgericht,
om de zuidelijke opstandelingen te straffen.
Ook de 100.000 man tellende legers van
Canton en Kw-angsi maken zich gereed,
om naar Kiangsi en Hoenan op te trekken.
Men verwacht, dat maarschalk Tsjang
Hsu-linang uit Nanking te Peking zal aan
komen met tien millioen dollar voor de
Id e taling der troepen, die zich bij hem heb
ben aangesloten, om trouw te blijven aan
de nationalistische regeering. Hij zal den
vrede handhaven in het gebied ten Noor
den van den Jangtse. Onder tusschen trach
ten invloedrijke burgers te Nanking een
vredelievende regeling met Canton te ver
krijgen.
