ZATERDAG 9 MEI 1931
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. 9
wij uit, dat we dien middag om half 6 'n
pracht sneltrein konden pakken en dan
toch dien a-vond bijtijds in Amsterdam we
zen. Maar eerst gingen we den vriende
lijken konservat-or van het Stedelijk Mu
seum even bedanken voor z'n tusschen-
komst. De heer Daled is een goed kenner
van ons vaderland, heeft er meer dan 130
lezingen gehouden en koestert een groote
bewondering voor ons volk en ons land.
Wij vroegen hem terloops, of die bewon
dering zich ook uitstrekte tot de Holland-
sche sigaren, en toen de heer Daled dit
grif beaamde, boden wij hem 'n behoor
lijken Hajénius aan, dien hij dankbaar
aanvaardde. „Eiken keer, als ik uit uw
land kom", zeide hij „smokkel ik van uw
sigaren". Bij 't afscheidnemen hield hij
zich aanbevolen voor lezingen over Brug
ge. Inderdaad, de heer Daled, die 'n goed
kunstkenner en minnaar van Brugge is als
geen ander, verdient aanbeveling. Zijn le
zing eenige jaren terug in Amsterdam over
Brugge, prettig voorgedragen en afgewis
seld met 'n keur van lichtbeelden (mits de
lantaarn1 goed is), sehonk ons een gelukki
gen avond.
Tegen half 6 verlieten wij dan de stad
van het H. Bloed (want dat noemt elke
Bruggeling de grootste glorie van Brugge),
de stad van Memlinc en de van Eycken,
van Breydel en de Coninck, van Guido Ge-
zelle en Maurits Sabbe, en sta-pten in den
express OostendeBazel, die ons binnen
anderhalf uur neerzette te BrusselNoord,
waar we aanstonds den sneltrein Parijs
Amsterdam konden snappen. De drie daag
jes verlof waren bijna om. 't Is waar, dat
waarvoor we eigenlijk gegaan waren, was
ons ontgaan. Maar zooveel andere mooie
dingen hadden we gezien en méér dan eeni
ge jaren terug, toen wij er den eersten
keer kwamen, hadden we West-Vlaande-
ren's hoofdstad leeren kennen als „Brugghe
die scoone", welke zoo bij uitstek haar
oud karakter heeft bewaard.
„O langgevierde maagd der rijkste
van de steden
Nog draagt gij 't kenmerk van den
adel om uw leden,
Nog zweeft om u een straal des
luisters van weleer".
H. ULLEMAN.
GEMENGDE BERICHTEN
ONGELUKKEN.
Carbid-ketel gesprongen.
Gistermorgen is op de scheepswerf Hol
land te Hendrik-Ido-Ambacht een ernstig
ongeluk gebeurd. Bij het reinigen van een
carbid-gasketel sprong deze met een he-
vigen knal uit elkaar, waardoor de 57-jari
ge M. Ritmeester ernstig werd gewond. Na
voorloopig op het terrein te zijn verbonden,
is hij in zorgwekkenden toestand naar het
ziekenhuis te Dordrecht vervoerd.
Ernstig ongeluk op een botter.
De bekende ENGELSCHE AYIATEUR WAGHORN, de winnaar van de Schneider-
Cup in 1929 is overleden tengevolge van verwondingen, welke hij bekwam bij een
vliegongeluk tijdens het beproeven van een nieuwe machine. De vlieger, zooals hij
in 1929 bij de voorbereidingen van de wedstrijden om de Schneider Cup, na de proef
vluchten aan land gebracht werd.
Donderdagmiddag ongeveer 1 uur heeft
zich een ernstig ongeluk voorgedaan op
een botter, Helder 14. De schipper Jelle
Visser was met zijn kneeht bezig bij den
Haaksgrond de kor binnen te halen, toen
zijn kleeren door de lier werden gegrepen,
waardoor hij eenige malen werd rondge
slingerd en het touw zich bovendien om zijn
lichaam en den lier wond. Hij werd door
zijn knecht bevrijd. Met den ernstig ge
wonden schipper heeft men koers naar Den
Helder gezet, waar de gekwetste in het
hospitaal werd opgenomen. Hij heeft een
dijbeenfractuur en vermoedelijk een zware
hersenschudding gekregen, terwijl de borst
ook hoogstwaarschijnlijk inwendig is ge- j
kneusd. Zijn toestand is zeer zorgwekkend.
Door den stroom gedood.
Donderdagavond was een bewoner van
den Kadijk te Heemstede in een nabij zijn
woning gelegen broeikas bezig de electri-
sche lichtleiding na te zien. Hij raakte daar
bij een onder stroom staande fitting aan
en werd daardoor op slag gedood.
Noodlottige val.
De 25-jarige S. te Winterswijk, vader van
vier kinderen, die bezig was met de repa
ratie van een vijftien meter hoogen schoor
steen der coöp. zuivelfabriek te Winters
wijk, gleed van een twaalf meter hooge
stellage en bleef daar liggen onder den
schoorsteen. Eenige uren later vond men
het lijk van den ongelukkigen man met
zware inwendige kneuzingen.
Verdronken.
Donderdagmiddag is te Groningen uit het
Roterdieip opgehaald het lijtk van Mej. Mie-
derna uit Zuid-Wolde. Haar rijwiel werd
aan den karat- van t kanaal gevonden. Zij
was Woensdag op ziekenbezoek bij haar
oudens geweest en schijnt op den terugweg
te water zijn geraakt.
OUDE MAN OVERVALLEN.
Woensdagnacht werd de 71-jarige land
bouwer P. Heijma-ns te Nederweert nabij
zijn woning overvallen door een tweetal
met knuppels gewapende mannen en deer
lijk mishandeld.
Op het hulpgeschreeuw van H. namen
de aanranders de vlucht. Het slachtoffer
is op last va-n den geneesheer naar het zie
kenhui» te Roermond overgebracht.
In verband 'met deze aanranding zijn
door de politie te Nederweert gearresteerd
de beide gebroeders K. te Nederweert,
die door het slachtoffer zijn herkend.
DE AANRANDING TE KLARENBEEK.
De vermoedelijke dader gearresteerd.
Nadat het slachtoffer van de aanranding
te Klarenbeek, mej. D. uit Zutphen, Vrij
dagmiddag kon worden gehoord, heeft de
gemeentepolitie het onderzoek ter plaatse
opnieuw ter hand genomen. Om zeven uur
in den namiddag werd een inwoner van
Klarenbeek aangehouden en ter beschik
king gesteld van de® Officier van Justitie
te Zutphen. Het Parket uit Zutphen, ver
gezeld door den burgemeester van Goor
en marechaussee uit Deventer, zetten tot
laat in den avond het onderzoek voort, de
den een huiszoeking bij den vermoedelijken
dader en slaagden er in, zoo goed als zeker
vast te stellen, dat de gearresteerde inder
daad de dader is.
Het is de 26-jarige A. B. A. D. uit Kla
renbeek.
Hedennacht is de man aan een streng
verhoor onderworpen.
De toestand va® het slachtoffer is vrij
DE CULEMBORGSCHE. MOORDZAAK.
Obdam blijft ontkennen.
De arrestatie vul A. Obdam, waardoor
de Culemborgsche moordzaak weer in het
middelpunt der belangstelling staat, houdt,
naar de „V.wrts" meldt, mede verband met
reeds vroeger vermelde getuigenverkalrin-
gen, dat hij destijds deelgenomen heeft aan
het begraven van een geldkistje. Er is eoh-
ter nog een aantal andere feite®, verband
houdende met den op de Van Wiggens ge-
pleegden roofmoord, waarbij Obdam be
trokken heet te zijn.
De rechter-commissa-ris heeft dezen ver
dachte reeds eenige malen in verhoor ge
had.
De geruchten, die in Culemborg liepen,
als zou Opdam een bekentenis hebben af
gelegd, zijn, naar van gezaghebbende zijde
werd verzekerd, van allen grond ontbloot.
De verdachte ontkent integendeel op de
meest pertinente wijze, dat hij op eeniger-
lei wijze bij de moordzaak zou zijn betrok
ken. Al wat dienaangaande in Culemborg,
zoowel ten opzichte van hem als van de
leden der familie Collé wordt gezegd, ver
klaart hij voor laster, verdachtmaking en
broodnijd. De verdachte is bij zijn verhoe
ren herhaaldelijk zeer heftig en opgewon
den geweest.
HOOG WATER IN AANTOCHT?
Sterke was van den Boven-Rijn.
Tengevolge va® den hevigen regenval de>r
laatste dagen, is de Rij® plotseling sterk
gestegen.
Gistermorgen werd va® den geheeleu
Boven-Rijn groote® was gemeld. Manniheim
seinde zelfs 1 M. en Kenden 50 cJVL was.
De verwachting is, dat een omverwa-ohit-
sdhe hooge waterstand oip den Rij® zal in
trede®, wijd verbazend groote massa's het
meer van Oomstairaz zijn binnengestroomd.
De Waal bij Nijmegen, wellke gister raog
10 M. -|- N.A.P. aanwees, had nog lichten
val, maar in de uiterwaarden lager .gele
gen dan Maas en WaaJl, ondervindt men
reeds girooten overlast van den regenval
„De Tijd."
Fraude bij de Spoorwegen te Breda.
Oip het exipedriit-iekantoor der Ned. Spoor
wegen te Breda is, naar verduidt, een ern
stig gevaü van fra-ude geoonstatee-rd. Reeds
enkele mailen was het de firma B. expedi
teurs aldaar, opgevallen, dat v-erschildende
zaken niet meer van haar bemiddeling tot
het ophalen en verzenden van goederen ge
bruik maakten. Een onderzoek wees uit,
dat bedioelde goederen door Van Gend
Loos werden bezorgd. De op de goederen
betrekking hebbende volmachten van Van
Gend Loos, die aan het station werden
ingeleverd, waren onderteekend met de ver-
vadsöhite handlteekeniragen van de geregelde
klanten der expeditiefinma B.
Een onderzoek wordt ingesteld.
De instorting te Reusel.
Omtrent de instorting van een schoolge
bouw te Reusel ontving „De Tijd" nader
bericht, dat de instorting slechts van ge-
ringen omvang was. Een gedeelte van een
zijmuur, die toch zou worden afgebroken,
is ingestort. Ook al waren er kinderen in
de school geweest, dan hadden dezen toch
geen letsel bekomen, daar de instorting
gebeurde op een plaats waar de schoolkin
deren nooit komen.
De moord op het Rokin te Amsterdam.
De Amsterdamsche politie zet het. onder
zoek naar den dader van den moord op den
heer Van der Velde», onvermoeid voort.
Aan het licht is thans gekomen, dat het
diollkmes, waarmede de daad bedreven is,
te Amsterdam is gekocht in den sportwira-
kel van de firma Pimeratell, Utrechitsohe-
srtiraat 101. Dit soort dolken gaat in de laat
ste weken zeer girif van de hand. Ongeveer
tachtig stuiks zijn er in den laaitsten tijd .ge
kocht', voornamelijk aan padvinders. Nie
mand in den winket kan zich herinneren,
aan wien het bewuste mes is verkocht. Ech
ter bestaat de mogelijkheid, dat. iemand
heeft gezien wie zuillk een mes heeft ge
kocht. Daarvan med'edieelimg te doen aan
de politie kan wellicht helpen.
Wat den hamer betreft kan worden me
degedeeld, dat de politie uit VHertogen-
bosoh bericht heeft gekregen, dlat de firma
P. L. .Schmidit te Ellberfeld, van wie hij af
komstig ia, in 1929 is geliquideerd. Het zal
dus wel niet meer aan het licht kunnen
komen, waar dit werktuig is gekocht.
Het denkbeeld dat de moord zou zij® ge
schied uit wraak, heeft de politie losgela
ten, maar diat hier toch wel roof in het ajiel
is geweest wint meer en meer veld. Er wor
den namelijk twee dingen vermist. De ver
slagen© had alltijd in broek- of jasraaik oen
z-g. knipbeuirs, be-srtaaode uit een geel lede
ren zak, die door het gebruik was zwart
geworden, met een nikkelen beugel. Er was
daar albijd veel zilvergeld in. Op den dag
van den moord heeft hij er een werkster
nog uit betaald.
Ook is verdwenen een zwart zakboekje,
waarin door den heer van der Velde alles
werd genoteerd, wat hij uitleende.
Uit het. onderzoek is voorts komen vast
te staan, dat hij ook wel grootere bedragen
leende en zeer lastig was, wanneer een geld-
opnemer niet voldeed aan zijn verplich
tingen.
In de laatste dagen van zijn leven had hij
zich ernstig ongerust- gemaakt over een be-
dirag, dat hij geleend had aan iemand in
den omtrok van de Ceintuurbaan.
Tenslotte kunnen wij nog mededeelen,
dat aan de oproeping om zich bekend te
maJken heeft voldaan de heer, die in den
loop van den dag van den moord met de as
sistente van den tandarts heeft gesproken.
Deze heer ga-at geheel vrij uit.
Christusbeeld beschadigd.
Te Huissen in de Betuwe is het vorig
jaar aan den openbaren weg een door den
beeldhouwer Falize vervaardigd Christus
beeld geplaatst, waarbij de gemeente op
ruime wijze heeft gesubsidieerd. Dezer da
gen hebben straatjongens dit groote beeld
met steenen ernstig beschadigd en er onder
meer een hand afgegooid. „Hbld."
Inbraak verijdeld.
Gisternacht hebben eenige inbrekers
zich door indrukking van een tuimelraam
toegang trachten te verschaffen in de
spaarbank te Maastricht, welke onderge
bracht is in het stadhuis. Op de komst van
een survcilleerenden agent sloegen de in
dringers ijlings op de vlucht. Het was niet
mogelijk hen te achterhalen en te arrestee
ren. Er wordt niets vermist.
BUITENL BERICHTEN
ONGELUKKEN.
NOODLOTTIGE BOTSING IN
CALIFORNIE.
4 kinderen gedood, 25 gewond.
Uit Merced (Califomië) wordt gemeld:
Tengevolge van een botsing tusschen een
autobus, die leerlingen eener school ver
voerde, en een goederentrein zijn vier kin
deren gedood en vijf en twintig zwaar ge
wond. Ook de bestuurder van den autobus
is om het leven gekomen.
BRUGGHE DIE SCOONE.
n
Welk dichterlievend mensch zou bij zijn
bezoek aan Brugge dènge-ne kunnen verge
ten, die er een van de grootste glories van
geweest is, die er geboren werd, stierf en
een groot deel van zijn werkzaam leven
doorbracht? Ik heb Guido Gezelle genoemd
Van hem spreekt Brugge, gelijk Amster
dam van Vondel en Florence van Dante.
Hij heeft er dan ook sinds verleden jaar
zijn standbeeld en een schoon stand
beeld vlak bij de O. L. Vrouwe-kerk.
Aan weerszijden van dit beeld zijn twee
azalea-perken aangelegd, welke elk in den
bloeitijd een frisch-roode, groote G te zien
geven, den eersten letter zoo van cj^n
voornaam a-ls van den achternaam des
dichters. Op het onderstuk van het stand
beeld staat: Guido Gezelle, heel eenvou-
digjes, gelijk ook de man zelf, wien het
geldt, hoogst eenvoudig was. Er had ook
op kunnen staan: Eert den allerhoogsten
dichter, gelijk er op het standbeeld van
Dante te Florence aangebracht is: Onorate
1' altissimo poeta. Van azalea gesproken, u
weet toch, lezer, dat deze bloem tot Gezel-
le-bloem verklaard is? Voortaan zal elk
jaar op 1 Mei, Gezelle's geboortedag, den
dichter bij zijn standbeeld en overal elders,
waar dit gevoegelijk kan, een azalea-hulde
gebracht worden. „Zeg het met bloemen",-
luidt immers de leus.
Maar daar nog 'n ander Gezelle-monu-
ment te Brugge, en dat is het Gezelle-
museum aan den Rolweg, even buiten
de stad. Het is het eenvoudige landhuisje,
waarin Guido geboren werd, zijn eerste
jeugd sleet en nu een schat van personalia
ondergebracht is. Elisa Lateur, de zuster
van Stien Streuvels en de nicht van Gezel
le, is konservatrioe van deze merkwaardige
verzameling. Het was daarheen dat we
onze schreden richtten daags nadat de H.
Bloedprocessie zoo jammerlijk in het wa
ter gevallen was. In tegenstelling met den
vorigen dag was het nu dezen morgen 'n
zonnig Mei-weertje, uitstekend geëigend
voor 'n stille hulde aan het zonne-kind, dat
Gezelle eens was. Elisa Lateur, 'n hoogst be
scheiden en vriendelijke vrouw, ontvangt
u daar voorkomend en geeft u allerhande
toelichtingen. Men kan daar gemakkelijk
'n dag doorbrengen, wilt ge alles bestudee-
ren, want er is 'n overvloed van hand
schriften, brieven, portretten, boeken,
doodsbeeldekens en andere gegevens.
Vooral de verzameling portretten is de
moeite waard. Vooreerst vindt je er vele
van Gezelle zelf, op allerlei leeftijd en in
allerlei poses, zelfs één, waarop de dichter
smakelijk een pijpje smoort, den bonnet
achteruitgeschoven op den grooten sche
del. Maar niet alle foto's, die in den han
del zijn, gelijken, vertelde Elisa Lateur.
Sommige n.l. zijn samengesteld", zooals
zij 't noemde, en daa zijn ze niet goed.
Dan vindt je er foto's van familie en
vrienden van den dichter: de Lateur's, Cae
sar Gezelle, de beide Verriesten, Pastor
Cuppens, Alois Wa-lgrave, eerw. heer van
Cra-eynest en vele anderen.
En dan ten slotte ook portretten van
Guido's leerlingen: Dr. Eugen van Oye,
voor wien hij dat mooie vers maakte: „dien
avond en die rooze", Ameet Cyncke, den
lateren kloeken missionaris, over wien ook
Verriest schreef in: Twintig Vlaamsche
koppen, alsRatte Vyncke en aan wien Ge
zelle *n gedicht wijdde, twee zelfs, meen ik.
En dan vooral Berten Rodenbach natuur
lijk Ook ziet men hier kieken van alle
huizen, waarin Gezelle gewoond heeft, zoo
wel in Roesselaere als in Brugge en
Kortrijk: als leeraar, kapelaan, rek tor.
Welk 'n buitengewoon mensch Guido Ge
zelle geweest is, welk 'n schat van taalken
nis deze man in zijn hoofd omdroeg, en te
gelijk welk 'n vroom priester deze simpele
onder-pastor en rektor was, wordt u uit
deze verzameling we-1 héél duidelijk, mits
den bezoeker de gave des onderscheids en
der bewondering niet geheel zij ontzegt
Trouw?ns in heel Vlaanderen zitten veel
fijne geesten, wier geleerdheid evenveel
verbazing wekt als him bescheiden een
voud. Van den begaafden Jezuiet Salsmans
wordt verteld, dat wie met hem kennis
maakt, geneigd is 'n bijdrage te storten
voor 'n nieuwe-togenfonds. Zullen we ein
delijk in Nederland eens wat meer toena
dering toonen voor onze zuidelijke broe
ders. Het bezoek verleden jaar van Haar
lem's Bisschop en Kapittel aan Gent is al
'n zeer schoon voorbeeld. Moge het navol
ging vindenGelukkig wordt er a.s. zomer
in Vlaanderen een groot-Nederlandsche
katholieke studie-dag gehouden. Dit kan
zeer goede gevolgen hebben. Want Vlaan
deren en Nederland kunnen veel van el
kander leeren. Ook Vlaanderen van óns.
Want Nederland staat op velerlei gebied
aan de spits, ofschoon er volgens het
gescheld van onze allerjongste literatoren
in ons land al heel weinig schijnt te deu
gen.
Een ander zeer belangrijk museum, dat
niemand in Brugge mag verzuimen te gaan
zien, is de Memlinc-verzameling in het
Sint Tans Hospitaal. Het reliekschrijn van
de H. Ursula en eenige overbekende drie
luiken trekken hier bezoekers van alle oor
den der aarde. Jammer voor de volledig
heid dunkt 't ons, dat hierheen niet is over
gebracht de Memlinc-triptiek uit het
Brugscho Stedelijk Museum: Sint Christof-
fel op het middenluik en de gevers op de
zijluiken (op het ééne n.l. burgemeester
Moreel met z'n zonen, op 't andere de bur-
gemeestersche met haar dochters).
Een fraaie kopie van deze laatste, als
mede ééne van het drieluik: Aanbidding
der Wijzen Opdracht Geboorte, heb
ben we als 'n kostbaren schat over de
grenS gesmokkeld. „Wat hebt u daar?"
vroeg de man der wet in Roosendaal. „Fo
to's. mijnheer", waagden we, daarbij 'n
advies volgend, dat nos in Brugge gege
ven was. „O, dan is 't in orde", zei Zachaeus
goedertieren.
Nadat we den inwendigen mensch op be
proefde wijze in Saint Chrystophe hersteld
hadden, restte ons nog maar één verlan
gen: Gruuthuse te zien. Gruuthuse is een
schitterend gothiek huis, paleis kan men
wel zeggen, van de familie van dien naam,
dat dagteekent uit de XVe eeuw. Koning
Eduard IV van Engeland heeft hier 'n tijd
vertoefd, daarna was er een beroemde boe
kerij in, die later naar Parijs verhuisde, en
thans is het eigendom der stad, die het
meubileerde in den ouden stijl en er een
reeks kostbare verzamelingen in onder
bracht. Men kan er gemakkelijk een paar
dagen zoek brengen met alles te bestudee-
rengobelins, prachtig aardewerk, een
overvloed van Brugsche kant, meubelen,
schilderijen, beeldhouwwerk en dat alles
in een huis, zelf 'n juweel van gothiek. Wat
leefden de menschen toen stijlvolVan
binnen ziet men ook de tribune, van waaraf
de heeren van der Gruuthuse de H. Mis in
de O. L. Vrouwe-kerk konden bijwonen, in
wier nabijheid het huis n.l. gebouwd is. De
trappen en het weidsche voorplein afkuie-
rend om naar het pension te gaan, ten
einde ons klaar -te maken voor de afreis,
want 't werd zoetjesaan tijd, om aan ver
treken te denken, bedachten wij, dat
dicht bij ons hotel nog een Godshuis lag,
Godshuis Meulenaere, dagteekenend uit
1631 en dat men ons had aangeraden te
gaan zien. Van buiten lijkt het uitgestor
ven, maar als men 'n beetje vrijmoedig de
poort geopend heeft en binnentreedt, ziet
men een idyllisch binnenpleintje met in 't
rond allemaal kleine huizekens, bestaande
uit één klein benedenkamertje en 'n klein
zolderke. De bewoners moeten alleen
staande vrouwen zijn, dus: weduwen of on-
gehuwden, en mogen dan, als het bestuur
van het Godshuis hare opname goedvindt,
tegen 'n zacht prijsje zoo'n huizake huren,
mits zij voor haar eigen onderhoud zorgen.
Haar kamer is net groot genoeg voor 'n
stoof kachel), bed, stoel en klein ta
feltje. De meeste bewoonsters houden zich
onleiwig met spellewerken, om daarmee
den kost te verdienen. Eén ervan gaf mij
een demonstratie in het spellewerken,
waarbij de klossen naarstig over en weer
schoten en 't was vanzelfsprekend, dat we
aan Gezelle dachten:
„Spellewerkend zie 'k u geerne,
vingervaste, oud vlaamsche deerne;
- die daar zit aan 't spinnen, met
't vlugge allaam, uw kobbenet".
Wij namen vriendelijk afscheid van de
„oudvlaamsche deerne", die ons nog even
'n klein kapelleke liet zien midden op 't
hoveke. Of daar ook de H. Mis opgedragen
wordt? „Neent", antwoordde zij, „maar we
komen hier alléén om te lezen bidden)".
Toen verlieten we dit oord van vrede, be
denkend, dat er in deze uitgestorte, ru
moerige wereld toch nog menschen zijn,
die alléén kunnen wezen en werkzaam en
zonder genietingen en ingekeerd en dan
tóch gelukkig.
In ons hotel teruggekomen, rekenden
DE NIEUWE GOUVERNEUR-GENERAAL VAN NED.-INDIE
JHR. MR. B. C. DE JONGE.
