22ste Jaargang
ZATERDAG 9 MEI 1931
No. 6893
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
UIT DE OMGEVING
Ste £cidAelie(5oii/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per weekf2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
Vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
'het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V" De Plaatselijke Keuze
Bij de behandeling van eenige wijzigin
gen in de Drankwet in de Tweede Kamer
wil men van verschillende zijden weer
trachten in deze wet de Plaatselijke Keuze
in te lass ch en.
Wij hebben reeds deze week als onze
meening te bennen gegeven, dat wij geen
voorstanders zijn van Plaatselijke Keuze,
omdat wij een absoluut drankverbod
welks invoering de voorstanders van Plaat
selijke Keuze beoogen of althans niet ver
werpelijk achten^als „een overdrijving in
de Drankbestrijding" beschouwen.
Maar ook de Plaatselijke Keuze, o p
zichzelf, als systeem, achten wij ver
keerd. Eu méér nog om deze reden kun
nen wij ons niet scharen bij de voorstan
ders van de Plaatselijke Keuze.
Wij moeten de Plaatselijke Keuze, waar
in bij referendum, bij volksstemming, aan
het bestuur eener gemeente een advies
wordt gegeven, beschouwen als een „no
vum", een nieuwigheid.
En terecht heeft minister Verschuur er
dezer dagen in de Tweede Kamér op ge
wezen, dat zulk een nieuwigheid niet ter
loops als 't ware mag worden binnenge-
emokkeld.
Indien men het referendum erkent inzake
de kwestie al dan niet drooglegging, waar
om dan niet ook bij andere politieke vraag
stukken. Waarom dan niet wat Lei
den betreft b.v. voor.de stadhuis
kwestie?
Maar, als men dezen weg opgaat, dan
verzwakt men het verantwoordelijkheids
gevoel bij degenen, die ten slotte hebben te
beslissen; dan zullen min of meer
zwakke, weifelende, aarzelende bestuur
ders zich achter het advies van een refe
rendum gaarne verschuilen.
En, dat bij referendum besfcuurs'-b e-
luiten zullen worden genomen, kan
toch wel niemand wenschen, als men zich
even indenkt in de sfeer, waarin vaak zulk
een volks te mming zou worden gehouden
een sfeer, waarin bezonken oordeel maar
al te dikwijls zal worden teruggedrongen
door een zekere hartstochtelijke opwinding,
geleid door heftige pro- en anti-menschen
De (A.-R.) „Standaard" wees dezer dagen
ook op het bezwaar van de invoering van
het referendum, als zoodanig, en besloot
haar beschouwing:
Wij achten dit bezwaar van zeer ern-
stigen aard en zijn vooral op dien grond
ten slotte van oordeel, dat er van Antd-
revolutionnair standpunt eer aanleiding
is om zich tegen de plaatselijke keuze
te verklaren, dan er zich voor uit te
spreken. Al zullen we niemand verket
teren, die zich met die zienswijze niet
kan vereenigen.
Met deze meening kunnen wij ons volko
men vereenigen.
Wij zijn tegenstanders van Plaatselijke
Keuze; doch ook wij verketteren niet hen,
die er anders over denken.
BELGIE
VLAAMSCHE BETOOGINGEN TE
LEUVEN.
Den koning wordt „leve Oranje"
toegeroepen.
Donderdag heeft, in tegenwoordigheid
van het Belgisch koningspaar en vertegen
woordigers van buitenlandsche universitei
ten de inwijding plaats gehad van het mo
nument ter nagedachtenis van kardinaal
Mercier.
De Vlaamsche studenten van de universi
teit van Leuven hebben, volgens een V.D.-
bericht, van de aanwezigheid van den ko
ning gebruik gemaakt om een Vlaamsche
betooging op touw te zetten. Ongeveer 300
studenten hadden zich in de straat verza
meld, welke de koning zou passeeren. Twee
tegenover elkaar gelegen huizen waren ge
heel met studenten bezet en toen de koning
voorbij kwam, ontplooiden zij de Vlaamsche
kleuren, terwijl zij uitriepen: „Leve
Oranje!"
De politie, die geassisteerd werd door de
gendarmerie, trad tegen de betoogers
niet op.
FRANKRIJK
BRIAND VOOR DE KAMER.
Het debat over de Tol-unie.
Gisteren heeft Briand in de Kamer ge
antwoord op de sprekers, die critiek heb
ben uitgeoefend op de Duitsch-Oo6tenrijk-
sche tol-unie.
De Kamer was volledig bezet, toen
Briand om half zeven zijn rede aanving. De
minister begon met er aan te herinneren,
dat hij na den oorlog met de voornaamste
staatslieden van Europa heeft samenge
werkt voor een politiek van pacificatie van
Europa en daarbij een sterken wil aan den
dag heeft moeten leggene, om den tegen
stand, waarop hij herhaaldelijk stuitte, te
overwinnen. Door dezen tegenstand is zijn
ministerie ook indertijd ten val gegaan.
Thans heeft hij opnieuw tegenstand te
overwinnen, om de politiek te doen voort
zetten, die gemeenschappelijk gevoerd is.
Hij heeft met mannen als Poincaré en
Tardieu solidair samengewerkt. Thans ech
ter tracht men hem desniettegenstaande te
isoleeren. Spreker heeft echter geen van
zijn daden te betreuren; hij aanvaardt de
verantwoordelijkheid voor zijn politiek, die
ook door het land goedgekeurd is.
Frankrijk is nooit zoo machtig geweest
als thans. De kwestie eener politieke aan
sluiting van Oostenrijk bij Duitschland
heeft sedert het einde van den oorlog haar
scherpte verloren. Thans staat men ech
ter voor een poging, die een economisch
krakter heeft en deze poging wekt veel
meer bezorgdheid dan die eener politieke
aaneensluiting. Men staat thans tegenover
een toestand, die in Frankrijk algemeen
wordt betreurd.
Briand achtte het een roem voor zich,
tot de Europeesche samenwerking het ini
tiatief te hebben genomen. Hierbij is thans
een kader verkregen waarbinnen de oorlog
uitgeschakeld, is en de economische moei
lijkheden besproken kunnen worden.
Het plan voor een Duitsch-Oostenrijk-
sche tolunie was echter een zeer ernstige
gebeurtenis en heeft de geheele wereld in
spanning gebracht.
In Frankrijk is dit plan met gevoelens
van bitterheid ontvangen. Het ministerie
van buitenlandsche zaken heeft reeds op
20 Maart er telegrafisch op gewezen, dat
het plan in strijd is met de vredesverdra
gen en andere overeenkomsten. Duitschland
en Oostenrijk beweren thans, dat dit niet
het geval is. Dergelijke vraagstukken moe
ten door den raad van den Volkenbond
worden onderzocht.
Bij de debatten hebben enkele sprekers
het zoo doen voorkomen, alsof een aaneen
sluiting reeds een voldongen feit was. Een
dergelijke opvatting is geheel onjuist.
Aan het Fransche parlement zal een ge
detailleerd plan voor de economische orga
nisatie van de Euiopeesche markten wor
den voorgelegd.
Europa is op het oogenblik het slacht
offer van een verschrikkelijke chaos en het
zal de roem van Frankrijk zijn, het initia
tief genomen te hebben om de orde ge
meenschappelijk met de andere staten te
herstellen.
Het is thuis zaak het groote werk van
de Europeesche solidariteit tot stand te
brengen. Frankrijk moet geduld toonen en
voorzichtigheidsmaatregelen treffen, om
een botsing met het Duitsche volk, dat 70
millioen zielen telt, te vermijden. Een zoo
danige botsing zou een ramp zijn, di© niet
meer goed te maken is.
De rede van Briand werd door verschil
lende partijen uit de Kamer, vooral door
de middenpartijen levendig toegejuicht en
heeft een diepen indruk gemaakt. Alle mi
nisters drukten Briand de hand.
Curtius zal antwoorden.
Naar verluidt, is de aanvankelijk op he
den vastgestelde zitting van het Duitsche
kabinet, waarin de Geneefsche bijeenkomst
zou worden voorbereid, uitgesteld.
De reden hiervan zou zijn, dat men den
tekst van Briand's rede eerst nog zou wil
len nagaan.
Bovendien houdt dr. Curtius Zaterdag
avond ter gelegenheid van het diner, dat
jaarlijks aan de vertegenwoordigers van de
buitenlandsche pers te Berlijn worden ge
geven, een rede, waarin hij ook op de rede
van Briand zal terugkomen.
HET MONUMEN VOOR WIJLEN KAR
DINAAL MERCIER, dat te Leuven
onthuld is.
SPANJE
AGRARISCHE HERVORMINGEN.
Onteigening van het g. ootgrondbezit in
bepaalde gevallen?
Volgens een bericht uit Madrid heeft de
Spaansche regeering een verordening uit
gevaardigd voor de agrarische hervormin
gen, volgens welke de pachtcontracten voor
10 tot 15 jaar gesloten zullen worden, ten
einde de pachters een zekere bescherming
te bieden. Voorts worden scheidsgerechten
ingesteld voor alle loonconflicten in den
landbouw. Voor de agrarische hervormin
gen blijft de goedkeuring van het parle
ment voorbehouden.
De regeering wil het parlement een
wetsvoorstel voorleggen, om het groot
grondbezit te onteigenen in alle gevallen,
waarin door nalatenschap van de eigenaars
de grond braak blijft liggen.
Verder wil de regeering een algemeene
I onteigening van het groot-grondbezit in
het Zuiden en centrale gedeelte van Sanpje,
aangezien dit daar zulk een omvang heeft
aangenomen, dat er gevaar voor de bebou
wing besbaat. Het voornemen is tot harcel-
leering van het groot-grondbezit over to
j gaan en den grond dan in erfpacht uit te
geven.
TSJECHO-SLOWAKIJE
DE TOL-UNIE.
Gematigde verlaringen van Benes.
Gisteren werden door de commissie
voor buitenlandsche zaken van den Tsje
chisch en senaat de debatten voortgezet
over het rapport van den minister van bui
tenlandsche zaken van 23 April j.l.
Nadat verschillende sprekers het woord
hadden gevoerd, kwam de minister van
buitenlandsche zaken aan het woord. Hij
legde er den nadruk op, dat het noodza
kelijk was een actoord te vinden met Oos
tenrijk en Duitschland.
Spr. is onschuldig aan het incident van
Boekarest. Nadrukkelijk wees hij op de
betekenis van de conferentie van Boekar-
rest en de daar bereikte volkomen over
eenstemming.
Spr. is voor een algemeene Europeesche
oplossing. Vervolgens bestreed Benes de
beweringen als zou Tsjecho-Slowakije al
tijd tegen Duitschland werken. Integen
deel wordt gepoogd, alle conflicten te ver
mijden.
De belangen van den staat moeten ech
ter onder alle omstandigheden worden be
hartigd.
De in Tsjecho-Slowakije wonende Duit^
schers zullen geheel worden bevredigd,
maar moeten den Tsjechischen staat dan
ook voor honderd procent dienen.
ZUID-AMERIKA
TOENEMENDE GISTING IN
ARGENTINIË.
Meer troepen naar Buenos Aires.
Uit Montevideo wordt gemeldt, dat do
politieke toestand in Argentinië zoo ernstig
is geworden, dat president Uriburu bevel
heeft gegeven, dat verscheiden regimenten
cavalerie naar Buenos Aires worden gezon
den, om de tegen de regeering gerichte be
weging onder de studenten te onderdruk
ken. De betoogingen tegen de regeering
namen een heftiger karakter aan.
DE STRIJD OM FRANKRIJKS
PRESIDENTSCHAP.
Senaatspresident Doumer candidaat?
De strijd om het presidentschap is thans
in vollen gang. Doumer, de president van
den senaat, heeft een verklaring gepubli
ceerd, die in politieke kringen algemeen
als zijn candidaatstelling voor het presi
dentschap wordt beschouwd.
De vrienden van Doumer in den senaat
verklaren, dat zij de candidatuur mn Dou
mer onder alle omstandigheden zullen steu
nen, dus ook, als Briand candidaat zou
worden gesteld.
Briand zelf heeft zich^tot nu toe over een
eventueele candidaatseHing nog niet uitge
laten, doch men neemt aan, dat Briand's
aanhangers na de rede, die Briand gister
middag in de Kamer heeft gehouden, zijn
candidatuur zullen voorstellen.
Naar verluidt ligt in het parlement een
lijst ter inteekening, waarin president
Doumergue verzocht wordt de candidatuur
voor president der republiek opnieuw te
aanvaarden.
TWEEDE KAMER.
De Drankwet.
Het. aantal amendementen op heit wets
ontwerp tot wijziging der Drankwet loopt
een heel eind bowen de hondeuxL Eu nu zijn
er wel heete groepen van amendementen,
welke zoozeer met elkaar samenhangen diat
het lot. vcun heit eerste ook beslist over dat
van de volgende, dk>ch ook dian blijrven er
nog genoeg over om te kunnen voorspellen,
dat de behandeling ra<n hot wetsontwerp
nog dagenn en daggen zial moeten duren,
indien niet vlugger wordlt opgesooten dan
vandaag 'heit geval was met de wijzigings
voorstellen op artikel 1. Daarover heeft
men buitengewoon lang gdaan, maar eeni
ge wijziging is raog niet aangebracht.
VIJFDE NEDERLANDSCHE KATHO
LIEKENDAG.
De kaartverkoop begonnen!
Men bericht ons, diat de verkoop van
plaatsbewijzen voor de vergaderingen van
den Vijfden NederLandtschen Katholieken
dag één dezer dagen is begonnen.
Ook zijn thans de kaarten voor het- Mijste-
riespeï ran Willem Nieuvenhuis, dat gege
ven zaïi worden op den 2©n Pinksteravond
in het Anrat erdtainseh e Stadion voor het pu
bliek verkrijgbaar gesteild.
Het verkoopbureau van plaatsbewijzen
voor Leiden zijn gevestigdWed. J. A.
Hiuybers, Haaiiemmerstraat 123 en Fa.
Geyer, -
DE UITVOER VAN BOTER NAAR
BELGIE.
Voorstel van de Belgische agrariërs.
De Brusselsdhe correspondent van de
„Meib." meldt:
De R.K. parlementaire landbouwgroapen
hebben besloten bij de regeering een voor
stel in te dienen, om de invoerrechten op
boter te verhoogen. Zij spraken zich verder
uit tegen de conventie van Oslo en tegen
protectionistische maatregelen, door Frank
rijk tegen Belgische landbouwproducten ge
troffen.
Tarweorganisaties voor Noord-Holland,
Zuid-Holland en Westelijk Utrecht.
De tarweorganisiaitie voor Noord-Hjolla-nd
en die voer Zuöd-Hiolamd deölen mede, dat.
de aansluiting als lid zeer naar wenseh is
verio open-
In de meeste streken zijn afllle terwetelere
lid geworden.
Daar zic.h niettemin het geval kan voor
doen dat telers onbekend zijn gebleven
met de gelegenheid tot aansluiting, wordt
nog een het adres medegedeeld waar men
zachals lid kan aanmelden (kosteloos).
Dit adres is voor Noord-Holland, Zuidt-
Holland en Utrecht (ten Westen van de
Vecht en ten Noorden ran den Ouden
Rijn): Airna. Paulowinastnaat 20, Den Haag.
De aangifte voor voorraden van oogst
1930 is gesloten. Voor de verbouw in 1931
kan de aangifte geschieden tot uiterlijk 15
Mei a-s. Men waohte dus niet.
De Tarweorga.nisat.ies voor Noord-Hol
land en voor Zuid-Holland deelen mede,
dat de volgende vooraden van oogst 1930
aanwezig zijn:
In Noord-Holland 12403 ton, toebehoo-
rende aan 96-1 tarwetelers. In Zuid-Holland
0518 tan, toebehoorende aan 1005 terwe
telere.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Rede van Briand voor de Kamer in ver
band met de Duitsch-Oostenrijksche tol-
unie.
Wie wordt de nieuwe president van
Frankrijk?
0verwerkvergunning in het Slagersbedrijf.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft aan hoofden of bestoiurdes van
slagerijen in alle gemeenten des Rijks voor
het tijdvak van 11 tot en met 16 Mei aa
onder bepaalde voorwaarden overwertver-
guirninig verleend.
Gisteren is te 's-Gravenhage overle
den de heer P. Varkevisspr, een be
kend notaris te Scheveni n gen. Notaris Veur-
kevisser fas 66 jaar oud.,
Donderdagavond is te zijnen huize
aan de Roemer Visschershnaat te Amster
dam op drie-en-neg-tiig-jarigen leeftijd over
leden die heer L C. J. van O gt r op, liid
der firma H. J. van Ogtrop Zn., gedu
rende meer dan een halve eeurw regent van
'het St. Bertnanduegestioht en bestuurslid
van „Charitas", een vereenigiug we'ke zich
ten doel stelt minder bedeelden vl°n
jongelieden steun te verleenen bij hun stu
die. Voorts was de t hans overledene be-
Gtbuurs'liid van verschillende andere instel
lingen
HILLEG0M.
Weer eensgezindheid!
Aan „de burgerij van Hillegom" is de
volgende circulaire gericht:
„De commissie, door den Raad in zijn
vergadering van 2-1 April j.l. ingesteld, be-
ogende, met terzijdestelling der schuld
vraag, een bevredigende oplossing te vor
krijgen, inzake de lezingen, uitgaande van
de Protestantsche Debatclub te Araster
dam, deelt als resultaat dier onderhande
lingen het volgende mede.
Do Protestantsche Debatclub zal hare
lezingen te Hillegom staken. Opgericht is
de Vereeniging tot Verdieping van het
Protestantsche Bewustzijn, die zich voor
stelt om op vriendschappelijke wijze te ar
beiden en om alles, wat naar het agres
sieve zweemt en andersdenkenden kan
kwetsen, zorgvuldig te vermijden.
De commissie is dankbaar voor dit re
sultaat en vertrouwt, dat de burgerij deze
kwestie als afgedaan zal beschouwen, de
onrust, welke betreurd wordt, zal verdwij
nen en weer op vreedzame wijze zal wor
den samengeleefd."
Deze circulaire is onderteekend door de
heeren Pont, voorzitter, J. O. Vermeer, se
cretaris.
Inbraak.
Hedennacht, vermoedelijk tegen 4 uur
is ingebroken bij den schilder J. M. Phi-
lippo, aan de Molenstraat alhier. De in
brekers zijn achterom over de poort ge
klommen, hebben een klein ruitje van de
tuindeuren ingedrukt en daarna do spag-
nolet-sluiting verbroken.
Door het krijschen van de papegaai werd
de heer Philppo gewekt, waarop de inbre
kers de vlucht namen.
Zij hadden evenwel hun slag reeds ge
slagen. Vermist wordt een vrij aanzienlijk
bedrag aan geld. De politie stelt met den
politiehond een onderzoek in.
Verkooping Gisteren had in hotel Sister-
rr.ans de verkodp bij inzet onder notaris D.
Lodder alhier plaats van:
1. Een burgerwoonhuis met voor- en groote
achtertuin aan de Van den Endelaan; hoogste
bieder de heer J. de Jong alhier voor 6600;
2. een burgerwoonhuis met voor- en achter
tuin, garage, enz. gelegen aan den Stationsweg.
Hoogste bieder de heer W. v. d. Linden voor
6400. De afslag heeft plaats op Vrijdag 15
dezer.
De bloemvelden. De velden zijn nog zeer
mooi; wel zijn heel wat hyacinthen gestript,
doch de late tulpen, darwins en anders soor
ten staan in bloei. Bij gunstig weer mag mor
gen weder op groote belangstelling worden ge
rekend.
Geboren; d. van A. C. van LeurGuttink
z. van H. Doornebalvan Bemmelen z.
van J. A. VeelenturfSeijsener d. van M.
J. Warmerdamvan der Reep z. van A. M.
SchoorlRijnbeek z. van P. Schniedewind
Polak.
Ondertrouwd: A. Keijzer en N. A. van
Werkhoven.
Getrouwd: S. Klinkenberg en M. C. Rus
man J. van Blitterswijk en G. Pruisers
