22ste Jaargang
WOENSDAG 8 APRIL 1931
No. 6866
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
ZONDAGSBLAD
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling vao 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Kapitalisme.
Een artikel over kapitalisme en „kapi
talisme" besluit de „Maasbode" aldus:
„Men moet dus steeds terdege onder
scheiden tusschen het kapitalisme als tech-
nischreconomisch systeem cn den mam-
mondienst".
En elders in bedoeld artikel lezen we:
„Het is begrijpelijk, dat, als de een
spreekt over het kapitalisme als zijnde het
hedendaagsch overal domineerend produc
tie-stelsel, en de ander over het „kapita
lisme" in de veel engere befceekenis van
hetgeen er in het heidendaagsch productie
systeem afkeurenswaardig voorkomt als
gevolg van de doorwerking van den indi
vidualistisch èn mammonistischen geest,
dat er door spraakverwarring misverstand
moet ontstaan, en door misverstand on-
noodige strijd."
„Het is volkomen juist, dat de indivi
dualistische mammcnistische geest lijnrecht
in strijd is met het Christendom. Maar
evenzeer is het volkomen onjuist, dat het
hedendaagsch productie-sysreem, gebaseerd
als het is op den privaateigendom der
productiemiddelen, zonder meer in strijd
zou zijn met het Christendom".
Wij hebben het .boven slaande citaat
hier afgedrukt, omdat daarin o. i. kort en
duidelijk wordt aangewezen de basis
van de spraakverwarring en het misver
stand, dat we feitelijk heel dikwijls kun
nen constateeren, wanneer ei onder katho
lieken over het kapitalisme wordt gedis
cussieerd.
Wij zijn het dan dikwijls veel meer moe
elkander eens, dan het bij zoo'n discussie
schijnt! En dat zou ook wel blijken, als
men, voordat men aan de discussie begon,
eerst eens duidelijk en scherp-omlijnd
vaststelde, wat men onder kapitalisme ver
staat!
Of er dan onder ons h e e 1 e m a a 1
geen verschil van meening bestaat in
deze? 't Zou struisvogel-politiek zijn.
dat te beweren. En een volkomen doelloo-
ze struisvogel-politiek, want de bedoelde
verschillen mogen, zonder schade voor
onze eenheid óók op het terrein van de
sociale politiek, in het volle liohfc worden
gezet.
Die verschillen ontstaan, doordat wat
de een als afkeurens- en bestrijdenswaar-
dig veroordeelt in het kapitalisme, een
ander nog wel wil aanvaarden, met min
dere of meerdere bereidwilligheid.
Die verschillen ontstaan óók en niet
het minst doordat, wat de een meent
te kunnen bestrijden in het kapitalisme,
een ander als oeconomisoh onafwijsbaar
beschouwt.
Vandaar ook verschillen van inzicht in
aard en tempo van sociale wetgeving.
Over al die verschillen valt to praten!
Als men maar vermijdt een spraakver
warring doordat men onder kapitalisme
iets verschillends verstaat.
VOLKENBOND
DE ONTWAPENING.
Een nota van Gurtius aan den Volkenbond.
De Duitsche regeering heeft, zooals gis
teravond door het volkenbondssecretariaat
werd gepubliceerd, een voorstel ingediend,
om aan de raadsresolutie van 24 Januari
j.l. inzake het verstrekken van inlichtingen
over de bewapening der verschillende lan
den toe te voegen een resolutie, waarbij
deze inlichtingen moeten worden ingezon
den volgens een bepaalde vragenlijst, opdat
ze gemakkelijker te vergelijken zouden zijn.
De Duitsche regeering verzoekt dit punt
op de raadsagenda van Mei a.s. te plaat
sen.
In het schrijven, dat dit voorstel verge
zelt, merkt dr. Curtius op, dat de gevraag
de inlichtingen waardeloos zullen zijn, zoo
lang ze niet door alle staten volgens een
vastgestelde tabel worden gegeven.
De bedoeling is dus blijkbaar, bet ver
strekken van deze inlichtingen voor alle
staten tot een verplichting te maken.
BELGIE
BELGlE'S ROODE CONGRES.
De ontwapeningskwestie.
De Brusselsche correspondent van de
„Msb." meldt:
De Belgische socialisten hebben te Brus
sel hun Paaschcongres gehouden. Nog nooit
hebben wij, na den oorlog, in de roode ge
ja. JVl. ü-oningm-moeaer Dezocnt. ïJinsaag ae raaounoaunirLfl.>
SEN in den Haagsthen Dierentuin te Den Haag. H. M. Koningin-
Moeder beschouwt de palmkassen.
lederen meer verdeeldheid geconstateerd,
dan thans het geval was.
Deze kwam vooral tot uiting bij de dis
cussie van de ontwapeningskwestie.
Tenslotte werd een, door den partijraad
ingediende, motie aangenomen tengunste
van collectieve en onmiddellijke actie voor
progressieve, gelijktijdige en gecontroleer
de vermindering der bewapeningen, gevolg
van contractueele verbintenissen en die
moet leider tot algemeene ontwapening,
als de organisatie van den vrede door de
democratie stevig genoeg zal zijn om de
algemeene veiligheid te verzekeren, en
eiken militairen maatregel onnoodig te
maken.
Voorts ten gunste van vermindering van
de bewapeningen van België tot een peil,
dat voldoende is om, overeenkomstig de
internationale verbintenissen van het land,
het evenwicht te vestigen van de bewape
ningen op den Rijn.
Hier dient vooral nadruk gelegd te wor
den op het feit, dat deze motie werd goed
gekeurd met 369.531 tegen 189.825 stemmen
en 32.239 onthoudingen. Het waren vooral
de Vlaamsche socialisten, die tegen de mo
tie van den partijraad stemden.
Vervolgens kwam ook nog oneenigheid
tot uiting omtrent het verleenen van stem
recht aan de vrouwen.
Zooals men weet, hebben in België de
vrouwen alleen maar stemrecht voor de ge
meenteverkiezingen en zijn het de libera
len en de socialisten, die zich hardnekkig
tegen het verder doorvoeren van deze her
vorming blijven verzetten.
Dit was nu met de socialisten eens te
meer het geval. De vrouwen vroegen uit
breiding van haar stemrecht, maar de man
nen verzetten er zich tegen, „omdat veel
socialistische vrouwen toch voor de Katho
lieken zouden stemmen". Men toonde zich
echter galant op roode wijze, met eens te
meer in het programma der partij te schrij
ven, dat de kwestie van het vrouwenstem
recht actueel moet blijven.
Met een belofte min of meer zijn de so
cialisten nooit verlegen geweest.
ENGELAND
BRUNING EN CURTIUS BINNENKORT
NAAR LONDEN.
Frankrijk ontstemd over de uitnoodiging.
De Times meldt, dat de Britsche regee
ring eenige weken geleden door tusschen-
komst van het Duitsche gezantschap te
Londen rijkskanselier dr. Brüning en den
rijksminister van Buitenlandsche Zaken, dr.
Ourtius, heeft uitgenoodigd, in April een
particulier, vriendschappelijk bezoek aan
Londen te brengen.
De Voss. Ztg. verneemt, dat de ministers
op 29 April naar Engeland vertrekken en
op 1 Mei gast zijn van MacDonald op zijn
buiten te Chequers.
Nader woixlt uit Londen gemeld, dat
Henderson, Brüning en Curtius onmiddel
lijk na zijn bezoek aan Rome en Parijs
heeft uitgenoodigd tot besprekingen te
Londen. Van welken aard deze besprekin
gen zullen zijn, is niet precies bekend, doch
zij zullen een politiek karakter dragen.
De Fransche pers, zoo meldt men uit
Parijs, toont zich in het algemeen niet zeer
ingenomen met de uitnoodiging van Hen
derson aan Brüning en Curtius.
Een groot aantal bladen is van meening,
dat een dergelijke bijeenkomst van voor
aanstaande ministers der drie mogendhe
den nooit in het voordeel van Frankrijk
kan zijn. Men vreest bovendien dat de be
doeling van Henderson slechts zal zijn de
gevolgen van de Duitsch-Oostenrijksche
tariefovereenkomst te verzwakken en zoo
mogelijk de geheele aangelegenheid in de
kiem te smoren.
DENEMARKEN
DREIGENDE UITSLUITING IN
DENEMARKEN.
50.000 man er bij betrokken.
Na maandenlange vergeefsche onder
handelingen over de loonkwestie ^tusschen.
werkgevers en werknemers, in de metaal-
en eenige andere industrieën in Denemar
ken, hebben gisteren de patroons verklaard
tot een uitsluiting te moeten overgaan, die
50.000 man zou omvatten. De rijksbemidde
laar heeft gisteren een voorstel gedaan, dat
nog door de partijen wordt besproken. De
werkgevers zijn bereid op dit voorstel in
te gaan, doch verscheiden arbeidersgroe
pen zijn er tege$. Als niet op het laatste
oogenblik een accoord- tot stand komt kan
de uitsluiting op 10 dezer van kracht wor
den.
BRITSCH-INDIE
INDISCHE MOSLEMS TEGEN DE
NATIONALISTEN.
Gandhi onderhandelt vergeefs.
De Mohammecïaansche Panindische con
ferentie te Nieuw-Delhi heeft naar aan
leiding van de jongste onlusten een re
solutie aangenomen, waarin wordt ver
klaard, dat het Nationalistische congres
zijn be drie-gelijke houding van de geweld
loosheid moet laten varen en dat een
voortduren van deze politiek een burger
oorlog zou veroorzaken.
De regeering van Britsoli-Indië wordt
gewaarschuwd, dat haar huidige slappe
houding naar een voliedigen ondergang
voor Indië zal voeren.
De besprekingen tusschen Gandhi en
de vertegenwoordigers der Mohammedan
nen inzake de vertegenwoordiging van de
minderheden in de nieuwe Indische re
geering zijn op niete uitgeloopen.
De Mohammedanen hebben alle voor
stellen van Gand'hi verworpen.
In Engelsohe kringen vermoedt men
dat een optóssing niet spoedig zal wor
den bereikt.
AMERIKA
DE REVOLUTIE IN VENEZUELA.
Uitbreiding der beweging.
De revolutionaire beweging in Vene
zuela breidt zich steeds meer uit en heeft
zich reeds over het geheele Zuidwestelijk
gedeelte van den staat verspreid.
De leider der opstandelingen, generaal
Araveo Cedeno, heeft, na hevige gevech
ten tegen de troepen der bondsregeering,
verscheidene groote plaatsen iin het ge
bied Apure veroverd.
In een langen oproep aan het Venezue-
laansche volk, verklaart generaal Cedeno
den oorlog aan de regeering.
VREEMDELINGENEXODUS IN DE
VER. STATEN.
Voortdurend worden met speciale trei
nen vreemdelingen, die zonder daartoe ge
rechtigd te zijn, in de Vereenigde Staten
verb'ijf houden, naar Ellis Island overge
bracht, om vandaar naar him vaderland
te worden vervoerd. De autoriteiten ho
pen op deze wijze verlichting te brengen
in de werkloosheid. Sinds 14 Januari j.l.
zijn alleen te New York 1127 vreemdelin
gen gearresteerd.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Notariaat.
Benoemd tot notaris te Axel, J. Fanoy,
candidaat-notaris te Sluis.
Posterijen en Telegrafie.
Met ingang van 1 Mei a.s. aangewezen als
directeur van het P. T. T. kantoor te Doorn
de referendaris 3e kl. der P. T. T., J. M.
Blote, te Haarlem, hoofdkantoor.
Weekabonné's. die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herin
nerd, dat dit vanaf heden ad 50 cent
betaald moet worden.
DE ADMINISTRATIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Belgische socialisten en de ontwa
peningskwestie.
De Duitsche ministers Brüning en
Curtius gaan op bezoek bij hun Engel-
schen collega Henderson.
De Indische Mohammedanen tegen
Gandhi.
DE „GRAAL"-UITVOERING.
Aan de „Graal"-uitvoering Maandag in
not Stadion te Amsterdam wijdt de „N. R.
Crt," een beschouwing, welke aldus be
sluit:
„Al kon dus het spel, wat de verzen be
treft, weinig bevrediging geven, beter re
sultaten had mej. van der Kallen bereikt
in de uitvoering. De eerste aanblik het
koor stond lang voor den aanvang reeds
op het veld opgesteld was overweldi
gend: een groot zwart kruis in het midden
op het podium, waarop de in roode en witte
pijen gehulde alten en bazuin-engelen ston
den. Daaromheen, in roosvorm gegroepeerd,
de meisjes in fijne kleurschakeeringen,
groep bij groep. Van de costumes was veel
werk gemaakt. Men zag ze in roode, rose,
groene, donkerpaarse, mauve, lichtgroene,
bruine, oranje en witgele gewaden. De leid
sters, „vrouwen van Nazareth" genaamd,
hadden vilten hoeden en lange, kleurige
capes.
De uitvoering van het spreekkoor ge
schiedde vrijwel zonder actie. Slechts een
enkele beweging, een knielen, een spreiden
der armen( wat over 't heele veld dat voor
treffelijk effect gaf, dat wij van al derge
lijke openlucht-uitvoeringen kennen), of een
extatisch gebaar begeleidde de dictie, die
over het algemeen zeer goed was. Bizonder
fraai klonken de diepe alten in de litanie
van Christus( welke passage hier wordt be
doeld, weten wij niet precies. Red. L. Crt.)
en het „harmonisch koor", waarin' de verzen
van mevrouw Roland Holst gesproken wer
den.
Het was een zeqr knappe prestatie om
deze groote menigte executanten zóór te
leiden, dat zeer weinig fouten gemaakt
werden en zoowel beurt- als samenzang dui
delijk en met overtuiging tot ons kwamen.
De executanten zelf hadden de moeilijke
taak, twee-en-een-half uur, met slechts
twee zeer korte oogenblikken rust, op het
veld te staan en de soms zeer gecompliceer
de verzen te zeggen, een prestatie, waar
voor zij met lange en luidruchtige ovaties
der tienduizenden beloond werden, toen zij
tenslotte door het Stadion, dat met de
vele vaandels van „De Graal" hare afdee-
lingen en van enkele katholieke vereenigin-
gen versierd was, af defileerden en de eere
tribune een fascistengroet brachten.
Z. K. H. Prins Hendrik en H. K. -H. Prinses Juliana brachten
Dinsdag een bezoek aan de TEN TOONSTELLING VAN ITA-
LIAANSCHE KUNST in het Stedelijk Museum te Amsterdam.
V. L n. r. de ltaliaansche gezant Graaf Carlo Senni, H. K. H.
Prinses Juliana en Z. K. H. Prins Hendrik.
