22ste Jaargang
DONDERDAG 2 APRIL 1931
No. 6862
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e £cicbdie Gou/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor LeideD 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegeD betaling van 50 cent per kwartaal, bij
▼ooruit betaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V De Goede Vrijdag
De Goede Vrijdag is de dag in het jaar,
waarop allen, die zich beschouwen als be-
hoorend tot de Christen-wereld, nadenken,
althans enkeie oogenblikken, over hun ver
lossing en over hun levensdoel.
De Goede Vrijdag is een stille dag de
stilste dag van de stille week.
De ver-oppervlakking van het leven, wel
ke maar steeds meer torens in het geeste
lijke leven afbreekt, heeft ook veel van het
vroeger karakter van den Goeden Vrijdag
ontroofd. In plaats van een stillen dag is
deze dag voor steeds meerderen gewor
den een voorproefje van Paschen, welk
feest voor hen ook weer niets anders be-
teekent, dan: extra uitgaan!
Dat wij, Katholieken, den Goeden Vrij
dag mogen vieren in den Geest der Kerk!
In de Liturgie van dien dag wekt de
Kerk op, om den Verlosser aan het Kruis
te aanbidden: bij de vereering van het
Kruis:
„Ziet het hout des kruises".
„Waaraan het heil der wereld heeft
gehangen".
„Komt, laten wij aanbidden".
De Goede Vrijdag is een dag van ernst
ernst, welke heel iets anders is dan som
berheid! Tijdens de Processie op Goeden
Vrijdag laat de Kerk ons zingen:
„Gegroet, o Kruis, onze eenige hoop! In
dezen tijd van het Lijden vermeerder de
gerechtigheid, der vromen, en schenk aan
de schuldigen vergeving".
Wie in den geest der Kerk den Goeden
Vrijdag beleeft vangt al op de de stralen
van het blijde Paaschfeest der Kerk!
V 22 April
Wat beteekenen de katholieken in ons
land, in deze of gene provincie, in deze
of gene gemeente wat beteekenen zij,
numeriek, krachtens hun aantal, hun ge
talsterkte?
Op deze vraag is het antwoord voor
velen héél gemakkelijk, zóó gemakkelijk,
dat het onmiddellijk door hen kan worden
gegeven: Zie maar naar het aantal ze
tels, dat de katholieken bezetten in Sta-
ten-Generaal, Provincie, Gemeente!
En daarom alléén reeds is het van zulk
een groot belang, dat alle katholieken
werkelijk katholiek stemmen!
Daarom alléén reeds: op 22 April a. s.
aan de Sta ten-stembus alle katholieke
kiesgerechtigden present en plichtsge
trouw
Er zijn natuurlijk ook verschillende an
dere redenen, die de katholieken bewegen
moéten om te stemmen op de katholieke
lijst bij alle verkiezingen, en speciaal
óók bij die voor de Provinciale Staten.
Dat dus de datum 22 April door niemand
worde vergeten!
Op 22 April zijn de Staten-verkiezingen
in Zuid-Holland. En, waar ons blad voor
een groot deel dezer provincie het meest
gelezen dagblad is, zullen wij aan dézen
datum herhaaldelijk herinneren.
In Noord-Brabant worden deze verkie
zingen gehouden op 15 Aprilin Utrecht
op 23 April; in de overige provinciën ook
op 22 April.
En in Zuid-Holland heeft de lijst der
R. K. Staatspartij in alle kieskringen
het nummer 9.
Alle katholieke stemgerechtigden in
Zuid-Holland stemmen dus op 22 April
op no. 1
VAN LIJST 9.
DE TOL-UNIE.
EEN SLAVISCHE DOUANE-UNIE?
Tusschen Tsjecho-Slowakije en Polen.
De correspondent van het „Vad." te
Praag schrijft:
Als tegenhanger van den Duitschen tol-
bond stelt Kramarsj in de Narodni Listy
de vorming van een Slavischen bond voor.
De balans der economische betrekkingen
met de Slavische Staten is weinig bevredi
gend. In Tsjecho-Slowakije heeft men de
nationale en Slavische gedachte gebagatel
liseerd. Inderdaad, Rusland is uitgevallen.
Daartegenover hebben wij Polen met 30
millioen inwoners en een groot Zuid-Slavië.
De gedachte van den Oostenrijkschen
;.anschluss" is een product van nationalis
me; onze toekomstige economische politiek
behoort uit te gaan van de Slavische ge
dachte en van de nauwe samenwerking met
Frankrijk.
Deze beschouwing, die geheel den geest
van Kramarsj weerspiegelt, heeft in Polen
bijzonder de aandacht getrokken. Het blad
Kurjer Codzienny te Krakau, van welks
anti-Tsjechische oriënteering nog dezer
dagen is melding gemaakt, reageert er op
in twee lange artikelen, waarin verklaard
wordt, dat Tsjecho-Slowakije dertien jaar
lang een economische politiek hebben ge
volgd, die tegen Polen gericht was. Thans,
nu het coquet!eeren met Berlijn tot isolee-
ring heeft geleid, haalt men bakzeil, en wil
men den eenigen weg gaan, die mogelijk is,
en de eenige, waarop de onafhankelijkheid
des lands is gewaarborgd Polen kan tegen
over het denkbeeld een welwillende hou
ding aannemen, daar er geen principieele
tegenstellingen tusschen beide Staten be
staan. Praag zal echter eenige steenen des
aanstoots uit den weg moeten ruimen: met
name moet de houding ten aanzien van de
Poolsche minderheden gewijzigd. Alleen
Polen aldus de Kurjer kan Tsjecho-
Slowakije van een economische catastrofe
redden. Misschien ware een tolverbond
tusschen beide Staten wel het beste ant
woord op de dreigende aaneensluiting van
Duitschland en Oostenrijk, en waarin even
tueel ook Hongarije zou worden opgeno
men. Tegenover 73 millioen Duilschers
kwamen dan 45 millioen Polen en Tsjecho-
Slowaken te staan. Dit denkbeeld had
meer kans van slagen, dan de plannen voor
van een midden- of Zuid-Europeesche
landbouwblok. Tsjecho-Slowakije zou een
grooter afzetgebied, Polen een breeder cre-
dietbasis verkrijgen, terwijl men het ten
aanzien van concurrentie-artikelen sui
ker, textiel, metallurgie en glas het wel
eens zou kunnen worden.
Een interview met Colijn.
De Nederlandsche oud-minister Colijn
heeft in een onderhoud met een correspon
dent van de „N. Fr. Presse" verklaart, dat
hij de voorgenomen tol-overeenkomst tus
schen Duitschland en Oostenrijk, van eco
nomisch standpunt uit beschouwd, toe
juicht, daar alle pogingen, om van Genève
uit, de economische eenheid van Europa
tot stand te brengen, tot nu toe mislukt
zijn.
Verder verklaarde Colijn, dat volgens
zijn meenjng de overeenkomst niet in strijd
is met de vredesverdragen.
Hij ziet geen enkel punt, waardoor een
schennis van de vredesverdragen zou kun
nen worden bewezen.
Oostenrijk zegt handelsverdragen op.
De Oostenrijksche handelsverdragen met
Joego-Slavië en Hongarije zijn gisteren
door den Oostenrijkschen gezant te Bel
grado en Boedapest uit naam van de Oos
tenrijksche regeering per 1 Juli 1931 opge
zegd.
Deze opzegging geschiedde met de moti-
veering dat de nog beschikbare tijd benut
zou worden voor het aangaan van een
nieuwe regeling.
DUITSCHLAND
HITLER1ANEN-ECHEC IN
THURirTGEN.
In den Thuringschen Landdag zijn gis
termorgen twee sociaal-democratische mo
ties van wantrouwen tegen staatsminister
dr. Frick en staatsraad Marschler, met de
stemmen der sociaal-democraten, commu
nisten, Staatspartij en Duitsche Volkspar'
tij, tegen de stemmen der overige regee-
nngspartijen aangenomen. Hiermede waren
Frick en Marschler ten va! gebracht.
Zij zijn dan ook afgetreden alsmede de
tot de Duitsch-Nationale partij bohooren-
de minister Kien.
Hitier zelf heeft te elfder ure nog per
soonlijk getracht het voor Frick en. Marsch-
der dreigend onheil af te wenden. De
Duitsche volkspartij die het initiatief voor
de actie had genomen was echter niet meer
tot het aangaan van een compromis be
reid. Naar haar woordvoerder in den
Landdag gisteren verklaarde, had de volks
partij tot het uiterste geduld geoefend,
doch thans diende aan de ondragelijke ne-
venregeering der nationaal-socialisten een
einde te komen.
De Berlijnsche democratische bladen zijn
over den val van Frick zeer verheugd en
zij trekken uit de gebeurtenissen in Thu-
ringen de conclusie, dat de nationaal-socia
listen steeds meer naar het geisoleerde
kamp van het radicalisme worden gedron
gen.
Naar uit Berlijn wordt bericht, is het
gisteren tusschen de Berlijnsche, op mili
taire leest geschoeide z.g. „Sturmabteilun-
gen" der nationaal-socialistische partij en
Hitier tot een breuk gekomen. De vertrou
wenslieden der „Sturmabteilungen" hebben
namelijk in een bijeenkomst een motie aan
genomen, waarin Hitier het zich onttrek
ken aan de verantwoordelijkheid, het zich
verschuilen achter de partijfunctionarissen
het behagen scheppen in chaotische toe
standen en byzantijnsche smakeloosheid
worden verweten. De motie eindigt als
volgt: „Wij hebben onzen leider Stennes
opdracht gegeve tot het nemen van alle
maatregelen, die noodig zijn om de Sturm
abteilungen" bijeen te houden. Wij strij
den niet voor een partij of voor partijfunc
tionarissen, doch uitsluitend voor Duitsch
land."
GESPANNEN TOESTAND IN HET
RUHRGEBIED.
Communistische stakingsoproep.
Tengevolge van de opzegging tegen 31
Mei door de werkgevers van het looncon-
tract in de metaalindustrie voor de indus
trie-groep Noord-West, is de toestand in
het RijnschWestfaalsch industriegebied
gespannen.
De Revolutionnav:,- Vakvereenigings-
organisaties hebben, tezamen met den
Communistischen Mijnwerkersbond, een ac
tie ingezet voor een staking van mijnwer
kers en metaalarbeiders. Overal ziet men
de stakingsoproepen der commuuistische
organisaties. Men vreest, dat ondanks de
matigende actie der andere vakbonden de
communisten een groot deel der arbeiders
voor hun stakingsplannen zullen winnen,
want de stemming in het Ruhrgebied is
verbitterd.
De communistische eischen zijn: hand
having van de loonen en verkorting va-n
den arbeidstijd tot zeven, resp. zes uur per
dag.
Wanneer het in het Noord-Westelijk in
dustriegebied tot een conflict komt, zullen
hierbij een half millioen arbeiders betrok
ken zijn.
Hoezeer de radicaliseerïng van de arbei
ders in dit gebied toeneemt is wel verleden
week gebleken bij de verkiezingen voor do
bedrijfsraden voor de mijnen, toen het com
munistische stemmental een sterke stij
ging vertoonde. Uitgebracht werden op de
vertegenwoordigers der moderne organisa
ties 80.641, op de Christelijke vakbeweging
53.860. op de communisten en hun R. V. O.
66 909 en op de nationaal-socialistische
organisatie 17.814.
FRANKRIJK
DE FRANSCHE BEGROOTINGS-
DEBATTEN.
Laval stelt de vertrouwenskwestie.
Do Fransohe kamer heeft gisteren de de
batten over de begrooting 1931/1932 voort
gezet, nadat de ontwerp-begrootiing uit den
senaat was teruggekeerd.
Ook in den senaat heeft de salarisver-
hooging voor onderwijzers en leeraren een
onderwerp van uitvoerige discussie uitge
maakt.
Tenslotte werd een raddcaal-socialistdsche
motie aangenamen, waardoor de regeering
wordt verplicht, nog voor het einde van
1932 met een wetsontwerp te komen, waar
bij de promotie van het onderwijscoups in
haar geheel wordt geregeld.
In de kamer keerde zich echter de afge
vaardigde Cbautenips tegen deze motie.
Minister-president Lavail verklaarde, dat
in een tijd, waarin allen loonsverlaging moe
ten aanvaarden het oogenblik voor salaris-
verhooging aan onderwijzers en leeraren
slecht was gekozen.
Het door de radicaal-socialisten voorge
stelde program zou 200 millioen francs kos
ten en de minister kon daarvoor onmoge
lijk verantwoordelijkheid op zióh nemen.
Toen de radicaal-socialisten echter hun
standpunt handhaafden stelde Laval de
vertrouwenskwestie. De regeering kreeg
een meerderheid van 30 stemmen.
Een voorste] van Chautemps om de zaak
terug te wijzen naar de financieele com
missie werd verworpen met 304 tegen 271
stemmen-
HUIB LUNS.
Benoemd tot hoogleeraar aan de
Technische Hoogeschool.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ge
woon hoogleeraar in de afdee.ing der
bouwkunde aan de Technische Hoogechool
te Delft, om onderwijs te geven in het
handteekenen en de geschiedenis der
schilder- en beeldhouwkunst, H. Luns,
directeur van het Rijkinstituut tot op'ei-
ding van teekenleeraren, te Amsterdam.
De heer H. M. Luns, die benoemd is
in de vacature ontstaan door het aan
prof. A. F. Gips verleende eervol ontslag,
werd 6 Juni 1881 te Parijs geboren. Hij
genoot zijne opleiding aan de Rijksnor-
maalschood voor Teekenonderwijs en aan
de Rijksacademie va<n beeldende kunsten
te Amsterdam en werd in 1900 leeraar
middelbaar handteekenen. Daarna werkte
hij tob 1908 in Brussel o.m. bij prof. van
der Stappen, in welk jaar hij benoemd
werd tot hoofdleeraar aan de Academie
van beeldende kunsten en technische we
tenschappen te Rotterdam als" opvo'ger
van den heer A. Ie Oomte, welke betrek
kii.g door hem tot 1917 bekleed werd. In
die periode vielen hem een tweetal on
derscheidingen ten deel, in 191o een me
daille voor een portret op de interna
tionale tentoonstelling te Brussel en in
1916 de gouden medaille van de stad
Rotterdam voor zijn werk op de ten
toonstelling van kunstwerken-
In 1917 werd de heer Luns directeur
van de in dat jaar opgerichte Koninklijke
School voor Kunst, Technhiek en Am
bacht te 's-Hertogenboech, die zich onder
zijne leiding tot een bloeiend instituut
ontwikkelde. Daarna werd hij in 1923
benoemd tot directeur van het Rijksin
stituut tot opleiding van teekenleeraren
te Amsterdam.
Deze school heeft ten doel de opleiding
voor een aanta-l akten van bekwaamheid
voor technisch en teekenonderwijs aan
nijverheidsschoen en telt thans 200 leer
lingen. Voorts is de heer Lnns lid van
den Onderwijsraad sinds de instelling
van dien raad in 1919 en lid van de exa
mencommissie middelbaar onderwijs hand
teekenen en nijverheidsakten.
Prof. Luns heeft, een aantal dagblad
en tijdschriftartikelen en boeken geschre
ven, terwijl verschillende decoratieve wer
ken en vele portretten van hem bekend
zijn. Hij is Officier d'Academie en Offi
cier de l'lnstruction PuWique.
Mej. J. Zwartendijk schrijft aan de
„N.R.Crt.": Huib Luns, de nieuw-benoem-
de professor, zit op het oogenblik in Span
je; dat wil zeggen, hij reist daar rond en
geeft er leiding aan een groep van, als wij
het wel hebben, Amsterdamsche Volks-
Universiteiters. Uit de verte moeten wij
hem dus hartelijk gelukwenschen met de
ze benoeming, en die gelukwenschen strek
ken zich dan vanzelf uit tot hen, die van
zijn hooger onderwijs in de toekomst zul
len profiteeren.
Een beter docent voor deze plaats ware
nauwelijks aan te wijzen, want al kennen
wij Luns dan nog niet alB professor, wij
kennen hem sedert jaren als den enthou
siasten en uitmuntenden spreker, wiens
gulle en warme woorden liefde voor de
schoone kunsten gewekt hebben bij zéér
velen in dit land. Als leeraar eerst, als di
recteur later, heeft Huib Luns tijd gevon
den ons land af te reizen om zijn wonder
lijk-knappe, meestal geïmproviseerde le
zingen onder de menigte te brengen en de
zalen van de vereenigingen, niet het minst
van de verschillende Volks-Universiteiten,
waar hij onvermoeid sprak, waren in den
regel tot de laatste plaats bezet!
Een renaissance mensch, wat vereen
zaamd staande in dezen tijdeen univer-
seel-voelende geest, een gevoelig spreker,
die altijd wéér zijn toehoorders weet te
boeien, niet het minst door de levende
vergelijkingen, welke hij trekt en de his
torische anecdotes, die bij hem schier on
uitputtelijk schijnen. En dan te denken, dat
hij behalve als schilder, wien vooral groote
opdrachten aantrekken, een schrijver is,
die, bij al zijn werkzaamheden, nog tijd
heeft gehad om verscheidene voortreffe
lijke kunsthistorische boeken uit te geven!
Daar is de bekende reeks reis-gidsen, met
foto's, maar ook versierd met zijn eigen
pen-teekeningen (en we zijn er van over
tuigd, dat de Spaansche Paasoh-reis in dit
opzicht weer vruchten zal dragen) waarvan
wij o.m. noemen: Florence, Ravenna, Rome,
dan Gent en Brugge. Herinneren wij hier
aan zijn knappe geschrift „Rembrandtia-
na" en het boek, dat naar zijn karakter,
levens-visie en kunstenaars-opvatting hem
misschien het naast aan het hart heeft ge
legen, namelijk zijn: Rubens-Sytnphonieën.
Wanneer men, juist na het binnenkomen
van deze benoemnig, dit alles vluchtig
overziet, dan kan men niet anders doen
dan den professor over zijn geliefd België
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Zal de Dultsch-Oostenrijksche tol-unie
navolging vinden?
Een échec der Hitlerianen in Turingen.
Nadere bijzonderheden omtrent de aard
bevingsramp in Nicaragua. Het aantal
slachtoffers gestegen tot 1150 dooden. (Rui
tend. Berichten 2e blad).
BINNENLAND.
Huib Luns, hoogleeraar aan de Techni
sche Hoogeschool. (1ste blad).
LEIDEN.
Het Stadhuisvraagstuk, (lste blad).
en zijn niet minder geliefd Frankrijk heen,
daarginds in Spanje een denkbeeldige hand
toereiken, met den wensch, dat zijn vele
gaven op het hoogtepunt van zijn leven
in het stille Delft tot den allerschoonsten
bloei zulen mogen komen. In de twee vak
ken, die hij te doceeren zal hebben: theo
rie en praktijk, zullen de studenten er on
getwijfeld wel bij varen.
KLACHTEN VAN GOUDSCHE
KAASPRODUCENTEN.
Te hoog vetgehalte voor den uitvoer?
Het lid der Tweede Kamer, de heer
Braat, heeft aan den minister van Binnen-
landsche Zaken en Landbouw gevraagd of
het den minister bekend is, dat de
Utrechtsche en Zuid-Hollandsche kaaspro
ducenten zeer klagen over het door de Re
geering bepaalde hooge vetgehalte van de
volvette Goudsche boerenkaas, die voor
uitvoer bestemd is, en dat de groot-expor
teurs van dio kaas klagen over het veel
vuldig voorkomen van „knijperig, bitter,
grootgaterig en blindheid", wat een ge
volg is van de nieuwe methode van berei
ding; welke noodzakelijk gevolgd moet
worden om dat hooge vetgehalte te berei
ken. Voorts wordt gevraagd of de minister
bereid is, deze klachten te onderzoeken
en zoo spoedig mogelijk aan de algemeene
wenschen van die boeren en de kaasex
porteurs tegemoet te komen door het voor
geschreven vetgehalte van die kaas te ver-
FORD EN ROTTERDAM.
Geruchten over hervatting der
onderhandelingen.
Na de vergadering van den Rotterdani-
schen Raad van Donderdag j.l. doen gerucli
ten de ronde, dat de gemeente Rotterdam
weer met de N.V. Ford in onderhandeling
zijn getreden. Aanleiding voor die vermoe
dens is het feit, dat de aangekondigde
interpellatie van een tweetal Raadsleden
over het verloop der gevoerde onderhan
delingen niet is doorgegaan. En dit besluit
om de interpellatie tot „een" volgende ver
gadering, dus tot vrij onbepaalden tijd uit
te stellen, werd genomen na een geheime
raadszitting, welke meer dan een half uur
duurde. Het is niet onwaarschijnlijk, dat
dit comité-generaal is aangevraagd odor een
der Raadsleden, die relaties had met de
Fordmaatschappij en niet voor uitgesloten
hield, dat een nader contact met de Ford-
Mij. voor Rotterdam alsnog van beteekenis
zou kunnen zijn.
Er wordt in dit verband herinnerd aan
een uitlating van Wethouder de Zeeuw in
een interview van 5 Maart j.l.„voor mij
is de Ford-kwestie nog niet afgehandeld
de verhuizing naar Amsterdam is voor mij
nog geen voldongen feit."
Hoewel de directie der N.V. Ford deze
geruchten ontkent, is het niet uitgesloten,
dat men hier moet denken aan relaties
tusschen een der commissarissen der Ford
Maatschappij en een der leden van het
College van B. en W. In dien zin zou de
uitlating van den wethouder voor de fi
nanciën kunnen worden verklaard.
De thans loopende geruchten worden
van de zijde der gemeente niet tegenge
sproken; wat voor waarheid ze bevatten,
zal de toekomst moeten uitwijzen.
In elk geval schijnt het wel vast te staan
dat de interpellatie Donderdag j.l. is uit
gesteld, omdat men de kans niet voor uit
gesloten hield, dat de onderhandelingen
zouden worden hervat. En hiervoor moet
de Raad tooh eenige aanwijzingen hebbeii
gehad.
Het is dus o.i. niet uitgesloten, dat do
relaties, die reeds eerder bij de vestiging
der Fordfabriek in Rotterdam een rol
hebben gespeeld, thans bezig zijn om voor
Rotterdam nog te doen, wat mogelijk is.
Ieder zal begrijpen, dat het hier een deli
cate kwestie betreft en publicaties het be
lang van Rotterdam niet zouden dienen.
„Msbd."
