22ste Jaargang
DINSDAG 31 MAART 1931
No. 6860
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 een! per week 12.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 pet kwartaal
Het Ge-llustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE IS I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele vsd het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Een sympathieke gedachte.
In de „Residentiebode" lazen we het
volgende
Op initiatief van enkele autobezit
ters, zoo meldt de Gereformeerde
Kerkbode van Delft, wordt in die
kerk een organisatie ingericht met
het doel. dat zwakke en oude men-
schen, die niet meer naar de kerk
kunnen loopen, per auto door par
ticulieren worden afgehaald en thuis
gebracht.
Een sympathiek idee, dat navol
ging ten volle verdient.
Ook wij vinden dit idee zeer sympa
thiek zóó dat wij er graag hier heel
nadrukkelijk de aandacht naar richten.
Wie niet naar de kerk kan, omdat hij
of zij er niet heen kan loopen (terwijl
rijden heel goed zou gaan) blijft ver
stoken van een groot goed.
En wie een auto bezit heeft in vele
gevallen daarvan al zooveel genoegens
boven anderen, die zoo'n vervoermiddel
niet bezitten, dat hij er ook wel 'ns aan
mag denken, om er andeTen een pleizier
mee te doen!
Bij het Eucharistisch Zieken-triduum in
Leiden zien wij het, dat vele particulieren
hun auto beschikbaar stellen voor zieken
en zwakken.
Maar kan er niet een stap verder wor
den gegaan met het voorbeeld der Ge
reformeerde Kerk te Delft voor oogenï
FRANKRIJK
PROTESTSTAKING IN NOORD-
FRANKRIJK MISLUKT.
De proteststaking van 24 uur tegen de
loonsverlaging, in het kolendistrict van
Noord-Frankrijk is geheel mislukt. Te Va
lenciennes telde men slechts 1000 stakers
op 15.000 aibeiders en te Douai ontbraken
er van de 10.000 man 3000. Ook in andere
plaatsen waren er slechts weinig stakers.
DUITSCHLAND
DE ONTKETENDE SOVJETKRACHTEN
IN DUITSCHLAND.
Grootsche katholieken-betooging te Berlijn
De volksvereeniging voor het katholieke
Dunschland heelt Zondag in de „Neue
WeltJ' te Berlijn een betouging gehouden
tegen het radicalisme.
Voorzitter was de vroegere rijkskanse
lier dr. Marx.
Dr. Marx sprak een bijzonder woord tot
de katüolieke jeugd en begroette haar
scherp-pusitie-nemen tegen het nationaal
socialisme.
Pater Muckermann behandelde daarop
de vraag waaruin het katholicisme een ge
sloten tront tegen het radicalisme kan en
muei maken. Het is onmogelijk, aldus spre
ker, een goed katholiek te zijn zonder ook
de economische en sociale beginselen van
de kerk te erkennen.
Het is ook on-katholiek, aan verouder
de vormen vast te houuen. Dat is steeds Je
kracht van het Katholicisme geweest, dat
het t nieuwe in zich opnam en vulde met
zijn geest.
Daarom ook plaatst het Duitsche katho-
lioisme zich bewust op den grondslag van
Wennar.
Rgksdagafgevaardigde Joos sprak over
de nieuwe noodverordening die geenszins
ten doeJ heelt, het politieke leven te ver
stikken, doch de ontaarding ervan wil te
gen gaan.
Joos keerde zich scherp tegen het radi
calisme van links, dat te gevaarlijker is,
wijl het op practische pogingen in Rusland
wijzen kan.
De ontketening der sovjet-krachten in
Duitschland te verhinderen, moet vóór al
les thans de taak zijn van het Katholicisme.
Het meest sociale program is het chris
telijk program.
Om dit program tot verwezenlijking te
kunnen brengen, moet men het echter niet
alleen belijden met den mond doch tevens,
bij de taak die de tijdsomstandigheden ons
stellen, dat program beleven.
ENGELAND
DE KWESTIE DER TOL-UNIE.
Minister Henderson keurt Duitschlands
methode af.
In het Lagerhuis werden den minister
van Buitenlandsche Zaken, Henderson, vijf
vragen gesteld in verband met de voorge
nomen Duitsch-Oostenrijksche tolnie, waar
van twee door oud minister sir Ausien
Chamberlain. De eerste vraag van laatst
genoemde was, of Duitschland en Oosten
rijk uitlegging heb' i gegeven van het feit
dat zij niet eerder ^land kennis hebben
gegeven van hun verhandelingen en ver
der vroeg hij het Lagerhuis uitvoerig op de
hoogte te stellen over den inhoud van de
preliminaire overeenkomst en om mede-
deeling, welke maatregelen de Britsche re
geering denkt te nemen, ten einde vast te
stellen, of het accoord niet in strijd is met
de bepalingen van het verdrag van St.
Germain en het Geneefsche protocol van
1922, alsmede op welke wijze de tolunie,
zooals zij door de Oostenrijksche en Duw-
sche regeering wordt opgeval, van invloed
zal zijn op de meest-begunstigingsclausule
in de Britsche handelsverdragen met
Duitschland en Oostenrijk. De andere vra
gen werden gesteld door de conservatieven
sir Kingsley Wood Hannon (die vroeg, of
reeds maatregelen waren genomen, om de
belangen van den Britschen handel in bei
de landen te beschermen) en door sir
Frederick Hall.
In antwoord op de gestelde vragen zei-
de minister Henderson o.a.: De methode
en de tijd, gekozen door Duitschland en
Oostenrijk, om mededeeling te doen van
de tolunie, hebben aanleiding gegeven tot
talrijke commentaren. De methode was
zoodanig, dat zij aanleiding moest geven
tot argwaan en tot het vermoeden, dat de
voordeelen van een openhartige gedachten-
wisseling, welke mogelijk is door de bij
eenkomst te Genève en elders tusschen
de vertegenwoordigers der diverse regee
ringen, op zij gezet worden.
Duitschland en Oostenrijk hebben het
standpunt ingenomen, dat hun voorstel
in overeenstemming is met het protocol
van Genève van 1922. Oostenrijk heeft
er geen bezwaar tegen dat de juridische zij
de van deze kwestie bestudeerd wordt
door de onderteekenaren van het protocol,
doch is wel gekant tegen een onderzoek
van het politieke aspect, terwijl het ont
kent van plan te zijn geweest Engeland
voor een voldongen feil te plaatsen.
Henderson bracht eveneens den inhoud
van het Duitsche antwoord in herinnering,
volgens hetwelk de beide regeeringen niets
hadden te vreezen, indien de regeeringen
het juridische aspect bestudeerden, maar
dat zij een bestudeering voor den Volken
bond van de politeke zijde niet konden
toelaten.
De onderhandelingen moeten haar be
loop hebben en zullen binnen twee of drie
maanden niet beëindigd kunnen zijn. Hen
derson is van meening, dat het Oosten
rijksche antwoord minder ruimte laat voor
twijfel dan het antwoord van Duitschland,
dat zoodanig uitgelegd kan worden, dat de
juridische bestudeering van de kwestie zou
kunnen plaats hebben zonder zijn mede-
werking, terwijl gezegd wordt, dat het plan
bestaat ondertusschen de onderhandelin
gen met Oostenrijk vóórt te zetten.
Minister Henderson zeide verder, dat hij
van plan is, den secretaris-generaal van
den Volkenbond op de hoogte te stellen
van zijn verlangen om op de a.s. bijeen
komst van den Volkenbondsraad de ver-
eenigbaarheid van het voorgestelde ver
drag met de verplichtingne aan Oostenrijk
opgelegd, o.a. door het protocol van 1922,
te bespreken. Indien de algemeene wensch
daartoe wor'dt uitgesproken, zal de Raad
geholpen moeten worden door de advie
zen van het Permanent Hof van Interna
tionale Justitie, en Henderson zal zeer ze
ker het aanvragen van deze adviezen steu-
Er zijn vier punten, zoo ging Henderson
voort, waaraan in het bijzonder aandacht
moet worden besteed.
In de eerste plaats is er verschil van op
vatting, of de Volkenbondsraad of een an
der orgaan het geschikte forum is voor de
bespreking van de juridische zijde van de
overeenkomst. Spreker steunt op de beste
autoriteit, indien hij zegt, dat dit orgaan
de Volkenbondsraad moet zijn, onder welks
auspiciën het protocol van 1922 werd geslo
ten.
Ten tweede dient gevraagd te worden,
welk standpunt de Britsche regeering in de
verschillende kwesties inneemt. Dit is ter
onderzoek verwezen naar de juridische ad
viseurs van de Kroon en op hun advies
wenscht de minis er niet vooruit te loo
pen. De houding der Britsche regeering
moet volkomen gereserveerd zijn.
I De derde vraag, die naar voren komt, is
I het verband tusschen de tolunie en do
I meestbegunstigingsclausule in de Engel-
sche handelsverdragen met Oostenrijk en
Duitschland. Hieromtrent kan geen twij
fel bestaan. Tn het Engelsch-Duitsche han
delsverdrag van 1924 is nadrukkelijk vast
gesteld, dat Engeland elk voordeel wordt
toegestaan, dat Duitschland verleent aan
een land, waarmede het door een tolunie
verbonden wordt. Een voorspelling om
trent de uitwerking van de unie op den
Britschen handel moet voorbarig zijn.
De minister wees er ten vierde op, dat
in het Fransch-Duitsche handelsverdrag
geen clausule voorkomt omtrent een tol
unie en evenmin in het Engelsch-Oosten-
rijksche handelsverdrag van 1924. Hender
son eindigde met er nogmaals op te wij
zen, dat de door de Britsche regeering
vastgestelde gedragslijn de beste en eeni-
ge behoorlijke oplossing biedt van een inci
dent, dat een betreurenswaardige onrust
in Europa heeft verwekt.
UITBREIDING DER TOLUNIE.
Onderhandelingen met Hongarije, Joego
slavië en Roemenië.
De Oostenrijksche minister van Buiten
landsche Zaken, Schober. deelde in een
persconferentie mede, dat Oostenrijk als
gevolg van het verlies van zijn vroeger af-
zetgebiod zich aan nieuwe toestanden moet
aanpassen. Ondanks de hulp van den Vol
kenbond in 1922 is do economische crisis,
vooral in Centraal Europa, steeds grooter
geworden. Op do pan Europa-conferentie
van Sept. j 1. heeft Schober voorgesteld te
trachten door regionale overeenkomsten
groepen van staten te vormen, welke de
zelfde belangen hebben en die onderling
goederen kunnen ruilen, hetgeen dan een
pan-Europa zou voorafgaan. Dit voorstel
is met bijval ontvangen.
Op do bijeenkomst der Europeesche stu
diecommissie van 15 Januari is niets posi
tiefs bereikt. Toen minister Curtius in Fe
bruari in Weenen was is de kwestie bespro
ken en werd het besluit genomen een prac
tische poging te dot:D en een tolunie to
vormen, waarbij anderé staten zich kunnen
aansluifen. Het plan bestond de pan-Euro-
pa-commissie daarvan in Mei a.s. op de
hoogte te stellen. Hierin is verandering gy-
komen, doordat de Duitsche regeering
meende, dat mededeelingen over de tolunie
reeds gedaan moesten worden vóór de bij
eenkomst van de voorbereidende commissie
der pan Europa commissie op 24 Maart j.l.
te Parijs. Om de mogendheden niet te
overrompelen zijn daarom Parijs, Rome en
Londen vóór 24 Maart gelijktijdig op de
hoogte gesteld. Schober meent, dat men uit
de groot e correctheid, om mededeelingen
te doen voordat iets is overeengekomen
"iet het verwijt kan maken dat de beide
landen den vrede van Europa verstoren.
Schober besprak vervolgens de economi
sche relaties met Duitschland, die zeer uit
gebreid zijn, doch niet grooter kunnen wor
den, als gevolg van de meestbeguns! icings-
clausule in handelsverdragen met andere
landen. Een uitweg werd gevonden door
het plan van een tolunie. Schober deelde
verder mede, dat hij zich niet «tot Duitsch
land heeft beperkt. Met Hongarije zün
onderhandelingen over een handelsverdrag
gevoerd, gebaseerd op het regionale begin
sel en op nieuwe denkbeelden, welke be
sprekingen na Paschen waarschijnlijk tot
een bevredigend resultaat zullen leiden en
hetzelfde wenscht men met Joego Slavië
te bereiken. Duitschl-nd onderhandelt te
Weenen met Roemenië.
De minister deed een beroep op de we
reld, om te oordeelen, of een fout is ge
maakt. Schober meent, dat de twee sta
ten hun plicht hebben gedaan en in geen
geval wenschen zij den vrede te verstoren.
BRITSCH-INDIE
ZEGE VAN GANDHI OP HET
INDISCH CONGRES.
Accoord met Lord Irwin goedgekeurd.
Het onverwachte uitblijven van een noe
menswaardige oppositie op de conferentie
der congres-partij te Karatsji heeft ten
gevolge gehad, dat nog gisteravond de re
solutie betieffende de overeenkomst tus
schen Gandhi en lord irwin in behandeling
kon worden genomen. Verschillende spre
kers van de jeugd-liga begonnen een he-
j vige oppositie te voeien, doch de rede van
I Gandhi slaagde er in allen tegenstand te
I overwinnen en bijna eenstemmig werd de
resolutie, welke ook den onafhankelijk-
I heidseiscb bevat, onder geweldig enthou-
I siasme aangenomen. Verder werd aan
Gandhi volmacht gegeven de delegatie van
de congrespartij voor de ronde-tafel-con-
J ferentie samen te stellen. Gandhi zal dus
als leider van de congres-vertegenwoordi
ging naar Londen gaan om deel te nemen
aan de tWeede ronde-tafel-conferentie,
welke waarschijnlijk vroeg in het najaar
zal worden gehouden. »Tel."
AMERIKA
REVOLUTIE IN VENEZUELA?
Uit Bogota in den staat Columbia wordt
gemeld, dat in het Westelijk deel van Ve
nezuela een revolutionnaire beweging is
uitgebroken onder leiding van generaal
Cedeno.
De regeeringstroepen zouden op ver
schillende plaatsen door de opstandelingen
zijn verslagen.
De Venezolaansche regeering heeft uit
alle deelen van het land troepen samenge
trokken om een tegen-offensief in te zet
ten.
CONFERENTIE IN HUIZE
„KATWIJK".
Rede over de beteekenis van den
Volkenbond.
Gistermiddag werd in de kapel van
Huize „Katwijk" te 's-Gravenhage door
P. de la Briêre de eerste der drie con
ferenties gegeven ter voorbereiding tot
de Paaschcommunie waarbij uitgenoodigd
waren de katholieke gezanten, het per
soneel der legaties een eenige vooraan
staande katholieken.
Des avonds gaf de gevierde redenaar
in Hotel Witte Brug een conferentie, die
tot tite! had: La Societé des Nations et
les garanties aotuelles de la Paix entre
les Puissantes. Wij laten hier den korten
inhoud volgen: Op het congres te Wee
nen in 18141815 heeft men getracht
een blijvende regeling te treffen voor het
internationale leven: een Europeesoh bu-
rau, cm te waken over den vrede, een
politiek van samenwerking voor het
waarborgen der tractaten, een mystieke
opvatting der H. AlPantie, verbod van
den handel in negers, regeling der Rijn
en Donauvaart, bescherming der vrij-heix
van een confessioneel© minderheid te Ge
nève.
Verschil'ende redenen hebben sinds 100
jaren een veel nauwere en steviger aan
eensluiting van het internationale leven
noodig gemaakt. De vorderingen der we
tenschap hebben bewerkt: de economi
sche onderlinge afhankelijkheid van we-
relddcelen en volkeren de toenemende ver
menging van de meest verschillende vol
keren, de vo'ledige gelijkheid van hun
sociaal bestaan. Van den anderen kant
heeft de oorlog meer ten gronde, gericht,
dan ooit te voren geschiedde en heeft
deze meer algemeene en meer onherstel
bare wanorde veroorzaakt.
De Volkenbond is dus met zijn essen-
tieelo organen geen toevallige en wille
keurige stichting der hedendaagsche di
plomatie, maar het resultaat eener diep
gevoe.'de en duurzame behoefte wegens
de nieuwe intornationale toestanden op
rechterlijk en maatschappe'ijk gebied.
De voornaamste dienst, dien hij aan
den vrede bewijst, is het bijeenbrengen
van een internationale vergadering, die
eenmaal per jaar een maand lang, de
bestuurders van bijna alle staten der we
reld te zamen brengt.
De aldus geschapen vriendschapsbe
trekkingen zijn een bijzonder werkdadig
psychologisch middel, om bij het ont
staan van twistgedingen onherstelbare
breuk te voorkomen en een vreedzaam
bijleggen gemakkelijker te maken.
De Europeesche Unie in den Volken
bond moet men verstaan als een regio
nale en continenta'e overeenstemming.
Het woord Vereenigde Staten van
Europa is een uitdrukking, die niet te
aanvaarden is, zij is dubbelzinnig. Zij
doet denken aan een niet bestaande ana
logie met de groote Federatieve Repu
bliek, welker hoofdstad W shington is.
De Continentale Unie is van een veel
breeder© opvatting, beter aangepast aan
den werkelijken toestand. Maar zij kan
en moet haar dienst bewijzen voor een
economische en politieke samenwerking.
Zij beantwoordt aan een wijze en ge
matigde opvatting van de oppermacht
der staten in harmonie met de behoef
ten van het organisch belang der ge
meenschap.
De Volkenbond en de Europeesche
Unie bevestigen twee opvattingen der
rationale wijsbegeerte en der christelijke
wijsbegeerte van het recht; de univer
seel© gemeenschap van rechter en plich
ten tusschen a'le volkeren der groote
menschenfamilie; en de moreele plicht cm
in de methoden der gereehtighehid en
der voogdij van het recht de oplossing
te vinden der oneenigheden tusschen de
volkeren.
Gedachten, die Paus Leo XIII zoo
heerlijk heeft uitgedrukt in zijn gedenk
waardig schrijven van 29 Mei 1899 aan
Hare Majesteit, Koningin Wilhelmina, de
geëerde Vorstin der Nederlanden
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Engelsche minister Henderson over
de voorgenomen Duitsch-Oostenrijksche
tol-unie.
Overwinning van Gandhi op het In
disch Congres.
BINNENLAND.
Geen gouden tientjes meer. (1ste blad).
LEIDEN.
De Gemeenteraad heeft aangenomen
een voorstol van de minderneid van B. en
W., om te besluiten tot fir.ancieele gelijk
stelling van openbaar en bijzonder be
waarschool-onderwijs. (2de blad).
R. K. WERKLIEDENVERBOND.
De Rome-reis.
Het aantal deelnemers aan de Jubi-
leum-reis' naar Rome, welke door de
Centrale Reiskas van het R. K. Werk
liedenverbond wordt georganiseerd van
11 t.m. 21 Mei a.B, is dusdanig, dat de
geheele reis per extra-trein wordt ge
maakt.
Hierdoor kan het aantal deelnemers
nog eenige uitbreiding ondergaan.
Met 't oog hierop en mede omdat
eerst op 1 April de trekking plaats heeft
van de door den R. K. Bouwvakaibei-
dersbond georganiseerde loterij voor gra
tis deelname aan de reis, is de insohrij-
vingstermijn verlengd van 1 April tot
15 April.
Wie nog met de Centrale Reiskas naar
Rome wil om aan de Rerum No-varum-
Eeesten deel te nemen, kan ziel. hiervoor
dus nog tot uiter'ijk 15 April opgeven
aan het bureau: Drift 1012 te Utrecht,
of daar het. prospectus der reis aanvra-
STEUNREGELING WERKLOOZEN.
Besprekingen tusschen vertegenwoor
digers der vier grootste gemeenten.
De besprekingen, welke te 's-Graven
hage tusschen de wethouders van Finan
ciën en van Maatschappelijk Hulpbe
toon van de vier grootste gemeenten
hebben plaats gehad omtrent de steun
regeling voor de werkloozen en de mo
gelijkheid om daarin een rijksbijdrage te
ontvangen, hebben ten aanzien van de te
volgen gedragslijn, tot overeenstemming
geleid.
Als nu zal met het Departement van
Binrienlandsohe Zaken en Landbouw ver
der overleg moeten plaats vinden.
GEEN GOUDEN TIENTJES MEER.
Nadat de goudvoorraad van de Neder-
landsche Bank in 1925 aanzienlijk was ge
stegen, is de directie in November van dat
jaar bij wijze van proef overgegaan tot de
afgifte van gouden tienguldenstukken
voor de binnenlandsche circulatie. Toen het
na weinige maanden duidelijk was, dat de
binnenlandsche circulatie spoedig verza
digd was en de handel zich van de gouden
tienguldenstukken trachtte meester te ma
ken voor export naar Londen, waar een
premie voor deze munten werd betaald,
is de afgifte beperkt tot 250 per dag en
per persoon. Een verdere beperking en
wel tot 50.— per persoon en per dag
leek op dezelfde gronden noodig in het
1927. Op deze wijze liet de bank voor hen.
die voor redelijke doeleinden over gouden
munten wenschten te beschikken, de moge
lijkheid open, zich het begeerde zonder al
te veel moeite te verschaffen. Het is echter
gebleken, dat de door de bank niet ge-
wenschte handel bij de vraag naar gouden
munten een overheerschende rol is blijven
spelen in verhouding tot de aanvragen van
ander karakter. Nog steeds worden gouden
tientjes met een door de wisselkoersen
niet gewettigde premie opgekocht en houdt
een voortdurende afvloeiing van het door
de bank verstrekte goud naar het buiten
land aan. Weliswaar gaat het hier om be
trekkelijk onbelangrijke bedragen, tenge
volge van de bovengenoemde beperking
der afgifte en is de geheele voorraad goud
van de bank thans slechts weinig geringer,
dan toen met de proef een aanvang werd
gemaakt (de voorraad gouden tientjes is
zelfs nog gestegen) maar toch acht de di
rectie hot onder de gegeven omstandighe
den juist err de regelmatige afgifte van gou
den munten voor het binnenlandsch ge
bruik met het einde van dit boekjaar
(31 Maa,rt) gehee! te beëindigen.
