UIT DE RADIO-WERELD Om Honderd Duizend Dollar! UIT DE PERS DONDERDAG 19 MAART 1931 DE LE1DSCHE COURANT TWEEDE BLAD PAG. 5 de vrijspraak niet anders dan worden toegejuicht. Want het is een goeden stel regel in onze rechtspraak, dat het beter is tien schuldigen vrij te spreken, dan één onschuldige te veroordeelen. Het feit, dat intusschen de dader van dit vreeselijk misdrijf ongestraft blijft, is voor de maatschappij, zooals we boven zeiden, wel van groote beteekenis en dit feit wordt nog verergerd door het moei lijk te ontkennen feit, dat het eerste po- litioneele en justitioneele onderzoek aller minst feilloos is geweest. Er zijn hier on miskenbaar groote fouten gemaakt, waar door het den rechter onmogelijk is ge maakt, den dader te straffen. En wat voor ons het ergste is, om den man, die in staat is zich op zulk een wreede wijze te vergrijpen aan het leven van anderen, die hem in den weg staan, uit de ge meenschap te verwijderen. Er zal dan ook zeker moeten worden nagegaan of in dit opzicht, ter beveiliging van le ven en eigendom der burgerij, niet maat regelen moeten worden getroffen, waar door fouten als nu in Rotterdam zijn gemaakt, voorkomen worden. In Rotter dam zijn de laatste jaren meer belang rijke misdaden onopgehelderd" gebleven. In Den Haag is het aantal niet gestrafte roofmoorden der laatste jaren reeds tot vijf gestegen. En als het zoo in de groote steden gaat, waar de gemeentelijke po litie nog het best geoutilleerd is, be hoeft men niet te vragen, hoe het in kleinere steden en op het platteland is. De vraag of de stichting van een goed ingerichte rijksrecherche, met de be kwaamste menschen en de nieuwste tech nische hulpmiddelen uitgerust, niet ur gent wordt, zal zeker ernstig onder oogen gezien moeten worden. Een ander onbevredigend element in deze zaak is het feit, dat deze man, die nu vrijgesproken is, door een zuiver toe val de ontzettende straf van 20 jaar on schuldige gevangenisstraf, is ontloopen. De cassatie, door den Hoogen Raad uit gesproken, gaat geheel buiten de eigen lijke zaak om en berust op zuiver formee- le overwegingen. Doordat de griffier bij het Haagsche Hof in het vermelden van een getuigenverklaring zich vergist had, werd het Haagsche arrest gecasseerd en kreeg het Bossche Hof gelegenheid, dezen man voor een twintig jaar, wellicht on- sohuldige gevangenisstraf te behoeden. De Rotterdamsche Rechtbank veroor deelt den man voor dezelfde feiten op dezelfde getuigenverklaringen en bewij zen tot 12 jaar, het Haagsche Hof tot 20 jaar, het Bossche Hof spreekt hem vrij. Op die wijze wordt de blinddoek van Vrouwe Justitia geen waarborg voor het recht, maar eerder 'n element voor de meest ernstige mistastingen. De rechts zekerheid van het individu komt bij zulke uiteenloopende vonnissen bedenke lijk in het gedrang. Tenslotte krijgen we den indruk, dat de straf, welke het Bossche Hef dezen verdachte oplegde voor de z g. gepleecde malversaties, onmensohelijk zwaar is. Het was de eerste maal, dat deze man we gens' malversaties terecht stond. Door slordigheid is hij van kwaad tot erger gekomen en heeft tenslotte, zooals de verdediger aantoonde, alleen zijn eigen geld, wat hij in de zaak gestoken had, verduisterd. Was de moordzaak er niet ter u .mes en. Kinderkleed ing DEN HAAG ROTTERDAM Alleen Hofweg 6 Hoogstraat hoek Spui Programma's voor Vrijdag 20 Maart. Huizen, 298 M. Algemeen Programma. 8.008.15 Schriftlezing. 8 159.30 Gramofoonpl. 10.30—11.00 Ziekdiemst. 11.0012.30 Gramofoonpl. 12.30—2.00 Concert (N.C.R.V.). 2.003.15 Gramofoonpl. 3.154.45 Me-vr. I. MulderBelser (alt mezzo), J. H. E. Wittpenn (fuiit) en G. Hen- geveld (piano). 5.005.30 H. J. Steinvoort: „De linnen hoeken van de portefeuille". 5.306.30 Orgelconcert dtoor H. F. Bos. 6.307.00 Radiod'C'kt er. 7.007.30 Cursus Bngelsch voor begin ners. 7.308 00 Dr. F. K Dominious: „De ge schiedenis van het Esperanto". 8.009.00 Concert. K'FA)-Salon-orkesf o. 1. v. M. v. 't Woud. 9.00—9.10 Vaz Dias. 9.10—9.30 Causerie. 9.3011.00 Vervolg Orikestooncert. 11.0012.00 Gramofoonpl. Hilversum, 1875 M. 9:0010.00 Gramofoonpl. 10.00 Morgenwijding VPRO. 10.15 Voordracht door Co Annoldi. 10.30—11.30 Ziekenuurtje. 11.3012 00 Gramofoonpl/ 12.152.00 Concert, Nwe Amsterd. Or- kestvereeniging o. 1. v. N". v. d Linden. 2002.30 Gramofoonpl. 2303.00 Uitzending voor scholen. 3 004.00 Concert AVRO-kwintet o. 1. v. F. Lupgens. 4.00 Orgelspel Jo-h. Jong. 4.30Kinderuurtje. 5.15 Concert door Helene Gorvatt (zang), W ad Pide (balalaika) en Mischa Korsakoff (piano), Gramoofoonpl. 6.50 Allerlei door het NVV. 7.05 Causerie door W. H. Vliegen. 7.30 Politieker. 7.45 Tce&praak. 8.00 Catechisatie. 8.30 Concert (VPRO). 9.00 Mej. Dr. N". A. Bruining: De waarde an ons godsdienstig geloof voor de ge- mees chap". 9.30 Vervolg concert. 10X10 Vrijz. Godsd. Persbureau. 10.05 Vaz Dias. 10.15 Boekencauserie door Mevr. D. A. CramerSchaap en H. Kramer. 10.4512.00 Gramofoonpl. Daventry, 1554.4 M 10.35 Morgenwijding. 11.05 Lezing. 12.00 Concert. 12.50 Orgelconcert. 1.50 Gramofoonpl. 2.45 Uitz. voor scholen. geweest, dan was hij wellicht wegens deze zaak niet eens vervolgd, hoogstens voorwaardelijk veroordeeld. Die man nu, na al het doorgestane lijden, dat niet te beschrijven is, voor deze malversaties nog te veroordeelen tot 2% jaar, is, we zouden haast zeggen, onmensohelijk wreed. Wij krijgen hier dan ook heel sterk den indruk, dat het Bossche Hof deze zaak als een prestige kwestie heeft beschouwd voor de rechterlijke macht, om op die wijze de zeer begrijpelijke critie-k te smoren, dat deze man, tengevolge van een zeer gebrekkig justitioneel vooronder zoek, bijna 2jaar onschuldig gezeten heeft en daarbij de vreeselijkste marte lingen heeft moeten verduren. Want we mogen toch niet aannemen, dat het Bossche Hof, overwegende, dat het den beklaagde niet kon veroordee len wegens moord, hem voor de verduis- teeringen nu maar een zeer zware straf heeft opgelegd. Zoo is er veel in deze geruchtmakende zaak, dat een onbevredigend gevoel ach terlaat. Na Papendrecht, Giessen-Nieuw- kerk, nu de moordzaak Lans. Drie blad- HET GOUDEN TIENTJE. Goudpolitiek en geldcirculatie. Het gouden tientje is steeds een eerbiedwekkende verschijning geweest in de geldcirculatie. Wanneer pater Bernard v. Meurs in een zijner versjes de ondergaande zon vergelijkt met een gouden tientje, dat in een spaarpot zakt, mag men omgekeerd ook het blinkende gouden tientje verge lijken met de stralende zon. Wat de zon is onder de sterren, maan en planeten, dat- is het gouden tientje onder de zil veren, nikkelen en bronzen munten. Wie per geluk een gouden tientje ontvangt-, bergt het zorgvuldig weg en verheugt zich in den vriendelijken glans van dit gouden zonnetje. Het muntstukje dankt zijn aanzien aan het feit, dat bet van goud is en dus waarde behoudt zoolang het goud een begeerd artikel blijft, terwijl het briefje van tien op zichzelf niets is dan een waardeloos vies vodje papier, dat zijn waarde ontleent aan het vertrouwen, dat men het steeds tegen 10 harde Holland- sche guldens kan inwisselen. In tijden van beroering zinkt dat ver trouwen wel eens beneden pari en dan wordt het briefje moeilijk inwisselbaar, en stijgt het gouden tientje boven z'n nor male waarde. Zoo betaalde men in den mobilisatietijd gaarne 12 a 13 voor een gouden tientje. Het goudgeld doet dan agio, zooals men dat noemt, en het wordt sohaarsch; men smelt het om de hoogere goudwaarde of houdt het vast. En zelfs in normale tijden is men ge neigd om het gouden tientje zoo lang mogelijk te bewaren. Slechts wanneer het goud goedkoop is en er veel gouden tien tjes worden aangemunt, ziet men ze nog wel eens in de circulatie. Maar den laat- •ten tijd zijn ze weer zeer schaarsch. Dat heeft een gerucht doen ontstaan, dat de Nederlandsche Bank geen goud meer af geeft voor circulatie onder het publiek. Naar aanleiding van dit gerucht heeft het „Vaderland" zich om inlichtingen tot de agenten van de Nederlandsche Bank in den Haag gewend, die mededeelden, dat er geen verandering in de houding van de Bank gekomen is. Zooals gebrui kelijk was wordt ook nu elke aanvraag om gouden tientjes op zichze'f beoor deeld. Tot zoover de agenten. Verder ver wijst het blad naar de houding, die al gemeen aangenomen wordt door circu latiebanken. In alle landen neemt men het streven waar, om het goud in de eerste plaats beschikbaar te houden om den koers van het eigen geld tegenover het buitenland stabiel te houden; daar om ziet men algemeen een zekere terug houdendheid tegenover het in circulatie brengen onder het publiek van gouden munt. Men is n.l. van oordeel, dat het goud een te kostbaar metaal is om het als het ware nutteloos en rente'oos in circula tie te brengen, daar het papiergeld de zelfde rol kan vervullen in het binnen- landsohe ruilverkeer. De circulatie-banken kunnen het met meer nut gebruiken voor' hun groote internationale transacties. Hun voornaamste doel is daarbij niet het woekeren met het geld, om het eene goud op het andere te stapelen, maar om FEUILLETON (Jit het Amerikaanscb van FRANK L. PACKARD. (Nadruk verboden). 54) Met een ruk wendde Dave zich tot Mill- man. Maar er is nog iemand anders: de dok ter De dokter en ik zijn ons heele leven in tieme vrienden geweest, verklaarde Mill- man, ik heb hem mijn woord van eer ge geven dat jij de hand niet hebt gehad in den dood van een van de drie mannen, en dat is voldoende. Dus ik blijf volkomen buitelt schot, Mill- man? Ja, antwoordde Millman langzaam, er is niet de minste kans dat je in dze hachelij ke historie betrokken wordt, Dave. Dus vrij Het was meer een bevestiging dan een vraag. Het heeft ruim vijf jaar geduurd, maar nu heb ik het geld dan ook. Ik zou zoo zeggen dat ik er voor betaald heb en ik geloof niet dat er nu nog iemand is die er de hand op zal leggen. Dat voorstel van jou, Millman. van die maand, blijft gehandhaafd, nietwaar? Millman's gezicht stond ernstig. Ja Dave, zei hij eenvoudig, dat blijft ge handhaafd. In een maand, ging Dave Henderson voort, kan zeifs een idioot ver genoeg weg het eigen bankpapier op waarde te hou den. De stand van den wisselkoers hangt n.l. ten nauwste samen met den voor raad wissels, die over en weer op ons land en het buitenland getrokken wor den. Wie een betaling in het buiten'and heeft te verrichten, stuurt geen zak met guldens over de grens, wegens de tallooze bezwaren, die aan een dergelijke geld zending vast zitten; doch hij koopt een of meer wissels, betaalbaar in het land, waar zijn schuldeischer woont, en in de geldswaarde van dat land en stuurt deze wissel over. Zelfs deze moeite kan hij zich nog besparen door de tusschenkomst iin te roepen van een bank, die in relatie staat met een bank in het land van den schuldeischer. De eerste bank geeft de tweede bank opdracht te betalen en het wisseltje wordt later wel ingewisseld. Zoo is een ingewikkeld geldverkeer ontstaan en het is te begrijpen, dat min of meer aanbod van of vraag naar wis sels op een bepaald land den wisselkoers danig kan beinvloeden. In verband met een rustige ontwikkeling van den inter nationalen handel, is een zekere stabili teit in de wisselkoersen van overwegend belang. Want hoe is handel mogelijk, wanneer men bevreesd moet zijn, straks bij de betaling voor pijnlijke verrassin gen te worden gesteld door onbereken bare sprongen van den ge'dkoers. Van daar dat de groote circulatiebanken door tijdig opkoopen en verkoopen van wie sels een zoo goed mogelijk evenwicht tot stand trachten te brengen tusschen vraag en aanbod, welke transacties zij uitvoe ren met behulp van het goud, dat zij in hun kelders hebben liggen. De goudpolitiek van de circulatieban ken is vrij ingewikkeld en het ontbreekt vooral den laatsten tijd in verband met de oprichting van de Bank voor Inter nationale Betalingen niet aan plannen om aan deze goudpolitiek meer eenheid van richting te geven. Doch daarover wilden wij het nu niet hebben. Wij wilden maar zeggen, dat het ontbreken van goudgeld in de circu'atie geen aanleiding behoeft te geven tot on gerustheid. DE MOORDZAAK LANS. Er is veel onbevredigends. Wij lezen in Ons Noorden: Zonder overdrijving mogen we gerust oonstateeren, dat er in de laatste jaren in ons land geen strafzaak is geweest, welke zoo langen tijd en zoo hevig de gemoederen in beweging heeft gehouden, als dit proces. Dat eindelijk is geëindigd met de vrij spraak van den man, die in deze zaak reeds in twee instanties tot een zeer zware gevangenisstraf was veroordeeld. We zouden haast kunnen zeggen, dat deze sensationeele vrijspraak de klap op de vuurpijl is geweest. Het is intusschen niet de sensatie in deze zaak welke er ons toe zet er hier 'n korte nabeschouwing aan te wijden, maar wel het feit, dat in deze zaak veel is, wat ons moeilijk bevredigen kan. Na tuurlijk geldt dit niet de vrijspraak van den man, die in dit proces zulk een be langrijke rol speelt. Bij de veroordeel ing van dezen man had niema-nd eenig be lang, noch de Staat, noch de maatsohap- pij. Deze had wel belang, dat de dader van den moord op den heer Lans werd gestraft en, wanneer het Bossche Hof ook maar de geringste twijfel koesterde aan de schuld van dezen beklaagde, dan kan kunnen zijn, om alle sporen achter zich uit te wisschendacht je ook niet Mill man? Dan is Teresa er al'.een nn? maar. Die denkt net als jij, Millman. Zij is er ook voor dat het geld terug gestuurd wordt, maar zij is buiten gevecht gesteld... ook minstens een maand. Millman gaf geen antwoord. Vijf jaren, zei Dave Henderson op pein- zenden, somberen toon. Maar ik heb het nu tenminste. Die vijf jaren waren een hel, Millman, een hel, maar ze zouden nwvs zijn vergeleken bij de hel waar ik vandaag doorheen moest, als ik niet met dat paK- ket zou kunnen weg komen, als er bijvoor beeld bij de deur een agent op me zou staan wachten. Dave, vroeg Millman scherp, wat be doel je, wat ben je van plan Er kwam iemand de trap af, een gestalte in het wit. Dave staarde naar de vrouwenfiguur. Ze wenkte hem. Natuurlijk, het was de ver pleegster. Dave, herhaalde Millman, wat ben je van plan? Dave lachte en er was iets van zijn vroegere, zonnige jongensachtigheid in zijn lach. Ik ben van plan naar boven te gaan, naar Teresa, zei hij. En daarna vroeg Millman. Maar Dave Henderson hoorde het ter nauwernood. Hij liep naar de trap, naar de zuster. Een paar minuutjes maar, waarschuwde deze. Zij moet vooral rustig gehouden wor den. Dus een beetje kalm aan Dave liep de trap op en op het portaal van de eerste verdieping keek hij over de balustrade naar'beneden in de groote hall Millman stond onder aan de trap en steun- I de op de leuning. Dave keek aandachtiger: Millman's grijze oogen waren vochtig en hoewel hij glimlachte, die glimlach kwam door een nevel. Toen kwam Millman's stem zacht en vol genegenheid. Ik begrijp je, Dave, ik begrijp je. God dank Millman's gezicht scheen plotseling uit- gewischt, want door een open deur zag Dave een ander gezicht, dat in de kus sens weggezonken lag en dat heel, heel bleek was, een gezicht dat omlijst werd door een weelde, van zacht, diep zwart haar. Maar een moment later zag hij ook dat gelaat niet meer, omdat hij op zijn knieën was gezonken naast het bed zijn eigen ge zicht begraven in de dekens. En toen begonnen de forsche schouders van den man te schokken. Zijn levenD a t was wat zij gekocht had en waarvoor zij bijna met haar eigen leven had moeten betalen. Daarom lag zij nu hier en daar om was haar gezicht zoo aandoenlijk bleek. Eindelijk lichtte hij het hoofd op. Haar donkere oogen waren op hem gevestigd. Zij glimlachte.. en zij stak haar hand naa. hem uit. Dave, zei ze opgewekt, de zuster heeft gezegd, dat je een paar minuten hier mocht komen om mij een beetje op te vroolijken. En nu wacht ik al een heele poos en je hebt nog geen woord gezegd. H e b je niets te zeggen, Dave? Er speelde een plagend lachje om haar fijnen mond. Ja, antwoordde hij. Ja, zijn stem stokte, meer dan ik ooit onder woorden zal kun nen brengen. Vannacht Teresa, als jij er niet- geweest was Zijn lippen waren dicht bij haar vinger toppen en hij kuste ze. Daar moeten we niet meer over praten, Dave, zei ze snel. Als ik iets heb kunnen doen, dan ben ik er blij om, zoo vreeselijk blij. Maar je mag daar verder niets meer over zeggen. Maar ik moet het doen, zei hij heesch. Denk je dat ik Dave, ik roep de zuster, fluisterde ze, je*.je maaktme aan het huilen De donkere oogen waren vol tranen en ze verborg die schreiende oogen achter de lange wimpers. Geen van tweeën sprak. Er is nog iets anders. Teresa, viel hij opeens uit. Ik heb besloten om het geld terug te geven. Er kwam niet direct antwoord. Haar vingers streelden zacht door zijn haar. Ik wist het, zei ze toen. Maar je weet ook waarom vroeg hij. Er kwam geen antwoord en Dave Hen derson sprak verder. Herinner je je dat ik vannacht gezegd heb, dat ik je niet door gehuichelde eer lijkheid zou kunnen koopen. Ja? Nu, dat zal ik nu evenmin probeeren. Hef geld gaat terug, omdat ik geen andere keus heb. Een man kan zijn leven niet uit de han den van een vrouw aannemen en van een vriend het leven van de vrouw, die hem gered heeft, en hen dan alle twee opzij duwen en op hun kosten mooi weer spe len. Ik heb geen andere keus. Zijn stem brak plotseling. Het moet te rug, Teresa, of ik er jou mee win of ver lies Het gaat terug, hoe dan ook Haar vingers lagen nu stil. Ja, zei ze alleen maar. Dave Henderson hief zijn gebogen hoofd op. Teresa's oogen woren gesloten. Dat.... dat is in orde Teresa, vervolg- 1de hij, nu kan ik zeggen wat ik te zeggen heb. Ik heb de laatste uren veel veel na 4.05 Concert voor scholen. 4.50 Orkestco-ncert. 5.35 Kinderuurtje. 5.20 Lezing en berichten. 7.00 Orgelspel. 7.20 Lezingen. 8.05 Vaudeville. 9.20 Berichten en Lezing. 9.55 „De Krassin redit de Italia". Hoorspel van Fr. Wolf. 10.50 Piano-recitta! door Lil ia-s Mac Kin nen. 11.2012.20 Dansmuziek. „R a d i o - P a ri s", 1725 M. 8.05 Gramofoonpl. 12.50 Gra.mfoon.pl. I.25 Gramofoonpl. 6.50 Gramofoonpl. 8.20 Tooneelui'tz. 9.05 Kamermuziek. Langenberg, 473 M. 6.207.20 Gramofoonpl. II.30 Gramofoonpl. 12.251.50 Orkest concert. 4 205.20 Concert-. 7.057.50 Gramofoonpl. 7.50 „Pla-tz 13Reihe 13". Hoorspel van H. Ph. Weitz. Daarna: Berichten en tot 11.20 Dansmuziek. 11.2011.50 Gramofoonpl. 11.5012.50 Kamermuziek. Kalundborg, 1153 M. 11.201.20 Orkestconcert. 2.204.20 Orkestconcert en viool-soli. 4.204 50 Kiroderuurt-je. 7.308.00 Orkest-concerto 8.008.40 Hoorspel. 8 409.00 Liederen voordracht. 9.3510.25 Concert. Voorlezing. Brussel 508.5 en 3382. M. 508,5 M 5.20 Kamermuziek. 6.05 Gramofoonpl. 7.20 Gramofoonpl. 7.50 Gramofoonpl. 8.20 Orkestconcert en sold. Causerie. 338,2 M.: 5.20 Gramofoonpl. 7.20 Gramofoonpl. 7.50 Gramofoonpl. 8.20 Concert. Orkest en liederen-voor dracht. Ze e s e n, 1635 M. 5.4011.20 Lezingen. 11.2012 15 Gramofoonpl. 12.151.20 Berichten. 1.202.20 Gramoofoonpl. 2 203.50 Lezingen. 3.50—4.50 Concert-. 4.507.00 Lezinen. 7.05 Querschnitt durch eine Stadit. Mag deburg. 8.20 Hoorspel „PLatz 13Reihe 13" van P. Weitz. 9.35 Berichten. Daarna Liefdadigheids- concert mm.v. de Doiitseh Revellers. Orkest enz. zijden in de geschiedenis van do Neder landsche Justitie, welke wij er liever niet in hadden gezien. Omdat zij gebeurtenis sen boekstaven, welke den tempel van Themis onwaardig zijn. „Verschrikkelijk, zoo zwaar als je bent". „Ja, maar vergeet niet, dat ik Tifi op mijn schoot heb". gedacht toen ik bang was datje mis schien niet beter zou worden. Ik heb na gedacht over wat jij vannacht gezegd hebt. van de kans die God je gaf, als je die maar wilde aangrijpen. Teresa, zou je me gelooven als ik zei dat ik ook die kans wil aangrijpen van nu af aan De donkere oogen gingen open. Ik geloof dat het van den aanvang af je bestemming is geweest dat je Gods kans niet zou laten voorbijgaan, anders zou je immers niet gearresteerd zijn en in de ge vangenis zijn gekomen en alles doorge maakt hebben wat je nu hebt moeten door maken. Als jij er vijf jaar geleden in gc slaagd was om met bet geld weg te komen, zou je vandaag aan den dag nog een dief zijn en..,, je zou misschien nog meer ge stolen hebben en enje zou volko men ten gronde zijn gegaan. Zij wendde haar gezicht af en tastte naar zijn hand, we zullen allebei Gods kans aangrijpen, Dave, zei ze diep-geroerd. Hij leunde voorover met een gezicht vol spanning, een gezicht dat haast even wit was als het bleeke ge.laat in do kussens. Samen, Teresa?, fluisterde hij. Zij gaf geen antwoord; hij voelde alleen de druk van haar hand om de zijne vaster worden. Teresa Hij boog zich nu over haar heen en streek het haar op haar voorhoofd weg. Teresa Toen kwamen haar woorden, gefluisterd, trillend, doorhuiverd van aandoening. Het is heerlijk; God's kans Dave, sa menvan nu af aan. EINDE.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 5