22ste Jaargang
DONDERDAG 19 MAART 1931
No. 6850
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
3)e £eidódie 0ou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
De scheidingslijn in de on-
derwijs-politiek
't Schijnt ons nuttig, met een enkel
woord, te wijzen op een o.i. merkwaardig
verschijnsel, dat zich heeft voorgedaan bij
het nog niet beëindigde debat in den
Leidschen gemeenteraad over het bewaar-
schoolonderwijs.
Zooals men heeft gelezen, gaan wat dit
onderwerp, deze onder wijs-zaak betreft
de drie rechtsche partijen uiteen: aan de
ééne zijde A.-R. en Chr.-H., aan den ande
ren kant R.-K.
Met de R.-K. vormen S. D. A. P. en de
andere partijen der linkerzijde in deze een
éénheid.
En nu is o.i. het. meest merkwaardige,
wat bij de gevoerde debatten weer is g e-
bleken, dat er in de algemeene onder
wijspolitiek een scheidingslijn loopt tus-
schen rechts en links....
Dat is in dit geval zoo merkwaardig, om
dat wat het onderhavige, speciale onder
werp betreft de scheidingslijn geheel an
ders loopt.
De erkenning van de groote waarde, welke
het bijzonder bedoeld: het confessioneel
onderwijs heeft, werd duidelijk uitge
sproken door alle woordvoerders der rech
terzijde en hun in de bewaarschoolkwestie
ingenomen standpunt is, hoewel afwij
kend, met die erkenning geenszins in
strijd.
Ter linkerzijde bleek echter die erken
ning niet zóó algemeen en oprecht!
Toegegeven zij volmondig, dat de woord
voerder van den Vrijheidsbond van het
bijzonder, het confessioneel onderwijs geen
woord kwaads sprak en niet wilde ingrij
pen in de rechten van de ouders, die con
fessioneel onderwijs voor hun kinderen
gewenscht en noodig achten; hij was dus
niet tegen het bijzonder onderwijs.
Anders echter sprak een woordvoerder
der S. D. A. P., die wij hebben er reeds
op gewezen onomwonden verklaarde,
dat de Godsdienst buiten het onderwijs
staat en dat zijn partij zich niet tegen
het bijzonder onderwijs uitsprak omdat het
toch niets zou baten, omdat zulk 'n hou
ding in de gegeven omstandigheden geen
voordeel zou brengen.
Wij weten dus wat wij in Leiden aan de
S. D. A. P. hebben, waar het betreft de er
kenning van anderer rechten inzake het
onderwijs
't Kon niet duidelijker door hen gezegd
zijn geworden. Voor die duidelijkheid
moeten wij erkentelijk zijn.
Principieele, overtuigde voorstanders
van het bijzonder, het confessioneel onder
wijs zijn de drie rechtsche partijen, de
„oude" coalitie-genooten 1
Tusschen hen en de partijen der linker
zijde, en speciaal dan de S. D. A. P., loopt
een scheidingslijn inzake de algemeene on
derwijspolitiek
VOLKENBOND
HET ECHEC TE GENEVE.
De afscheidsrede van Colijn.
Gisteren is de conferentie-Ooiijn gesloten
met de aanneming van het protocol, waarin
de mislukking der conferentie wordt va®t-
Colijn zeide in zijn tuitingswoord, dat hij
geen lijkrede over de handelsoonventie wil
de uitspreken. Waar datgene wat hij nog
over de conventie zou kunnen zeggen, ech
ter niet anders dan een lijkrede zou kun
nen zijn, wilde hij maar liever heelemaal
hierover zwijgen, hetgeen in dit geval de
beste welsprekendheid was.
Galijn wilde echter van de conferentie
geen afscheid nemen, zonder iets iin het al
gemeen te zeggen over het economische
leven van thans bijna vier jaren. Ooi ij n
meende dat iedereen zal moeben erkennen
dat men heelemaal gefaald heeft in de poo
gingen om de aanbevelingen der economi
sche wereldconferentie te verwezenlijken.
Wat de toekomst betreft- kon Oolijn
slechts een hoop uitspreken, dat de landen
die thans met 1 April de vrijheid zullen
hebben teruggekregen, om handelsverdragen
op te zeggen, van die vrijheid geen gebruik
zullen maken.
Indien de regeeringen, ofschoon zij niet
langer tot de handhaving van de handels
verdragen verplicht zijn, deze thans toch
vrijwillig handhaven, behoeft men alle hoop
nog niet op te geven, dat de Europeesche
commissie in haar zitting van Mei de mid
delen nog zal vinden, om het doel te berei
ken, waarin deze conferentie niet is ge-
De Engelsche en Fransche gedelegeerden
hebben de hoop uitgesproken, dat het woord
van afscheid van Galijn niet beteekende
een woord van vaarwel, doch slechts een
tot weerziens.
Oolijn heeft de gedelegeerden in vier ja
ren tijd zoo gewend aan zijn wijze, krachti
ge vertrouwensvolle en geduldige leiding
dat zij den voorzitter, in wien allen het
grootste vertrouwen stellen, niet bunnen
missen.
Oolijn antwoordde, dat niemand zeggen
kan, wat de naaste toekomst brengen zal,
dat de toestand nog belangrijk zal moeten
verbeteren, voordat nieuwe pogingen onder
nomen kunnen worden.
Hierna werd de conferentie gesloten.
BEWAPENINGSOPGAVE DER
STATEN.
Een Britsch voorstel.
Als antwoord op het schrijven van den
secretaris-generaal van den Volkenbond,
waarin deze gevolg gevend aan de resolutie
van den Raad van *24 Januari 1931 den re
geringen verzoekt, wanneer zij hiertoe be
reid zijn, opgave te doen van den stand
hunner bewapening, heeft de Engelschee
regeerhig een schrijven aan de regeeringen
en aan den Volkenbond gericht, waarin zij
een methode aan de hand doet volgens
welke een zoo vergelijkbaar en nauwkeurig
mogelijk overzicht van de bewapening van
ie'er land verkregen zou kunnen worden.
De Britsche regeering erkent hierbij, dat
dat de inlichtingen van belangrijk groot er
waarde zouden zijn, wanneer iedere regee
ring deze op uniforme talbellen zou verstrek
ken en hiervoor de tabellen van heit ont-
we-rp-ontwa nenin gsconventie zou gebruiken.
De Britsche reeee-ring erken hierbij, dat
het ontwerp geheel voorloopig is en dat
geen staat er door gebonden geacht wordt.
Niettemin is het ontwerp het resulaat van
lange discussies over de technische zij
de van het ontwape-v'ngsoro'b'eem en kan
het volgens de Britsche regeering be
schouwd worden als het maximumaccoord,
dat op het oogenblik in zake de verschil-
'ende elementen van bewapening verkregen
kon worden. Teil.
SPANJE
DE OPSTAND TE JACA.
Gratie verleend.
De krijgsraad heeft zijn werkzaamheden
beëindigd, na dertig uren te hebben be
raadslaagd.
Naar verluidde, zou slechts één dood
vonnis gehandhaafd blijven: dat tegen ka
pitein Sedilez.
Toen dit bekend werd, kwam er een
storm protesten uit alle deelen van het
land en alle republikeinsohe organisaties
stelden zich in verbinding met de vak-
vereenigingen, om het gemeenschappelijke
standpunt te bespreken. In Madrid en in
eenige andere steden waren reeds duide
lijke kenteekenen bemerkbaar van komende
onlusten.
Aangezien de arbeiders en ook het spoor
wegpersoneel geneigd schenen te zijn een
algemeene staking uit te roepen, besloot
de regeering den koning, die op het oogen
blik in Engeland vertoeft, in een dringend
telegram te verzoeken gratie te verleenen
aan kapitein Sedilez. Naar vernomen wordt,
is het toestemmende antwoord van den ko
ning in Madrid aangekomen en het is thans
zeker, dat als gevolg van de revolutie in
Jaca geen verdere doodvonnissen meer uit
gevoerd zullen worden.
draal ook de katholieke kerk aan den eere-
dienst onttrokken en voor profane doel
einden ingericht. In Leningrad is de kerk
der Verrijzenis, die gebouwd werd op de
plaats, waar tsaar Alexander II het slacht
offer werd van een bomaanslag der „volks
socialisten", eveneens gesloten.
De gedenktafels werden door anderen
vervangen, waardoor de geschiedenis van
de ontwikkeling der „volkssocialistische
partij" en de namen van de moordenaars
van den tsaar verheerlijkt, worden.
Op bevel van de regeering werd deze
kerk ter beschikking gesteld van den bond
van vroegere politieke, tuchthuisgevange
nen, die de kerk als bioscoop heeft laten in
richten.
Ook de Joodsche godsdienst wordt op
schandelijke wijze vervolgd. In Kiew bijv.
zijn op het oogenblik alle synagogen ge
sloten. De rabbijn, Abramski van Sloetsk
(gouvernement Minsk, Wit-Rusland) is
naar Siberië verbannen.
Op het bureau der Gepeoe werd hem
met geweld zijn baard afgeschoren en zijn
lichaam werd zoolang met gloeiende naal
den geprikt, totdat hij bewusteloos neer
viel.
In Armawir, Rostow aan de Don, Kiew,
Raohew en Wjasjma werden orthodoxe
geestelijken, wien de regehring de uitoefe
ning van hun ambt verboden heeft, licha
melijk verminkt.
Sovjet-beambten, van wie men kan be
wijzen, dat zij ook maar eenmaal een be
zoek aan een kerk hebben gebracht, wor
den onmiddellijk ontslagen en „om zich te
beteren" naar de bosschen aan de Kareli-
sche grens gezonden, om daar hout te hak
ken en dit voor den uitvoer gereed te ma
ken.
Op Zon- en feestdagen waagt iemand
het slechts zelden, een godsdienstoefening
bij te wonen. Daarentegen zijn op de door
de weeksche dagen, waar door de bolsche-
wisten niet zoo'n scherpe controle wordt
uitgeoefend, de kerken, die nog open zijn,
steeds goed bezet.
Uit de nissen der rart.iculiere woningen
zijn de iconen zoo goed als geheel verdwe
nen. Men houdt ze verborgen onder hoofd
kussens en in koffers en haalt ze slechts
bij het morgen- en avondgebed te voor
schijn.
In het geheim brandt echter nog menig
lichtje voor een icoon, dat achter kisten
op den grond of in den kelder verborgen
is, waar buren dikwijls gezamenlijk hun ge
beden verrichten. Dit alles herinnert aan
den tijd der catacomben, die zich thans
in Rusland herhaalt.
Verder werden vijf kloosters opgeheven.
In 1929 heeft men den monniken, aan wie
deze kloosters toebehoorden, eerst hun
kerk ontnomen, daarna hun cellen en ten
slotte hun refter.
Op verzoek der bevolking liet men hen
echter wonen op hun landerijen. Twee
jaar lang hebben de monniken de op
brengst van hun oogst aan den plaatselij
ken sovjet afgeleverd en de staat was hier
mede tevreden.
Thans echter heeft men hun ook het
recht ontnomen, om den grond te bebou
wen. Op het einde van het vorig jaar wer
den de landerijen van deze monniken met
geweld onteigend en gingen zij over in het
bezit der collectieve landbouwbedrijven,
terwijl men de monniken- als landloopers
de wereld instuurde.
De bevolking wordt gedreigd met ver
banning naar Noord-Rusland, als zij het
waagt, hun onderdak te verschaffen. Een
gedeelte heeft zich naar Nizjni Nowgorod
en Moskou begeven, om op de plaatsen,
waar de heiligen en martelaren van''hun
kerk begraven liggen, te sterven of ach
ter de muren van de Loebjanka-gevangenis
der Gepeoe de rest van hun leven te slij
ten.
De anderen begaven zich in de bosschen,
om daar als kluizenaars te leven en zich
met de planten, die zij daar vinden, te voe
den.
RUSLAND.
DE RUSSISCHE VERVOLGING.
Als in den tijd der eerste Christenen.
Terwijl het groote publiek slechts de eco
nomische zijde van het Russische vijf
jarenplan beschouwt en de uitwerking
daarvan reeds aan den lijve ondervindt,
wordt de strijd tot uitroeiing van den gods
dienst in Rusland systematisch voortgezel
In December en Januari heeft men wc
derom 204 kerken, vijf kloosters en 31 syna
gogen gesloten, meldt de Weensche
„Reichspost".
In Maikop is naast de orthodoxe kathe
BRITSCH-INDIE
HINDOE- EN MOSLEM-LEIDERS NAAR
ACC00RD.
De Indische leider Gandhi heeft giste
ren een eerste bespreking gevoerd met de
leiders der Indische Mohammedanen ovei
de nieuwe regeling van de Indische verhou
dingen. Naar verluidt heeft een der Mo-
hammedaansche leiders aan het slot der
bespreking verklaard, dat hij op de belang
rijkste punten met Gandhi tot overeenstem
ming was gekomen. Binnen enkele dagen
zal een definitieve overeenkomst worden
ontworpen.
Uit Lucknow wordt gemeld, dat gistei-
avond bij het politiebureau te Pannoe
goeng in het district Mirsapoer ernstigi
gevechten hebben plaats gehad tusscho
rfindoes en Mohammedanen. Een aanta
Muzelmannen zou zijn gedood, terwijl ze
ventig personen werden gearresteerd.
Op een vergadering te Bombay heeft
Gandhi nogmaal- het woord gevoerd en
inlichtingen gegeven over zijn besprekin
gen met den onderkoning. Gandhi verklaar
de, dat de strijd tegen Engeland terstond
zal worden hervat, indien mocht blijken,
dat de wapenstilstand, niet het gewensch-
te resultaat heeft. De Indische bevolking
moet zich echter niet afzijdig houden bij
de pogingen om tot een eervollen vrede
te komen.
Verder wordt uit Bombay gemeld, dat
Gandbi met de eigenaren der katoenspin
nerijen te Bombay en Ahmedabad een ac-
coord heeft bereikt. Er zijn plannen opge
steld om de handelaars in buitenlandsche
weefsels te helpen van hun voorraden af
te komen. Bijzonderheden hierover ontbre
ken nog.
Voor den weldra aftredenden onderko
ning Lord Irwin zal te New Delhi een ge-
denkteeken worden opgericht. Om de noo-
dige middelen voor dit standbeeld te krij-
?en is een comité benoemd, waarin eenige
ndische vorsten en vooraanstaande poli
tici zitting hebben. Zooals bekend, is het
niet in geringe mate aan Lord Irwin te
danken, dat de besprekingen met Gandhi
tot een accoord hebben geleid.
EERSTE KAMER.
JUSTITIE-BEGROOTING.
Na een breedsprakige redevoering van
het socialistische lid, den heer Her
mans, wees de heer M i c h i e 1 s van
Kessenich (R.K.) op de schrikbaren
de toeneming van het aantal echtscheidin
gen en schetst de wettelijke belemmerin
gen.
De heer Smeenge (V.B.) betreurde,
dat vele kantonreohtersplaatsen onvervuld
blijven, terwijl de griffiers geen kans meer
krijgen om tot kantonrechter te worden be
noemd.
Voorts heeft spr. bezwaar tegen de voor
genomen opheffing van het opvoedingsge
sticht „Veldzicht" te Avereest. Men heeft
daar vele goede terreinen, waarop men de
verpleegden veld- en anderen arbeid in
de open lucht kan laten verrichten. Ave
reest, voor wie het gesticht een belang
rijke bron van inkomsten beteekent, is de
opheffing nadeelig. Indien voor het ge
sticht te Avereest een andere justitieele
instelling in dat gebouw in de plaats zou
komen, dan ware althans voor de bevol
king der gemeente het bezwaar ondervan
gen.
De heer Van Sasse van IJsselt
(R.K.) betoogde, dat wat de zedenmisdrij
ven betreft, men zich niet te veel moet ver
laten op de rapporten der psychiaters,
want onder hen zijn er die in eiken misda
diger een zieke zien.
Ten aanzien van het optreden tegen
godslastering merkt spreker op, dat ook
de heer Mendels zal afkeuren, dat op gro
ve wijze gevoelens van anderen worden ge
kwetst. Intus-schen heeft de minister een
wetsvoorstel toegezegd. In dit verband zou
spreker het woord van Victor de Stuers:
„Met moet een broedsche kip niet storen"
De Minister van Justitie, mr.
in herinnering willen brengen.
D o n n e r, beantwoordde de sprekers en
wees op de gecompliceerdheid van het
vraagstuk der echtscheidingen.
Debat over de strafbaarstelling van gods
lastering achtte spr. thans praematuur.
Na re- en dupliek wordt de begrooting
z. h. st. aangenomen.
Bij de begrooting van Onderwijs vroeg
de heer D e J o n g meer aandacht voor het
buitengewoon onderwijs.
TWEEDE KAMER
DE ACCIJNS OP SIGARETTEN.
Bij den aanvang der vergadering aan
vaardde de Tweede Kamer zonder hoofde
lijke stemming het ontwerp tot wijziging
van de Nijverheidsonderwijswet.
Na eenig debat over de conclusie der
betreffende commissie inzake het adres van
Hulsbosch over een beweerde nalatigheid
van het bestuur der Rijksverzekeringsbank
en de hem dientengevolge ten onrechte ont
houden uitkeering, conclusie, die tenslotte
met 58 tegen 14 stemmen werd aanvaard,
werd overgegaan tot het eerste onteige-
ningsontwerp, dat noodig is voor de nor
malisatie van de Maas. Het betreft het
wegnemen van de groote bocht tusschen Al
phen en Lith en den bouw van een stuw bij
laatstgenoemde plaats.
Zonder hoofdelijke stemming ging het
onteigeningsontwerp erdoor. In het ont
werp tot instelling van een commissie, die
de oorzaken van op de Nederlandsche bin
nenwateren aan schepen overkomen ram
pen zal hebben te onderzoeken ter ver-
Krijging van een behoorlijke statistiek op
dit gebied, is de Kamer blijven steken. Bij
de Algemeene Beschouwingen verklaarden
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De afscheidsrede van den heer Colijn te
Genève.
De Russische vervolgingen.
BINNENLAND.
De Gemeenteraad van Amsterdam heeft
de overeenkomst met Ford goedgekeurd.
(lste blad).
Nadere bijzonderheden omtrent het auto
ongeluk op den onbewaakten overweg te
Groenlo. (Gem. Ber., 2de blad).
Weer een ongeluk op een onbewaakten
overweg bij Meppel. (Gem. Ber. *2e blad).
Drie goederenwagens ontspoord te Wol-
vega. (Gem. Ber., 2de blad).
Het voorloopig Ned. Elftal speelde gis
teren gelijk (3—3) tegen Charlton Athle
tic. (Sport 2de blad).
zich de Vrijheidsbonder mr. Knottenbelt
en de sociaal-democraat Brautigam voor,
de Anti-Revolutionnair Duymaer van
Twist tegen, en Minister Reymer had het
in zijn verdediging niet al te lastig.
Toen bij een amendement, door mr. Beu-
mer ingediend op art. 1, amendement, dat
voor den voorzitter der onderzoekcommis
sie den eisoh stelt, dat hij juridisch ge
schoold zij, de stemmen staakten, moest
de behandeling van dit ontwerp worden
geschorst en werd overgegaan tot Minister
de Geer's voorstel tot heropening van den
sedert 1924 afgesloten crisisdienst en
tot heffing van opcenten op den tabaks
accijns op sigaretten.
De heer Oud (V.D.) critiseert den vorm,
waarin de regeering haar voornemen tot
heropening van den crisisdienst ten uit
voer heeft gebraoht, al is spr. bereid den
Minister in dit opzicht te volgen. Spr. er
kent, dat een speciale belasting op siga
retten één van de minst slechte is.
De heer Bierema (V.B.) meent, dat
als toch versterking der middelen noodig
is, hier een goede keus is gedaan, aange
zien men zich aan deze belasting kan
onttrekken door minder te rooken.
De heer IJ z e r ui a n (S.D.) betoogt, dat
indirecte belastingen ingaan tegen het be
ginsel: belasting naar draagkracht. Spr.
is om die reden tegen het wetsontwerp, al
maakt dit geen geweldige verhooging uit
van de indirecte belastingen. Er wordt
echter telkens zulk een stap gedaan.
Spr. dient een motie in, waarin de Ka
mer de wenschelijkheid uitspreekt, dat bij
de samenstelling van den algemeenen ver-
zamelstaat voor 1932 uit de overschotten
een bedrag wordt bestemd voor dekking
der rcisis-uitgaven.
De heer v. Vuuren (R.K.) houdt be
schouwingen over het karakter van het lee-
ningsfonds en den crisisdienst. Spr. zou
zich niet verzet hebben tegen een voorstel
om over een deel van het overschot van
het Leeningsfonds te beschikken voor de
betaling van nieuwe crisis-uitgaven, doch
de minister gaat verder, hij wil een nieu
we heffing. Deze aJit spr. nog niet noodig.
De minister Kan eerst eens afwachten. Gaat
men nu de sigaretten belasten ten bate
van het Leeningsfonds, dan geeft men een
object prijs voor den gewonen dienst. De
minister neme he4- ontwerp terug, althans
de nieuwe heffing.
Minister De Geer verdedigt eerst,
den vorm van het wetsontwerp. De saldi
van vorige jaren hebben ruimschoots een
andere bestemming. Daarom stelt spr. een
nieuwe heffing voor. Zeker is ook, dat 1931
een tekort op den gewonen dienst zal ont
staan. Deze uitgaven mogen door het lee-
ningfonds worden gefinancieerd omdat zij
zeer nauw verband houden met de crisis
uitgaven, waarvoor het* leeningfonds, nk
de crisisleeningen, is ingesteld. Deze belas
ting kan men geheel ontgaan, of men be
taalt er net zooveel aan als men wil. Bo
vendien gelooft spr., dat het grootste deel
zal worden betaald door degenen, die niet
onvermogend zijn.
Na re- en dupliek wordt de vergadering
verdaagd.
Gemeenteraadsverkiezing te Voorburg.
Door de R. K. Kiesvereeniging is voor
de a.s. Gemeenteraadsverkiezing, de vol
gende alphabetische groslijst opgesteld:
J. Berndes; G. Diender; H. J. Hart wijk
J. A. L. M. Knaapen; Mevr. M. Koene-
Lommertzen (aftr.); E. A. Meijer (aftr.);
H. O. J. van der Plas; J. M. Stevens;
G. Wijndere; A. Winteimans.
Zooals reeds gemeld, hebben de heeren
A. M. v. d. Griendt, die 12 jaar lid v. d.
rr.a-d was, waarvan 11 jaren wethouder
en C. P. J. M. de Greef, die 11
achtereenvolgende jaren de Katholieke
Partij in den raad vertegenwoordigde,
zich niet weer voor een candidatuur be
schikbaar gesteld.
