22ste Jaargang
DONDERDAG 12 MAART 1931
No. 6844
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
IDEËELE
OVERWEGINGEN.
BUITENLAND
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
heb dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
De candida-atstelling voor de Provin
ciale Staten heeft thans - haar officieel
De lijsten van tal van partijen en met
een overgroot getal van candidaten wor
den den kiezer voorgelegd, opdat hij
daaruit op den stemmingsdag van 22
April aanstaande zijn keus zal doen,
waarmee naar gewonen loop van zaken
een beslissing voor 4 jaren genomen zal
rijn.
Of er belangstelling zal zijn?
Nog is ze er niet, maar ze zal komen,
omdat ze gewekt zal worden. De kiezers
zullen door woord en geschrift, op ver
gaderingen en door strooi- en plakbiljet-
ten, in de pers aangemaand worden, ze
zullen worden opgewekt, voortgestuwd en
men zal ze bezweren toch te stemmen.
Iedere partij zal op hare wijze trachten
de kiezers te bewegen haar lijst te kie
zen.
En de kiezers zelf?
Zij allen zijn thans bevangen door en
gevangen in de neerdrukkende gedachte
over den moeilijken tijd moeilijk vooral
om den economischen druk maar moei
lijk ook om den geestelijken strijd.
De landbouwer, die de producten van
zijn arbeid, gegroeid op .zijn akkers en
weiden, niet voldoende loonend afzetten
kan en nog niet afdoende hulp van oyer-
heidswege vindt, de bloembollenkweekev.
de tuinder die evenzeer den eoonomischen
neergang lijdt, de arbeider, die gegrepen
is door het spook der werkloosheid, de
industrieel, die nog steeds geen uit
komst ziet voor zijn bedrijf, de ambte
naar, die met zorg de bedreiging van
zijn positie gadeslaat, de vrouw, de moe
der aan wie de ongunst der tijden even
min voorbijgaat, zij allen zijn niet in mil
de verkiezingsstemming.
Zij allen koesteren het verlangen naar
beteren tijd, zij allen houden het oog ge
richt op materieel herstel.
Het zou misleidend zijn t;© ontkennen,
dat ook onder de Katholieke kiezers de
„malaise" haar vermaterialiseerenden in
vloed doet gevoelen.
Maar dat juist is een krachtige aan
sporing voor de Katholieken om 't hoofd
koel te houden en te luisteren uaar den
warmen harteklop voor de Katholieke
zaak.
Er zal rondom de Statenverkiezing een
itraffe strijd gestreden worden en de ma
te rieele belangen zullen als lokkende
troeven op tafel worden gelegd.
Dan is het zaak, dat wij Katholieken
ons herinneren onze levensbeschouwing,
waaruit wij geestelijke kracht putten. Die
levens-beschouwing wijst ons den juisten
weg in het politieke en maatschappelijke
leven, toont ons wat wij op het gebied
van den Staat hebben te belijden en te
verdedigen. Zij leert ms er naar te stre
ven, dat ieder gemeenebest naar den
geest van 't Christendom worde inge
richt" (Kath. Beginselprogram van 1896).
Die geest van 't Christendom omvat
ook de bevordering der materieels be
langen, maar hij stelt de groote begin
selen van liefde en vrede en rechtvaar
digheid als grondslagen voor een goede
maatschappij.
Wij mogen en moeten medewerken
aan een goede oplossing van de belang
rijke economische vragen, waarvoor de
wereld thans is gesteld.
Maar hoe we ook arbeiden, dan alleen
als de Katholieke principes over staat
en maatschappij volledig kunnen door
werken, zal een blijvend goede oplossing
benaderd kunnen worden.
We zullen dus arbeiden aan het eco
nomisch herstel en hebben ook daarvoor
goede candidaten, maar we zullen vooral
werken aan de ideëele belangen.
Als- wij ook door de politiek de maat
schappelijke welvaart willen bevorderen,
dan kunnen we dat niet doen zonder
godsdienst, huisgezin en eigendom als
DE GEMEENTERAAD VAN TILBURG heeft zijn bestuur ge
machtigd onderhandelingen te voeren met 3 Duitsche vorsten
huizen, die nog een servituut hebben op het voormalige paleis van
Willem II. Men verwacht, dat de onderhandelingen weldra tot
een gunstig resultaat zullen leiden en dan zal het laatste stukje
Duitsch eigendom in Nederlandsche handen overgegaan.
Het fraaie gebouw.
door God gewilde maatschappelijke grond
slagen te helpen beschermen, door te be
vorderen dat ook in 't openbare leven,
zooals in 't individueele, liefde en recht
vaardigheid beleefd worden.
Bij alles wat in dezen verkiezingstijd
tot ons koimt, dienen we vast te houden
op de allereerste plaats en alleen aan
deze ideëele overwegingen. Daarnaast
vergeten we niet op dien grondslag de
behartiging der materieele belangen in
'fc oog te houden.
Het bestuur der provincie, de afvaar
diging naar de Provinciale Staten heeft
als ieder overheidsbestuur met die ideëele
en met die stoffelijke dingen, met beide,
van noode.
Om wille van onze hoogste beginselen
vooral moeten we ons gaan interesseeren
voor de Statenverkiezing. Alleen die
overweging reeds moet ons stimulans zijn
er toe mede te werken, dat geen enkele,
maar dan ook geen enkele Katholieke
stem niet uitgebracht zou worden op de
Katholieke lijst.
Daartoe bestaan intusschen nog vele
andere redenen, waarover te schrijven
wellicht op deze plaats nog nader gele
genheid zal bestaan.
Voorhout. G. BULTEN.
INTERNAT. CONFERENTIES
De strijd om de plaats van samenkomst.
Betreffende de plaats van samenkomst
der ontwapeningsconferentie, welke in het
jaar 1932 zal worden gehouden, is thans
een heftige strijd ontbrand.
Zooals men weet, zijn te Genève verte
genwoordigers van het stadsbestuur van
Barcelona aangekomen, teneinde met de
bevoegde instanties van het volkenbonds
secretariaat besprekingen in Barcelona te
doen houden.
Aan deze onderhandelingen ligt .n
grootsch opgezet aanbod van de stad Bar
celona ten grondslag, waarbij behalve dat,
zooals gemeld, de tentoonstellingsgebou
wen van Barcelona kosteloos ter beschik
king zullen worden gesteld ook kostelooze
overtocht en logies aan alle ambtenaren
van het volkenbondssecretariaat, zoomede
gratis bezoeken aan de Balearen worden
in het vooruitzicht gesteld.
Behalve Barcelona hebben intusschen
ook Lausanne, Biarritz, Cannes en Weenen
verzocht in aanmerking te kunnen komen
als conferentiestad.
De definitieve beslissing zal genomen
worden tijdens de bijeenkomst van den raad
van den volkenbond, welke in Mei a.s. zal
worden gehouden.
BELGIE
RUMOERIGE ZITTING DER
BELGISCHE KAMER.
Devèze contra VanderVelde.
De zitting der Belgische Kamer is gister
middag zeer rumoerig geweest. De debat
ten liepen over de begrooting van Buiten-
landsche Zaken. De eerste spreker was Car
ton de Wiart. Deze zeide zonder reserve
de interpretatie te aanvaarden van de ver
dragen van Locarno, welke door minister
Hymans is gegeven, maar 1914 heeft bewe
zen, dat België behoefte had aan een mili
tair accoord. Ongetwijfeld, zoo zeide hij,
hebben wij redenen om naar een militair
accoord met Nederland en Luxemburg te
streven. De verklaringen van Vander Velde
aangaande herziening der verdragen, met
name het verdrag van Versailles, achtte
spreker zeer gevaarlijk, evenals die aan
gaande de verantwoordelijkheid, voor den
oorlog. België overdrijft de waarde, die men
aan zekere agressieve manifestaties der
Duitschers wil toekennen, niet, maar als
Duitschland al zijn pogingen concentreert
op dat artikal van het verdrag van Versail
les, waarin zijn schuld aan den oorlog wordt
vastgelegd, dan is dit omdat het op groD-d
van die verantwoordelijkheid het aange
richte kwaad moet herstellen.
Daarna was het woord aan den libera-
lenleider Devèze. Deze zeide het Fransch-
Belgisch accoord een kostbaar bewijs te
achten van Let doorzicht der Belgische
buitenlandsche politiek na den wapenstil
stand, want dit accoord wilde een veilig
heidsgarantie tot stand brengen, welke
Locarno eerst vijf jaar later heeft ge
bracht. Daarom moeten wij aan het accooid
met Frankrijk vasthouden. Algemeene ont
wapening is een pracht ideaal, doch bij do
vermindering der bewapening moet reke
ning worden gehouden met de veiligheid
en met de gevaarlijke geografische ligging
van het land.
Toen daarop Devèze Vandervelde aan
viel ontstond er rumoer in het Huis. Hij
zeide dat Vandervelde ontwapening eischt
omdat de socialistische internationale dat
doet, maar de Duitsche socialisten keuren
een zware oorlogsbegrooting goed. Als Van-
dervelde's advies werd opgevolgd zou Bel
gië zich alleen ontwapenen, terwijl de an
dere landen van Europa zich op enkele uit
zonderingen na bewapenen. Zij die in an
dere landen spreken als Vandervelde wor
den niet gehoord of handelen zooals in
Duitschland in strijd met hun woorden.
Deze woorden lokten hevige protesten
uit van de socialisten terwijl liberalen en
katholieken applaudiseerden. Een tumult
ontstond; de socialisten verweten Devèze
de woorden van Vandervelde te verdraaien.
Toen de rust een weinig was hersteld
hervatte Devèze zijn rede. H'j vroeg hoe
Vandervelde dacht te komen tot herziening
der verdragen. Spreker achtt^ een derge
lijke herziening een groot gevaar. Toen De
vice zeide dat Vandervelde wel edelmoe
dige gebaren maakt, doch aan anderen de
zorgen en verantwoordelijkheid overlaat,
ontstond een nog heviger tumult dan te vo
ren. Het rumoer was zoo groot, dat de voor
zitter de zitting een kwartier moest schor
sen.
Na de hervatting zette Devèze zijn aan
val op de socialist voort. De liberale partij
wil eerst nationale veiligheid en wil slechts
een ontwapening, die geleidelijk en alge
meen is en gegrond is op internationale
verdragen. Ten slotte riep hij nogmaals uit,
dat Duitschland de schuldige was aan den
wereldoorlog.
Zijn rede werd herhaaldelijk door vinnige
interrupties van de socialisten onderbroken
en den geheelen namiddag bleef een ner
veuze stemming in de Kamer waarneem
baar.
Minister Hymans, die de verschillende
sprekers beantwoordde, zeide, dat de soci
alisten een zekere mystieke liefde voor
Rusland hebben, zelfs wanneer zij het bol
sjewisme veroordee'.en. Over de binnen-
landsche aangelegenheden van een andor
land wilde hij echter niet discussioeren.
De betrekkingen met Rusland wil hij niet
hervatten, omdat de Sovjet-Unie niet de
verplichtingen wil nakommen, die door
rige regeeringen zijn aangegaan. Hymans
zeide verder geen lust te hebben om te pro-
beeren, wat Vandervelde niet is gelukt.
De begrooting werd ten slotte aange-
FRANKRIJK
Briand 25 jaar minister.
De F ransche minister va ai Buitenland
sche Zaken, Aristdde Briand, viert aa Za
terdag zijn 25-jarig ministerju'bileum. Vijf
en twintig jaer geleden zag Briand zich voor
de eerste maal met een minoisteriportefeuüle
belast. Briand, die tibans 69 jaar oud is, is
elf maal ministerpresident
Mijnwerkersstaking in Frankrijk?
Volgens een bericht uit St. Et-ienme heb
ben de mijndirecties van het Loire-bekken
de op 16 Februari aangekondigde loonsver
laging gisteren ingevoerd. De communisten
roepen thans de arbeiders op tot een sta
king op 16 Maart. De arbeiders, die bij den
C. G. T. zijn aangesloten, willen echter het
besluit afwaohten van de gedelegeerden-
welke heden plaats vindt.
ENGELAND
's Werelds grootste oorlogsschip.
De Britsche slagkruiser „Hood", het
grootste oorlogsschip ter wereld, dat te
Portsmouth in het dok heeft gelegen om
eenige wijzigiinen te ondergaan, is thans ge
reed gekomen. De kosten dezer wijzigingen
beliepen niet minder dan 687.000 pond ster
ling. Het schip heeft thans een catapult
voor het doen starten van vliegtuigen. Op
12 Mei, wanneer zij eenige proeftochten ge
maakt heeft, wordt de „Hood" het vlagge-
schip van het eskader slagkruisers.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Rumoerige zitting van de Belgische
Kamer.
Slecht weer in Frankrijk. (Buitend. Be
richten 2e blad.)
BINNENLAND.
Begrooting van Arbeid, Handel en Nij
verheid in de Eerste Kamer. Het versche
kadetje. De minister aan het woord.
(lste blad).
Diocesane Vereeniging voor Kinderwit-
zending in het Bisdom Haarlem. (2de blad)
Het oordeel van de Tweede Kamer over
steun aan bietenteelt. (2de blad).
OMGEVING.
De nieuwe Kerk te Hoogmade. (2de blad).
BRITSCH-IND1E
DE POLITIEKE TOESTAND.
Gandhi's rumoerige ontvangst te
Ahmedabad.
De ontvangst van Gandhi te Ahmedabad
is, zooals reeds gemeld- met wanordelijkhe
den gepaard gegaan. Een groote menigte
was aanwezig om den maihatma te begroe
ten en toen deze verscheen, ontstond een
wild gedrang, waarbij vijf vrouwen en drie
kinderen werden gewond.
De voorzitter van het oomaté van ont
vangst bood Gandhi 70.000 roepij en 400
pond garen aan, dat zooab Gandlhi propa
geert thuis met het spinnewiel werd ver
vaardigd.
Gandhi sprak de groote menigte toe en
onderstreepte de noodzakelijkheid van de
voortzetting van den boycot der buitenland
sche weefsels en van likeur. Gezien do wan
ordelijkheden die hadden plaats gevonden,
verzocht de mahatma de menigte uiteen te
gaan. Teen Gandhi wegging drong de me-
nigt, ondanks het sterke cordon va-n vrij
willigers op, om te trachten een stuk van
Gandhi's kleed als souvenir te bemachtigen.
CHINA
TWEE MISSIONARISSEN IN CHINA
MISHANDELD.
Bandieten eischen een losgeld.
Nog steeds worden er berichten ontvan
gen omtrent het martelen van missaormaris-
sen door Ghineesche bandieten. 7>oo zijn
de Amerikaan Nelson en de Noor Kristofer
Vedt door Chineesohe roovers aan palen
gebonden en met bamboestokken afgeran
seld. De Amerikaansche oonsulgeneraal te
Hankau heeft van het hoofd der bandieten
bericht ontvangen, dat den missionarissen
een erger lot wacht, wanneer geen losgeld
voor hen wordt betaald. Nelson werd op 5
October in Honan door de bandieten ge
vangen genomen, Vedt onderging op 16 Oc
tober in Losjan hetzelfde lot. Beiden be
vinden zich thans in gevangenschap te
Hwangan. Zeven en twintig Bri'lsche, Aïiie-
ri'kaansche, Italiaanse he, F ramsehe, Zwit-
sersohe, Noor&che en Spaansche missiona
rissen bevinden zich thans in verschillende
deeCen van China in handen van bandieten.
TWEEDE KAMER
WIJZIGING NIJVERHEIDS
ONDERWIJSWET.
De discussies over de wijziging der Nij
verheids-onderwijswet zijn gisteren voort
gezet.
Wij willen er hier even aan herinneren,
dat het ontwerp beoogt de intrekking
van het stopartikel, dat in 1924 vrijwel
radicaal een einde maakte aan den Rijks-
steun voor de stichting van nieuwe scho
len.
Het ontwerp beteekent niet het auto
matisch herstel der regeling van 1Ö19,
welke regeling een zoo goed als onbe
perkte vrijheid liet inzake stichting van
nijverheidsscholen; er zijn meer voor
waarden en voorschriften voor de op
richting van nijverheidsscholen, maar het
stopartikel is verdwenen.
Dat het ontwerp gewenscht en billijk
is, werd vrij algemeen erkend; de discus
sies- liepen over details.
Nadat gisteren Minister Terp
stra de verschillende sprekers had be
antwoord en er was gerepliceerd, werd
begonnen met de behandeling der artike
len waarbij eenige amendementen werden
voorgesteld.