22ste Jaargang
DONDERDAG 26 FEBRUARI 1931
No. 6832
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e £eicbeHe Gou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Jj'ranco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeohngen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
De vorming van de vrouwe
lijke jeugd.
Niemand zal er blind voor zijn, dat wij
nu leven op een keerpunt der geschiedenis.
En 't is allerduidelijkst, dat op het verloop
der historie in de naaste toekomst van
grooten invloed zal zijn het levensgedrag
en cle activiteit der Christenen, der Katho
liekenHier is, in 'n paar woorden, ge
constateerd een feit van geweldige
beteekenis, waarin voor ons open ligt de
o n t z a g 1 ij k e verantwoordelijkheid van
de katholieken, die leven in dezen tijd.
In dezen grooten tijd zijn noodig
mannen en vrouwen, die weten wat zij
willen en de kracht bezitten om hun wil
om- te zetten in daden. Zulke katholieke
mannen en vrouwen moeten worden ge
vormd uit de jeugd van heden!
Onze aandacht viel dezer dagen op een
citaat uit de brochure „Te wapen tegen 't
bederf onzer dagen" van den bekenden
paedagoog fr. S. Rombouts, dat wij in ver
band met het bovenstaande hier willen
aanhalen
„De groote ramp in onze dagen is ïle
„scheiding van geloof en leven, zelf^
„onder katholieken die volstrekt niet
„tot de slechtste kunnen gerekend
„worden. Het geloof is voor hen geen
„levensleer, geen richtsnoer voor alle
„denken en doen, maar een bijkomstig-
„heid, weinig meer dan een toevalli-
,ge indeeling bij een bepaalde groep;
„ze voelen nauwelijks verschil tus-
„sohen zichzelf en de overigen, alleen
„dat zij eenige formaliteiten hebben
„te vervullen die niet gelden voor de
„rest. Wel nemen zij hun godsdiensti
ge pract ijken waar, maar het ge
schiedt uit sleur, als dingen die nu
„eenmaal op zekere tijden dienen ge
daan te worden. Religieuse waarheden
„spelen geen rol in hun gedachtenle-
„ven, tenzij bij zekere gelegenheden
„en onder bepaalde omstandigheden.
„Als ze zich schikken naar de duide
lijk uitgesproken verlangens der ker
kelijke Overheid, doen ze dat omdat
„ze er niet goedschiks aan ontkomen
„kunnen en dus zonder'innerlijke over
tuiging. Dat de Kerk met goddelijk
„gezag over deu£d en redelijkheid
„waakt, ervaren ze als een drukken-
„den last en trachten er zich zooveel
„mogelijk aan te onttrekken. God is
„voor hen practiscli weinig meer dan
„de politie-agent voor de straatjongen,
„te lastiger omdat ze voelen, niet aan
„Hem te kunnen ontkomen. Dat Hij
„de mensch geboden gaf en verplich
tingen oplegde, nemen ze Hem, al
„spreken ze het niet openlijk uit, in
„het diepst van huu hart kwalijk, en
„pogen dan ook, waar maar eenigszins
„kans is, met compromissen en auto
suggesties hun geweten te sussen.
„Telkens weer zinnen ze op midde-
„len, om tegelijk God en de Mammon
„te dienen of schakelen geloof en
„godsdienstigheid in hun dagelijksche
„doen totaal uit. God is hun geen
„Vader, geen Vriend, geen Weldoe-
„ner, maar een lastige dwarskijker en
„rechter, die eigenlijk maar het best
„deed, zioh niet met hen te be-
„moeien. Ze ondergaan de heele gods
dienst ten slott,e meer als een last
„dan als een lust en kunnen soms
„ongeloovigen benijden, die zich aan
„niets te storen hebben."
Zeker, er zijn wel heel wat „halve" ka
tholieken, die beter zijn, dan de hier ge
schetste. Maar ook die betere halfheid is
uit den boozeKatholieke karakters
zijn er noodig; daarom is de vorming van
de jeugd in héél onze katholieke actie het
voornaamste en belangrijkste!
In Leiden heeft de Graal de verzorging
van de katholieke vrouwelijke jeugd op
zich genomen, of liever is de Graal daar
mede belast geworden door den Bisschop.
Nu a.s. Zondag het gebouw van de Graal
aan de Hooigracht zal worden ingewijd
door den Bisschop zelf! nu willen wij
nóg 'ns wijzen op wat de vestiging van de
'•.•aal in onze stad beteekeut.
Door de Graal zal de vormijig van de
over héél de lijn, onder alle rangen
en st.. I-. ...1de beginselen
.an practisch beleid worden ter hand ge
nomen.
Aan dezen afbeid zullen zich geven d"
Vrouwen van Nazareth, die, staande mid
den in de wereld, zich van al 't wereldsche
hebben vrijgemaakt, om zich geheel te ge
ven aan den dienst van God in de verzor
ging der katholieke vrouwelijke jeugd.
En deze Vrouwen van Nazareth worden in
de vervulling van deze taak geholpen door
andere daartoe geschikte en bekwame da
mes.
De vestiging van de Graal in Leiden is
daarom voor katholiek Leiden een verblij
dend en verheugend feit om de groote
zegeningen die daaruit kunnen en we
mogen 't vertrouwen ook zullen voort
vloeien
Er is ook tot nu toe in onze stad voor
de katholieke vrouwelijke jeugd gewerkt
en véél gewerktWij denken aan de
meisjes-patronaten en dergelijke vereeni-
gingen; wij denken vóóral aan onze Zita-
vereeniging. Zoo wij dezen arbeid nu zou
den vergeten of zoo daarheen niet zou gaan
onze hartelijke waardeering, zou dit getui
gen van ondankbaarheid aan hen, die daar
voor hebben gegeven him geld, hun arbeid,
hun persoon, van ondankbaarheid ook je
gens God, die door bedoelde organisatie in
langen tijd zoo veel goeds aan katholiek
Leiden heeft geschonken. De erkenningen
waardeering van dezen arbeid der be
staande organisatie mogen niet worden
verdrongen door de vreugde over het feit,
dat a.s. Zondag onze hoogvereerde Bisschop
te Leiden zal inwijden een gebouw, waar
in de nieuwe organisatie voor de vrouwe
lijke jeugd, de Graal, zal worden de Cen
trale van een intense' activiteit voor de
vorming van katholieke jonge vrouwen en
meisjes een heerlijke en heilrijke katho
lieke beweging!
BELGIE
TUMULT IN DE BELGISCHE KAMER
Een oorverdoovend geschreeuw.
Het is gisteren in de Belgische Kamer bij de
behandeling der frontistische interpellatie naar
aanleiding van incidenten bij de jongste plech
tigheid te Dixmuiden vrij woest toegegaan. Het'
tumult brak los, toen de Kamerleden Vroome
en'de Jaeghere als hun oordeel te kennen ga
ven, dat deze plechtigheid het karakter droeg
van een anti-Belgische betooging. Nadat er van
verschillende zijden geruimen tijd oorverdoo
vend was geschreeuwd, slaagde minister Jan-
son er in, met een kalmeerende rede de ge-
moederne weer tot bedaren te brengen.
Na afhandeling van deze aangelegenheid gaf
een interpellatie van Ward Hermans over de
beweerde schending van verschillende bepalin
gen van het vredesverdrag door de regeering
aanleiding tot een nieuw incident. Met name
tegen den minister van Arbeid, Heyman, ging
de interpellant heftig te keer, waarbij de inter
rupties niet van de lucht waren. Het lid der
frontpartij Debacker moest, evenals Ward Her
mans zelf, tot de orde worden geroepen. Ook
deze schreeuwpartij liep echter met een sisser
af en na een rede van den minister van Buit
tenlandsche Zaken, Hymans, was ook deze
zaak afgedaan en het! incident gesloten.
DUITSCHLAND
VON BULOW'S BEELTENIS
„Een schande voor Duitschland".
In de begrotingscommissie van den Rijks
dag, waar gisteren werd beraadslaagd over de
begrooting van den Rijksdag, diende afgevaar
digde dr. Strattmann (chr. soc. arb. gem.) het
het merkwaardige voorstel in, de beeltenis van
den vroegeren rijkskanselier v. Bülow te ver
wijderen uit de rijksdagzaal, daar hij door de
publicatie van zijn „Erinnerungen" bewezen
heeft, zulk een kleingeestig karakter te hebben
gehad, dat men zich in het belang van Duitsch
land slechts kan schamen over zulk een rijks
kanselier.
Afgevaardigde Müller-Franken (socialist)
gaf Strattmann den raad, voor het beeld te
gaan staan, om het te bedekken. Spreker was
het in geen geval eens met de politiek van v.
Bülow, doch vond dit echter geen reden, om
zijn nagedachtenis, door de voorgestelde ver
wijdering van zijn beeltenis, te onteeren.
ENGELAND
DE SCHEURING IN DE LABOURPARTIJ
Manifest van Oswald Mosley.
Sir Oswald Mosley en zestien van zijn mede
standers hebben een manifest opgesteld, dat
wellicht tot een definitieve splitsing in de La-
bourpartij zal leiden.
In het manifest wordt voorgesteld, aan de
nationale crisis het hoofd te bieden door een
bescherming van de binnenlandsche markt, en
wel door een systeem van gecentraliseerde in
voeren, de mobilisatie der kapitaalsbronnen
ten behoeve van het herstel der industrie en
de vorming van een kleine commissie van
ministers zonder portefeuille, welker besluiten
alle overige ministers eveneens zouden binden.
Intusschen zijn opnieuw twee leden uit de
Labourpartij getreden, terwijl nog meer uittre
dingen worden verwacht.
SPANJE
TRANSPORTCONFLICT TE MADRID
Uitsluiting van chauffeurs.
Op vergaderingen van werkgevers in de
transportbedrijven is besloten tot een onmid
dellijke uitsluiting der transportarbeiders te
Madrid, daar de patroons de gevraagde loons
voorwaarden niet kunnen inwilligen. Door de
uitsluiting worden de taxi's en de bedrijven
vcor goederenvervoer per auto getroffen.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
verklaard, dat de regeering alle maatregelen
zal nemen om de levensmiddelenvoorziening te
verzekeren.
Uit Barcelona wordt gemeld, dat de Cata-
laansche leider kolonel Macia een bezoek
heeft gebracht aan politieke en andere gevan
genen, o.w. de syndicalistische leider Pres-
tana.
LITAUEN
DE TERREUR IN LITAUEN.
Invoering van het burgerlijk huwelijk,
in strijd met het concordaat.
De gouverneurs der verschillende bestuurs-
districten der Litausche republiek zijn onlangs
een voor een ten departemente van den mi
nister van binnenlandsche zaken ontboden, om
dezen bewindsman te antwoorden op zijn
vraag omtrent „de stemming des volks".
Ofschoon de meesten dezer districtsbestuur
ders hun oppersten chef den goeden raad ga
ven, den boog niet al te strak te spannen,
keerden ze naar huis terug met nieuwe ver
scherpte instructies op zak en de verzekering,
dat het schrikbewind op nieuwe middelen zint,
om de bisschoppen en katholieken murw te
slaan.
Als eerste maatregel is aangekondigd het
plan tot invoering van het burgerlijk huwelijk.
Dat 86 percent der bevolking katholiek is,
maakt voor de regeering geen bezwaar; even
min deert haar het feit, dat dit voornemen
in strijd is met de bepalingen van het concor
daat.
De bisschoppen hebben onmiddellijk den
aanval beantwoord met een gemeenschappelijk
herderlijk schrijven, waarin zij het katholiek
standpunt ten deze uiteen zetten.
Het nieuwe „offensief" der Litausche macht
hebbers heeft in heel het land een bittere stem
ming gewekt. De nationalisten voelen het en
om den pijnlijken indruk wat te verzwakken,
bewerken ze sinds eenige dagen de kerkgan
gers met blaadjes en manifesten, waarin be
toogd wordt, dat het burgerlijk huwelijk, zoo
als de Litausche regeerders het opvatten, ir
het belang der kerk isEn passant wordt
natuurlijk te verstaan gegeven, dat men
der zich over bisschoppen-actie en priester
protesten te bekommeren, de wet zal doorvoe
ren.
Het regent intussohen te Kowno protesten
tegen het regeeringsontwerp, De bewindvoer
ders zijn woedend over zooveel verzet en doen
in de pers en voor de microfoon den volke
kond, dat vreeselijke straffen hen zullen tref
fen, die het „staatsgezag met voeten treden".
Bijna dagelijks galmt de radio over het land,
„dat de bisschoppen hun eed van trouw aan
den staat geschonden hebben en dat dus de
bevolking zich wel moet wachten, de v
schriften van zulke herders te volgen".
De elf katholieke studenten zitten nog steeds
in de gevangenis; tegen verscheiden geestelij
ken worden processen ingespannen, de politi<
zit immers nog steeds in de ue kerken de
preeken te stenografeeren; publicatie van sym
pathie-betuigingen en brieven van buitenland-
sche katholieke studenten-vereenigingen is door
den censor verboden.
Bij gelegenheid van het Litausche onafhan-
kelijkheidsfeest, den 16den dezer, zijn door de
nationalistische regeering verschillende politie
ke gevangenen in vrijheid gesteld (ook commu
nisten), maar van de door de kerkvervolgers
in de gevangenis- geworpen Katholieken kwam
niemand voor amnestie in aanmerking.
Over de arrestatie van ex-minister dr. Kar-
velis. leider der katholieke actie is te zijner
tijd uitvoerig bericht. Men heeft de Kownosche
regeering herhaaldelijk, echter zonder resul
taat, naar de aanleiding dezer gevangenne
ming gevraagd.
De chef der crimineele politie heeft het toen
doen voorkomen, alsof dr. Karvelis, wegens
redevoeringen voor katholieke jeugdbonden ge
vangen genomen en naar het concentratiekamp
van Varniai verbannen wordt.
Dr. Karvelis heeft daarna een schrijven tot
overste Rusteika van de crimineele politie ge
richt, waarin hij verlangt, dat hem bekend ge
maakt worde, wanneer en door welke redevoe-
xngen hij zich tegenover den staat schuldig ge
maakt heeft.
Rusteika gaat in zijn antwoord op de eigen
lijke kwestie niet ir, maar stelt zich tevreden
met den algemeenen raad aan dr. Karvelis,
dat deze „politiek en katholiek geloof niet met
elkander verwisselen moet".
Daarop heeft dr. Karvelis een tweede schrij
ven tot Rusteika gericht, waarin hij verlangt
onmiddellijk voor het staatsgerecht gebracht te
worden en volgens de wet gevonnist te worden,
indien tegen hem beschuldigingen uitgebracht
zijn. Zonder grond mag men hem niet langer in
het concentratiekamp opsluiten, evenmin als
het recht had hem midden 'n den nacht
door sneeuwnatte straten van het eene politie
bureau naar het andere te sleepen.
Of dit verzet, hoewel rechtmatig, tegen
degenen, die over geweld te beschikken heb
ben iets zal uithalen? Tot dusver slijt de oud
minister en katholieken-leider nog steeds zijn
dagen in het concentratiekamp, waar hij en
zijn vrienden scherp worden bewaakt, tot zelfs
bij het mishooren des Zondags, wanneer 'n
twintigtal soldaten voor zijn algeheele afschei
ding van de rest der geloovigen zorgt....
Intusschen rommelt het in den lande. Het
vertrouwen in de regeering is geschokt.
Op de leiders der kerkvervolging schijnt de
niet te breken kracht der Katholieken indruk
te maken, sommigen willen terug, den strijd
mitigeeren, anderen eischen feller slagen.
Het heet, dat een viertal ministers reeds zijn
afgetreden, of met aftreden dreigt. De presi
dent Smetona, die, ofschoon zijn ambtsduur
lang verstreken is, eigenmachtig door-regeert,
en zijn zwager, de minister-president Tubelis,
zouden hopelooze pogingen doen, om hun wan
kele dictatuur te redden.
RUSLAND.
VERSNELDE ARBEID IN RUSLAND
Of anders minder eten.
Naar de „Osservatore" uit Warschau ver
neemt, heeft het Russische volkscommissariaat
van landbouw, in overleg met het volkscommis
sariaat van arbeid, dezer dagen een nieuw
reglement vastgesteld voor de arbeiders in de
collectieve landbouwbedrijven,, waarin nauw
keurig de termijnen worden aangegeven, waar
binnen zij het werk, dat hun wordt opgedra
gen, moeten gereed hebben.
Deze nieuwe regeling werd ingevoerd, om
dat zeer vele boeren, die op de collectieve
landbouwbedrijven werkzaam zijn, niet op tijd
met hun werk klaar zijn, of daaraan geen zorg
besteden.
In het nieuwe reglement wordt bepaald, dat
allen, die de hun toevertrouwde landerijen
niet met de grootst mogelijke zorg zullen be
bouwen, gestraft zullen worden met verminde
ring van hun levensmiddelenrantsoen.
Verder heeft het commissariaat van arbeid
een schrijven gericht aan de directies der fa
brieken, waarin aan deze vezrocht wordt, er
vcor te zorgen, dat het loon der arbeiders nooit
de officieel vastgestelde tarieven overschrijdt.
De fabrieksdirecties, die aan hun arbeiders
premies zullen toekennen, zullen, ook al is
deze premie verdiend, streng gestraft worden
en" uit hun ambt worden ontzet.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De terreur tegen de Katholieken in Li-
tauen.
In Zuid-Peru is een tegenregeering ge
vormd.
BINNENLAND.
Minister de Graaft over het Indische Re-
geeringsbeleid (1ste blad).
AMERIKA
TEGENREGEERING IN ZUID-PERU
GEVORMD.
Lima meldt anderzijds successen.
Over den toestand in Zuid-Peru worden te
genstrijdige berichten ontvangen. Gemeld
wordt, dat de opstandelingen in Zuid-Peru een
eigen regeering hebben gevormd, de „junta van
het zuiden", waarbij het garnizoen van Cuzco
zich heeft aangesloten. Anderzijds maakt de
regeering melding van successen. Het ministe
rie van Binnenlandsche Zaken te Lima be
richt, dat Mollendo de havenstad van Are-
quipa, in bezit, is van de regeeringstroepen er
dat de kruiser „Bolognesi" in de haven pa
trouilleert. Te Tacna worden troepen gereed-
gehouden om naar Arequipa op te rukken,
waar de toestand onveranderd is. De prefect
der provincie Apurimas heeft zijn trouw be
tuigd aan Sanchez Cerro. Ten einde het op
rukken van opstandelingen uit Cuzco te verhin
deren hebben regeeringsgetrouwe troepen een
aantal bruggen onbruikbaar gemaakt.
De. commandant van het opstandige garni
zoen te Arequipa heeft in een telegram aan
United Press met nadruk ontkend, dat de be
weging in verbinding staat met aanhangers van
Leguia, Hij noemde dit een list van Sanchez
Cerro om het land te misleiden. De leiders der
beweging koesteren volgens dit telegram geen
persoonlijke aspiraties, zij willen de regeering
toevertrouwd zien aan de beste burgerlijke ele
menten. Zuid-Peru zal den strijd tegen den dic
tator voortzetten.
Het gerucht gaat, dat Sanchez Cerro voorne
mens zou zijn met een delegatie per vliegtuig
naar Arequipa te ''ertrekken, ten einde te po
gen door onderhandelingen met de leiders van
den opstand tot een accoord te komen.
TWEEDE KAMER
DE INDISCHE BEGROOTING.
Voortgezet wordt de behandeling van
do Indische begrooting.
De heer Lingbeek (Herw Ger. St.)
wijst als oorzaken der veranderingen in
Indië aan den natuurlijken gang der din
gen en de propaganda, die naar sprekers
opvatting een noodlottig gevolg moet
hebben. Onhistorisch is het de voorstel
ling te wekken alsof onze vestiging in In
dië een misdaad zou zijn geweest. Dit te
beweren, beteekent deh loop der wereld
historie af te keuren en o.a. ook af te
keuren de vestiging der Romeinsehe be
schaving in deze lage landen, waardoor
het Christendom hier ingang kon vinden.
Spr' .dringt aan op uiterste zorg voor de
geestelijke en stoffelijke ontwikkeling dor
inlandsche bevolking en beveelt <n het
bijzonder steun der Evangelie-predilcing
aan, daarbij op den voorgrond stellende
dat de gebieden der protestantsohe en
katholieke zending gescheiden blijven, op
dat niet op plaatsen, waar het zaad nau
welijks wortel schiet, een ander met an
der zaad komt om hot werk te verstoren.
De heer De Visser (Comm.) protes
teert tegen dc behandeling van .le be
grooting in dit college van totaal onbe
voegden. Zij moest in een Indonesisisch
parlement behandeld worden, als- hoeda
nig spreker echter niet beschouwt het
schijn-parlement dat de Volksraad is.
Spr. dient drie moties in, een tou in
trekking van alle interneeringsbesluiten
en opheffing van het kamp aan cle boven-
Digoel; een tweede tot oogenblikkelijke
opheffing der exorbitante rechten en vrij
lating van alle politieke gevangeneDeen
derde tot het toelaten in Indië van elk
kamerlid, dat daarheen wil gaan voor
het instellen van een onderzoek. De mo
ties worden niet voldoende gesteund en
maken geen onderwerp van beraadsla
ging uit.
Mej. Westermann (Li'o.) betoogt,
dat heb onrechtvaardig is de vrouwen uit
te sluiten van het lidmaatschap van den
Volksraad.
De heer M o 11 e r (R. K.) is het niet
eens met hen. die aansturen op een zoo
spoedig mogelijke losmaking van de band
tussohen Nederland en Indus. Hoe kun
nen zij beoördeelen of deze losmaking in
het belang van de Indonesische bevolking
zal zijn? Het belang der bevolking moei
voorop staan en op het oogenblik is dat
heb best gewaarborgd onder Nederland-
soheh leiding.
Spr. vraagt aandacht voor de godsdien
stige minderheden, die dikwijls samen
vallen met ebhnologisohe minderheden en
bepleit doorvoering van de Zondagsvust.
Voorts wijst, spr., in veioand met <le
bevolkingsdichtheid op Java, op het be
lang der emigratie naar-de buitengewes
ten.
Mej. Groene weg (S.D.A.P.) dringt
evenals mej. Westermann aan op benoe
ming in den Volksraad van een Europee-
sohe en van een Inlandsche vrouw.
De heer Engels (R.K.) betoog;, dat.
de werkloosheid in Indië vooral voorkomt
op de groote ondernemingen, die kort
geleden nog 10, 20, 30 of 40 pet. dividend
uitkeerden en die nu de uit hun geboot-
teland gehaalde werkkrachten aan hun
lot overlaten.
Als restrictie van de rubberproductie
noodig is moet die dan ook niet in de
eerste plaats op de bevolkingsrubber wor-
