22ste Jaargang
WOENSDAG 25 FEBRUARI 1931
No. 6831
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e £eictoelve (Sou^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Eenvoud in schijn.
Wanneer iemand zijn meening of zijn
streven voordraagt of uiteenzet als de
meest eenvoudige en meest simpele Mak
ter wereld, dan heeft hij dikwijls daardoor
alleen reeds veel gewonnen, veel
ders en vrienden verworven, t Gebeurt, dat
mensohen met zooveel „overtuiging wta
kunnen vertellen, dat z,j het zélf gaan
gelooven!
Deze manier-van-doen verstaan de sa-
mensteller» van het dezer dagen versche
nen propagandablad van de afdeeling
Leiden der S. D. A. P„ waarover w,j gis
teren enkele opmerkingen hebben gemaakt
En het is daarom, dat wij er nog even iets
van willen zeggen.
Toegegeven wordt, dat het met de geld-
middelen der gemeente Leiden treurig is
SeMai.... er zijn toch nog wel middelen,
om aan geld te kernen! En het socialisti
sche propagandablad geeft deze aan:
lo Nieuwe belastingen invoeren, die op
de gegoeden drukken: verhooging opcen
ten vermogensbelasting, invoering belas
ting op bouwterreinen, wederinvoering
zakelijke belasting op het bedrijf.
2o. De gemeentelijke spaarpot (reserve
van 455.000) aanspreken.
30. In overleg met andere gemeenten
een krachtige actie beginnen, om bet nj
to noodzaken de gemeente te ^««de
„uit hun wanhopiger. finaneieelen .oe-
SUDnÜ, 'alles schijnt misschien heel mooi,
heel waar, omdat het zeo eenvoudig schijnt.
De eenvoud is het kenmerk van liet wa.
Maar niet de s e h ij n-eenvoud\
En deze is hier aanwezig.
De invoering van genoemde belastinge
zon als de S. D. A. P. haar zin kreeg, de
gemeente niet aan geld helpen om
dat daarmede, zoeals bij de behandeling
der gemeentebegrooting werd voorgesteld,
zon moeten gepaard gaan de afschaffing
van een andere belasting, die m e e r op
brengt, dan de drie genoemde nieuwe
belastingen te ramen, nl. de st^a'be\as'
tine - Nu zullen wij die straatbelasting
niet roemen, en hare feitelijke toepassing
in de practijk moet O. i., wat vele geval
len betreft, worden veroordeeld. Maar
daarover gaat het niet. Vast staat, dat, als
de S. D. A. P. bij de behandeling der ge-
meentebegrooting haar voorstellen inzake
belastingheffing had aangenomen gezien,
de gemeentelijke inkomsten zonden zijn
verminderd! En waarvandaan zou dan het
geld moeten zijn gehaald voor de huidige
sociale maatregelen, waarvoor diezelfde S.
D. A. P. verhooging van uitgaven voor
stelde! - Heel eenvoudig ook weer: m
de gemeentelijke spaarpot, de reserve. Di
is weer eenvoud voor wie zich aan den
schijn vergapen, want in werkelijk
heid zou van dien spaarpot, als hij ook
werd gebruikt, om er de betaling voor de
gewone uitgaven uit te halen, heel gauw
de bodem te zien zijn. En dan! Een
krachtige actie voeren hij het Eijkl
Dat Rijk, die reehtsche ministers, die
reehtsche meerderheid dat zijn de
schuldigen aan den „wanhopigen financiee
ls toestand", waarin de gemeenten ver-
koeren. Zóó schijnt het, omdat de S.
D A. P. te Leiden een „krachtige actie
wil voeren tegen de wet inzake de finan-
cieele regeling tusschen Rijk en Gemeen-
Un, maar de werkelijkheid is ook
hier weer anders, want die nieuwe wet -
waardoor de gemeenten verkecren in een
„wanhopigen financieelen toestand is tot
stand gekomen met volledige medewerking
en instemming der socialistische Kamer-
Wat door de leiders en voorlichters der
s D A P in bedoeld propagandablad
wordt voorgesteld als zoo heel eenvoudig
is het in werkelijkheid niet! Vandaar dat
de taak om de gemeente Leiden te b e-
s turen ook niet zoo gemakkelijk is, als
men zon veronderstellen, wanneer men
zulke critiek op het gemeentelijk beleid
oppervlakkig leest I
De begrafenis der slachtoffers van de MIJNRAMP IN NOTHBERG heeft Dins
dag plaats gehad, onder enorme belangstelling. De droeve stoet op weg door de
straten van het dorpje.
DUITSCHLAND
MISLUKTE AANSLAG OP HINDENBURG
Een onbekende het paleis binnengedrongen.
Gistermorgen om ongeveer half twaalf heeft
een onbekende man, die blijkbaar niet wel bij
het hoofd is, getracht een aanslag te plegen
op rijkspresident Hindenburg. Dat zijn opzet
mislukte, is alleen te danken aan het kordaat
optreden van een rechercheur, die er onder
eigen levensgevaar in slaagde den indringer te
ontwapenen.
Om 11.20 was de man het paleis van den
rijkspresident langs den keukeningang binnen
gekomen en had zich, zonder dat iemand het
bemerkte, naar de kamer van den rijkspresi
dent begeven. Hier werd hij aan de deur tegen
gehouden door een rechercheur, die hem vroeg,
wat hij wenschte. De man verklaarde, dat hij
den rijkspresident om ondersteuning wilde vra
gen, waarop de rechercheur hem antwoordde,
dat hij dan een schriftelijk verzoek moest in
dienen. „Daarvoor heb ik geen tijd meer", zei
de man, „want ik heb nog maar twee uur te
Op dit oogenblik hoorde men in de kamer
voetstappen, die de deur naderden. Denkende
dat Hindenburg kwam, trok de indringer een
revolver, die, naar later bleek, met scherp ge
laden was. De rechercheur wierp zich op den
man en sloeg hem de revolver uit de hand. Te
zamen met den chauffeur van den rijkspresi
dent, die op het lawaai van de worsteling toe
snelde, wist de rechercheur den indringer te
overmannen en in de boeien te slaan. De man
werd naar het hoofdbureau van politie ge
bracht en in verzekerdebewaring gesteld. Hij
weigert echter tot dusver hardnekkig, zijn naam
te noemen en op de vragen van de politie te
antwoorden.
Volgens een later telegram van het W. B.
zou de man Broil heeten, in 1902 in Opper-
Silezië geboren.
Broll heeft verklaard, dat de eene kogel,
waarmee zijn revolver geladen was, voor hem
zelf bestemd was geweest.
FRANKRIJK
VLOOT-ACCOORD BEREIKT
Tusschen Frankrijk en Engeland.
Reeds eenigen tijd werden op de Quai d'Or-
say te Parijs onderhandelingen gevoerd tus
schen Fransche en Engelsche gedelegeerden
inzake een vlootovereenkomst. Deze besprekin
gen hebben thans succes gehad. Naar gemeld
is tusschen Frankrijk en Engeland een princi
pieel accoord bereikt. De Engelsche minister
van Buitenlandsche Zaken, Henderson, en zijn
collega van Marine, Alexander, zijn gister
avond om 5.25 uur Parijs naar Rome vertrok
ken, om de goedkeuring van de Italiaansche
regeering te verkrijgen, aangezien uitdrukke
lijk gestipuleerd is, dat de overeenkomst
slechts van kracht wordt, als ook Italië zijn
goedkeuring eraan hecht.
In het officieele communiqué wordt gezegd,
dat de besprekingen in een vriendschappelij-
ken geest zijn gevoerd, doch dat het niet mo
gelijk is te zeggen,-in hoeverre vooruitgang is
bereikt, voordat de Italiaansche regeering ge
raadpleegd is. De regeering van de Vereenigde
Staten en Japan zijn op de hoogte gesteld.
Nadere bijzonderheden omtrent het bereikte
accoord zijn niet beschikbaar, daar het geheim
wordt gehouden tot na de Italiaansche reis.
De diplomatieke medewerker van Havas ver
neemt uit Engelsche bron, dat na afloop van
de lunch, die Briand ter eere van zijn Engel
sche collega's aanbood, de overeenkomst in
feite reeds was gereikt omtrent de voorwaar
den, waarop Frankrijk bereid is toe te treden
tot de Londensche vlootovereenkomst. Indien
de Engelsche ministers erin slagen tijdens hun
bezoek aan Rome eveneens een accoord tot
stand te brengen, zou het drie-partijenverdrag,
in 1930 te Londen gesloten tusschen Engeland,
de Vereenigde Staten van Amerika er Japan,
een vijfmogendhedenverdrag worden. In het
tegenovergestelde geval zou ook de thans be
reikte Engelsch-Fransch overeenstemming weer
op losse schroeven komen te staan, aangezien
Engeland tot nu toe heeft geweigerd dé ga
rantie-clausule te aanvaarden, die het Frank
rijk mogelijk maakt zijn vrijheid te hernemen,
indien Italië tot een grooteren vlootaanbouw
zou overgaan.
RUSLAND.
MOSKOU S TERREUR.
Toenemend verzet in de Oekraine.
Het sovjetorgaan „Komunist", dat te Char-
kow verschijnt, meldt tal van feiten, waaruit
blijkt, dat een anti-bolsjewistische beweging in
de Oekraine, den laatsten tijd opnieuw zich
baan breekt.
Uit bolsjewistische bron wordt vernomen,
dat in het dorp, Tsjiopowetske, de president
van den plaatselijken sovjet, Michailow, ge
dood is.
In Starokoranskie, werd het geheele deta
chement van agenten der gepoe vermoord tij
dens een kloppartij, die ontstond, toen de ge-
poe anti-godsdienstige maatregelen wilde ne
men.
In het district, Zinowiewsk, heeft de gepoe
een groote hoeveelheid vlugschriften in beslag
kunnen nemen, waarin de bevolking werd aan
gespoord geen belasting te betalen en het
graan niet af te leveren, omdat dit door de
sovjet naar het buitenland wordt vervoerd,
terwijl de Russische bevolking honger lijdt.
Ook in den Noordelijken Kaukasus breidt
zich de beweging der opstandelingen, naar de
„Komunist" meldt, steeds meer uit.
Zoo heeft in Dagestan een partij anti-com
munisten onder leiding van den bekenden na-
tionalistischen leider Junus Ogly, de plaatse
lijke sovjet-bureaux geterroriseerd.
Volgens een mededeeling van den „Molot"
(de hamer) heeft deze contra-revolutionnaire
beweging zoo'n geweldigen omvang aangeno
men, dat de anti-communisten een open brief
hebben gezonden aan het sovjetbestuur, waarin
verklaard wordt, dat iedere ambtenaar, die
door den sovjet gezonden wordt om de lande
rijen te collectiviseeren of de belastingen te
innen, gedood zal worden.
In 't begin van dezen maand heeft het cen
trale executieve comité van Dagestan ongeveer
zeventig ambtenaren uit de communistische
partij moeten zetten, daar dezen beslist weige
ren, zich naar de plaats van den opstand te
begeven, uit vrees van te worden gedood.
Uit het Zuiden komen den laatsten tijd der
gelijke berichten binnen. Zij wekken den in
druk, dat de 'situatie van het bolsjewistische
regime in de Oekraine precair is en dat een
algemeene opstand niet kan uitblijven.
BRITSCH-INDIE
FEL ARTIKEL VAN GANDHI.
Gandhi heeft zijn vredesonderhandelingen
een oogenblik onderbroken om een buitenge
woon militant artikel in zijn blad te publi-
ceeren, waarin hij zijn aanhangers aanspoort
den boycot van buitenlandsche weefsels met
alle kracht te handhaven. Dit is de groote
taak, waarvoor ons land staat, zegt Gandhi.
Hij stelt verder voor, dat de handelaren hun
voorraden aan buitenlandsche weefsels zullen
verbranden of verzegelen totdat Indië zelfbe
stuur zal hebben De handelaren zullen dan
aan de nieuwe regeering schadevergoeding
vragen.
Dit felle artikel van Gandhi op het oogen
blik, waarop de vredesonderhandelingen in een
beslissend stadium zijn gekomen, heeft het
optimisme ten aanzien van de resultaten der
besprekingen tusschen Lord Irwin en Gandhi
in groote mate doen afnemen.
ZUID-AMERIKA
TOESTAND IN PERU KRITIEK.
Rebellen rukten op
de hoofdstad.
Via Arequipa wordt gemeld, dat de revo
lutie in Peru zich ook tot de provincies Puno
en Cuzzo heeft uitgebreid.
Alle troepen in Zuid-Peru hebben zich thans
bij den opstand tegen de centrale regeering
aangesloten en rukken op naar Lima via Aya-
cucho. De strijd om de macht schijnt thans in
Peru in een kritiek stadium te zijn gekomen;
de junta acht zich echter voor het oogenblik
zeker van de hoofdstad en van Callao.
Overal waar de regeering de macht in han
den heeft wordt een buitengewoon strenge cen
suur gehandhaafd en er is een decreet uitge
vaardigd, waarbij de uitgeschreven algemeem
verkiezingen worden uitgesteld, terwijl in de
plaats daarvan de yorming wordt aangekon
digd van een voorloopige regeering. Cerro, de
vcorloopige president van Peru, heeft zijn i
didatuur voor de a.s. presidentsverkiezing in
getrokken.
Volgens mededeeling van een reiziger, die
gisteren per vliegtuig van Lima naar Guaya
quil is vertrokken, zijn bij den opstand
Vrijdag j.l. niet minder dan 200 personen ge
dood.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Vloot-accoord bereikt tusschen Frankrijk
en Engeland.
De politieke toestand in Peru.
BINNENLAND.
De behandeling van den moord aan den
Oostzeedijk te Rotterdam voor het Ge
rechtshof te s-Bosch. (Rechtszaken, 2de
blad en Laatste Berichten).
H00GE RAAD.
Mr. L. A. Nypels tot Raadsheer benoemd.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot Raads
heer van den Hoogen Raad mr. L. A. Ny
pels, advocaat en procureur te 's-Graven-
hage.
De nieuwbenoemde raadsheer in aen
Hoogen Raad mr. L. A. Nypels werd aen
29sten December 1888 te Maastricht ge
boren.
Hij studeerde in de rechten te Leiden,
waar hij in 1911 op stellingen promoveerde,
waarna hij zich in de residentie als advo
caat en procureur vestigde.
TWEEDE KAMER
INDISCHE BEGROOTING.
Voortgezet wordt de behandeling der
Indische begrooting.
De heer Feber (R.-K.) acht het nog
niet gewenscht thans reeds de algeheele
herziening van de Indische staatsregeling
op stapel te zetten, in de eerste plaats
omdat Indië in dezen tijd rust noodig
heeft en aan de herziening nadeelen zou
den kunnen verbonden zijn, die grooter zijn
dan de voordeelen, welke de heer van
Boetzelaer ervan schijnt te verwachten.
Voor den heer Cramer is er slechts één
conclusie mogelijk: los van Holland, nu!
het standpunt van den heer de Visser.
Voor spr. blijft waar, dat het terugdrin
gen van het Ned. gezag op korten termijn
zou be teekenen, dat „de zetel van het ge
zag ledig zou komen", dat de chaos in In
dië zou ontstaan. Spr. meent dan ook, dat
ons gezag in Indië nog langen tijd moet
worden gecontinueerd.
Wat de huiszoekingen betreft is spr. van
oordeel, dat de Regeering niet mag wach
ten met ingrijpen tot de grens der revolu
tie is bereikt. Onder geen beding mag het
gezag een indruk van slapheid maken.
Spr. dringt aan op bezuiniging, o.a. op
de standplaatstoelage en de classificatie
der ambtenaren aan boord van de mailboo
ten. Evenwicht tusschen de draagkracht
der bevolking en de totaliteit der ambte
naarssalarissen is een eisch van primair be
lang. Een reorganisatie van de organische
samenstelling der departementen moet
daaraan echter voorafgaan.
Het spreekt vanzelf, dat vitale belan
gen door de bezuiniging niet mogen wor
den aangetast.
De heer C o 1 ij n (A.-R.) is het eens met
den heer Cramer, dat de Koloniale vraag
stukken steeds moeilijker worden. Men kan
eöhter moeilijke zaken bespreken op een
wijze, die de moeilijkheden nog vergroo-
ten.
Spr. gelooft, dat de heer Cramer zich
daaraan schuldig heeft gemaakt. De heer
Cramer toch zeide zonder eenigen grond of
eenig bewijs aan te voeren, dat Nederland
een onderdrukkingspolitiek voert. Beter
ware het de bevolking aan te sporen tot
samenwerking. Spr. is van oordeel, dat hot
noodig is, volhardend te blijven werken
aan de geestelijke en stoffelijke ontwikke
ling der bevolking. Wanneer men, zooals
de heer Cramer, een uitkomst vaststelt,
sticht men verwarring. Men dient rustig
af te wachten wat de uitkomst der gevolg
de politiek zal zijn. Voor sprekers fractie,
is het doel, dat een steeds in autonomie
toenemend Ned. Indië deel zal blijven uit
maken van het Koninkrijk der Nederlan
den.
Spr. kan niet nalaten zijn teleurstelling
uit te spreken over den slakkengang der
bestuurshervorming en het te weinig reke
ning houden met ethnologische verschil
len.
De Indische schuld is niet overmatig
groot. Als men gedurende 2 a 3 jaar een
niet al te groot tekort moet dragen, is er
geen reden tot bijzondere ongerustheid.
Maar dan moet men ook een voorzichtige
financieele Apolitiek volgen. Zonder bezui
niging komt men er niet.
De Indische regeering doe geen onbera
den stappen, waarbij de ontwikkelingsmo
gelijkheden van Indië voorgoed zouden
zijn uitgesloten. Zij sture er op aan, zoo
snel mogelijk een sluitend budget te ve»-
krijgen met bezuiniging en temporiseering
van uitgaven. Zoodra een sluitend budget
is verkregen moet niet onmiddellijk met
milde hand van wal wórden gestokenin
tijden van voorspoed dient de financieele
politiek zóó te zijn, dat men bij daarop
volgende minder gunstige tijden niet on
middellijk met de handen in het haar zit.
Spr. bepleit bevordering van de Zondags
rust door de Regeering in haar eigen rrn-
dernemingen.
De heer Ter Laan (S.D.A.P.) betoogt,
dat de salarissen niet to sluitpost van de
begrooting mogen worden gemaakt.
De heer J o e k e s (V. D.) wijst er op,
dat in 1930 de ontvangsten der spoor- en
tramwegen op Java met 18 pet. zijn terug-
geloopen. Dit beschouwt hij als een goe
den graadmeter voor den economischen