22ste Jaargang
DINSDAG 10 FEBRUARI 1931
No. 6818
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e SéicbeHe (Bou/fccmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt
het dubbele van het tanef berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VAN HET VATICAAN
PROF. FERR INI'S DEUGD
GEHULDIGD.
Gansrijke plechtigheid ten Vaticane.
Zondagmorgen had in de Sala Ducala
ten Vaticane in tegenwoordigheid de-s Pau
sen de voorlezing plaats van het decreet
over de beoefening der deugden, door prof.
Contardo Ferrini, gestorven in 1902, in le
ven docent aan de universiteit te Pavia.
Het was een buitengewoon schitterende
plechtigheid, wijl daarbij tegenwoordig
waren alle professoren der Kath. Univer
siteit te Milaan met den rector-magnificus,
Pater Gemelli aan het hoofd.
De professoren waren in hun feesttoga
verschenen, terwijl ook verscheidene hon
derden studenten uit alle diocesen, waar
prof. Ferrini werkzaam was geweest, zoo-
als Milaan, Modena en Pavia, opgekomen
waren.
Verder was er een pelgrimsgroep uit Mi
laan, van verwanten van Ferrini en van
den Paus.
Voorts werden opgemerkt vele vertegen
woordigers van het bij den H. Stoel geac
crediteerde diplomatencorps, een bijzonder
groot aantal kerkelijke waardigheidsbe-
kleeders en talrijke met bijzondere toe
gangsbewijzen voorziene personen.
De Paus verscheen, begeleid door zijn
hofstoet, in de Sala Ducale en werd door
de studenten die met talrijke vaandels
aanwezig waren met gejuich begroet, waar
aan geen einde scheen te komen.
Nadat de H. Vader op den troon had
plaat-s genomen, las de secretaris van de
H. Congregatie der Riten, mgr. Garini, het
decreet voor, waarop Pater rector Gemelli
een huldigingstoespraak tot den Paus
voorlas.
In deze toespraak huldigde hij den H.
Vader als den bevorderaar van alle we
tenschap en inzonderheid als steun der
Kath. universiteit.
De Paus antwoordde met een lange rede,
waarin hij allereerst de deugden van prof.
Ferrini besprak, welke door diens groote
bescheidenheid in het verborgene bloei
den, en pas goed aan het licht kwamen
door het inleiden van het Zaligverklarings
proces.
De Paus schetste in welsprekende woor
den, hoe het den universiteiten, zoolang zij
met de Kerk in verbinding stonden, nooit
aan groote heiligen ontbrak, zooals Tho
mas van Aquine, Bonaventura, Franciscus
van Sa-les, Ignatius, Alfonsus van Liguon.
Maar ook later, toen, helaas, de eenheid
verloren ging, zijn er altijd weer heilig-
levende professoren voorgekomen, zooals
Alexander Volta, Toniolo en Ferrini, die
op bijzondere wijze een voorbeeld betee-
kenen, juist voor dezen tijd van vernieti
ging der geestelijke waarden.
Aan groote gevareil, ook voor de Katho
lieke geleerden, ontbreekt het niet. Maar
deze prof. Ferrini is een voorbeeld van het
zich onthouden van het kwade, evenals van
de beoefening van alle christelijke deugden.
Hij werkte steeds en wijdde zich aan
den moeilijksten webenscha-ppelijken arbeid
vooral bij het ontcijferen van antieke La-
tijnsche, Grieksche en Syrische teksten.
Hij onderrichtte de academische jeugd
op onvermoeide wijze en vereenigde zijn
werkzaamheid als leeraar met een voort
durend gebed.
De Paus gewaagde dan van zijn persoon
lijke herinneringen aan Ferrini en rele
veerde, hoe hij eens aan hetzelfde altaar
met hem bad.
Ferrini was een voortreffelijk redenaar,
een uitstekend gëleerde en rein en onbe
vlekt als een engel, hetgeen reeds uit zijn
helderen blik te lezen viel.
De Paus dankte God, dat zulk een voor
beeld voor onzen tijd juist van een univer
siteit kwam. Dit was niet alleen een glans
rijk iets voor Italië en de heele Katholieke
Kerk, maar voor de geheele menschheid.
Daarna gaf de H. Vader den aanwezigen
den apostolischen zegen.
DE PAUS NAAR DE ST. MARIA
MAGGIORE?
Bij gelegenheid van Ephese's eeuwfeest.
De „Prager Presse" weet te melden, dat
de H. Vader bij gelegenheid van de vie
ring van Ephese's eeuwfeest, in Mei a.s.,
voor de tweede maal het Vaticaansch
grondgebied zal verlaten.
Den eersten keer geschiedde zulks, zoo
als men weet, op 20 December 1929, toen
de H. Vader 's ochtends vroeg, in een ge
sloten auto naar de St. Jan van Lateranen
reed, om in de basiliek, waar Hij Zijn eer
ste H. Mis las, nu, ter gelegenheid van Zijn
gouden priesterjubilé, opnieuw de H. Of
ferande op te dragen.
In Mei a.s., bij gelegenheid van de vie
ring van het eeuwfeest van Ephese's oecu
menisch concilie, waar plechtig Maria's
Goddelijk moederschap geproclameerd
werd, zou de H. Vader zich naar de Santa
Maria Maggiore begeven, om er het H.
Misoffer op te dragen.
Wij laten intusschen dit bericht, waar
van we tot dusverre geenerlei bevestiging
ontvingen, voor rekening van bovenge
noemd Praagsch orgaan.
BELGIE
BELGIE'S FORTENBOUW.
Geen halveering van het crediet.
De Brusselsehe correspondent van do
„Msb." meldt:
Het officieuse persagentschap Bolg-a
zond Vrijdag een bericht van den volgen
den inhoud:
„In de zitting der speciale kamercom
missie, belast met het onderzoek der bui
tengewone begrooting werd heden mede-
deeling gedaan van een communiqué van
den minister van financiën, meldende dat
bet crediet van 300 millioen francs bestemd
voor de vestingwerken, tot 150 millioen is
gereduceerd.
De overige 150 millioen zullen worden
besteed aan openbare werken, waarmede
werkloozen zullen worden belast.
Het totaal der buitengewone begrooting,
welke nog andere veranderingen onder
ging, zal niet worden gewijzigd.
De commissie betuigde in beginsel haar
instemming met deze wijzigingen".
Tot zoover dit bericht, dat hier aanvau-
kelijk nogal sensatie maakte, doch spoe
dig daarna als een sisser afliep, omdat men
er dadelijk achter was, dat van een halvee
ring van het eerste crediet van 300 mil
lioen francs voor fortenbouw geen sprake
was, daar de 150 millioen, welke men thans
niet opedscht, dit jaar voor de uitvoering
der werken kon gemist worden, doch vol
gend jaar weer zou opgeëischt worden.
Het was dus maar een uitstel en heele-
maal geen halveering.
Groot was echter de verwondering, toen
hetzelfde officieuze agentschap Belga en
kele uren na zijn eerste bericht, een tegen
spraak van den minister van financien in
de wereld zond, luidende:
„In strijd met sommige berichten in de
pers, heeft de minister van financiën geen
mededeeling aan de financieele commissie
van de kamer gedaan over gebeurlijke wij
zigingen die aan de buitengewone bcgroo-
ting zouden toegebracht worden".
Thans worden d,eze officieele démenti's
van de zijde der regeering zelfs de Belgi
sche pers te machtig.
Onder het hoofdje: „Een uiterst zonder
linge logenstraffing", schrijft de R. K.
Standaard"
„Wij houden er aan, in tegenstrijd met
hoogersiaande bericht, krachtdadig te be
vestigen dat verschillende leden der regee
ring Donderdag en Vrijdag hebben mee
gedeeld wat ook werd gezegd door den heer
Houtart in de financieele commissie der
Kamer, n.l. dat slechts 150 millioen en niet
300 millioen franc-s zullen worden gebruikt
voor militaire uitgaven, van de buitenge
wone begrooting. Wij kunnen er aan toe
voegen, dat de andere 150 millioen voor
groote openbare werken ter bestrijding der
werkloosheid, zouden worden aangewend.
„Wij vragen", aldus de „Stand.": onder
welke omstandigheden wordt de minister
van financiën nu verplicht zichzelf tegen
te spreken? Wat is er gebeurd, dat giste
ren de minister Aran landsverdediging het
met 150 millioen moest doen en nu vandaag
weer 300 millioen behoudt voor de militaire
werken van dit jaar? Dit alles zal in ieder
geval aan Vlaamsche zijde nogmaals een
aanleiding zijn om met de strengste aan
dacht de inzichten inzake militaire werken
na te gaan".
Anderzijds schrijft de R. K. „Métropole"
uit Antwerpen: „Een démenti is een mooi
ding en de openbare lichamen blijven nooit
in gebreke, er dankbaar gebruik van te
maken. Het is eohter niet aan te nemen,
dat alle journalisten, die het eerste be
richt hadden vernomen, van Lotje getikt
zijn. Het zal echter niet lang duren, of wij
zullen weten waarom het geweer zoo dik
wijls van schouder wordt verwisseld".
Ook andere bladen spreken hun veront
waardiging uit over het systeem van of
ficieele leugens, dat men er hier op na
houdt, en dat wij eenige weken geleden op
frappante wijze aan de kaak hebben ge
steld, aan de hand van het fameuse demen
ti van land verdediging, dat via Buiten-
landsche Zaken doorhet ministerie
van spoorwegen over den fortenbouw en
de daarmede in verband staande credieten
werd gegeven. Dit -alles wijst er eens te
meer op, dat men uiterst voorzichtig moet
zijn, zoowel met de mededeelingen der Bel
gische regeering, als met haar démenti.
Jaspar aan de beterende hand.
Minister Jaspar, die sedert een dag of
veertien ziek lag aan een kwaadaardige
griep, is thans zoover hersteld, dat hij bij
zich aan huis een zitting van den minister
raad heeft bijgewoond.
Binnen enkele dagen zal hij zich naar
Zwitserland begeven voor velledig herstel.
BULGARIJE
POLITIEKE MOORD TE SOFIA.
Macedonische leider neergeschoten.
Goejoerkof, een bekend lid van de Mace
donische vrijheidsbeweging, is Zondag het
slachtoffer van een moordaanslag gewor
den. Twee mannen losten meer dan twin
tig revolverschoten op Goejoerkof, die on
middellijk een lijk was. De daders meldden
zich kort daarop bij de politie.
Goejoerkof is een der intieme vrienden
geweest van de Macedonischen leider Iwan
Michailof. Zijn dood beteekent een zwaren
slag voor de Macedonische vrijheidsbewe
ging.
AMERIKA
AMERIKA'S NIEUWE MARINE-
BEGROOTING.
Circa 36 millioen dollar lager.
De begrootings-commissie heeft thans
bij het Huis van Afgevaardigden het ont
werp der marine begrooting voor het aan
staande fiscale jaar ingediend. Het nieu
we ontwerp voorziet in credieten tot een
totaal van 344.342.000 dollar, hetgeen ver
geleken bij de vlootuitgaven in het thans
loopende begrootingsjaar een vermindering
met 36.310.000 dollar beteekent. Zooals
hieruit blijkt, heeft de commissie tot ingrij
pende bezuinigingen Tiesloten. 0.a. zullen
drie kruisers op grond der vlootovereen-
komst van Londen, benevens nog een vier
de kruiser buiten dienst worden gesteld.
Voorts wordt het vlootpersoneel van
84.700 tot 79.700 man verminderd.
De ontwerp-begrooting voorziet voor den
bouw van 10.000 tons kruisers slechts in
uitgaven tot een bedrag van 28.550.000 dol
lar tegen 49.965.000 dollar in het loopende
jaar.
Ten behoeve van de civiele luchtvaart
wordt 31.140.000 d-ollar toegestaan, hetgeen
1.180.000 dollar minder is dan in het loo
pende begrootingsjaar. Daarentegen zal
Iet zich over een periode van vijf jaar uit
strekkende plan voor de constructie van
1000 vliegtuigen het volgend jaar worden
voltooid.
EERLIJKHEID GEWENSCHT.
Debatteeren bij verschil van opinie kan
nuttig zijn. Au choc des opinions jaillit la
va-rité: Uit een botsing van meeningen
'komt de waarheid naar voren.
Maar eerste eisch, niet alleen van fat
soen, maar ook van eerlijkheid, daarbij
is, dat de meening van den tegenstander
niet per se moet worden misverstaan.
En hieraan bezondigt zich Het Volk,
als het schrijft:
„De baron Van Wijnbergen heeft de re
geering gevraagd of de nadere overweging
van de bij de behandeling der jongste jusli-
tiebegrooting zoowel schriftelijk als mon
deling gehouden gedachtenwisseling over
strafbaarstelling van godslastering, be
schouwd in verband met het sindsdien
voorgevallene, reeds tot een bepaalde con
clusie heeft geleid?
Men kan zich den gang van zaken dui
delijk voor oogen stellen. De baron, een
hartstochtelijk coalitievoorstander, had
behoefte aan een nieuw bindmiddel voor
de bij gebreke van dien uiteengevallen coa
litie. Hij lokte daartoe actie voor een wets
artikel tegen godslastering uit. Schreef er
over in de pers, redevoerde er over in de
Kamer. Niemand had van godslastering
veel bemerkt. «Was geen punt van aandacht.
Maar de baron had coalitielijm noodig. Dus
liet hij na het begrootingspraatje de „Tri
bune" nasnuffelen en een „actie" op touw
zetten. De adressen-machine werd in be
weging gebracht. En de minister van on
derwijs salueerde onderdanig en begon de
leeszalen alva-st te bestoken. De noodige
dosis verontwaardiging in de rechtsche
pers zal niet ontbreken. Dat hoort er bij.
Zoo wordt in Nederland rechtsche politiek
gemaakt. Doel: stevig verankerd sociaal
coa-litie-conservatisme".
Men kent de kwestie.
„De Tribune" publiceerde een meer dan
schandelijk, in erge mate godslasterend
artikel, waardoor het overgroote deel van
ons volk zich wel diep gegriefd moest
voelen.
Zóó godslasterend, dat de verontwaar
diging in de Christelijke en Katholieke
Pers en niet alleen in bladen van die
richting, want „De Vrijheid" was de eerste,
die verontwaardigd antwoordde tot
uiting kwam, reeds voordat Baron van
Wijnbergen „coalitielijm" zou hebben noo
dig gehad.
Integendeel! Baron van Wijnbergen, een
Katholiek in merg en been, uitte in de
Kamer daarover zijn eerlijke en heilige
verontwaardiging.
Deze eerlijke overtuiging van een prin
cipieel man, wordt nu door „Het Volk"
verdraaid en als strijdmiddel gebruikt te
gen een coalitie, die „Het Volk" met hand
en tand bestrijdt.
Is dit soms dè methode van „Het Volk"
als het gaat ter bereiking van een gesteld
doel, of ter bestrijding van een doel, dat
door een tegenstander wordt gedacht ge
steld te zijn?
En zou dan voor „Het Volk" het doel de
middelen heiligen?
Zelfs als dat middel bestaat in een op
zettelijk verkeerd voorstellen van eens an
ders daad?
De leuze, dat het doel de middelen zou
heiligen, wordt den Katholieken nog wel
eens een enkelen keer verweten, maar dit
is toch heelemaal niet naar onzen smaak 1
En „Het Volk", dat anders „De Tribu
ne" maar wit graag bestookt, neemt haar
nu met haar godslasteringen in bescher
ming.
Als het maar tegen de coalitie gaatl
Dan is blijkbaar alles geoorloofd!
EEN ANDERE FOUT IN HET
CADEAUX-STELSEL.
Dat ook en vooral in dezen tijd van eco
nomische ontwrichting de fabrikanten hun
best doen om hun bedrijf te doen floreeren
of minstens op peil te houden, is een ver
heugend verschijnsel.
Dat somtijds daarvoor wel eens middelen
worden gebruikt, die economisch gespro
ken het paard achter den wagen span
nen of die in hun gevolgen meer of min
der groot nadeel zijn voor menschen, die
een vak of bedrijf uitoefenen wij noe
men hier het oadeaux-stelsel kan te be
treuren zijn. Maar in zich kunnen die mid
delen dan nog niet slecht worden genoemd.
Maar wèl is dit het geval en dan la
ten wij een woord van protest hooren
als die middelen aldus worden aangewend,
dat zij in hun gevolgen zedelijk verkeerd
of immoreel zijn.
En dat is het geval met de bons, die
rookers van een zeker merk tabak, in de
pakjes worden aangeboden en waarop men,
behalve onschuldige cadeaux, ook boeken
ka-n verkrijgen, die op den Index staan of
daarop gestaan hebben, boeken dus, die
door de Kerk als gevaarlijk voor geloof of
zeden verboden zijn of verboden geweest
zijn.
Bij bedoeld tabaksmerk worden boeken
cadeau gegeven als werken van Victor Hu-
go en Alexander Dumas en het gevaar is
niet denkbeeldig, dat deze boeken, die al
leen door volwassen ontwikkelden zonder
gevaar kunnen worden gelezen, op deze
wijze in verkeerde handen zullen komeu.
De aanleiding tot dit stukje is een klacht
te dien opzichte van een katholiek onder
wijzer, die een der werken van Dumas, en
niet een van diens beste, in handen zag
van een zijner jongens, een boek, dat Va
der door het rooken van dien tabak in zijn
bezit had gekregen.
Dat het belang van den middenstand met
het geven van caudeaux door de fabrikan
ten niet wordt gediend, is onze vaste over
tuiging en zonder een welvarenden mid
denstand is geen economische welvaart
mogelijk.
Maar dat het-stelsel bovendien nog op
deze wijze wordt toegepast is erger, véél
erger.
Ca veant consul es 1
Dat de ouders waakzaam zijn!
Locomotieven-order naar Duitschland.
„Het Volk" meldt, dat bij insohrij<ving
voor de levering van twaalf locomotieven
ten behoeve van de Ned. Spoorwegen,
Werkspoor 'n vrij belangrijk bedrag hooger
was het blad hoorde 15 pet. dan een
Duitsche combinatie. Veel is toen gedaan
om althans zes machines hier te houden.
Talrijke besprekingen ziin de afgeloopen
week gehouden en het is bekend geworden,
dat de regeering heel ver wilde gaan, ook
de arbeiders en verder eveneens de Ned.
Spoorwegen, die iets wilden doen. Toch is
alles afgesprongen, omdat naar verluidt,
de directie van Werkspoor onder geen be
ding wilde, dat de regeering financieele
medewerking verleende.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Prof. Ferrini gehuldigd ten Vaticane.
De Amerikaansche marine-begrooting
dit jaar 30 millioen dollar lager.
De Pauselijke radio-toespraak. (Radio
2e blad).
BINNENLAND.
De stemming voor de verkiezing der
Prov. Staten zal in Zuid-Holland plaats
hebben op 22 April. (Binn., 1ste blad).
De officieuse uitslag der stemming voor
de candidatenlijst der Prov. Staten. (Binn.,
lste blad).
Verklaring van het Doorluchtig Episco
paat met betrekking tot de Kerkelijke Li
turgie. (Kerkn., 2de blad).
De oud-tooneelspeler Jan C. de Vos
overleden. (Lett, en Kunst, 2de blad).
DE LEIDSCHE GYMNASIUM-RECTOR
EN DE LEERLING-CONGRESSEN.
Een ambtsbroeder die het niet met hem
eens is.
Naar aanleiding van liet in ons blad ge
publiceerde rondschrijven van den Rector
van het Leidsche gymnasium aangaande
gymnasiasten-congressen, schrijft d<r. M.
Engere, rector van het gymnasium te
Zwolle, het volgende:
Wanneer men kinderen alleen werk laat
verriohten, dan zal men in het algemeen
kinderwerk tot stand zien komen. Wanneer
de Rector van het Leidsch gymnasium des
tijds niet een afwijzend standpunt had in
genomen ten opzichte van het te Leiden
te houden congres, maar de zaak in eigen
band had genomen, dan zoude het laatste
congres waarschijnlijk een hem meer tevre
den stellend verloop hebben gehad. Ik
spreek hier uit ervaring: het in het vori
ge jaar te Zwolle gehouden congros, aan
welks voorbereiding ik een werkzaam aan
deel heb genomen en dat ik haast van be
gin tot eind heb bijgewoond, had niet al
leen een ordelijk verloop, zoodat er niet
de minste wanklank is gehoord, maar deed
ook nuttig voorbereidend werk en ik kan
mijn Leidsche collega de meest absolute
verzekering geven, dat noch de belangen
van het Zwolsche gymnasium daaronder
hebben geleden, noch de goede en eenvou
dige geest, die er onder de ówolsche gym
nasiasten heerscht, ook inaar aet minste
is geschaad. Deze mededeeling moge dan
meteen gelden als het protest van een be
langstellend ooggetuige tegen de wijze,
waarop in het rondschrijven over het te
Zwolle gehouden congres wordt gesproken.
In tegenstelling met mijn Leidsche col
lega ben ik van meening, dat jaarlijksche
bijeenkomsten van de oudere gymnasiasten
van verschillende gymnasia, mits goed voor
bereid en goed geleid, ecu hoogst nuttig
effect kunnen hebben in de opvoeding van
den aanstaanden student. Hot treden uit
het eigen beperkte kringetje en het ge
meenschappelijk aanvaarden van een taak,
die buiten het gewone scuoolleven valt en
ligt in de lijn van de eischen, die naast de
eigenlijke studie aan studenten worden ge
steld, zullen maken, dat de oud-eymna-
siast beter voorbereid in de voor hem on
bekende gemeensohap kooit en zoowel daar
als later in de maatschappij gemakkelijker
den strijd om het bestaan kan voeren. Dat
de Nederlandsche Gymnasiasten Federatie
nog op zoo weinig resultaat kau wijzen en
dat zij bij het zoeken van haar weg inder
daad herhaaldelijk is uitgegleden, vindt
zijn oorzaak, naar mijn overtuiging, in het
feit, dat zij tot nu ongeveer aan zich zen'
was overgelaten. Daarom was het een ver
blijdend verschijnsel, dat kort geleden de
Inspecteur der Gymnasia, dr. 0. J. Vinke-
steijn, de hoogleeraren Casimir, toen nog
Rector van het Nederlansche Lyceum,
C'ohen, oud-conrcctor aan dezelfde inrich
ting, en Van der Leeuw, uitgaande van de
beginselen, die boven slechts met een enkel
woord konden worden aangeduid, zich be
reid verklaarden met schrijver dezes zitting
te nemen in een commissie van Advies voor
de N. G. F.
De congressen van gymnasiasten zullen
waarschijnlijk onder den een of anderen
vorm blijven plaats vinden. Aan ons, rec
toren en leeraren der gymnasia en lycea,
zal het liggen, of ze zullen ontaarden, dan
wel zioh ontwikkelen in de lijn, welke de
Commissie van Advies zich heeft voorge
steld.
Adres R.-K. Fabrieksarbeidershond.
Het Hoofdbestuur van den R.-^. Fa
brieksarbeidersbond heeft aoó met een
schrijven tot deu Minister van Arbeid ge
wend, in welk adres verzocht wordt de uit
keeringsduur aan alle werklooze leden me
36 dagen te verlengen.