22ste Jaargang
MAANDAG 9 FEBRUARI 1931
No. 6817
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE OMGEVING
3)e £<2idócive
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeclingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
DU1TSCHLAND
FRANSCH CREDIET VOOR
DU ITSCHLAND.
Van welingelichte zijde wordt vernomen,
dat de overeenkomst over het verleenen
van crediet van 130 millioen mark voor de
Rijksspoorwegn en de Rijksverzekerings
bank door een Fransche bankiersgroep de
finitief is tot stand gekomen.
BRUNINGS ZEGE IN DEN
RIJKSDAG
Fiasco der extremisten.
De overwinning, die het kabinet-Brüning
Zaterdag in den Rijksdag heeft behaald
(verwerping van de nationaal-socialistische
en communistische moties van wantrouwen
met 292 legen 221 stemmen en 13 onthou
dingen, alsmede van het nationaal-socialis
tische voorstel tot Rijksdag-ontbinding met
319 tegen 207 stemmen, terwijl ook de ove
rige moties tegen de regeering met een
flinke meerderheid werden verworpen), was
algemeen verwacht. Terwijl men bij vorige
hervattingen van de Rijksdagdebatten tel
kens in Duitschland en daarbuiten een
groote nervositeit kon waarnemen, was het
dezen keer in parlementaire kringen alge
meen bekend, dat dezelfde coalitie, die het
kabinet-Brüning in December over alle
moeilijkheden had heengeholpen, bijeen zou
blijven om aanvallen op de regeering af te
weren.
Duidelijk treedt aan het licht, schrijft de
„Tel.", dat de positie van het kabinet-Brü-
ning zich in den loop van de laatste maan
den aanzienlijk heeft versterkt. Uit de door
geen enkelen band bijeengehouden reeks
van groepen en groepjes groeit langzaam
een vaste meerderheid, waarmede gema
noeuvreerd kan worden.
Het eerste gevolg van dezen nieuwen toe
stand is een zinkend prestige der oppositie
groepen. Toen onmiddellijk na de verkie
zingen de 107 nationaaj-sociülisten en de
77 communisten den Rijksdag binnenrukten
en men feitelijk ook de 41 Duitsch-natio-
nalen tot de tegenstanders van een gema
tigd bewind moest rekenen, zag het er uit,
alsof het kabinet Brüning door de minste
of geringste kleinigheid ten val kon wor
den gebracht. Sedertdien is van de natio
nalisten geen enkel verstandig woord of
bruikbaar voorstel gekomen. De onmoge
lijkheid om met hen te regeeren is met den
dag duidelijker geworden. Daar tegelijker
tijd het kabinet Brüning vele doeltreffende
maatregelen heeft genomen, zonder ophou
den, zwijgend, maar hard heeft gewerkt en
daar in het bijzonder bij de jongste Volken
bondsdebatten te Genève de Duitsche re
geering een beter figuur kon maken dan
sedert lang het geval was geweest, heeft
het lukraak gevormde kabinet zich een
moreel aanzien weten te verwerven, dat
zwaar op de oppositie drukt.
De nationaal-socialisten spelen in dezen
Rijksdag geen andere rol dan sedert jaren
de communisten dat hebben gedaan. Zij
maken spektakel, putten zich uit in agita
tie, maar niemand stoort er zich aan.
FRANKRIJK
WEER EEN BANKSCHANDAAL
TE PARIJS.
Charles de la Grille en Edouard Daton.v,
resp. directeur en administrateur van de
Banque de Guyenne et Rouergue, te Parijs,
zijn onder beschuldiging van oplichterij ge
arresteerd. De aanklachten tegen hen zijn
ingediend door den nationalen bond van
tabakshandelaars, die voor een millioen
aan obligaties aan genoemde bank had ver
strekt ten einde deze onder het publiek te
plaatsen. De bank benutte deze obligaties
echter voor haar eiven doeleinden. De in
stelling, welke talrijke filialen in de pro
vincie heeft, vooral in Midden-Frankrijk
zou ongedekte passiva hebben tot een be
drag van 120 millioen.
PORTUGAL
STAKING OP MADEIRA.
Dooden en gewonden.
Een V. O.-bericht meldt, dat er op Ma
deira een algemeene staking is uitgebro
ken als protest tegen de nieuwe meel- en
tarwewetgeving der Portugeesche regee
ring. Alle zaken zijn gesloten en alle ver
keer, zoowel te water als te land, is stop
gezet.
De staking heeft reeds tot ernstige on
lusten geleid.
Naar uit Funchal wordt gemeld, zijn bij
botsingen tusschen stakers en politie ver
scheiden personen gedood of gewond. Bo
vendien werd belangrijke materieele schade
a-angericht.
BULGARIJE
POLITIEKE MOORD TE SOFIA.
Macedonisch leider neergeschoten.
Goejoerkof, een bekend lid van de Mace
donische vrijheidsbeweging, is gisteren het
slachtoffer van een moordaanslag gewor
den. Twee mannen losten meer dan twintig
revolverschoten op Goejoerkof, die onmid
dellijk een lijk was. De daders meldden zich
kort daarop bij de politie.
Goejoerkof is een der intieme vrienden
geweest van den Macedonisohen leider
Iwan Michailof. Zijn dood beteekent een
zwaren slag voor de Macedonische vrij
heidsbeweging.
AMERIKA
STAAT VAN BELEG OP CUBA
OPNIEUW VERLENGD.
Weder branden op suikerrietvelden.
Uit Havana wordt gemeld, dat de re
geering het decreet, inhoudende een schor
sing van de constitutioneele rechten met
90 dagen heeft verlengd. De hoogeschoien
blijven voor de rest van het schooljaar ge
sloten; als reden hiervan wordt opgege
ven, dat het plaatsen zijn van gisting.
De branden op de suikerrietvelden du
ren voort. Zaterdagnacht is een hoeveel
heid van 750.000 pond vernield. De politie
heeft drie bommen in fabrieken ontdekt,
waarvan de eigenaars Amerikanen waren.
Twaalf personen werden gearresteerd. De
autoriteiten zien de schuldigen in de com
munisten, die willen trachten interventie
der Ver. Staten te forceeren.
GRIEKENLAND
DE STRIJD TEGEN DE KATHOLIEKEN
IN GRIEKENLAND.
Een K. W. P .-bericht uit Athene meldt:
Ondanks de schoone vrijheidsleuzen,
gaat de Griekscne regeering onvermoeid
voort met uitzonderingsbepalingen in het
leven te roepen en maatregelen te nemen
tegen de Katholieken.
Bij rechterlijk vonnis zijn de met Rome
geünieerde Katholieken tot ketters ver
klaard.
't Is natuurlijk vanzelfsprekend, dat de
katholieken hiertegen in hooger beroep
kwamen maar het gerechtshof bevestigde
in eerste instantie het vonnis van de recht
bank van 15 November 1930.
Heb gerechtshof deed deze uitspraak
zuiver theologische beweegredenen, in ver
band met het „Filioque", de leer over het
vagevuur, de ongedeesemde brooden enz.
De geünieerde Katholieken zullen in
ieder geval deze zaak nog voor den hoogeu
raad op den Areopaag brengen.
Bovendien hebben de politieautoriteiten
op bevel van den minister van onderwijs
en eeredienst en met goedkeuring van den
minister van binnenlandsche zaken aan de
geünieerde Katholieken verzocht om hun
liturgische gewaden te veranderen en de
H. Mis te celebreeren in de Latijnsch taal
en volgens den Westerschen ritus.
Een priester, die dit bevel niet was na
gekomen, is reeds gearresteerd en in de
gevangenis gezet.
Men meldt ons nog uit Rome:
De bisschop der geünieerde Grieken,
Mgr. Calavassy, heeft geprotesteerd tegen
het verbod op het dragen van bepaalde
geestelijke gewaden door Katholieke
geestelijken. Hij motiveerde dit protest
met de bepalingen, die in het verdrag van
Sèvres en Lausanne werden opgenomen en
volgens welke de vrijheid op godsdienstig
gebied volkomen gewaarborgd wordt. Bo
vendien wordt deze vrijheid door de Griek-
sche grondwet zelf gewaarborgd.
Sinds het protocol van Londen van 1830
genoot dan ook in het bizonder de Ka
tholieke godsdienst de volste vrijheid. Ook
heeft Venizelos nog kort geleden tijdens
zijn verblijf in Rome de uitdrukkelijke ver
klaring afgelegd, dat alle Katholieke
Grieken op godsdienstig gebied, volkomen
vrij zijn.
Ondanks deze verklaring werd echter
einde Januari een geünieerde raonmk, die
de H. Mis in Oostersch misgewaad opdroeg,
door een politieman gearresteerd. Deze
priester moest zelfs voor de rechtbank ver
schijnen en werd zoolang in hechtenis ge
houden totdat de rechtbank een uitspraak
in deze kwestie had gedaan.
Naar men verneemt, is de eigenlijke drij
ver van deze beweging de Grieksche me
tropoliet Chrysostomos, die den minister
van eeredienst, Papandreus, wil dwingen,
aan de geünieerde geestelijkheid te ver
bieden, om het oude Oostersche gewaad te
dragen.
Zooals van zelf spreekt, is men hierover
te Athene in Katholieke kringen ten zeer
ste ontstemd en zal men zich binnenkort
wel tot Rome wenden om hulp.
HILLEG0M.
Jaarfeesten Volksbond.
Vrijdagavond was de laatste van de vijf
feestavonden welke dit jaar de R.-K. Volks
bond voor zijn leden had georganiseerd.
Kon andere jaren met drie avonden vol
staan worden, omdat toen het feest in de
groote zaal van café „Flora" gegeven werd,
dit jaar waren 5 avonden noodig, eerstens
omdat de zaal van hotel Sistermans klei
ner is en vervolgens omdat het aantal le
den van den Bond zioh gelukkig steeds nog
uitbreidde. Was men andere jaren steeds vol
lof over de medewerking van de Rederij
kerskamer Alberdinck Thijm, dit jaar was
de lof niet minder groot, nu door de eigen
tooneelclub van den Bond voor het eerst
de feestavonden verzorgd werden, geza
menlijk met de nieuwe Harmonievereeni-
ging „Crescendo".
Eiken avond opende de voorzitter de
heer C. Seijsener met een kort woord, ter
wijl den tweeden avond een mooie zake
lijke causerie gehouden werd door den heer
B. N. Loerakker, waarbij spr. vooral wees
op de noodzakelijkheid, dat de jeugd zich
steeds practisch voor het mooie Roomsche
organisatieleven zal moeten geven, om deze
in stijgende lijn te doen houden.
Alvorens met tooneelspel begonnen werd
speelde op voortreffelijke wijze de harmo
nie „Aan U, o Koning der Eeuwen", ge
volgd door een vroolijke marsch, die dade
lijk de zeer talrijke bezoekers in feest
stemming bracht. Buitengewoon spontaan
was het applaus, waarmede deze eerste
nummers van Crescendo beloond werden.
Vervolgens kwam aan het woord de too
neelclub „Willen is Kunnen" met het prach
tige tooneelwerk van G. Nielen „De Mexi-
caansche Zilvermijn" in drie bedrijven. Het
spel, wat door deze jeugdige tooneelclub
geleverd werd, was af en getuigde in alle
opzichten van ernstige studie en zeer goe
de leiding, waarvoor den regisseur, den
heer G. Bakker een woord van lof toe
komt.
Alle medewerkenden hebben uit hun rol
gehaald wat er uit te halen was, terwijl de
verzorginb van décor en grime er toe bij
droeg om het geheel tot 't onverbeterlijke
te brengen. Aan alle spelers komt hulde
toe voor hun mooie spel, doch zonder van
de andere iets af te doen, meenen wij een
extra woord van lof voor den vertolker van
Berthus Riem, als hoofdpersoon, niet te
mogen weerhouden.
Na de pauze volgde wederom 3 mooie
nummers van „Crescendo". Wij stonden in
derdaad verbaasd over de prestaties van
deze vereeniging. Dit werk, voltooid in een
zoo'n korten tijd, verdient alle eerbied en
lof en wij spreken zeker namens alle leden
van den Bond, als wij den directeur, den
heer Dame, hartelijk „proficiat" toeroe
pen.
Dan volgde nog een in alle opzichten
uitstekend gespeelde klucht in één bedrijf
„Hij is Zenuwachtig". Ook hier was alles
af. Is het in vele andere gevallen wel eens
zoo, dat de klucht maar „toegift" is, hier
was dit niet het geval hetgeen aan goede
studie en leiding te danken is. Ook hier
geldt, zonder de anderen tekort te doen,
een extra woord van lof voor den vertolker
van den hoofdpersoon, den rentenier Groen-
meijer.
Verschillende avonden werden bijge
woond door de eerw. geestelijkheid, zoodat
alle geestelijken van beide parochies hun
medeleven met one mooie sociale organisa
ties, toonden. Ook onze burgemeester, de
heer mr. Pont en de gemeente-secretaris,
mr. Sens, toonden Vrijdagvond hunne be
langstelling door hun tegenwoordigheid. De
burgemeester was vol lof over het door mu
ziek- en tooneelclub gepresteerde.
In de pauze maakte de voorzitter, de
heer Seijsenaar van de gelegenheid gebruik
den burgemeester en den secretaris harte
lijk dank te zeggen voor hun tegenwoordig
heid. Doet het ons goed, aldus de voorzit
ter, het medeleven van onze geestelijkheid
te zien> niet minder aangenaam doet het
ons aan ook de belangstelling te mogen on
dervinden van burgemeester en secretaris.
Door een hartelijk applaus gaven de tal
rijke aanwezigen blijken van instemming
met de woorden van den voorzitter.
Aan het einde van den avond sprak de
voorzitter nog woorden van dank tot fcoo-
nelisten en muzikanten, mede namens do
geestelijkheid en burgemeester en secreta
ris, woorden van lof sprak hij tot regisseur
en directeur van tooneel en harmonie. Gaar
ne sluiten wij ons bij de woorden van den
voorzitter aan. Wij willen onzen dank uit
breiden tot het bestuur van den Bond
van wie eveneens voor het welslagen van
dezen avonden veel opoffering gevraagd is.
Wij hopen, doch twijfelen niet of alle le
den van den Bond met hunne dames zul
len met tevredenheid op deze avonden te
rug zien, moge zij er mede toe hebben bij
gedragen groei en bloei van onze Room
sche vak- en standsorganisatie te verster
ken.
De tussohenpoozen werden verzorgd door
mooi piano- en vioolspel van mej. v. d.
Meer en den heer P. Beukers.
Werkloozen. Als werkzoekenden staan
alhier ingeschreven 186 arbeidskrachten,
n.l. 1 bakker, 1 schilder, 1 grondwerker, 2
betonwerkers, 3 metselaars, 1 timmerman
(halfwas), 9 timmerlieden, 10 opperlieden,
157 land- en tuinbouwarbeiders.
Werkloozencommissie. Tot voorzitter
dezer commissie is benoemd de heer De
Vreugd, plaatsvervanger wethouder Klaver.
Personalia. Tot correspondent van do
Arbeidsbemiddeling is in de plaats van den
heer J. Breedveld de heer J. B. Verhaar
benoemd.
Jubileum. Zaterdag herdacht de heer
W. H. G. Deen zijn 40-jarig jubileum bij de
N.Z H. Het was voor den jubilaris een bij
zondere dag. In den morgen werd hij op het
kantoor toegesproen door de directie en
zijn collega's hebben gezorgd voor een
bloemenhulde. Het souvenir van het Jubi
leumfonds der N.Z.H. zal in de daarvoor
bestemde speciale bijeenkomst in het na
jaar worden uitgereikt. Ook van de zijde
der passagiers mocht de jubilaris blijken
van belangstelling ontvangen.
LISSE.
Liefdadigheidspreek van Mgr. Bouter.
Zaterdagavond arriveerde Z.D.H. W.
Bouter, Bisschop van Nellore, de jongste
Nederlandsche Bisschop. Zondagmorgen ce
lebreerde Z.D.H. een H. Mis, geassisteerd
door twee eerw. heeren Geestelijken. Onder
iedere H. Mis hield Z.D.H, een liefdadig
heidspreek voor zijn gebied. De opbrengst
bedroeg 625.27. Hieruit blijkt wederom de
offervaardigheid van de Lisser Katholieken.
Des avonds om half zeven celebreerde
Z.D.H. een Pontificaal Lof, waaronder een
dankwoord werd gesproken tot de mildda
dige Lisser Katholieken. Maandagmorgen
vertrok Z.D.H. naar Engeland.
Ondersteuningsfonds bij ziekte. Zater
dagavond vergaderden de Ver. Ondersteu
ningsfonds bij Ziekte in de bovenhaal van
het Hotel „Do Witte Zwaan". De voorzitter,
de heer L. Onderwater, opende deze bijeen
komst met een woord van welkom tot de
aanwezigen, en voegde den wensoh er aan
toe, dat 1931 voor ons moge wezen een ge
zegend jaar. De notulen werden voorgele
zen en onveranderd goedgekeurd. Aan de
orde is Rekening en Verantwoording van
den Penningmeester. Tegenover een ont
vangst van 4526.99 viel een uitgave te boe
ken van 3961.22, a-lzoo een voordeelig sal
do van 565.77. Het totaal der Kas be
draagt thans 7491.29. De Voorzitter bracht
de penningmeester een woord van dank over
zijn nauwkeurig beheer. Vervolgens had de
Bestuursverkiezing plaats van drie Be
stuursleden, n.l. de heeren L. van Grieken,
L. Kapsteijn en J. H. v. Bruggen. Laatst
genoemde stelt zich niet meer herkiesbaar,
waarvoor een candddaat naar voren werd
gebracht, n.l. de heer Abr. Book. Beide
eerstgenoemde werden herkozen, terwijl de
heer Boot als nieuw Bestuurslid werd geko
zen, die zijn benoeming aannam en de ver
gadering dankte voor het vertrouwen in
hem gesteld. Medegedeeld werd, dat de
uitkeering wederom 1.20 per dag zal be
dragen en bij geboorten 10.Van de
Rondvraag werd weinig gebruik gemaakt.
De heer Onderwater dankte den heer v.
Bruggen voor zijn werk, wat hij als Be-
sturslid gedurende 30 jaren heeft gedaan,
waarna deze vergadering met een woord
van dank door den Voorzitter werd geslo
ten. De heer Th. Kortekaas had nog een
aardig gedichtje gemaakt, waarvoor hem
een dankbaar applaus ten deel viel.
Verkeersstremming door de gladheid.
Door de ijzel was het verkeer met auto's
bijna geheel stilgelegd. Een enkele waag
hals zeulde over de glibberige wegende
meesten gaven de moed spoedig op. Een
Brockway-bus die het tot Lisse had weten
te brengen, kwam bij de tuinbouwschool te
slippen en versperde daar geruimen tijd de
tramrails, waardoor de tram groote ver
traging ondervond. Het verkeer met auto-
bussn bleek ondoenlijk eerst tegen 11 uur
kwam een verbinding per bus met Leiden
tot stand.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het fiasco der extremisten in den Duit-
schcn Rijksdag.
De strijd tegen de Katholieken in Grie
kenland.
Koude en slecht weer in verschillende
streken van Europa. (Buitenl. Berichten,
2e blad).
BINNENLAND.
De stemmingen voor de Provinciale Sta
ten. (Binnenl. 1ste blad).
Vorhooging van den accijns op sigaretten.
(Binnenl. 2de blad).
De Leidsche Ziekenhuis-affaire. (Binnenl.
2de bla-d).
Vollenhover visschers in het ijs beknelt!.
(Gem. Ber. 3de blad).
Raadselachtige ontploffing te IJmuiden.
(Gem. Ber. 3de blad).
Transformator te Apeldoorn ontploft.
(Gem. Ber. 3de blad).
Van Belle winnaar van het Europeesch
biljari-tournooi. (Spurt 3de blad).
De Europeesche schaatskampioenschap
pen te Stockholm. (Sport 3de blad).
De 356ste verjaardag der Leidsche Hoo-
geschool (2de blad).
Bezoek van Prinses Juliana aan da
Leidsche Universiteit. (2de blad).
De opening der historisch academische
tentoonstelling. (2de blad).
DE KWAKEL.
Veroordeeld. De veehouder v. O. al
hier is veroordeeld voor 5U0 boete subs.
14 dagen hechtenis wegens te veel water in
de melk Geconstateerd werd 27 pet. water.
ROELOFARENDSVEEN.
Bloembollennieuws. Reeds eenige we
ken worden onze oogen aangetrokken door
de wondei schoone tulpenbloemen in de éta
lage van den heer G. J. van Leeuwen. Wij
hebben deze prachtige collectie bekeken en
oonstateeren schilteiende aanwinsten voor
al in witte en rose hebben wij op lange
stengels stevig staande prachtige bloemen
ontdekt. Bij navraag deelde men ons mede,
dat deze nieuwe collectie zaaiingen zijn van
wijlen den heer Dames, zeer zeker alle bol-
lenkweekers wel bekend. Dat de heer van
Leeuwen een voortvarend kweeker is en
dat hij op tentoonstellingen meest als de
beste naar voren komt, was ons wel bkend,
maar dat hij zulke mooie nieuwigheden be
zat wisten we niet. Het is voor kenners de
moeite waa-rd eens een kijkje te gaan
nemen.
Uitvoering. In de groote zaal van de
eerw. zusters alhier had Vrijdag een uit
voering plaats van de Tooneelclub „Laeti-
tia". Begonnen werd met een lied „Vertrou
wen" door enkele meisjes gezongen en
daarna nam het tooneelstuk Maria Magda-
lena een aanvang. Dit stuk is een lyrisch,
dramatisch passiespel in 4 bedrijven, geheel
in versmaat ofschoon niet op rijm, dus men
kan begrijpen wat het de eerw. zuster die
met de leiding belast is geweest gekost
heeft aan moeite en tijd om de meisjes dit
tooneelspel goed te iaten vertolken. En
mooi gespeeld is er: alle medespeelsters
kenden uitstekend haar rol en voor zoover
dit van jonge krachben te verwachten,
leefden zij zich er ook goed in, zoodat de
weergave zeer good was. Na dit ernstige
en diep ontroerend spel volgde een blijspel:
„In hooger sferen". Dit ebrak al goed de
ernstige stemming, want luid gelach klonk
telkens op bij de verschillende tafereeltjes
die tezien werden gegeven. Het was ook ko
misch: Een klein burgerlijke familie door
O.W.-handel tot rijkdom en grootheidswaan
gebracht, die op het toppunt van eer on
schittering in het bijzijn van deftige gasten
herinnerd wordt aan haar vroegere stand
door het onwelkome binnendingen van een
vroegere buurvouw. En als hei slot dan
wordt: een terugzinken in armoede en zor
gen kan niemand dat heel jammer of bo
drcevend vinden, omdat de mensehen ge
toond hebben de weelde niet waardig t.<
kunnen dragen. Het. slotwoord van de
Zeereerw. Heer Pastoor tot de aanwezige
was dan ook een opwekken tot tevredei
heid in den staat en stand waarin God ee
ieder heeft geplaatst. We kunnen niet na
laten de eerw. zusiers geluk te wensohci
met het succes van deze uitvoering en wi
hopen nog menig keertje te kunnen profi
teeren van wat de tooneelclub „Laetitia" te
genieten geeft.
