22ste Jaargang
ZATERDAG 7 FEBRUARI 1931
No. 6816
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
e Êcicbdve 0ou/fca/ril'
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwarta-al
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnég ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Een oorlogs-monumentl
Wij zagen gisteren in een der bladen een
photo, waarbij deze mededeeling: „Het model
voor een monument, dat ter herinnering aan
het Duitsche legerpaard zal worden opgericht;
ontwerp van prof. Limburg".
Twee opmerkingen willen wij hierbij ma
ken:
Ten eerste. Redelijke dierenliefde heeft
onze volle sympathie; zij is iets goeds en
moois. En, daartegenover, ruwheid en wreed
heid tegenover de dieren is in hooge mate
onredelijk en verachten wij als mensch-on-
waardig. Maar de vraag rijst hier: gaat het
oprichten van een monument voor het leger-
paard, ter eere dus van dat dier, de per
ken der redeli)kheid niet te buiten? Wij
rneenen van wel!
Doch en deze tweede opmerking
Jringt zich eigenlijk allereerst bij ons naar
voren wijst het niet op een bedroevenden
en beangstigenden oorlogszin, ris men wil gaan
oprichten een monument voor het Duitsche
legerpaard? Wij kunnen hierin niet an
ders zien, dan een der helaas"vele
symptomen van een mentaliteit, die dringt en
drijft naar den oorlog, die den oorlog wil be
schouwd zien als een noodzakelijkheid voor
de handhaving, de ontplooiing van, de ran
cune of de wraakneming voor de nationale
•er!
En dat, terwijl duizenden en duizenden nog
dragen de schrijnende wonden, geslagen door
den onmenschelijken gruwel van den wereld
oorlog wonden in het lichaam, maar veel
•n véél pijnlijker wonden in het hart door
het wreed verlies van zooveel, wat dierbaar
v/as.
En moet men nu een herhaling daarvan
wenschen? De wereld lijkt in vele opzich
ten één groot krankzinnigengesticht!
Men deed veel beter met het oprichten van
een monument, hetwelk verkondigt de v r e-
desgedachte, de eenheid, de broeder
schap van het menschdom, ondanks alle
verschillen van nationaliteit!
BELGIE
BELGIE'S FORTENBOUW.
Halveering van het crediet.
Xn de zitting der speciale kamercommis
sie, belast met het onderzoek der buiten
gewone Belgische begrooting, werd giste
ren mededeeling gedaan van een communi
qué van den minister van financiën, mei-
dend, dat het crediet van S00 millioen frs.
bestemd voor de vestingwerken, tot 150
millioen is gereduceerd.
De overige 150 millioen zullen worden
besteed aan openbare werken, waarmede
werkloozen zullen worden belast.
Het totaal der buitengewone begrooting
welke nog andere veranderingen onder
ging, zal niei worden gewijzigd
De commissie betuigde m beginsel haar
instemming met deze wijzigingen.
DUITSCHLAND
DE RIJKS BEG ROOT ING.
Rumoerig debat In den Rijksdag.
Bij het gistermiddag in den
hervatte debat over de begrooting is het
rumoerig toegegaan. Tijdens een rede van
den centrumafgevaardigde begonnen de
interrupties los te komen.
President Lobe moest verscheidene afge
vaardigden tot de orde roepen. Hij slaag
de er echter niet in, de rust te herstellen.
De nazi's maakten steeds erger spectakel
en ten slotte liet Löbe de vier ergste
schreeuwers uit de zaal zetten.
Tijdens de daarop volgende rede van dr.
Dingeldey (Duitsche volkspartij) keert de
kalmte eenigszins terug.
Als ten slotte afg. Pfleger van de Beier-
sche volkspartij aan het woord komt, her
halen de nat-soc. het tumult en als de
soc.-dem spreker dr. Mierendorff het po
dium bestijgt, verlaten zij de zaal, later
gevolgd door de communisten en D.-natio-
nalen, waarop Löbe de zitting verdaagt tot
hedenmiddag 12 uur.
Nog altijd de strijd tegen Art. 177
der Indische Staatsregeling.
II.
De bewering van Prof. Berg, dat de In
dische Katholieke Partij (I.K.P.) een be-
lemmering zou zijn voor de Missie, moet
berusten op een professorale verstrooid
heid. Sinds het partijleven, van Inheem-
schen als Europeanen, zich ontwikkeld
heeft tot een omvang als het op heden
heeft, zou het niet stichten van een eigen
partij door de katholieken in Indië, de be-
fceekenis krijgen van een vrijwillig afzien
van het uitoefenen van iederen invloed in
het openbare, staatkundige, politieke en
cultureele leven. Prof. Berg leze maar eens
de „Publicaties der Indische Katholieke
Partij" van de hand van zijn collega Prof.
Dr. J. Schmutzer te Utrecht.
De bewering van Prof. Berg. dat in-
heemsche organen, inheemsohe hoofden,
vertegenwoordigers in openbare lichamen
en haar pers, zich herhaaldelijk uitspre
ken tegen zending en missie, is ongetwijfeld
juist. Dit behoeft trouwens niet te verwon
deren, aangezien bedoelde personen en hun
pers vaak van elk begrip van het wezen
en de beginselen der Christelijke cultuur
volkomen vervreemd zijn gebleven. De neu
traal-cultureele S-n oucksohe methode bij
het onderwijs gevolgd, zoo hier als in Indië,
is aan de bedoelde uitingen, waarop Prof.
Berg de aandacht vestigt, niet geheel
vreemd. Het is een methode die ook hier te
lande tot op den dag van heden aan de
inheemsohen, of het afstammelingen zijn
van Bataven, Saksers, Friezen of Ken ne
mers, veel kwaad heeft gedaan. En een
wereld van ongekende cultureele schoon
heid en geestelijke beschaving voor de bes
ten van ons volk potdicht heeft afgesloten.
Zoo gaat het ook in Inddë. Bij hel hooger
onderwijs vooral is men vol van Wester-
sche wetenschap, Westensche cultuur en
beschaving, maar de grond©1 agen, de begin
selen en het uitgangspunt dezer bescha
vinghet Christendom, waarop nog steeds
in het Westen steunt alles wat nog over
eind staat, daaraan wordt ook in officieel
Indië nauwelijks eenige nota genomen. In
het particuliere leven of op maatschapne-
lijk gebied, is het na+uurliik hetzelfde. Wie
in de groote oultures suiker, koffie, thee,
rubber en tabaksplantages het snelst de
zakken vol geld weet te steken heet daar
de meest superieure geest.
Wat wonder, dat bij de waarneming van
dit alles een man als Soekawati, het Volks
raadlid van Bali, het liefst zijn land voor
het binnendringen van dien geest gesloten
houdt. Want onkundig van den waren Chris
tel ij ken geest, vereenzelvigt ook hij allicht
het Christendom met het materialisme, ziet
hij in den missionaris den voorlooper der
geldzakvullers, die ook in China voorheen
den zich zelf opoffe renden Christenheld op
den voet- zijn gevolgd. En alles voor het
Christendom hebben bedorven.
Dat de groote meerderheid van bovenge
noemde Inheemschen zich dientengevolge
ook tegen alle missiescholen zouden kanten,
schijnt in zijn algemeenheid allerminst
juist. Bij de behandeling der Indische be
grooting in den Volksraad is bij de Afd.
Onderwijs en Eeredienst de zaak ook ter
sprake gebracht. Een Inheemsch Volks
raadslid, da-t bij die gelegenheid zijn voor
keur voor neutraal onderwijs aa-n de jeugd
onomwonden ui'tsnrak, voegde echter aan
het slot zijner rede er aan toe, „dat men
uit zijn rede niet de conclusie moest trek
ken, als zou hij tegen alle onderwijs zijn.
Zoolang de algemeene voorziening in neu
traal onderwijs finantieel niet te bekosti-
ge viel, wilde hij gaarne genoegen nemen
met het bijzonder onderwijs nJ. dat van
missie en zending „want liever dat ou
derwijs dan geen onderwijs." Ik heb de
stukken niet meer bij de hand, maar ik
meen dat het ook de heer Soekawati was,
die dit gezegd heeft.
Het Katholieke Volksraadslid Monod
de Froideville kwam la.ter op de zaak terug,
de gevoerde critiek afwijzende met de ver
klaring: dat de inheemsohe kinderen geens
zins verplicht zijn bet Godsdienstonderwijs
aan de missiescholen te volgen. Na een les
inde gewone onder wijs vakken: lezen, schrij
ven, rekenen en wat verder in de neutrale
zone is voorgeschreven, kunnen de inheem
sch e kinderen, als ze willen, de school ver-
la-ten. Niemand, die hen verplicht tegen
hun zin te blijven. Van d wangkerst enin-g,
die den Indoneziër ko-pschuw zou maken, is
dus geen sprake.
Trouwens Prof. Berg erkent dit zelf
d-oor te zeggen:
„In onze da-gen i« het stellig een re
gel, dat men zendings- en missie-onder
wijs vrij houdt van directe propaganda
voor het geloof."
Maar waarom dan zoo'n vreemde rede
nee ring opgezet?
Ten slotte iets over het debat. Met den
eersten debater, Mr. And-ré Peters kan ik
't geheel eens te zijn. Wie ook maar heel ter
loops heeft gebladerd in De Kat Angelino's
meseter werk, Staatkundig beleid en Be
stuurszorg in Nederlandsch-Indië en ken
nis na-m van den benauwenden geest in de
dessa, zal overtuigd zijn dat het ontwikke
lingsstadium van den Indonesiër nog niet
van dien aard is, da-t men hem de besrissang
in 'cultureele vragen kan overlaten. Men
legt de beslissing over de keuze: Koran of
Evangelie? niet in handen van analphabe-
ten. Evenmin als de 'Christus Pilatus ver
lof kon vragen voor de prediking zijner
Goddelijke waarheden.
En derhalve: Builen de practische kwes
ties en daar draait het bij de katholie
ken om art. 177 blijft (principieel) on
aanvaardbaar.
Om te besluiten een korte opmerking
aa-n het- adres van den heer Djojo Adinin-
gra-t. Deze verheugt zich ever de frissche
sbrooming va-n het wereJd-katholicisme met
betrekking tot de gekleurde rassen. En hij
heeft gelijk, want Indonesië kan er alleen
goeds van verwachten: Ui't het vele wat
van katholieke zijde over de verhouding
van Indië tot Nederland, en o-mgekeerd, is
gezegd en geschreven, mag de heer D. A.
gerust afleiden, dat de katholieke pa-rlij
in dit land bereid is de volken van Neder
landsch-Indië volledig zelfbestuur te geven:
ten dage dat zij bekwaam zijn en sterk ge
noeg om zich zelf te rea.ge-e-ren. Maar onze
partij is niet bereid Indië oni ijdig los te
laten en o-ve-r te leveren aa-n het commu
nisme, of aan de onderlinge ruzies van aan
onze Universiteiten opgeleide inheemsche
Meesters in de Rechl, Daarvoor is Indië
te goed en daarvoor is het te groot. De
geest der jonge generatie zal nog belang
rijk moeten bezinken, eer het bestuur van
een werelddeel aan hen kan worden toever
trouwd.
Esn diing heeft de heer D. A. gezegd, dat
tot verheugenis strekt, c-mdat het waar is
en c-m de onbevangenheid waarmede het
gezegd werd:
„De Indonesiërs weten, da-t de missie
geen imperialistische bedoelingen
heeftInderdaad niet. En daaruit
kan tusschen de Nederlandscht katholieken
en de volken van Indië een sfeer van onder
ling vertrouwen groeien, die niet anders dan
heilzaam kan werken.
Maar, indien de heer Djojo Adiningra-t
zegt: „De Indonesiërs zijn indifferent t.o.v.
den godsdienst, in dezen zin dat zij zich
niet in deze kwesties mengen" en er op
laat volgen: „Indonesische vereenigingen
hebben ook geen enkele godsdienstige be
paling in hun reglementen" dan zegt da-t
niets.
In het Verslag van Bestuur en Staat van
Nederlandsch-In-dië, Suriname en Curasao,
1928, Mededeelingcn der Regeering. komt
ook een overzicht voor van het Vereeni-
gin-gsleven der In-la-ndsc-he bevolking, speci
aal wat betreft die van Java. Uit d-ie ge
gevens Blijkt, dat de inheemsche beweging
zich inderdaad minder met godsdienst, doch
in sommige gevallen des te meer met com
munisme bem-oeit.
De heer H. Colij-n heeft deze gegevens
verwerkt in zijn boek „Koloniale Vraag
stukken van Heden en Morgen", blz. 22 en
v.v.. Daarnaar te verwijzen zij voldoende.
Beslist over de schreef gaat m.i. de pas
sage uit de speech van den heer D. A.
waar hij zegt dat„Elke rechtmatige
uiting van onafhankelijkheidsstreven wordt
(d-oor de Regeering) onderdrukt in Digoel."
Dat is niet waar. Niet ieder stre
ven, dat weet de heer D. A. heel goed.
Doch alleen het revolutionaire streven, het
streven naar geweld en opstand, wordt be
streden en waar noodig onderdrukt. En de
heeren mogen het gelooven of nie-onder
drukt en best-reden in het belang van de
inheemsche bevolking zelf. Als het nieuwe
Indonesië in opstand wordt geboren, draagt
het- de kiem des doods in zich. En het zou
een schande zijn voor het Ne-derlandsche
volk indien hei na een bestuur van drie
eeuwen de Volkeren van Indië achterliet
geketend aan een lijk. Wij hebben een hoo-
gere opvatting van onze oultureele taak.
A. H. J. E.
ENGELAND
HOOGERHUISDEBAT OVER
RUSLAND.
In het Engelsche Hoogerhujs kwamen
gisteren de arbeidstoestanden in Rusland
ter sprake. Talrijke spekers oefenden scher
pe critiek uit -op de houding der Britsche
regeering en drongen aan op een krachti
ger politiek ten opzichte van Rusland, het
zij door het verbreken der betrekkingen
ITALIË
SCHURRI BEKENT.
Hij wilde een aanslag op Mussolini plegen.
Naar uit Rome wordt gemeld heeft
Schirru bekend, dat hij sedert zijn jeugd
anarchistische ideeën gekoesterd had. Tij
dens zijn verblijf te Parijs in den afgeloo-
pen zomer had hij het plan opgevat een
aanslag op Mussolini te plegen. De uitvoe
ring van dit plan nam tastbare vormen
aan later in België, te Charleroi, waar hij
zelf de bommen vervaardigde, waartoe hij
zich bediende van een krachtig explosief.
Hij verklaarde naar Rome gekomen te zijn,
met het vaste voornemen om den aanslag
te plegen, waarvan hij de bijzonderheden
bestudeerde.
Schirru werd naar de bijzondere recht
bank verwezen.
RUSLAND
RUSLAND'S BEWAPENING.
De rol der communistische jeugd.
Naar de „Osservatore" uit Warschau
verneemt, heeft de Russische volkscommis
saris van oorlog, Woroshilof, dezer dagen
op een algemeene vergadering der commu
nistische jeugdorganisatie een rede gehou
den over de bewapening van sovjet-Rus
land en over de ontwikeling van de wapen
industrie.
In deze rede noodigde hij alle leden der
communistische jeugdorganisaties uit, om
een cursus te volgen aan de krijgsscholen,
om zich op militair gebied te bekwamen.
De volkscommissaris verklaarde, dat nog
steeds het gevaar dreigde, dat de kapita
listische landen een aanval op de sovjet
unie zullen wagen en om aan zijn woorden
meer kracht bij te zetten, citeerde hij het
beroemde werk van generaal Ludendorf,
waarin deze voorspelt, dat den lsten Maart
1932 een nieuwe wereldoorlog zal uitbre
ken.
Woroshilof zeide verder, dat het roodo
leger goed getraind is en zich iederen dag
steeds meer on meer perfectionneert.
Wat de luchtvloot betreft, zeide hij, kan
sovjet Rusland met alle landen ter wereld
wedijveren.
De leden der communistische jeugdorga
nisaties moeten zich daarom niet alleen
bekwamen op militair gebied, maar boven
dien een ijverige propaganda voeren voor
dit doel in alle fabrieken en arbeiders
centra.
hetzij door een dumping-verbod. Lord
Ponsonby verklaard namens de regeering,
dat deze niet voornemens is, wetgevende
maatregelen voor te stellen ten einde ver
andering te brengen in den huidigen staat
van zaken, waaromtrent zij geen authen
tieke gegevens bezit. Hij voegde er aan
toe, dat, hoewel het optreden der Sovjet-
regeering antipathiek is, eert officieel pro
test daartegen niet noodig wordt geoor
deeld.
BRITSCH-INDIE
PANDIT MOTILAL NEHROE
OVERLEDEN.
Bekend Indisch leider.
De bekende Indische Congresleider Mo-
tiial Nehroe is na een vrij korte ziekte op
69-jarige leeftijd gestorven.
Motilal Nehroe was op 6 Mei 18&1 in de
nabijheid van Allahabad geboren en is dus
bijna 70 jaar geworden. Het begin van zijn
loopbaan deed geenszins vermoeden, wel
ke politieke wegen hij later zou bewande
len. Hij studeerde rechten, was langen tijd
een der meest-gezochte advocaten van In
dië, cn leidde een weelderig leven in Euro-
peeschen stijl. Eerst toen hij diep in de 50
was, werd zijn belangstelling wakker voor
het streven der Indische nationalisten. Hij
stichtte een blad, de „Independent", cn
werd om zijn aanzien in 1919 gekozen tot
voorzitter van het Nationale Congres in
Amribsar. Maar eerst het jaar daarop be
sloot de gevierde jurist, geheel gewonnen
door Gandhi's sterke persoonlijkheid, zich
voortaan uitsluitend aan de ontvoogding
van het Indische volk te wijden. Weldia
zag hij zich tot een eerste gevangenisstraf,
voor den tijd van ze3 maanden, veroordeeld.
Na den dood van Das (1925) werd Moti
lal Nehroe de leidende figuur in de poli
tieke Swaraj-beweging. De nationalistische
fractie in de Wetgevende Vergadering koos
hem tot voorzitter. Scherp koos hij partij
tegen de Britsche hervormingsplannen, die
hem lang niet ver genoeg gingen. Tijdens
het bezoek der Simon-oommissie aan In
dië hij had haar met de zwarte vlag
verwelkomd publiceerde Nehroe zijn
ontwerp voor een Indische begrooting, het
z.g. Nehroe-rapport, dat neerkwam op Je
invoering van den Dominion-status. Dit
rapport werd in December 1928 door het
Al-Indisch Congres te Lahore aanvaard en
in ultimatieven vorm (het moest voor 1
Januari 1930 aanvaard zijn) naar Delhi en
Londen gestuurd.
De niet-aanvaarding van het ultimatum
leidde, zooals men weet, tot de ongehoor
zaamheidsbeweging. Op 1 Juli 1930 werd
Matilal Nehroe tot zes maanden gevange
nisstraf veroordeeld, en als voorzitter van
het werkcomité van het congres opgevolgd
door Malaviya. In September werd Nehroe
echter in verband met zijn slechte gezond
heid in vrijheid gesteld.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De bekende Indische leider Nehroe
overleden.
De voorgenomen aanslag op Mussolini
door Schirru bekend.
BINNENLAND.
De economische besprekingen met
Duitschland. (1ste blad).
De drinkwatervoorziening in Zuid-Hol-
iand. (lste blad).
Benooming van een schoolarts in de
Bollenstreek. (Omg., 3de blad).
Wij geven een geillustroerd overzicht
van de invoering en bewerking van de ta
bak. (2de blad).
Wij plaatsen een geïllustreerde beschou
wing over de praestaties van de vrouw in de
luchtvaart. (2de blad).
AMERIKA
UITWEG NAAR ZEE VOOR DE
GROOTE MEREN.
Bij het bezoek van den Canadeeschen
minister-piesident Bennett te Washington,
zijn besprekingen geveerd, die waarschijn
lijk zullen leiden tot de uitvoering van een
plan, dat reeds geruimen tijd bestond. Het
ligt n.l. in de bedoeling door het graven
van een kanaal van de Groote Meren naar
den Atlantischen Oceaan do mogelijkheid
te scheppen, dat de meien in rechtstroek-
sche verbinding met den Oceaan komen,
hetzij met gebruikmaking van de bestaan
de monding van de St. Lawrence, hetzij
door een geheel nieuw te graven kanaal.
Het transito-verkeer van de meren naar
de kust en de overlading in de zeeschepen
zal hierdoor kunnen vervallen; de zeescho-
pen zullen zelf de meren op kunnen varen
naar de verschillende aan de meren gele
gen belangrijke steden Dit zal zoowel een
groote bezuiniging opleveren als bijdra
gen tot den bloei van genoemde steden.
Er zal een commissie worden samenge
steld, bestaande uit een gelijk aantal Ca-
nadeesche en Amerikaansche vertegen
woordigers, die een onderzoek zal instel
len en de verschillende moeilijkheden uit
den weg zal ruimen, waarna beide mo
gendheden het ontwerp zullen onderieeke-
nen. De Amerikaansche gedelegeerden in
deze commissie zullen reeds binnen één of
twee weken worden benoemd.
DRINKWATERVOORZIENING VAN
ZUIDHOLLAND.
Provinciale voorschotten?
Ged. Staten van Zuid-Holland stellen
aan Prov. Stalen voor vast te stellen een
algemeene regeling voor het verstrekken
van rentedragende voorschol ten ten be
hoeve van de drinkwatervoorziening, vol
gens welke regeling den gemeenten of groe
pen van gemeenten uit de provinciale kas
rentedragende voorschotten kunnen wor
den verleend voor den aanleg, in bijzon
dere gevallen voor de uitbreiding van wa
terleidingen. Do som der te verloenen
voorschollen zal ten hoogste vijf millioen
gulden bedragen. Voorgesteld wordt een
post tot dat bedrag van de begrooting van
1931 uit te trekken.
In de toelichting wordt medegedeeld, dat
buiton beschouwing' gelaten het Noord-
Oosf.en der provincie en het eiland Goeree
en Overflakkee, waar de gemeenten in be
ginsel tot oprichting van waterleiJingbe
drijven besloten, thans in hoofdzaak nog
onvoorzien zijn het grootste deel van de
Alblasserwaard en van de Vijfheerenlanden
en de meeste gemeenten van de Krimpener-
waard en van het eiland Voorne en Put
ten, gemeenten met een gering en zeer ver
spreid wonende bevolking, waardoor de
totstandkoming van een behoorlijke drink
watervoorziening door de localiteit zeer
bemoeilijkt wordt.
Ook dit voorstel staat op de agenda d<
komende buitengewone Statenzitting.
