22ste Jaargang
VRIJDAG 30 JANUARI 1931
No. 6809
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e £cicbelve Gou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeclingen wordt
het dubbele van bet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Jong en oud.
De Bond van Jonge Liberalen, afdeeling
Leiden en de Leidsohe liberale Studenten-
vereeniging hebben onder voorzitterschap
van den heer Bijleveldt een bijeenkomst
gehouden, waaiin mr. dr. F. Hollander,
voorzitter van den Bond van Jonge Libe
ralen, gesproken heeft over: Wat willen
wij, Jonge Liberalen?
Wij hebben deze bijeenkomst niet bijge
woond en tot onzen spijt hebben de kran
tenverslagen ong slechts een zéér kort
saamgevat antwoord gegeven op de hier
gestelde vraag: „Wat willen wij, Jonge
Liberalen?"
't Zal ook anderen met ons wel interes
seeren, wat de Jonge Liberalen nu eigen
lijk willen! Is het een frissche beweging,
met mooi initiatief en blijde geestdrift
voor idealen, die daarom op onze belang
stelling en óók op onze waardeering aan
spraak maakt? Wij weten het niet, maar.,
wij twijfelen er aan. Een twijfel, waaraan
niet onschuldig is de volgende passage in
het verslag, dat wij van de vergadering
lazen.
Ten slotte besprak spr.. de werk
loosheid, welke volgens hem het best
bestreden kan worden door op te ko
men tegen het protectionisme en door
verdediging van den vrijhandel. Werk
verschaffing, mits doeltreffend aan
gewend, kan mede de werkloosheid
bestrijden.
Ziet, dht is nu zoo uit de oude doos, dat
het zelfs niet in den smaak zal vallen van
vele.. Oude Liberalen, omdat het duf
riekt.
De werkloosheid zou het best bestreden
kunnen worden, als maar de vrijhandel
heerschte over heel de wereld! Nu kan
men over vrijhandel en protectionisme ver
schillend oordeelen, daaromtrent een ver
schillende meening en verschillende waar
deering hebben, maar vrijhandel te be
schouwen als het middel om de wereld
crisis en -malaise te bestrijden, dat is toch
een zoo vergaande vereering van het libe
rale dogma van den vrijhandel, dat 't ons
herinnert aan een tijd, welken wij voorbij
achtten.
Vrijhandel het middel om de werk
loosheid te bestrijden volgens de Jonge
Liberalen. En.werkverschaffing kan
dan ook nog wel er bij worden aangewend,
„mits doeltreffend"; met dat middel
schijnt men heel en heel erg voorzichtig
te moeten zijn 1
Waarlijk, deze jonge menschen schijnen
ons oud toe.
VOLKENBOND
DE EUROPEESCHE UNIE
Rusland, Turkije en IJsland uitgenoodigd
De secretaris-generaal van den volkenbond
heeft .overeenkomstig het besluit van de
Europeesche commissie, uitnoodigingen aan
Rusland, Turkije en IJsland gezonden ter bij
woning van de volgende vergadering van de
commissie, die in Mei zal worden gehouden.
Ook verzocht hij de genoemde Staten mede
te deelen, of zij aan deze uitnoodiging gevolg
zullen geven.
Tevens is de motie der commissie van 20
Februari ter kennis van de regeeringen der
genoemde drie landen gebracht en spoedige
toezending van het protocol der beraadslagin
gen over de tot nu toe verrichte werkzaam
heden toegezegd.
De volgende vergadering van de commissie
zal 5 Mei beginnen en waarschijnlijk vier da
gen duren.
GENEVE BOUWT „ONTWAPENINGS
HOTELS"
Zooals men weet, heeft de Raad de aanwij
zing van Genève als zetel voor de groote ont
wapeningsconferentie afhankelijk gemaakt van
de voorwaarde, dat de stad behoorlijke gele
genheid biedt tot huisvesting van alle gedele
geerden enz. enz.
Genève heeft er geen gras over laten
groeien: onmiddellijk is een commissie be
noemd en is een grootscheepsch program ont
worpen om zoo mogelijk ten spoedigste het
bewijs te leveren, dat Genève opgewassen zal
zijn tegen de taak zulk een groote conferentie
op correcte wijze te huisvesten. Aan den secre
taris-generaal is al een rapport overgelegd
met opsomming der prijzen, waartoe de ho
tels enz. verplicht zullen worden.
Waarschijnlijk zal men overgaan tot den
bouw van een aantal zeven verdiepingen hoo-
gc woonhuizen. Deze woningen zullen met
alle comfort en gemakken voorzien worden.
Ook zal er een groote auto-garage bijgebouwd
worden. Een en ander zal verrijzen in de on
middellijke nabijheid van het Volkenbondsge-
bcuw.
ENGELAND
CONSERVATIEVE MOTIE VAN
WANTROUWEN
Tegen de financieele politiek der regeering.
De Conservatieven hebben thans hun motie
van wantrouwen in de regeering formeel bij
het Lagerhuis ingediend. De motie luidt: „Het
Lagerhuis spreekt zijn afkeering uit inzake de
houding, welke de regeering aanneemt met
haar politiek van voortdurende vermeerdering
der openbare uitgaven .vooral nu zij dezen
politiek voert in een tijd, waarin alle nieuwe
lasten moeten worden vermeden, en de grootst
mogelijke spaarzaamheid moet worden be
tracht, wil men het vertrouwen weer herstel
len en de werkloosheid verminderen".
De regeering zal worden verzocht om ten
spoedigste gelegenheid te geven, over deze
motie in debat te treden.
Winston Churchill, die als vroeger kanse
lier van de Schatkist bij uitstek geroepen is
om dergelijke financieele quaesties te behan
delen, behoort niet tot de onderteekenaars
van de motie, wat door velen in verband
wordt gebracht met het voor eenige dagen
tnsschen hem en Baldwin in de Indische
quaestie gerezen meeningsverschil.
RUSLAND
HET LIJDEN OP DE SOLOWKY-EILANDEN
Naar de „Osservatore" uit Warschau ver
neemt, is een Russisch geestelijke er eemgen
tijd geleden in geslaagd, uit de gevangenis
van de beruchte Soiowky-eilanden, waar hij
tal van jaren heeft doorgebracht, te ontvluch
ten en dezer dagen te Stolbse, een Poolsch
grensstation aangekomen.
Aan de autoriteiten en eenige journalisten,
die hem over de toestanden op de Soiowky-
eilanden ondervroegen, deelde hij mede, dat
zich daar thans 425 orthodoxe en 48 katholie
ke geestelijken bevinden. Allen worden op
.wreede wijze door de gevangenbewaarders be
handeld, die er zich op beroemen, opdracht
te hebben ontvangen, om deze sporen van het
oude regime weg te vagen.
Alle gevangenen zijn aangetast door epide
mische ziekten, tengevolge van de koude, het
absolute gebrek aan hygiënische voorzorgs
maatregelen en geneeskundige hulp, en den
verschrikkelijken dwangarbeid, die zij in bos-
schen en moerassen moeten verrichten.
De geestelijke verklaarde tenslotte, dat al
deze folteringen nog ondragelijker worden
door de absolute onmogelijkheid, waarin de
gevangenen verkeeren, om ook maar eenig
contact met de buitenwereld te onderhouden.
MOSKOU'S PROPAGANDISTEN
Weer 300 op de wereld losgelaten.
Naar de „Osservatore"' uit Riga verneemt,
zijn op de grens tusschen Letland en Sovjet-
Rusland twee agenten der derde internatio
nale gearresteerd, die voorzien waren vaD
valsche passen en op weg waren naar de Ver-
eenigde Staten. Deze lieden waren in het be
zit van zeer belangrijke documenten, waaruit
bleek, dat zij deel uitmaken van een groep
van 300 propagandisten, die door Moskou naar
het buitenland worden gedirigeerd.
Al deze agenten zouden zich vóór den 15den
Februari a.s. op hun respectievelijke plaatsen
van bestemming moeten bevinden, om dan,
zooals eveneens uit de in beslag genomen
documenten blijkt, den 25sten Februari een
proeve van hun communistisch kunnen af te
leggen, waaruit moet blijken, of zij aan een
eventueele wereldrevolutie kunnen meewerken
Het bestuur van de derde internationale is
n.l. van meening. dat de steeds toenemende
wereldcrisis, waardoor vooral de gemoederen
der werkloozen opstandig worden, buitenge
woon gunstig is voor een wereldrevolutie
poging.
De Letlandsche autoriteiten hebben terstond
uitgebreide maatregelen genomen, om even
tueel andere leden van de groep der dnehon-
derd, die reeds uit Moskou vertrokken zijn,
den weg te versperren.
EEN BOLLENHANDEL-JUBILEUM
We leven tegenwoordig in een tijd van
herdenkingsfeesten.
Personen en gebeurtenissen, wier heuge
nis wel sinds een paar of nog meer eeuwen
in de herinnering der menschheid leven,
maar tot dusverre louter in stilte werden
herdacht, geven nu opeens aanleiding tot
een feest of indien er geen reden is
tot vreugde of dankbaarheid minstens
tot een historischen terugblik, welke kran
ten en tijdschriften stof biedt tot schrij
ven en leeraren.
Onze tijd schijnt daar nu eenmaal be
hoefte aan te hebben. Hoewel onze samen
leving al druk en rumoerig genoeg is, zoo
dat zij feitelijk genoeg aan zichzelf heeft,
moeten al die juïjilea er toch nog bij. Mis
schien spruit zulks wel hieruit voort, Jat
men af en toe behoefte heeft aan een rust
punt voor de gedachten en dit wijl de
jachtende „beschaving" onzer dagen het
niet aanbiedt dan maar zoekt in 't kal
me verleden.
Welnu: zoo'n jubileum kunnen we nu
ook in den bollenhandel vieren, 't Is nu
immers drie eeuwen geleden, dat ons va
derland en meer speciaal een groot deel
van het leesgebied der Leidsche Courant
gedurende eenige jaren in gestadige opwin
ding verkeerde door den „dwazen tulpen
handel". Kijkt er uw jaartallenboekje maar
op na, o critische scholieren.
Feestelijk kan de herdenking niet we
zen tenzij voor de nazaten dergenen, die
toen soms in een ommezientje rijk gewor
den zijn maar voor een terugblik is
toch wel aanleiding. Waarom zouden we
niet met de mode meedoen?
Bekend is het verhaal van den matroos,
die in dezen windhandeltijd een geschenk
uit Indië meebracht voor een Amster-
damsch koopman en door dezen werd ge
trakteerd op een nieuwen haring en een
kruik bier, welke practische combinatie
Janmaat in de huiskamer van zijn gast
heer mocht verorberen, zoozeer was het
present in den smaak gevallen. Wederkee-
rig viel onzen matroos de tractatie in den
smaak; wel had hij er graag een uitje bij.
Er lag juist zoo'n versnapering op de
tafel en van een onbewaakt moment de
koopman moest even de kamer uit maak
te de gast gebruik om „dat uitje" bij zijn
haring op te peuzelen. Bij terugkeer van
den gastheer bleek tot diens schrik, dat
de matroos een tulpenbol had opgegeten,
die 3500 3 duizend 5 honderd gulden
gekost had.
Zulke dure kapjes zullen er in den loop
der eeuwen weinig verorberd zijn, zelfs
niet in den meest verkwistenden tijd der
oudheid.
Nu, onze koopman vond het ook wel wat
overdreven, maar 't was zijn eigen schuld.
Wie laat zoo'n duur ding achteloos op ta
fel zwerven.
't Zal de gewoonte geweest zijn bij dien
Amsterdammer, want zulke kostbare bol
len waren toen lang geen zeldzaamheid.
Omstreeks 1620 begon de bollenwaanzin,
welke ongeveer 10 jaar later haar hoogte
punt bereikte en toen door verstandige
maatregelen den kop werd ingedrukt.
Waar die prijsopdrijving vandaan kwam?
De mode begon ermede. De eene rijk
aard wilde in zijn tuin al duurdere bloe
men hebben dan de andere en de kwee
kers leverden ze wel al lachten deze
daarbij in hun vuistje om de domheid hun
ner cliënten, die in 1623 voor een „Semper
augustus" grif van 1000 tot 1500 betaal
den.
Toen 't bovendien voor de dames smaak
werd in 't buitenland begon men daar
't eerst mee om zich met tulpen in stede
van met paarlen en diamanten te tooien,
nu, toen was 't hek heelemaal van den dam
en deden de bollen prijzen, welke bij spron
gen de hoogte en.... soms de laagte in
gingen, de speelzucht van het groote pu
bliek ontwaken.
Snapt u dat niet? Maar wat doen we
tegenwoordig nog anders met onze effec
ten?
Enfin, 't werd een complete windhandel.
In 't voorjaar bepaalde men de som, die
op een vastgestelden dag van Augustus of
September voor de bollen zou betaald wor
den. In zenuwachtige spanning werden de
grillen der mode gadegeslagen. Zou deze
soort in de gunst komen of die andere
of nog een andere? 't Was „hausse" en
„baisse" net als tegenwoordig met vele
waardepapieren. En. het gevolg: plotselin
ge rijkdom voor den een, dito armoede voor
den ander, naar gelang in 't najaar de
„koersen" stonden, want het verschil moest
worden bijgepast al werd er in werkelijk
heid geen bol „aan de beurs" verhandeld.
Natuurlijk stegen ook in den werkblij-
ken handel de prijzen, zoo werd b.v. te
Hoorn een huis verkocht voor 3 tulpen,
welk feit in een gevelsteen werd ver
eeuwigd. 't Was misschien geen groot huis,
maar misschien ook wel, want één „semper
augustus" deed toen al 4600 met een rij
tuig en twee paarden op den koop toe. Een
ander liefhebber gaf voor zoo'n zelfde bloem
3000 plus een kabinet ter waarde van
eenige duizenden. Een „vice-roi" werd in
geruild voor: 2 last tarwe, 4 last rogge, 4
vette ossen, 8 vette varkens, 12 vette scha
pen, 2 okshoofden wijn, 4 vaten bier, 2 ton
boter, 1000 pond kaas, een bed, een stel
kleeren en een zilveren beker. En nog
dacht de kooper, dat hij er goed mee af
was, want hij zou wel weer een grooteren
gek vinden dan hijzelf.
Te Alkmaar ontvingen de erfgenamen
van zekeren Wouter Bartholomeusz. de
somma van 90 mille voor eenige tulpenbol
len; te Amsterdam won iemand in 4 maan
den tijds 60 mille met dezen handel en in
de»n Schermer werd eens vergeefs twaalf
morgen land voor één tulpenbol geboden.
Nu was in dien tijd het geld wel niet
zooveel waard als thans, maar met dit al
waren het toch fabelachtige prijzen. En 't
bleef niet bij enkele van zulke dure „koop
jes", want de omzet liep in de millioenen.
Eindelijk, nadat de waanzin een jaar of
10 geduurd had, kwam men tot bezinning,
denkelijk mede, wijl de koningin der mode
weer op wat anders haar wufte zinnen ge
zet had. Eerst werd hulp gezocht bij de
plaatselijke overheid, maar deze kon of
wilde er niets aan doen. Toen kwam het
particulier initiatief tot zijn recht. l)e
vooraanstaande bloemisten in de Holland-
sche steden besloten in Februari 1637, dat
alle koopen van tulpen, welke vóór ultima
November 1636 geschied waren, erkend
zouden worden, de latere evenwel niet. De
Staten van Holland bevestigden dit oe-
s-luit bij plakkaat entoen was 't uit
Do prijzen daalden zoo plotseling, dat men
blij mocht wezen nog 50 te krijgen voor
een bolletje, dat eerst grif ƒ5000 gold.
Hoeveel ellende uit al die narigheid
voortsproot behoeft men niet te vragen.
Wie berustte kwam nog 'tbest uit, want
wie ging procedeeren en zulke men
schen zijn er altijd och heere.... daar
weten we' alles van.
In onzo bollenstreek gaat het sindsdien
heel wat rustiger toe. Bollenhandelaar te
wezen lijkt me nog wel een goed vak, zoo
dat zulke dolle dingen heelemaal niet noo-
dig zijn om erin te slagen.
Wij zullen van dit driehonderdjarig ju
bileum dan ook maar geen feest makon.
AJO.
CHINA
PATER HO'S MARTELDOOD
Gruwelen der Communisten.
De vicaris-apostolicus van Hanyang, mgr.
Edward Galvin, heeft een schrijven ontvan
gen van Pater Wan uit Puchi over den mar
teldood van pater Marcus Ho, die door Chi-
neesche communisten op gruwelijke wijze werd
omgebracht.
Pater Ho's missie was gelegen in een berg-
district, dat vol communisten zat, zoodat de
pater het beter dacht, zijn residentie tijdelijk
te verleggen naar Puchi, waar hij ongeveer
twee weken lang verbleef.
Daarna keerde hij naar zijn missie terug om
eenige van zijn eigendommen, inzonderheid
heilige vaten en kleeren, te redden, want daar
te blijven was onmogelijk.
Nauwelijks was hij op zijn missiestatie aan
gekomen, of hij werd omringd door commu
nisten. Deze ontkleedden hem eD sloegen hem
verschrikkelijk.
Op ongeveer een halve mijl afstand van de
missie hielden zij halt, bonden een touw om
zijn hals en wurgden 6em langzaam tot hij
dood was. Daarna begroeven zij zijn lichaam
zonder kist.
Later werd Ijet lijk, na veel moeite, gevon
den en naar Puchi overgebracht om daar be
graven te worden.
Een broer en een neefje van pater Ho, die
in zijn gezelschap geweest waren, werden ook
gevangen genomen, doch men weet niet, waar
zij zijn heengevoerd en of ze dood of levend
zijn.
Pater Ho stond bekend om zijn grooten
ijver, en was vervuld van een innig verlangen
zielen te winnen voor Christus.
De correspondent van de „Times" in Sjang-
hai meldt aan zijn blad:
De Chineesche minister van iorlog, Hoying-
tsjin, heeft opdracht gekregen, zich naar de
provincie Kiangsi te begeven, om daar het
opperbevel van alle regeeringstroepen, die op
het oogenblik met de bestrijding der commu
nisten bezig zijn, op zich te nemen.
De communisten hebben zich voornamelijk
in het Zuiden der provincie ingenesteld. Het
betrokken gebied is zoo uitgebreid, zoo berg
achtig en zoo rijk aan schuilhoeken, dat de
regeering hare beste troepen in het veld heeft
moeten sturen en het opperbevel in handen
van één persoon heeft moeten stellen, wil zij
hoop hebben op succes.
Volgens de Chineesche pers zijn de com
munisten slim genoeg, om onder de bevolking
geen verbittering te wekken, slechts de «ijken
te plunderen en de armsten, door het ter be
schikking stellen van goedkoope levensmid
delen, door steun aan de onden 'ijsinrichtin-
gen en door instandhouding der ziekenhuizen
op hun hand te krijgen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Russische en Chineesche martelaars.
Rusland, Turkije en IJsland uitgenoo
digd om deel te nemen aan de besprekin
gen omtrent de Europeesche Unie.
De 3 October-vereeniging en de a.s. feest-
plannen. (3de blad).
Voorstellen van de R. K. Bijz. Onder
wijzers voor de a.s. Federatie-vergadering.
(3de blad).
De Times-correspondent voegt hieraan toe,
dat officieele kringen de werkloozen in China
schatten op een 100 millioen.
Dit geweldige cijfer laat zich verklaren
door den burgeroorlog, de bandietenplaag en
de ellende, die uit de laksche houding der
autoriteiten is voortgekomen.
200 Reizigers ontvoerd.
In het Zuid-Westen van China heeft opnieuw
een roofoverval op een trein plaats gehad. De
bandieten brachten den trein tot stilstand en
ontvoerden ongeveer 200 Chineesche reizigers
AMERIKA
BEGROOTINGSDEFICIT
DOOR MELLON VERWACHT.
Ten bedrage
350 millioen.
De Amerikaansche minister van Financiën,
Mellon, heeft verklaard, dat de financieele
toestand der Vereenigde Stalen zeer onbevre
digend moet worden genoemd. In het loo-
pende begrootingsjaar zal waarschijnlijk 'n de
ficit van ongeveer 350 millioen dollar ontstaan
De president van de American Manufacturers
Export association, Edward Hurdley heeft te
Chicago een rede gehouden over de algemeene
economische depressie en de werkeloosheid.
Hij gelooft dat hierin verbetering zal komen
indien de zestien debiteur-staten der V.S. hun
bewapeningskosten verminderen, Amerika
zelf hiertoe eveneens overgaat en bovendien
de oorlogsschulden verlaagt. De debiteursta-
ten die vroeger tot de beste klanten van Ame-
ks behoorden, zouden dan weer als goede
koopers op de Amerikaansche markt kunnen
optreden.
R.K. STATEN-CENTRALE GOUDA.
De volledige uitslag van de gehouden
stemmingen in de R.K. Kiesvereenigingen
in den S'tatenkie-skring Gouda voor de de
finitieve candidate rol ijst voor de a.s. Pro
vinciale Statemverkiezingen, is als volgt:
Jhr. L. C. M. von Finesse (aftr.), Rijswijk,
6730 stemmen; dr. A. C. A. Hoffman (aftr.)
Gouda. 4641 .sit.; P. F. Veelenturf Ha zero-
woude 4140 St.; P. de Jong Ozm., Roelof-
arendsveen 3165 s»t.A. C. A. Deerenberg,
Schoonhoven- 2359 st.; A. C. van Berkel,
Gouda 2293 sit.; H. E. J. Bank, Hoogmade
2019 st.; H. G. van Kempen, Woerden 2004
sit.; C. J. van Veen, Zevenhoven 1939 st.
A. J. M. van We'Jl, Zegwaart 1775 st.; B. N.
Loerakker, Hillegom 1696 st.A. Brand Pzn,
Boskoop 1690 st.; W. J. H. J. M. Keijzer,
StompwijkVeur, 1390 st.G. Bulten, Voor
hout 1374 st.; W. G. de Vroom, Blei®wijk
897 st-; J. W. Groenewegen, Zoete-raeer
787 st.; J. Hoogenboom. Oudewater 772 st.;
J. Duinisve'd, Zoetermeor 723 st.; C.
Schalkwijk, Reeuwijk 697st,; P. Kasteel,
VGnavenlhage 584 st.; W. Mooijman, 's-Gra-
venhage 576 st.; H. Stuflameijer, Schiedam
540 st.; C. H. Koeman-s, Gowda 461 st.W. L.
M. Daniels, Voorhout 462 s>t.; J. Kok, Loos-
duinen 392 st.; J. J. Wubben, Rijswijk 314
st,; J. C. J. van der Leeuw, Pijnacker 301
st,; E. A. Meijer, Voorburg 300 st.H. C. J.
L. v. d. Plas, Voorburg-263 st.; A. J. van
Lieshout, Schiebroek 187 st»
De candidatenl ^st der R.K Staatspartij
is dus in den Kie®kring Gouda aldus:
1. Jhr. L. C. M. von Fisenne (aftr.), Rijs
wijk; 2. dT. A. C. A. Hoffman (aftr.), Gou
da; 3 P. F. Veelenturf, Hazerswoude; 4.
P. de Jong Czn„ IKtoelofarendsveen5. A. C.
A. Deerenberg, Schoonhoven; 6. A. C. van
Berkel, Gouda»
Momenteel hebben 3 leden uit den kies
kring Gouda zitting in de Saten; de twee
eeretgekozenen en de heer v. d. Weyden,
burgemeester van Nieuwkoop, die geen her
benoeming meer wenschte.
