22ste Jaargang
DINSDAG 27 JANUARI 1931
No. 6S06
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e Êeicbelve (Bou/toml'
DE ABONf Ei^ENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per weekf2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
V Internationaal samenwerken
ook nationaal en plaatselijk!
In verband met het streven om te ko-
men naar een katholieke internationale
vredesactie is, schrijft de „Msbd.", de vol
gende uitlating wel opmerkelijk uit het ar
tikel van den katholieken Leidschen hoog
leeraar C. C. Berg in het pas verschenen
annuarium der Roomsch Katholieke Stu
denten
Katholicisme is Universalisme, niei"
alleen op godsdienstig gebied, maar
op elk der mensohelijke betrekkingen.
Hoe weinig wordt dat nog begrepen,
ook in ons land! Hoe 6lap is nog onze
houding, waar het vaak de belang
rijkste kwesties geldt, waar vaak de
hoogste Katholieke belangen op het
«pel staan. Wat staren wij ons toch
blind op de grenzen van ons land!
Hoe bedroevend slecht nog is onze
groote macht internationaal georga
niseerd. Wat spelen wij voor rol in de
pacifistische wereldbeweging? Wat
doen wij eigenlijk te zamen met ge
lijkgezinden in het buitenland om
economische barrières neer te halen.
't Is alle6 waar, wat prof. Berg .schrijft
't is waar, dat de katholieken interna
tionaal te weinig samen spreken, samen
overleggen, samen doen.
De katholieken, die internationaal
elkaar betrekkelijk zoo gemakkelijk kun
nen vinden, door ons centrum Rome, door
ons gemeenschappelijk belijden, onze ge
meenschappelijke beginselen.
De klacht van prof. Berg: „Wat staren
wij ons toch blind op de grenzen van ons
landwordt niet zonder gereede aanlei
ding geuit.
Maar mogen wij hierbij de opmerking
maken, dat wij toch ook weer moeten op
passen, ons niet blind te staren niet o p
maarover de grenzen van ons land,
naar wat ver-weg ligt!
Wij bedoelen dit: internationale samen
werking van de katholieken is nuttig en
noodzakelijk, maar vergeten wij dan toch
ook niet allereerst te streven, met volle
krachten, naar wat meer nabij ligt, naar
samenwerking van de katholieken in het
eigen land, in de eigen stad, in het eigen
dorp.
En hapert daaraan ook niet vaak te
veel tot schade van de nationale, de
plaatselijke, de katholieke belangen?
Er zijn immers zoo veel maatschappe
lijke verschillen, zooveel standsverschil
len, en zoo veel andere verschillen in per
soonlijke eigenschappen onder ons. Wij
onthouden ons van een, zelfs min of meer
gevaarlijk, idealisme, om de werkelijkheid
van die verschillen te loochenen; wij er
kennen die verschillen, ook in vele daar
uit voor het maatschappelijk leven getrok
ken consequenties.
Doch het moet worden betreurd, dat in
deze zoo schrikbarend overdreven
wordt, bewust en, veel méér nog, onbe
wust! Wij overdrijven vaak die verscnil-
len zóó, dat de kracht van een op onze
katholieke saamhoorigheid gebaseerde ac
tiviteit daardoor wordt gebroken
Wij ontkennen niet de werkelijk be
staande verschillen tusschen personen van
verscheiden nationaliteit en toch be
hoeven en mogen die verschillen geen be
letsel zijn voor internationale samenwer
king van de Katholieken. Zoo is 't precies
hetzelfde met de verschillen in stand
enz., welke wij hier bedoelen!
Tengevolge van die verschillen mogen
wij niet, als waren wij vreemden, tegen
over elkander staan, terwijl wij over veel
zouden kunnen samen praten, samen bera
den, voor veel zouden kunnen samen arbei
den.
Tusschen „gelijk-gezinden" over heel de
wereld moet samenwerking zijn, maar ook
en allereerst tusschen gelijkgezinden in het
eigen vaderland, in de eigen gemeento
die maar al te vaak jaren en jaren naast
elkaar leven, terwijl zij, in verscheiden
zicht, met elkander konden en moesten
•nen-streven!
DUITSCHLAND
MINISTER CURTIUS' POSITIE VERSTERKT
Na het Geneefsch debat.
Het verloop der vergadering van den Vol-
kecbondsraad heeft in politieke kringen te
Berlijn een opvallend eensluidenden weerklank
gehad. Algemeen is de verrassing groot, dat
men zoo gemakkelijk tot overeenstemming is
gekomen in het minderheden-conflict. Er wordt
hier op gewezen, dat Duitschland door Cur-
tius' toedoen een succes heeft geboekt.
Het is geen geheim, dat de oppositie zich
sinds lang erop had voorbereid, Curtius in ver
band met deze Raadsvergadering ten val te
brengen Een nederlaag te Genèvê zou het hem
onmogelijk hebben gemaakt, in Februari a.s.
voor den Rijksdag te verschijnen. In plaats
daarvan boekte hij, zooal geen overwinning,
dan toch een succes, dat deze tactiek der op
positie verijdeld heeft.
FRANKRIJK.
DE KABINETSCRISIS
Laval formeert een nieuwe regeering
Laval is er in den loop van den nacht in ge
slaagd een kabinet te formeeretf. Tegen 1 uur
werd officieel de volgende ministerlijst bekend
gemaakt.
Minister-president en minister van binnen-
landsche zaken: Laval; Justitie en vice-presi
dent Lion Berard; buitenlandsche zaken
Briand; oorlog Maginot; marine Charles Du-
mont; luchtvaart Dumesnil; financiën Flandin;
begrooting Pierri; handel Rollin; handelsma
rine De Chappedelaine; landbouw Tardieu.
Tel.
SPANJE.
ANARCHISTEN-CONFERENTIE TE
BARCELONA.
In de Lladostraat te Barcelona, waar de ze-
ter der republikeinen gevestigd is, overviel de
politie gisterochtend een aantal anarchisten,
die in geheime vergadering bijeen waxen, om
nieuwe plannen te beramen.
Er waren er drie en twintig, die allen gear
resteerd werden.
De politie arresteerde ook een achttal leden
van het bestuur van hooger genoemde republi
keinen, benevens den concierge van 't gebouw,
omdat ze een zaal voor deze anarchisten-bij
eenkomst hadden beschikbaar gesteld.
LITAUEN.
DE KERKVERVOLGING IN LITAUEN
Nieuwe aanvallen op de Katholieken.
Men schrijft aan de „Msbd.":
De buitengewone conferentie der Litausche
bisschoppen, welke te Kaunas gehouden is, is
weer voorbij maar de daar genomen besluiten
zullen nog langen tijd den toestand in het klei
ne landje beheerschen.
De bisschoppen hebben een diepgaand onder
zoek naar den toestand der kerk, der geloovi-
gen en hun organisaties ingesteld en namen
in verband daarmede een reeks besluiten, wel
ke ter gelegenheid openbaar gemaakt zullen
worden.
Bijzonder werd met groote vreugde kennis
genomen van het schrijven van den H. Vader,
dat, op voorschrift der bisschoppen, in alle
kerken zal worden voorgelezen, waarna de
priesters de noodige toelichtingen zullen moe
ten geven. De censuur, op grond van den staat
van beleg ingesteld, poogt deze voorlezing
echter te verhinderen, wijl het Pauselijk schrij
ven haar niet ter goedkeuring is voorgelegd!
Met een speciale voorliefde behandelden de
bisschoppen de zoo ernstig bedreigde.katholie
ke actie. Er zij nmaatregelen voorzien, welke
tegen de bedoelingen der nationalisten in het
den katholieken organisaties mogelijk zal ma
ken haar weldoende actie zoo breed mogelijk
te ontplooien. Met groote verontwaardiging
werd de vervolging der priesters en leeken-
apostelen, die voortdurend aan allerlei kwel
lingen zijn blootgesteld, z.g. wij) zij politieke
doeleinden nastreven, veroordeeld. Onvoor
waardelijk hebben de bisschopper zich achter
ue geestelijkheid en de Katholieke Actie ge
steld.
In het middelpunt der belangstelling ston
den voorts de nationalistische pogingen om de
opvoeding en de organisatie der jeugd te mo-
nopoliseeren. De „ook-katholieke" jeugdbon
den, welke van nationalistische zijde gesticht
zijn om de jeugd te lokken en met geweldige
middelen omtrent welker herkomst niemand
in twijfel kan verkeeren vervolmaakt wor
den, zullen meedoogenloos ontmaskerd worden.
De besluiten der bisschoppen werden volko
men eenstemmig genomen en zullen in volko
men overeenstemming doorgevo rd worden.
Daardoor is de laatste hoop der regeering om
oneenigheid in het episcopaat te zaaien, schan
delijk mislukt. Ook de verwachting, dat men
een deel der geesteli jkheid zou kunnen winnen,
is absoluut mislukt. De regeering staat tegen
over een vastaaneengesloten front der geheele
katholieke bevolking.
Deze wordt nog steeds aangevallen. Zoo is
b.v. het katholieke gymnasium in Furbarken
van zijn subsidie beroofd, zoodat zelfs zijn
voortbestaan in gevaar is gebracht. In het dis
trict Anyksciai is de gedelegeerdenvergadering
der kath. jeugd ontbonden, zoodat de priesters
daar nog slechts in de kerk kunnen spreken.
Maar al deze daden van willekeur verster
ken slechts de vastberadenheid der Katholie
ken. die op alles voorbereid tot alle offers be
reid zijn, en die ook zeker zijn van de eind
overwinning.
RUSLAND
MOSKOU'S DRAADL00ZE
PROPAGANDA.
Een krachtig protest van de „Germania*.
De „Germania" wijdt een uitvoerig ar
tikel aan de sovjet-propaganda per radio
in Duitschland.
Reeds eenigen tijd geleden, aldus het
blad, is openlijk gewezen op de buiten
gewone activiteit van een aantal sovjet
zenders. die door hun sterkte alle landen
van Europa bestrijken en in alle talen
een rystematisohe en steeds feller propa
ganda over ons werelddeel uitzenden.
Op die technisch en propagandistisch
zoo perfect geoutilleerde Russische radio-
uitzend-organisatie correspondeert in
Duitschland een communistische ontvang
organisatie, de z.g. „V rijc radiohond"
geheel op samenwerking met den Russi
schen zender ingesteld.
Genoemde bond organiseert luister
avonden, waar de uitzendingen der sov
jet? worden „genoten" en besproken.
Ook anderszins ontwikkelt deze bond
een merkwaardige activiteit; op groote
schaal wordt er b.v. les gegeven in het
opnemen en seinen van morse-teekens.
Het is hoog tijd, betoogt het blad, dat
de openbare opinie in Duitschland om
trent deze actie wordt ingelicht en dat
de rijksxegeering zich met alle diploma
tieke en politieke middelen, waarover ze
beschikt, te weer stelt tegen een toe
stand, het rijk onwaardig en onduldbaar.
Het dulden van deze propaganda zou de
meest funeste gevolgen kunnen hebben.
Aard en inhoud dezer uitzendingen zijn
in flagranten strijd met de vroeger tus
schen Duitschland en Rusland getroffen
overeenkomsten. Verleden jaar nog heb
ben tusschen beide landen langdurige
gedachtenwisselingen plaats gehad, waar
bij de kwestie der Russische communis
tische propaganda andermaal besproken
werd.
Resultaat dier onderhandelingen was
een van 14 Juni gedateerd gemeenschap
pelijk communiqué der beide regeeringen,
waarin plechtig de verplichting wordt
aanvaard, ieder pogen, om de binnen-
landsche aangelegenheden van 't ander
land actief te beinvloeden, achterwege te
laten.
De sovjet-regeering zal wellioht weer
voor den dag komen met een oeroude
„truc" en zeggen, dat zij die verplichting,
wat haar zelf betreft, erkent en naleeft,
maar dat die verplichting niet kan gelden
voor de Russische en internationale com
munistische organisaties.
Het schijnt ons dringend noodzakelijk,
betoogt het centrumsorgaan, dat de Duit-
sche autoriteiten laten blijken, dat zij
aan deze belachelijke uitvlucht, die trou
wens: een leugen ie, geen waarde hechten.
Radenregeering, communistische partij
van Rusland, communistische internatio
nale en de andere roode organen, hoe zc
ook heeten mogen, zijn in werkelijkheid
één en onafscheidelijk.
Reeds het uitzenden der roode propa
ganda in de Duitsche taal, waartegen dr
overweldigende meerderheid van het
Duitsche volk zich scherp kant. is een
actieve inmenging in Duitsche aangele
genheden.
Wij protesteeren er tegen met klem,
dat door de Russische draadlooze een
soort boven de staten uitgaande commu
nistische gemeenschap verwezenlijkt
wordt. En het zou de taak van het de
partement van buitenlandsche zaken zijn
de Russische regeering aan het verstand
te brengen, dat voortzetting van deze
propaganda voor 'Duitschland ondulJbaai
is en zeer zeker ook van invloed zal zijn
op de Duitsch- Russische betrekkingen.
BRITSCH-IND1E
GANDHI OP VRIJE VOETEN
Naar Bombay vertrokken.
De Britsch Indische leider, Gandhi, is in vrij
heid gesteld, evenals Vullabhai Patel en Hai-
dikar, twee leden van de congres-coranrssie.
Gandhi is uit Poona naar Bombay vertrokken.
De burgemeester van Calcutta, Soebhas Bose,
die Zaterdag in vrijheid werd gesteld, is gis
termiddag opnieuw gearresteerd, toen hij te
Maidan trachtte ter gelegenheid van de viering
van den „onafhankelijkheidsdag' een redevoe
ring te houden. Daar de menigte, die zich om
de cenotaaph had geschaard, weigerde uiteen
te gaan, zag de politie zich genoodzaakt van de
'athi s gebruik te maken. In totaal werden bij
de botsingen circa 100 personen gearresteerd,
O-W. 83 vrouwen. Met uitzondering van Bose en
vier anderen werden later op den dag alle aan
gehoudenen weer op vrije voeten gesteld.
Nu nog 23.000 gevangenen.
In de Wetgevende Vergadering te Delhi is
gisteren van regeeringswege medegedeeld, dat
er tusschen April en December van het vorige
jaar 54.000 lieden wegens deelneming aan den
veldtocht van burgerlijke ongehoorzaamheid
veroordeeld waren. Van dezen waren 20.000 in
hechtenis genomen, omdat zij postten en ande
ren vrees aanjoegen. Elf hunner werden in vrij
heid gesteld, nadat zij volledig berouw getoond
hadden.
Op het oogenblik zitten nog 23.000 lieden
gevangen.
Door onlusten zijn in het tijdvak van April
tot Juli 100 menschen van de menigte door ge
weervuur gedood en 427 gewond.
Engelsche perscommentaren.
Verschillende Engelsche bladen leveren com
mentaar op de invrijheidstelling van Gandhi cs.
De „Daily Mail" veroordeelt de vrijlating en
zegt, dat er, met het oog op de ernstige situatie
in Britsch-Indië, absoluut geen rechtvaardiging
voor bestaat. De „Morning Posttwijfelt er aan
of de proefneming wel verstandig is, terwijl de
„Daily Telegraph'" van meening is, dat er ab
soluut geen zekerheid bestaat, dat de gebeurte
nissen nu den loop zullen nemen, welken de
onderkoning zich voorstelt. Zonder twijfel be
staat er verband tusschen het besluit van den
onderkoning, aldus het blad, en de gunstige
ontvangst van het resultaat der Ronde-Tafel-
Conferentie door de Indische partijen en belan
gen, die los van de Congrespartij staan, terwul
het besluit van Lord Irwin ook samenhangt met
den wensch van een deel van de Congrespartij
om de ongehoorzaamheidspolitiek te laten va
ren en met het feit, dat aan de eischen van de
Congrespartij, zooals die achttien maanden ge
leden luidden, tegemoet is gekomen door het-
egen nu wordt voorgesteld. Het blad zegt ver
der, dat het nu genomen besluit tot die du
bieuze categorie van maatregelen behoort, wel
ke alleen rechtvaardiging kunnen vinden door
het succes, dat zij behalen.
De ,-,Manchester Guardian" is van meening,
dat de vrijlating van Gandhi de gematigde ele
menten in de Congrespartij zal aanmoedigen.
Het is een geste, die wijst op een goeden wil
en met het verleden breekt. Door de resultaten
van de Ronde-Tafel-Conferentie, aldus het
blad, is een nieuw tijdperk aangebroken. De
rust, die er op het oogenblik heerscht, geeft
hoop voor de toekomst. De „Daily News" zegt,
dat er na dit besluit geen twijfel meer over
blijft en dit zullen allen, die het wel met In
dië meenen van harte hopen dat spoedig al-
gemeene amnestie zal volgen. De stap, die nu
is genomen, staat er borg voor.
HET KONINKLIJK ECHTPAAR.
Dertig jarig huwelijksfeest op 7 Febr. a.s.
Op 7 Februari zullen H. M. de Koningin
en Z. K. H. Prins Hendrik den dag her
denken, waarop zij dertig jaar geleden in
het huwelijk traden.
Het huwelijksfeest zal vermoedelijk ten
paleize gevieni worden.
VOOR BEHOUD VAN DE ZUIDERZEE.
Een landelijk comité van actie.
Naar aanleiding van de onlangs te
*6 Gravenhage gehouden openbare vergade
ring heeft Zaterdagavond een bespreking
plaats gehad tusschen belangstellenden
en het bestaande Harderwijksch Comité
tot behoud van de Zuiderzeevisscherij. Als
resultaat hiervan is opgericht een lande
lijk comité, dat van een centraal punt uit
krachtige, doelbewuste actie zal voeren
tot behoud van de Zuiderzee. De dagelijk-
sche leiding van het comité berust bij de
heeren F. W. Drijver, bankdirecteur te
Harderwijk, voorzitter; Fred. Thomas, re
dacteur van „De Tijd", Amsterdam, secre
taris en A. J. C. Vitringa, ingenieur te
Harderwijk, penningmeester.
Voorbereidd wordt o.m. een reeks open
bare vergaderingen in de voornaamste ste
den, waarvan de eerste begin Februari te
Amsterdam wordt gehouden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nieuw kabinet in Frankrijk gevormd.
Gandhi op vrije voeten gesteld.
BINNENLAND.
Een mislukte roofoverval te Rotterdam
door kranig optreden van een 16-jarigen
jongen. (Gem. Ber„ 2de blad).
Ernstig spoorwegongeluk te Groningen.
Drie dcoden, verscheidene gewonden.
(Gem. Ber„ 2de blad).
Dijkdoorbraak bij Meyel. (Gom. Ber„ 2de
blad).
Het 30ste wapenfeest van den Kon. On
derofficieren Schermbond (Sport, 2de
blad).
VOOR ONZE KATH. INSTELLINGEN.
Een centrale voorlichting.
Verschenen is het eerste nummer van een
nieuw vecrtiendaagsch periodiek „Techni
sche Gids" voor R.-K. Kerk en Pastorie,
Seminarie, School, Ziekenhuis en Gesticht
ter voorlichting op Technisch en Econo
misch gebied.
Uit het inleidend artikel „Onze Taak
zij vermeld, dat volgens de stichters op het
breede terrein van het daadwerkelijke ka
tholieke leven van kerk-, gestichten-, scho
lenbouw, enz. te weinig centrale zoowel als
onderlinge voorlichting, te weinig uitwis
seling van ervaringen bestaat. Hierin wil
het nieuwe orgaan verandering brengen.
Het wil niet zijn een periodiek, dat tei-
reinen betieedt welke reeds door andere
uitgaven bestreken worden, het wil geen
polemisch karakter dragen, het wil een
geheel eigene plaats innemen door »?en on
misbare technische en economische gids
te zijn in pastorie en bestuurszaal, in regen
tencollege en directiekamers, kortom m
den breeden kring van allen, die verant
woording dragen voor onze kerken en pes-
tories, voor onze seminaries, scholen en
pensionaten, voor onze ziekenhuizen en
weesinrichtingen, voor onze verzorging van
misdeelden en ouden van dagen, enz. enz.
Zóózeer was Z. D. H. de Bisschop van
Haarlem met het plan ingenomen, dat hij
een eigenhandig geschreven bewijs van in
stemming en aanmoediging heeft willen ge
ven voor het eerste nummer, gelijk ook onze
Minister-President Z.Exc. jhr. mr. Ch. Ruvs
de Beerenbrouck deed.
De uitgave der Uitgevers-Mij. „Diligeii-
tia", Heerengracht te Amsterdam, is rijk
geïllustreerd en typografisch uiterst ver
zorgd. Als hoofdredacteur treedt op den
heer L. A. P. M. van den Broeke, als re
dactie-secretaris do heer Hans Schnabel.
STRAFBAAR STELLEN VAN GODS
LASTERING.
Namens de Federatie van R. K. Vrou
wen bonden is do volgende motie gezonden
aan Zijne Excellentie don Minister van
Justitie en de leden van de Tweedo Kamer
der Staten Generaal:
„Het Bestuur van le Federatie van II.
K. Vrouwenbonden in Nederland (met de
aangesloten Vereenigingen ruim 50.000 le
den tellend), veigaderd te Utrecht, den
13en Januari 1931:
gezien:
het satanische artikel van „Do Tribune
getiteld „Weg met het Kerstfeest",
overwegende:
het grof beleedigende en diep grievea-
de hiervan voor de verhevenste gevoelens
eener Christelijke natie,
spreekt als zijn meening uit:
dat onze wetgeving driuyenJ aanvulling
behoeft door het strafbaar stellen van
Goaslastering en van een, door haar kwet-
senden vorm, onduldbare wijze van mee-
ningsuiting,
besluit:
deze motie ter kennis te brengen van
Zijne Excellentie den Minister van Justitie,
van de leden der Tweede Kamer der Sta
ten Generaal en van de Pers.
Namens het Bestuur der Federatie van
R. K. Vrouwenbonden in Nederland: F.
Steenbcrghe-Engeringh, Voorzitster; L. de
Quay, wnd. Secretaresse".
HELMOND'S KATO ENFABRI EKEN
WEER IN WERKING.
Naar de „Msb." verneemt, is door het
Departement van Waterstaat een bijzon
dere voorziening getroffen inzake de ver
ontreiniging van het kanaalwater beneden
Helmond, waardoor het de directie
der firma P. F. van Vlissingen en C'o.'s Ka
toenfabrieken te Helmond mogelijk werd
haar bedrijf, dat een week heeft stilge
staan, in zijn geheel weer in werking te
stellen.
