Begrooting der gemeente Leiden
ZATERDAG 24 JANUARI 1931
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. 9
De begrooting na negen vergaderingen toch afge
handeld. Tot 3 uur 's nachts vergaderd. Het
slot der replieken. De heer v. Eek boekt een suc
cesje met zijn motie inzake de Zondagswet. De
artikelsgewijze behandeling der begrooting. Het
millioenen-slot.
De aap uit de mouw.
De heer K o o i s t r a verklaart zich te
gen het voorstel-Manders om huizen in
huurkoop beschikbaar te stellen. Spr. ont
wikkelt verscheidene bezwaren tegen dit
stelsel. Wanneer men verhuizen wil, om
welke reden dan ook, zit men aan zoo'n
woning vast. Spr. meent de reden van een
dergelijke actie te vinden in een uitlating
van een R. JL tijdschrift, dat meent, dat
bezitters van dergelijke huizen niet spoedig
te vinden zullen zijn voor revolutionaire
pogingen dus niet toegankelijk zijn voor het
socialisme. Daaraan wenscht spr. niet mee
te werken.
Omtrent de kwestie „Zuiderzicht" zegt
spr., ervan overtuigd te zijn, dat de ge
meente zich zelf een groot nadeel heeft he-
zorgd, door niet eerst den grond bouwrijp
te maken alvorens deze te verkoopen.
De wethouder heeft gezegd, dat er genoeg
woningen zijn in Leiden, maar waarop ba
seert de wethouder dat?
Wethouder Splinter: Op de statis
tiek.
De heer K ooi s tra: Wie zegt, dat de
statistiek goed is. Spr. heeft reden aan te
nemen, dat deze niet goed is. Daarom dringt
hij nogmaals aan op instelling van een ge
meentelijke woningbeurs.
Omtrent de uitvoering van de Zondags
wet dringt spr. erop aan, dat de raad ten
minste het 2e gedeelte van het desbetref
fend voorstel-v. Eek (openstelling der bios
copen) zal aannemen.
Nog eens liefdadigheid.
Mevr. Braggaar-de Does rehabili
teert zich door te zeggen, dat zij niet sma
lend gesproken heeft over de tegenwoordige
„vader" en „moeder" van het Geref. Min
nehuis. De werkloozenzorg is een taak van
de overheid en niet "an de particuliere lief
dadigheid, omdat deze laatste de arbei
ders week en onderdanig maakt. (Protesten
geroep: Dus u wilt ie werkloozen maar aan
hun lot overlaten). Zij pleit nogmaals voor
het voorgestelde Tehuis van Oudere van
Naar aanleiding van de toezegging van
den voorzitter omtrent de vrouwelijke func
tionaris bij de politie, trekt spr. haar mo
tie dienaangaande in.
Spr. verklaart ten slotte, dat wanneer de
S.D.A.P. haar voorstellen gebruikt voor
eigen partijpropaganda, men evengoed zeg
gen kan, dat de Christelijke partijen de
philanthropie gebruiken om de arbeideis
aan zich te binden.
De heer S c h 11 e r is erkentelijk voor
de erkenning van wethouder Tepe, dat de
loonen van het gemeentepersoneel laag
zijn. Spr. blijft er bij dat de dienstcommis
sie van Gemeentewerken gereorganiseerd
moet worden. Hij noemt eenige feiten,
waarop wethouder Splinter hem bij inter
ruptie antwoordt. Spr. herhaalt nog eens
wat hij zeide omtrent den spoed, welke
wethouder Tepe wel kon vinden voor het
verstrekken van gelden aan Katholieke in
stellingen. Hij begrijpt niet, wat hij mis
zegd heeft; zij voeren toch propaganda voor
het Katholicisme.
(Het regent interrupties, de voorzitter
hamert voortdurend).
Spr. beweert, dat het college van B. en
W. stelselmatig de demping van het Le
vendaal heeft tegengehouden. De S.D.A.P.
heeft herhaaldelijk op spoed aangedrongen
en heeft thans eindelijk succes. Spr. wijdt
dan uit over zijn werkzaamheid in de Comm.
v. Fabricage, waar de heer Parmentier hem
nimmer steunt.
De heer Parmentier: Pas op, ga niet
liegen.
De heer S c h 11 e r verdedigt dan op
nieuw de uitvoering -van werken in eigen
beheer, als middel tot werkverruiming.
Hij dringt nogmaals aan op verplaat
sing vam den airbeid. Zijn bêtcog komt
vooral neer op een persoonlijk debat met
den heer Paimenteir, zijn medelid in de
Comm. v. Fabricage, wien hij o-a. verwijt,
dat hij spreekt voor de tribune.
(De V oorzitter dringt er herhaal
delijk op aan, dat de heer SchüMer zioh zal
beperken en niet al te veel in details zal
treden, evenwel tevergeefs.)
Spr. verdedigt dan nogmaals zijn voor
steden en komt vrij uitvoerig terug op
elke opmerking, aan zijn adres gericht.
Spr. becijfert o-a,, sprekende over de
grond-polditiek en de kwestie-Zuiderzicht,
dat bij deze laatste transactie aan de par
ticulieren een winst van circa 70.000 in
handen is gespeeld.
Spr. eindigt met een krijgshaftige pero
ratie met betrekking bot de verkiezingen
en met den kreet: „Heil het socialisme."
De heer Groeneveld komt terug
op de antwoorden hem door B. en W ge
geven omtrent de diverse detail zak en,
door hem in eerste instantie te berde ge
bracht.
Spr. levert o.a. criitiek op de deskundig
heid van de personen, die zitting hebben
in de commissie betreffende de pohtie-
brand-weer en verdedigt zijn voorstellen
omtrent de schoolbioscoop en het zwem-
onderrioht op school. Hij dringt alsnog
aan op handhaving van de maximum
snelheid; de auto is de groot .site moorde
naar van dezen tijd. Hij herhaalt zijn plei
dooi voor een parkeerverbod en voor de
aanstelling van een verkeersagent op de
kruising HoogewoerdBreestraatKore-
vaarstraat. Spr. hekelt de houding van den
heer Eikerbout, die een voorstel indiende
tijdens de replieken en blijkbaar eerst de
houding van den raad heeft willen af
wachten t.o.v. de socialistische voorstel
len.
Spr. maakt daarna eenige opmerkingen
over het eigen-beheer-stelsel, de werkloos
heid en de huidige orisis. Hij erkent, dat.
de heer v. -Stralen zich wat ongelukkig uit
gelaten heeft over het „politieke fortuin
tje" voor de belastingverlaging van ver
leden jaar. Het was ook niet noodig de
rechterzijde dat fortuintje te misgunnen,
omdat ook de S.D.A.P. vertrouwde op de
voorlichting van den heer de Be ede, een
der onderteekenaars van dat voorstel.
Achteraf bekeken, was het misschien
verstandiger geweest om die belastingve^1-
Langing niet zoo sterk door te voeren.
De heer Koole is niet geheel bevre
digd door het antwoord van wethouder
Tepe inzake de boestand van sommige
schoollokalen. Spr. hoopt dat dit spoedig
verholpen zal worden. Het spijt spr. dat
de burgemeester geen termen aanwezig
vindt om de zweminrichting op Zondag
open te stellen.
Spoedeischend voorstel.
Ten slotte wordt een spoedeischend
voorstel aan de orde gesteld, n.l. om de
bovenbouw van de brug over het Galge
water ondershands aan te besteden aan de
N.V. F. Kloos en Zonen's Werkplaatsen
te Kinderdijk voor de som van 19.825 en
het bewegingswerk aan de N.V. Haarlem-
sche Machinefabriek gebrs. Figee te Haar
lem voor 7.955.
Daarna wordt de vergadering verdaagd
tot 's avonds 8.15 uur.
AVONDZITTING.
Nog steeds wordt voortgegaan met de
replieken.
Aan het woord is thans de heer Don
ders, die zich nader verklaart omtrent de
voorstcllen-v. Stralen. Tegen eenige dezer
voorstellen heeft spr., zooals hij vroeger
reeds zeide, geen bezwaren, doch de wet
houder heeft hem bevredigende voorstel
len gedaan.
De heer Bergers ziet het nut van een
gemeentelijk Tehuis voor Ouden van Da
gen niet in- De menschen gaan niet graag
naar een gesticht en blijven liever in hun
huisje. Spr. releveert nog eens, dat Leiden
wat vlecsch betreft niet duurder is dan
Amsterdam. Ook is spr. geen voorstander
van eigen beheer. Als men de S. D. A. P.
gelooft dat er onder de particuliere werkij
slechts uitbuiters en uitzuigers, doch spr.
DE AUTO-TENTOONSTELLING te Amsterdam. Wat er in een wereldbol
te zien is.
gelooft dat e ronder de particuliere werk
gevers ook goede menschen zijn.
Partijdigheid.
De heer Manders verzet zich tegen
de beschuldiging van den heer Schüller
aan het adres van wethouder Tepe (gelden
aan Katholieke instellingen). Dat is uitge
sproken anti-papisme van den heer Schül
ler. Het verwondert spr. dat, de geheele
socialistische fractie zich daarmede blijk
baar vereenigt. Speciaal de heer Schüller
mag den wethouder geen partijdigheid vei-
wijten. Want hij is partijdiger dan iemand
in dezen raad, hetgeen spr. illustreert met
een voorbeeld van een benoemingskwestie
in de comm. van fabricage. Er heerscht
een anti-katholieke mentaliteit in deze
commissie. Wethouder Splinter heeft ge
zegd, dat hij meer waarde hecht aan het
advies van den heer Manders. Doch de
commissie van fabricage heeft het advi-
seeren tot taak evenals ieder lid van die
commissie afzonderlijk. Spr. vraagt meer
waardeering voor dat advies. Spr. komt dan
tot zijn voorstellen. Deze heben van ver-
schilenude zijde waardeering ondervonden.
Van Katholieke zijde is dat niets bijzon
ders, want zij zijn in Katholieken geest,
een geest, die zoo oud is als de Kerk zelf.
De heer Kooistra is tegen het geven van
woningen in huurkoop, omdat het de vrij
heid van beweging belemmeren zou, doch
spr. gunt den arbeiders die vrijheidsbelem
mering gaarne.
Spr. ineent, dat het betoog van den heer
Bosman in een cirkel draait. De oorzaak
van de malaise is de onder-consumptie.
Verlaagt men nu de loonen, dan wordt de
onderconsumptie evenwel nog grooter en
wordt de malaise eveneens grooter. Spr.
noemt een recent geval van iemand, die 5
per week krijgt van Armensteun en meent,
dat een werkloosheidsregeling, waarbij
zoo iets mogelijk is, niet deugt. Spr. brengt
hulde aan het harde werken van wethou
der Splinterer is zelfs misschien te hard
gewerkt, doordat men van de zomer werk
heeft uitgevoerd, dat had kunnen blijven
liggen tot den winter als vorm van werk
verruiming. Dat is nakaarten, natuurlijk,
maar juist daarom wenscht spr een com-
misie te belasten met het nagaan van der
gelijke dingen.
Spr is niet geneigd om zijn voorstellen
in te trekken, zooals wethouder Goslinga
adviseerde. Hij geeft toe, dat ze wat onbe
stemd zijn, doch dat is met opzet gebeurd
om ze soepel te houden. Spr. gevoelt iets
voor verschilende voorstellen van den heer
v. Stralen, doch niet voor alle, zoo is spr.
tegen de verhooging van de steunnorm,
daar de kleine loonen daar niet van profi
teered Evenmin is spr. voor de huurtoe-
slag, tenminste zooalö dit is voorgesteld.
Spr. is voorstanders voor een eenigszins
beperkte medezeggenschap, maar niet zóó
onbestemd als de heer v. Eek wil. Hij ver
dedigt nogmaals het requestreeren aan de
landsregeering.
De laatste spreker.
De heer Parmentier (de 49ste en
laatste spreker, zooals de voorzitter zegt)
verdedigt zich tegenover de opmerkingen
van den heer v. Stralen en verklaart zich
nader inzake de groote inkomens in de S.
D.A.P. Spr. heeft goede nota genomen van
de verklaring van den heer v. Eek, dat de
S. D. A. P. langs ordelijken weg haar doel
wil bereiken. Doch spr. haalt eenige citaten
aan, welke op het tegendeel zouden wijzen.
Spr. blijft bij zijn meening, dat de z.g.
medezeggenschap bij het „Volk" niets an
ders is dan een soort advies-recht. Hij
trekt de beschuldiging van opruiing aan
het adres van den heer v. Eek niet terug
hij gemruikt nu 't woord „opruiing" niet in
den juridischen zin van aanzetten tot straf
bare daden. Doch hij meent, dat hij van
opruiing kan spreken als iemands rede lei
den kan tot relletjes en oproer. Geweldda
dig verzet is hier inderdaad voorgevallen.
De heer v. Eek: Niet door onze men
schen.
De heer Parmentier: Wie het wa
ren weet ik niet. Doch dat was het ge
volg van uw agitatie.
Over de rede van den heer Schüller zegt
spr. dat de zakelijke inhoud daarvan niet
evenredig was aan de heftigheid, waarmede
hij deze gehouden heeft. Hij verdedigt zich
verder tegen de beschuldigingen vau den
heer Schüller.
Een incident.
De heer v. E c k acht zich beleedigd door
het feit, dat de heer Parmentier hem ver
antwoordelijk gesteld heeft voor de plaats
gehad hebbende werkloozenrelletjes.
Dat is in strijd met ons optreden in Lei
den en absoluut onjuist. In de Gehoor
zaal heeft spr. niets anders gezegd dan
hier in den raad; hij heeft slechts B. en W.
becritiseerd. Mag dat in de Gehoorzaal
niet gebeuren? Onze optochten zijn orde
lijk verl oopen. Wanneer er gevechten heb
ben plaatB gehad, dan is dat niet gebeurd
door onze menschen en is dat niet geschied
door ons toedoen. Wij zien in politie-relir-
tjes geen heil en sporen altijd aan tot
waardige en rustige demonstraties. Het op
treden van den heer Parmentier acht spr.
onbehoorlijk.
De v o o r z. gelooft aan een misver
stand. Men moet niet verwarren „naar aan
leiding van en op aanstichting van.". Spr.
stelt er prijs op te verklaren, dat bij de
autoriteiten, die de orde hebben te hand
haven, nooit eenige angst bestaan heeft,
dat de demonstraties van .e S. D. A. P.
wanordelijk zullen verloopen. De heer
Parmentier heeft z.i. niet bedoeld, dat de
relletjes veroorzaakt zijn op aanstichting
van de S. D. A. P.
De heer Parmentier bevestigt dat.
De heer v. Eek: Stelt u mij aansprake
lijk.
De heer Parmentier: Niet in den
zin van art. 131 van het Wetboek v. jtraf-
recht.
De heer v. Stralen: Niet er om heen
draaien.
Het regent interrupties.
De heer v. Eek: U hebt mij gelijk ge-
sield met een communistischcn spreker.
De heer Schüller: U zult dat intrek
ken of anders gaan wij geen stap verder.
De heer Parmen'ier beunuert er
aan, dat de heer v. Eek gezinspeeld heeft
op het radeloos worden van de werkloo-
De heer v. Eek: Wij maken ze niet ra
deloos. Spr. verlangt van den voorz. dat
deze hem beter moet beschermen tegen de
onbehoorlijke gezegden van den heer Par
mentier.
De voorz.: De heer Parmentier heeft
u niet beschuldigd van aanstichting der
relletjes.
De voorz. wil onder heftig pr itest van
de S. D. A. P..de discussies over dit punt
sluiten.
De socialisten dreigen de vergadering te
verlaten.
De heer Wilmer: De heer Parmen
tier weigert. Wij kunnen den beer Par
mentier toch niet dwingen om te spreken.
Men kan het betreuren, dat hij zich niet
verontschuldigen wil, maar dat is toch geen
reden om het vergaderen te staken.. De
heer Schüller heeft zijn beschuldiging aan
het adres van den heer Tf-pe ook niet in
getrokken.
De heer Parment:er verstaart, dat
hij den heer v. Eek persoonlijs niet aan
sprakelijk stelt voor de relletjes, doch dat
hij deze een gevolg acht an de optocht-
beweging.
De heer v. E c k is nog niet tevreden. De
leiding van deze optocht is evenmin aan
sprakelijk.
De heer Parmentier bevestigt dat.
Hiermede is het incident gesloten.
Daarna wordt overgegaan iot. het stem
men over de voorstellen.
HET LOT DER DIVERSE
VOORSTELLEN.
Het voorstel-v. Eek inzake principieele
aanvaarding van de invoering van mede-
zeggénschap voor gemeente-personeel
word verworpen met 22 egsn 10 .-tem
men.
Vóór stemde allen de S D. A. P.
Het voorstel-v. Eek om het aantal op
centen op de vermogensbelasting te bren
gen van 15 op 50 wordt verworpen mei
22 tegen 10 stemmen.
Vóór stemde alleen de S. D. A. P.
Het voorstel-v. Eek om een onderzoek
in te stellen naar de wenschelijkheid van
de instelling van een centralen dienst voor
de levensmiddelenvoorziening, woidt ver
worpen met 22 tegen 10 ste urnen.
Vóór alleen de S. D. A. P.
De motie-v. Eek om als regel op Zon
dagmiddag toe te staan: a. optochten met
muziek en banieren en b. het houden van
openbare vermakelijkheden, wordt, wat a.
betreft verworpen met 19 tegen 12 stem
men.
Vóór stemden de S.D.A.P. en de heeren
Bosman, Komijn en Zitman.
Het voorstel sub b. wordt aangeno
men met 17 tegen 15 stemmen.
Vóór: de S.D.A.P. en de heeren Coster,
v. Tol, Reimeringer, Bosman, Romijn, Ber
gers en Zitman.
Het voorstel-v. Eek tot intrekking van de
straatbelasting wordt verworpen met 20
tegen 12 stemmen.
Vóór tsemden de S.D.A.P. en de heeren
Manders en Zitman.
Het voorstel-v. Eek tot invoering van een
belasting op de bouwterreinen wordt ver
worpen met 22 tegen 10 stemmen.
Vóór stemden alleen de S.D.A.P.
Het voorstel-v. Eek tot wederinvoering
der zakelijke belasting op het bedrijf, wordt
verworpen met 20 tegen 10 stemmen.
Vóór stemde alleen de S.D.A.P.
Het voorstel-v. Stralen om de steunnor-
men te verhoogen: voor gehuwden en kost
winners van 13.50 op 15.met een ver
hoogde kindertoeslag van 1.25 op 1.50 per
kind; en voor kostgangers van 9.op
10.wordt verworpen met 22 tegen
10 stemmen.
Vóór stemde alleen de S.D.A.P.
Heb voorstel-v. Stralen om de verminde
ring der steungelden na 20 weken (resp. 15
weken) tijdelijk buiten werking te stellen,
wordt verworpen met 20 tegen 12 stem
men.
Vóór stemden de S.D.A.P. en de heeren
Manders en v. Tol.
Het voorstel-v. Stralen om de huurtoe-
slag voor werkloozen te verhoogen, wordt
verworpen met 22 tegen 10 stemmen.
Vóór: de S.D.A.P.
Het voorstel-v. Stralen inzake een toeslag
op de kasuitkeeringen, wordt verworpen
met 21 tegen 11 stemmen.
Vóór: de S.D.A.P. en de heer Manders.
Het voorstel-v. Stralen om de wachttijd
regeling voor uitgetrokken werkloozen tijde
lijk buiten wérking te stellen, wordt ver
worpen met 21 tegen 11 stemmen. Vóór:
de S.D.A.P. en de heer Manders.
Het voorstel-Schüller om een onderzoek
in te stellen naar de technische en admi
nistratieve samenstelling van den dienst
van Gemeentewerken en naar de mogelijk
heid van eigen beheer, wordt verwor
pen met 22 tegen 10 stemmen.
Vóór stemde alleen de S.D.A.P.
Het voorstel-Schüller om alle bestratings-
werken in eigen beheer te nemen, wordt
verworpen met 22 tegen 10 stemmen.
Vóór stemde alleen de S.D.A.P.
Het subsidiaire voorstel-Schüller om bij
aanbesteding van straatwerken in het be
stek de bepaling op te nemen, dat de ar
beidsvoorwaarden der straatmakers gelijk
moeten zijn aan die van het gemeenteperso
neel, wordt verworpen met 21 tegen 10
stemmen.
Vóór stemde alleen de S.D.A.P.
Het voorstel-mevr. Braggaar-de Does en
v. Stralen inzake oprichting van een ge
meentelijk Tehuis voor Ouden van Dagen,
wordt verworpen met 22 tegen 10
stemmen.
Vóór stemde alleen de S.D.A.P.
Het voorstel-Manders, om B. en W. fcit
te noodigen om te onderzoeken, op welke
wijze het best de werkloosheid kan worden
bestreden, door een reeds bestaande of een
te benoemen commissie op te dragea ieder
jaar voorstellen te doen, wordt met 17 te
gen 15 stemmen om praeadvies gezonden.
Vóór: De S.D.A.P., do Katholieken (be
halve de heer Tepe) en de heer Zitman.
Het voorstel-Manders om B. en W. uit
te noodigen zoo spoedig mogelijk te komen
met voorstellen tot werkverruiming, wordt
eveneens om praeadvies gezonden. Vóór:
de S.D.A.P., de Katholieken (behalve de
heeren Donders en Tepe) en de heeren Zit
man en de Reede.
Het voorstel-Manders om de steunrege
ling te herzien, wordt eveneens om prae
advies gezonden, als voren.
Het voorstel-Manders om B. en W. uit
te noodigen tot het doen van voorstellen,
waardoor bevorderd wordt dat op gemak
kelijke voorwaarden woningen in eigendom
kunnen worden verkregen, wordt om prae
advies gezonden, als voren.
Het voorstel-Manders om a. zooveel mo
gelijk werken te doen uitvoeren ter bestrij
ding van de werkloosheid; b. te onderzDe
ken of de arbeidstijd verkort kan worden
bij de gemeentebedrijven; c. na te gaan of
ook particuliere bedrijven genegen zijn
dien verkorten arbeidstijd toe te passen,
wordt om praeadvies gezonden, als voren.
Omtrent het voorstel-Manders om te re
questreeren bij de Landsregeering wordt
met 31 tegen 1 stemmen besloten het niet
in praeadvies te geven. De heer Manders
trekt het daarop in.
Het voorstei-Elkerbout tot instelling
van een raadscommissie om het
met de vakcentrales pracliseh op te lossen,
wordt na een verklaring van wethouder
Goslinga verworpen met 19 tegen 13
stemmen.
Vóór stemden de S.D.A.P. en de heeren
Eikerbout, v. Tol en Rosmalen.
Wethouder Goslinga stelt in de plaats
van het voorstei-Elkerbout voor, om B. en
W. (in plaats van een Raadscommissie) uit
te noodigen om in overleg met de vakcen
trales maatregelen te beramen ter bestrij
ding van de werkloosheid, welk voorstel
z. h. st. wordt aangenomen.
Het voorstel-Schüller om een commissie
te benoemen voor onderzoek naar de „Zui-
derzicht"-affaire wordt verworpen met
21 tegen 10 stemmen.
Vóór stemde alleen de S.D.A.P.
Tevens wordt thans in stemming ge
bracht:
6. Praeadvies op het beroepschrift van
C. C. van den Bosch, tegen de afwijzende
beschikking van B. en W., op zijn verzoek
om vergunning tot den bouw van twee
woonhuizen en een fabrieksgebouw op een
terrein nabij den Zoeterwoudschen Singel
Sectie M, No. 1162.
Het voorstel van B. en W. wordt aange
nomen met 28 tegen 4 stemmen.
Tegen: de heeren v. Es, Goster, Manders
en Eikerbout.
DE AUTO-TENTOONSTELLING te Amsterdam ia Vrij
dagmiddag geopend. Een typische reclame op een der
wagens.
