22ste Jaargang
MAANDAG 12 JANUARI 1931
No. 6793
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
S)e
0b ABUNNLMLNISPK1JS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 oent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2 60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ts voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruit betaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van bet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOLKENBOND
TEGEN DE SLAVERNIJ IN LIBERIA
Publicatie van 't rapport der
enquête-commissie.
Het rapport van de internationale enquête
commissie over de slavernij in de negerrepu
bliek Liberia is Zaterdag gelijktijdig te Ge
neve en Washington gepubliceerd. De com
missie bestond uit drie leden, n.I. een Brit
als vertegenwoordiger van den Volkenbond,
een Amerikaan en een vertegenwoordiger der
regeering van Liberia. Het rapport, dat uit
127 dicht beschreven foliobladen beslaat, is
door de commissie aan de regeering van Li
beria voorgelegd en door deze naar den
Volkenbondsraad gestuurd.
Het rapport constateert o.a.. dat in Libe
ria wel is waar de slavernij in haar ..klassie
ken vorm der slavenmarkt niet meer be
slaat, maar dat de huisslavernij en het ver-
koopen van menschenlevens als arbeids
krachten nog veelvuldig voorkomt. Het sys
teem van gedwongen arbeid wordt bij open
bare werken en voor particuliere doeleinden
toegepast, waarbij de arbeiders bloot staan
aan een slechte behandeling van het toe
ziend personeel en voor hun ai beid geen be
looning ontvangen. Ook hebben er gedwon
gen recruteeringen van arbeiders voor het
Spaansche eiland Fernando Po plaats, het
geen plaats vindt op een manier die zich
in wreedheid weinig onderscheidt van de
slavenjachten. Leidende re eringspersonen
in het bijzonder de thans afgetreden, vice-
president Yancy, hebben zich hij deze recru
teeringen persoonlijke voordcelen verschaft.
Het rapport doel de regeering van Liberia
de volgende voorstellen: instelling van een
onomkoopbaar ambtenarencorps, absoluut
verbod der huisslavernij en het verkoopen
van menschenlevens. stopzetting der gedwon
gen recruteeringen voor Fernando Po, ver
sterking der Amerikaansche immigratie.
De vertegenwoordiger der tegeering van j
Liberia bij den Volkenbond deelt in een be- j
geleidend schrijven mede, dat de nieuwe Li-
beriaanscbe regeering reeds maatregelen
heeft genomen om met de aanbevelingen van
het rapport rekening te houden.
DE STAKING IN OPPER-SILEZIE duurt voort. Een kijkje nabij de mijnen waar ter
besoherming der werkwillige arbeiders een sterke politiemacht aanwezig is.
FRANKRIJK.
„VOLKSSTEMMING OVER
ONTWAPENING?'
Ontstemming in Frankrijk
Blijkens berichten uit Parijs, heeft het ar
tikel der „Köln. Ztg.waarin, zooals men
weet. het voorstel wordt gedaan, om in de
verschillende landen een volksstemming over
de ontwapening te houden, in de Fransche
pers zeer de aandacht getrokken; niet het
minst om de opmerking, dat ingeval van een
mislukking de gevolgtrekking zal moeten
worden gemaakt, dat op den duur dan ook
de bewapening van de door de vredesverdra
gen ontwapende landen zal moeten volgen.
Algemeen wordt aangenomen dat men hier
met een geinspireerd artikel heeft te doen,
wat reeds daaruit blijkt, dat het arlikel reeds
voor het verschijnen door de Duitsche nieuws
agentschappen en omroepmaatschappijen is
bekend gemaakt.
De toon der Fransche bladen, vooral de
nationalistische, is zeer onvriendelijk.
De „Journal" stelt vast, da' de Duitsche
regeering tegenover de overwinnaarsstaten
nog nooit zoo helder en duidelijk baar plan
nen kenbaar beeft gemaakt. De vraag ls
thans nog slechts, of dr. Curtius werkelijk een
dergelijk voorstel bij den volkenbond zal in
dienen.
De „Oeuvre" merkt op, dat voor een in
ternationale samenwerking een andere toon
noodig is dan in dit artikel wordt aangeslagen
Wie met de vuist op tafel slaat om iets te
eischen, stelt zicb aan het gevaar van een
scherp antwoord bloot, wat nooit goede I
vruchten kan voortbrengen.
stoffelijke welvaart zal bezorgen", de bevol
king van Rusland zal bevrijdea „van iederen
verouderden vorm van bijgeloovigbeid, waar
in thans nog een ontelbare menigte van ver
schillende godsdienstige belijdenissen gevan
gen zit".
Dezen keer, heet het verder, zal men er ab
soluut een einde aan maken: in vijf jaar tijd
zal „iedere vorm van godsdienst zijn uitge
roeid"
Als gevolg van dit besluit moeten alle ker
ken uiterlijk 1934 gesloten zijn, of voor an
dere doeleinden zijn ingericht.
In het laatste nummer van bet Russische
orgaan „Zonder God", heeft Jaros'awski, lid
van het volkscommissariaat voor de arbeids
inspectie en voorzitter van den bond van
godloochenaars, een artikel geschreven, waar
in zoo duidelijk wordt gezegd, wat men fei
telijk met deze campagne in Rusland beoogt:
,Wij zullen van alle kerken der wereld één
grooten brandstapel maken", heet het o.a.
„Gedurende de dertien jaar van de dicta
tuur van het proletariaat, is onze atheisti-
sche beweging een massa-beweging gewor
den, een onmetelijke macht, die alle gods
dienstig gevoel zal uitroeien en het geweten
der volkeren zal hervormen.
Deze beweging is een der meest belangrij
ke afdeelingen van ons leger in den strijd
voor het socialisme, een der meest noodza
kelijke organisaties voor de groote wereld
revolutie, waarvan een opvoedende kracht
moet uitgaan, een der meest machtige wapens
voor de socialistische hervorming van onze
maatschappij.
Wij zullen ons anti-godsdienstig werk, dat
tenslotte de oude wereld op zijn grondsla
gen zal doen schudden, zoo krachtig mogelijk
doorzetten. Wij zullen millioenen boeren en
arbeiders verzamelen onder onze banier van
de werkende leden van den bond van god
loochenaars".
Tot zoover de zielige phrases dezer nieuwe
oorlogsverklaring aan God. Zoovele van deze
dreigingen zijn reeds ijdel gebleken; ook deze
uiting van den sataniscben haat der sovjet
macht zal Gods naam niet kunnen bannen uit
het hart van het Russische volk.
Weliswaar zijn er in den loop van de laat
ste drie jaar 16000 kerken in Rusland geslo
ten, afgebroken oi voor andere doeleinden
besterad maar daar staat ook tegenover, dat
ondanks de geweldige vervolging het gods
dienstig gevoel onder bet volk nog levendig
is en in sommige streken van Rusland wer
den meer dan 100 nieuwe kerken gebouwd,
en voor den eeredienst bestemd dank zij de
milde bijdragen der geloovigen.
RUSLAND
DE GODSDIENSTHAAT DER SOVJETS
Intensiever campagne van de
godloochenaarsbende
Evenals op economisch en politiek terrein,
hebben de sovjets thans, middels den bond
van godloochenaars, een vijf-taren-plan op
gesteld, dat, in hetzelfde tijdsbestek als de
andere plannen, aan het Russische volk „een
Nieuwe belasting op het Russische platteland.
De Sovjet-regeering heeft op het land een
nieuwe cultuurbelasting geheven.
Het betreft hier de betaling in eens van
een bedrag, dat aan een commissie van boe
ren zal worden gesteld, en dat zal worden
aangewend tot het ontwikkelen der cultuur
in de betreffende dorpen.
De grootte van het te betalen bedrag is
afhankelijk van het vermogen der boeren.
Door de boeren wordt het heffen van deze
belasting goedgekeurd.
CHINA
DE GRUWELDADEN IN KANSOE
40.000 dooden in twee weken.
Zondag zijn te Tokio de eerste berichten
ontvangen uit de provincie Kansoe, waar,
zooals bekend, een opstand is uitgebroken
tegen de Chineesche centrale autoriteiten.
Volgens een mededeeling van een Ameri-
kaanschen missionaris aan de Chineesche
pers, schat deze het aantal dooden op 40.000
De zendeling is met zijn auto te Peking aan
gekomen.
Naar verder wordt gemeld, zijn door de op
standelingen in den loop van twee weken
50 dorpen verwoest. De geheele bevolking
werd afgeslacht, hun bezittingen geroofd en
hun huizen in brand gestoken.
NANKINGS STRIJD TEGEN DE
COMMUNISTEN
Een divisie overgeloopen
De door de regeering begonnen campagne
tegen de communisten verloopt, naar uit
Hankau wordt gemeld, weinig succesvol. De
toestand is onbevredigend, daar er onrust
heerscht onder de troepen ten gevolge van
acbterstalige soldij. Gemeld wordt, dat troe
pen, die de regeering wilde afzenden om
de rooden aan te vallen, verscheiden plaat
sen geplunderd en de inwoners mishandeld
hebben, terwijl in Kiangsi een divisie van de
Sjensi-troepen zich aan de communisten zou
hebben overgegeven.
In het gebied van Itsjang worden nog
steeds stoomschepen beschoten
Te Hwajoean echter, een stad 70 K.M. ten
Noorden van Hankay, heeft een brigade re-
geeringstroepen een afdeeling der communis
ten omsingeld.
AMERIKA
DE COMMUNISTISCHE AGITATIE
IN DE V. ST.
Zeventig vereenigingen in de Vereenigde
Staten hebben een protestvergadering gehou
den tegen het drijven der communisten in de
Vereenigde Staten en een motie aangenomen,
waarin deportatie van buitenlandsche com
munisten, wier aantal op 100.000 wordt ge
schat, geëischt wordt.
BLOEDIGE BOTSINGEN OP LUZON
Nationalistische secte bezet een dorp
Naar uit Manilla wordt gemeld, zijn 400 le
den van een geheime nationalistische secte in
het dorp Jayug in de provincie Pangasinan
(eiland Luzon) in botsing gekomen met de
politie, waarbij twee gendarmerie-officieren
en 11 soldaten werden gedood.
Nadat de opstandelingen in een verwoed
straatgevecht de politie hadden verdreven,
waarbij zij tien man verloren, hebben zij de
openbare gebouwen bezet.
Door regeeringstroepen, die de opstande
lingen in hun dorp hebben omsingeld wordt
een tegenaanval voorbereid.
COLLECTIEVE
ARBEIDSOVEREENKOMST.
Bijna vierhonderdduizend betrokken
werknemers.
Het afgeloopen jaar bracht ons zoo
als blijkt uit het pas verschenen jaarover
zicht der collectieve arbeidsovereenkomsten
van het Centraal Bureau voor de Statis
tiek een belangrijke uitbreiding van het
aantal dezer overeenkomsten en van de
aantallen der daarbij betrokken onderne
mingen en werknemers. Hieronder volgen
de cijfers voor verschillende jaren.
Overeen. Ondern. Werkn.
1 Januari 1911 87 1.126 23.002
1 Januari 1920 984 22.541 273.59S
1 Juni 1923 677 16.956 238.1-15
1 Juni 1926 808 16.554 264.U3G
1 Juni 1929 1240 18.533 291.510
1 Juni 1930 1505 23.487 383.727
Na de sterke toeneming in den tijd kort
na den wereldoorlog volgde aldus de
publicatie van het Centraal Bureau een
teruggang, welke aanhield tot omstreeks
1926. Sindsdien ziet men weder een gesta-
digen, van 1929 op 1930 zelfs sterken, groei
van de aantallen overeenkomsten en daar
bij betrokken ondernemingen en werkne
mers.
Van een ongunstigen invloed van de eco
nomische crisis was over het geheel uit de
cijfers betreffende de overeenkomsten op
1 Juni 1930 nog zoo goed als niets waar
neembaar; in een enkel geval werd zoo in
het visschersbedrijf te lJmuiden, als oor
zaak van den achteruitgang van het aantal
betrokken arbeiders de malaise genoemd.
In het tijdvak Juni 1929Juni 1930 kwa
men voor verschillende groepen onderne
mingen en arbeiders, waarvoor gedurende
kor teren of lange ren tijd geen collectief
contract mee had gegolden, weder over
eenkomsten tot stand, zooals in do metaal
industrie in Nederland (laatste landelijke
overeenkomst 19191920), het bakkersbe
drijf te Amsterdam, 's-Gravenhage, Rotter
dam en te Utrecht, het slagersbedrijf te
's-Gravenhage, het havenbedrijf te Amster
dam en Rotterdam. Ook werd door werk
gevers of werkgeversorganisaties in het
bouwbedrijf een vrij groot aantal nieuwe
overeenkomsten gesloten, grootendeels ge
lijkluidend aan de landelijke overeenkomst
in dit bedrijf. Daartegenover is in het af
geloopen tijdvak o.a. de „landelijke" over
eenkomst in de textielindustrie beëindigd,
zonder dat men het over vernieuwing eens
kon worden.
Behalve cijfers aangaande den omvang
der overeenkomsten bevat de publicatie
van het Centraal Bureau nog tal van mede
deelingen omtrent onderwerpen, welke in
de op 1 Juni 1930 bestaande meerendeels
thans (in Januari 1931) nog geldende
overeenkomsten geregeld waren of daar
mede verband hielden.
Zoo wordt b.v. medegedeeld, dat 97 pCt.
van het totaal aantal onder collectieve ar
beidsovereenkomsten werkzame werknemers
betrokken was bij in der minne gesloten of
verlengde overeenkomsten, tegen slechts
3 pCt. bij na een arbeidsgeschil tot stand
gekomen of verlengde overeenkomsten.
De publicatie bevat voorts een overzicht
gedeeltelijk in tabelvorm van de loo-
nen volgens de overeenkomsten op 1 Juni
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Tegen de slavernij in Liberia.
De gruweldaden in de Chineesche pro
vincie Kansoe.
Aardverschuiving in Ecuador; 170 slacht
offers. (Buitenl. Berichten.)
BINNENLAND.
De Landarbeidersbond St. Deus Dedit
hield te Haarlem de jaarvergadering. (Bin-
nenl. 3e blad.)
Besprekingen tot verlenging van den duur
der uitkeering bij werkloosheid. (Rinnenl.
3de blad.)
Statistiek van de collectieve arbeidscon
tracten over het afgeloopen jaar. (Binnen
land le blad).
Bij een explosie in een smederij te Mier-
lo werd een smid de schedel van het hoofd
gerukt. (Gem. Ber. 2de blad.)
De Nieuwjaarsrede van den burgemees
ter.
OMGEVING.
Overleden is de Zeereerw. heer J. J. Mes,
pastoor te Hazerswoude (H.R.) (Ie bind.)
le blad.)
HAZERSWOUDE (H R.)
PASTOOR J. J. MESf
In den ouderdom van 62 jaren ts Zondag
middag te half één overleden de zeereerw.
heer Joannes Josephus Mes, pastoor der Pa
rochie van St. Michael (,,'t Zwaantje
Pastoor Mes werd geboren le Zierikzee in
1868, priester gewijd in 1894 en was sedert
1921 pastoor dezr parochie. Zijn gezondheids
toestand was al de jaren van zijn pastoraat
hier ter plaatse zeer zwak. Sinds vier weken
moest de pastoor het bed gaan houden, in
welken tijd de geestelijke bediening we d
waargenomen door den rector van het Kruis-
heerenklooster.
Vrijdagmorgen werd de pastoor van de
Laatste H. Sacramenten vooizien. Zondag
kreeg de zieke een beroerte, waaraan hij des
middags tegen half één overleed.
De uitvaart zal Woensdag plaats hebben
1930 in 125 gemeenten met 10.000 cn meer
inwoners. In een andere tabel is een verge
lijking getroffen tusschen de normale loo-
nen in gemeenten met 50.000 en meer in
woners in 1914, 1920, 1923, 1929 cn 1930;
sinds 1929 ziet men over het geheel geen
verandering, of zoo er verandering is
een stijging van het loon.
Loonen in land- en tuinbouw.
Ook geeft het Centraal Bureau nog een
overzicht van de loonen in land- en tuin
bouw volgens de in 1930 geldende overeen
komsten, gerangschikt naar provinciën.
De orbeidsduur per week was gere
geld in 1238 overeenkomsten, gel lende
1 voor rond 329.800 werknemers: voor T9
I pet. van deze werknemers bedroeg de con-
I tractueel vastgestelde arbeidsduur 48 uur
per week, voor 14 pCt. f grootendeels de ar
beiders in het mijnbedrijf) korter dan 18
I uur en voor 7 pCt. langer dan 48 uur. Be-