22ste Jaargang
ZATERDAG 3 JANUARI 1931
No. 6786
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De bestrijding der Werkloosheid
BUITENLAND
KERKNIEUWS
EINNENLAND
3)e £cidóeli^6oti/fcaTit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 oent per week f2.50 pei kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2 60 pei kwartaal
Franco per post f 2-95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pei kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden
bet dubbele van
Mededeelingen wordt
het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Adres van het R.K. Werkliedenverbond in Nederland
Het R. K. Werkliedenverbond in Neder
land heeft het volgend adres gericht aan
den Raad der Ministers:
Het bestuur van het R. K. Werklieden
verbond in Nederland, met stijgende be
zorgdheid constateerende, dat de economi
sche crisis ook in ons land steeds grootere
afmetingen aanneemt, heeft daarin aanlei
ding gevonden zich tot Uwe Excellenties
te wenden met de navolgende voorstellen.
Het vertrouwt daarbij, zoowel in het be
lang zijner leden alsook ten bate der ge-
heele volkswelvaart, op een ernstige over
weging van de zijde Uwer Excellenties en
vooral op een spoedige uitvoering der voor
gestelde maatregelen te mogen rekenen.
Vooral moge worden opgemerkt, dat de
bewering over den omvang onzer economi
sche moeilijkheden met overdreven is. Dit
blijkt reeds voldoende uit de onrustbarende
toename der werkloosheid, uit de dalende
cijfers van onze handelsbalans, uit de ver
mindering der rijks inkomsten en uit de
soherpe koersdaling van de aandeelen on
zer voornaamste industrieele- en handels
maatschappijen.
Zonder te miskennen, dat het hier een
internationaal probleem geldt, waarop tal
van internationale factoren inwerken, is het
bestuur van oordeel, dat ook ten onzent de
crisis nog verscherpt wordt door de vaak
irrationeele toepassing van arbeidsmetbo-
den, welke emn rationalisatie pleegt te noe
men, alsook door de uitzonderingspositie,
waarin het bedrijfsleven van ons land ver
keert, onbeschermd als het is te-gen de han
delspolitiek van anderen, die de grenzen
van het normale nog niet heeft overschre
den.
Intussohen, hoe ook geoordeeld worde
over de oorzaken van crisis en crisisver
scherping, vast staatr dat op verzachting
harer gevolgen en op hare zoo spoedig mo
gelijke beëindiging aller aandacht moet
gericht zijn. Daarbij heeft het particulier
initiatief stellig een belangrijke taak te
vervullen, maar méér dan gewoon ingrij
pen mag ook van de Regeering gevraagd
worden, zoowel tot leniging van den nood
als ter voorkoming eener al te diepe in
zinking onzer volkswelvaart.
In de overtuiging, dat deze opvatting
ook door de Regeering gedeeld wordt, heeft
het bestuur een aantal maatregelen over
wogen, waarvan het durft hopen, dat zij
de crisis-gevolgen zullen verzachten en het
intreden van normale verhoudingen zullen
bespoedigen'. Het is aan het bestuur be
kend, dat een deel dezer maatregelen reed6
in sterke mate de aandacht' der Regeering
heeft getrokken, maar volledigheidshalve
mochten zij hier niet onvermeld blijven.
Om het geheel meer overzichtelijk te ma
ken, zijn de voorgestelde maatregelen in
verschillende groepen saamgebracht, over
eenkomstig de verschillende onderdeelen
van het geheele crisis-probleem.
Met deze korte inleiding meent het be
stuur te kunnen volstaan en gelooft het
thans de vrijheid te mogen nemen, do na
volgende voorstellen eerbiedig onder do
aandacht van Uwe Excellenties te brengen.
I. Werkbehoud.
a. Wettelijke maatregelen, waardoor de
Regeering sterker komt te staan bij het
afsluiten van handelsverdragen;
b. het geven van ruimere economische
voorlichting (zoowel ten aanzien van de
industrieele ontwikkeling als met betrek
king tot de buitenlandsche markt);
c. verlaging der vrachttarieven bij de
spoorwegen, in het bizonder voor het ver-
tuinbouw, en voor het vervoeren van Ne-
derlandsohe producten van de uitmiddel
puntige industriestreken van ons land naar
de havens en de buitenland sche grenssta
tions;
d. hulpverleening bij kapitaalbehoefte in
levenskrachtige ondernemingen
e. het treffen van zoodanige maatrege-
'?n, dat bij geldbelegging in het buiten-
nd voorwaarden wordèn gesteld, gericht
tegen ontoelaatbare handelspractijken;
f. maatregelen tegen dumping en tegen
de Russische dumpingmethode in 't bizon
der;
g. bij rationaliseeringsmaatregelen van
de zijde der Overheid worde gewaakt te
gen het ontslag van ambtenaren of arbei
ders. Daartoe is wellicht eene zekere mati
ging bij de doorvoering van bedoelde maat
regelen vooralsnog gewenscht;
k. het geven van redelijke voorkeur aan
voortbrengselen van nationalen arbeid en
ter bevordering hiervan het organiseeren
van nationale tentoonstellingen.
II. Werkverruiming van blij
vender! en tijdelijken aard.
a. Het instellen van een onderzoek naar
de mogelijkheid eener rendabele ontgin
ning van steenkolenvelden in de Peel, ook
in verband met de veredeling van het
steenkolenproduct (gas- en electriciteits-
voorziening over groote afstanden), bene
vens onderzoek van de mogelijkheid tot
ontginning van het mijnveld,, Gelria";
b. de bevordering van een technologisch
economisch instituut tot het uitwerken
van plannen voor de stichting van nieuwe
industrieën (zooals dit is uiteengezet en
verklaard door prof. dr. Gerissen) met
name van groote electriciteitsbedrijven
door waterkrachtcentrales, chemische be
drijven;
c. krachtige bevordering van ontginning,
ter aanvulling van de cultuurgronden, die
door de uitbreidig der steden, wegenaan
leg e.d. verloren gingen, en ter beperking
van den trek van het platteland naar de
stad. Deze ontginnirigswerkzaamheden, al
gaan daarmede grootere kosten gepaard,
ook des winters uit te voeren;
d. krachtige bevordering en vervroegde
uitvoering van openbare werken, als aan
leg van nieuwe wegen en kanalen; wegen-
verbetering; bruggenbouw enz.
III. Werkloosheidsverzekering.
a. Verhooging van subsidie op de bij
dragen door de leden gestort in de werk-
loozenkassen, zoowel om deze in staat te
stellen haar reglementaire verplichtingen
n.' te komen, alsook ter verlenging van
den uitkeeringstermijn;
b. zoodanige herziening van de rege
len, geldend voor de verzekering bij ge
deeltelijke werkloosheid, dat het recht op
uitkeering alsdan aanzienlijk worde ver
ruimd.
IV. Steunregelingen.
a. De Regeering bevordere het totstand
komen van zoodanige gemeentelijke steun
regelingen, met name voor de uitgetrok
ken leden der werkloozenkassen, dat ver
wijzing naar de armbesturen worde voor
komen;
b. het verleenen van behoorlijke mede.
zeggenschap aan de betrokken vakvor-
eenigingen bij de uitvoering der steun
regelingen
c. een goed geregelde Rijkssteun aan
Gemeenten, die steunregelingen uitvoe
ren.
Voor een goede toepassing van al deze
hulpmiddelen in onderling verband, zal
noodzakelijk blijken een zoodanige reor
ganisatie van de Regeeringsdepartemen-
ten, dat leiding en voorlichting en hulp
zooveel mogelijk worden gecentraliseerd.
Daarom meent het bestuur te moeten ver
sterken den aandrang, welke den laatsten
tijd van verschillende zijden bij de Re
geering is uitgeoefend, om de economische
bemoeiingen der Landsoverheid onder te
brengen in een bizonder Departement
voor Volkswelvaart en, wanneer dit niet
spoedig te verwezenlijken zou zijn, althans
op te richten een Bureau, dat dezelfde
taak heeft en zoowel met de verschillen
de bij de zaak betrokken Departementen
die met het werkloozenvraagstuk of de
geregelde verbinding staat.
Na kennisname van de plannen der Re
geering, gelooft het bestuur den nadruk
te mogen leggen op de noodzakelijkheid
om in den op te richten economischea
raad- ook vertegenwoordigers der arbei
dersorganisaties toe te laten en dezen
evenredige zeggenschap toe te kennen.
VAN HET VATICAAN.
DE EIGEN MUNTEN VAN VATICAANSTAD
Gisteren is de muntwet van Vaticaanstad
gepubliceerd, waardoor de overeenkomst tus-
schen Italië en het Vaticaan betreffende de
geldigheid der munten van beide staten van
kracht wordt.
In omloop komen de volgende munten: gou
den 100-lire stukken, zilveren munten van 10
en 5 lire, nikkelen van 2 en 1 lire, 50 en 20
centesimi koperen van 10 ep 5 cent. De geld
stukken dragen het opschrift Vaticaanstad en
den datum van uitgifte. De gouden en zilve
ren munten vertoonen aan de eene zijde de
buste van den paus. de nikkelen het pauselijke
wapen. Aan de andere zijde dragen de gouden
munten de beeltenis van Christus als Koning,
de zilveren, tot 10 lire, de op den troon zit
tende Moeder Gods. de zilveren van 5 lire
de figuur van den H. Petrus. De nikkelen mun
ten van 2 lire vertoonen den Goeden Herder
met het schaap, die van 1 lire de H. Maagd.
Op de Geldstukken van lagere waarde komen
de H. Michaël, de H. Petrus en een oflijftak
voor.
FRANKRIJK.
I
JOFFRE'S TOESTAND NOG
ONVERANDERD.
Kolonel Desmazes verklaarde gistermiddag
halfdrie, dat maarschalk Joffre op dat oogen-
blik geheel bewegingloos op zijn bed lag uit
gestrekt, met de armen langs bet lichaam. Se
dert Donderdagmorgen elf uur heeft hij geen
droppel water meer gebruikt. De ademhaling
heeft slechts zeer langzaam plaats. De toe
stand is dus nog steeds dezelfde.
De medici, die in zekeren zin voor een raad
sel staan, verklaren, dat zij geen prognose
kunnen stellen en dat men bij een zieke als
Joffre met wonderen rekening moet houden.
Daar ieder natuurlijke toediening van voedsel
onmogelijk is, tracht men den zieke door mid
del van injecties te voeden Een der genees-
heeren heeft verklaard, dat ongeveer drie
kwartier te voren uit den verhoogden polsslag
zal blijken, dat het einde nadert.
ENGELAND
STAKING IN ZUID-W ALES.
In Zuid-Wales hebben 140.000 mijnwerkers
op 1 Januari den arbeid neergelegd Bijna alle
mijnen in het district liggen stil.
Heden zou te Cardiff een arbitragecommis
sie bijeenkomen.
ITALIË
MUSSOLINI ZAL DUITSCHLAND
STEUNEN.
De Italiaansche minister-president, Musso
lini, heeft aan een Engelschen persvertegen
woordiger een onderhoud toegestaan, waarin
hij o.a- zeide Duitschland bij de bewapenings
kwestie en de herziening der vredesverdragen
te zullen steunen.
Mussolini verklaarde voorts, dat de huidige
internationale toestand zeer gespannen is. De
oorzaak hiervan is de ongelijkheid op het ge
bied der bewapening.
Mussolini zeide wel te weten, dat het sterk
bewapende Frankrijk niet tot den aanval zal
overgaan, doch door zijn militaire macht houdt
het ook de andere landen gewapend.
Er bestaan op het oogenblik in Europa te
genstellingen, die uit den weg moeten worden
geruimd en moreele ongerechtigheden, die
goed gemaakt moeten worden. Bij zijn militaire
voorbereiding heeft Italië slechts een doel, n.l.
de bescherming zijner natuurlijke grenzen.
De aanstaande ontwikkeling der gebeurte
nissen zal onvermijdelijk de groote tegenstel
lingen accentueeren.
Onder deze omstandigheden moet Engeland
een politiek zonder vooroordeelen tot grond
slag nemen.
Vooral moet de ijzeren wil bestaan, zich niet
meer bij een oorlog te laten betrekken.
CHINA
HET COMMUNISME IN CHINA.
Ook het leger revolutionnair?
De K. W. P. meldt uit Hongkong: De pro
vincie Setsjo^an is op het oogenblik het too-
neel van de wildste communistische uitspat
tingen. In de kazernes zijn oproer en muiterij
aan de orde van den dag.
Heele troepen groote jongens en jonge meis
jes trekken door steden en dorpen met de
bandelooze troepen roode soldaten.
De militaire leiders zijn niet in staat de orde
te handhaven. Zij strijden nog wel tegen de
communisten. Ook worden nog geregeld com
munisten gearresteeerd en terechtgesteld,
maar een fiksche militaire actie blijft uit.
Het leger is meer besmet en door revolution-
naire ideeën aangetast, dan men dacht. De
hoogere officieren erkennen thans openlijk,
dat ze met vrees de toekomst tegemoet zien.
De troepen slaan aan het muiten, uu hier dan
daar. Het gebeurt vaak, dat de soldaten hun
officieren vermoorden, hun wapens en bagage
in beslag nemen, steden en dorpen in den om
trek leeg plunderen om dan de wijk te nemen
naar de eenzame bergen, waar ze zoo goed als
zeker in veiligheid zijn. Handel en nijverheid
zijn absoluut in de war.
Zoodra zich bier of daar het gerucht ver
spreidt, dat de roode troepen in aantocht zijn,
ontstaat er een paniek in heel de streek.
De kerken der missie-staties zijn tot nog toe
vrijwel gespaard gebleven, maar de bekeerin
gen worden zeldzamer en de missionarissen
hebben helaas ook gevallen van geloofsver
zaking en afvalligheid onder hun bekeerlingen
te betreuren.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
RUSLAND
DE GODSDIENSTHAAT IN RUSLAND
Baptistenvereenigingen ontbonden.
Naar via Moskou gemeld wordt hebben de
autoriteiten in Siberië twee Baptistenvereeni-
gingeo ontbonden, welker leden beschuldigd
worden van contra-revolutionnaire activiteit
Vóór alles wordt hun echter ten laste ge
legd, dat zij de politiek der „verbonden van
goddeloozen" hebben bestreden.
AMERIKA
OPSTAND IN PANAMA.
Gevangenneming van den president bevestigd.
De gezant van Panama te Washington, Al-
fara, heeft een bericht ontvangen, waarin be
vestigd wordt dat de regeering van Panama
is omvergeworpen. President Arosemena wordt j
in het presidentieele paleis gevangen gehou- j
den. Geen der departementen te Washington
heeft echter bericht over de revolutie ontvan- j
gen. Wel wezen de jongste inlichtingen van het i
Amerikaansche gezantschap in Panama erop,
dat er, eenige onrust in het land heerschte
ten gevolge van de economische depressie,
doch hieruit bleek niet, dat een ernstige revo-
lutionnaire beweging de regeering bedreigde.
De opstand is snel en betrekkelijk kalm
verloopen. Hij begon in Colon, welke stad zich,
na hevige straatgevechten, die eenige uren
duurden, in handen der opstandelingen schijnt
te bevinden. Tot nu toe worden vijftien doo-
den gemeld. Marinetroepen der Ver. Staten
zijn naar Colon onderweg. In de hoofdstad
maakte gisterochtend vroeg na eenige gevech
ten een honderdtal mannen zich meester van
het hoofdbureau der staatspolitie, het eenige
staande leger van Panama, alsmede van het
presidentieele paleis. Verscheiden autoritei
ten, o w. de president, de gouverneur der pro
vincie Panama en het hoofd der politie wer
den gearresteerd. Ongeveer tien personen wer
den gedood en twintig gewond. De revolution-
nairen, welke onder leiding stonden van ge
neraal Quintero, werden gesteund door de
gewapende burgers.
De opstand was geëischt door de „Accion
communal", een patriottische organisatie, die
de corruptie van de regeering onder president
Chiari en Arosemena krachtig aanviel.
Volgens berichten uit Colon heeft de gou
verneur dier stad Galindo een poging gedaan
om met een afdeeling politie en gewapende
burgers naar de hoofdstad te marcheeren,
doch de gouverneur van de Kanaalzone wei
gerde dezen troepen den doortocht
Het gerucht doet de ronde, dat de president
Arosemena afstand zou hebben gedaan, doch
hiervan is nog geen bevestiging ontvangen.
De toestand in het land schijnt op het oogen
blik rustig te zijn- Daar de telefoon- en tele
graafdiensten echter niet werken, is het niet
bekend, hoe het buitenland op de beweging
heeft gereageerd. De voorloopige regeering
heeft voorloopig alle kranten verboden, doch
de berichten naar het buitenland zijn niet aan
censuur onderworpen.
De gezant van Panama te Washington ver
klaarde, dat de leider der revolutionnaire be
weging, tevens voorzitter van de junta, dr.
Amorio Arias, een advocaat is, die tot dusver
zeer vreedzaam was en het land buitengewone
diensten beeft bewezen.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem zai
de volgende week Dinsdag, Woensdag en
Donderdag geen audiëntie verleenen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Joffre's toestand nog steeds onveran
derd.
Opstand in Panama.
BINNENLAND.
Adres van het R. K. Werkliedenverbond
aan den Ministerraad. (Eerste blad).
De benoeming van dr. Th. Rutten als
hoog.ceraar te Nijmegen. (Binnenland, 1ste
blad).
Liefdesdrama te Groningen. Twee
menschenlevens te betreuren. (Gem. Be
richten, 3de blad).
Nog een moordaanslag te Groningen.
Eon man met een dolk gestoken. (Gem.
Bsr., 3de blad).
Groote brand in een lampekappenmaga-
zijn te Amsterdam. (Gem. Berichten, 3de
blad.)
Het gouden jubileum van den heer F.
G. Rosier.
VERPACHTING VAN LANDERIJEN.
Voorschriften van Z. D. H. Mgr. Hopmans.
Z. D. H. Mgr. Hopmans, Bisschop van
Breda, heeft volgens „Ordinationis 1930"
bepaald het volgende omtrent verpachting
van landerijen:
„Om te voorkomen, dat de pachters van
landerijen te zwaar belast worden, veror
denen wij, dat de Kerkbesturen, de Arm
besturen en andere Katholieke Instellin
gen van Liefdadigheid bij het verpachten
van vrijkomende landerijen zich houden aan
do volgende regels:
1. De pachtsom wordt door het Bestuur,
zoo nopdig met behulp van één of meer
deskundigen, naar recht en billijkheid be
paald, waarbij degelijk rekening wordt ge
houden met den economischen toestand in
het landbouwbedrijf.
2. Bij de aanvraag tot het verpachten
van landerijen, zal worden medegedeeld, do
kwaliteit van den grond, de grootte /an
de perceelen en de pachtsom, welke onze
goedkeuring noodig heeft.
3. De zittende pachter zal, als hij aan
de eischen van een goed pachter voldaan
heeft, bij het eindigen van den pachttijd
blijven gehandhaafd. Bij het overlijden of
vertrekken van den pachter, zal diens we
duwe of diens kinderen, mits zij aan de
eischen van een goed pachter voldoert, voor
het overnemen der pacht in aanmerking
komen".
Door deze voorschriften worden de pu
blieke verpachtingen gelukkig uitgescha
keld, men krijgt de vaststelling der pacht
som door een deskundige instantie: een al
leszins goede methode, die we gaarne zou
den aanbevelen an gemeentebesturen, pol
derbesturen en andere lichamen.
Omtrent de wijze, waarop toewijzing van
vrijkomende landerijen plaats heeft, missen
wij hier een regeling, zooals die wel voor
komt in de voorschriften van Mgr. Aen-
genent.
Nieuwjaarsreceptie bij Mgr. L. Schioppa.
Ter gelegenheid van den nieuwjaarsdag
hield de pauselijke internuntius, Mgr. L.
Schioppa, een drukbezochte receptie in het
gebouw der Internuntiatuur aau den Bc-
zuidenhoutschen weg, alwaar bijna alle bij
het Nederlandéche Hof geaccrediteerde ge-
za:.ten met de secretarissen en het perso
neel verschenen.
Voorts kwamen hun gelukwenschen aan
bieden jhr. C. L. van Suchtelen van de
Haare, groot-officier van H. M. de Konin
gin, de gep. luitenant-generaal R. B. A. N.
de Quay, mr. J. R. H. van Schaik, voorzit
ter der Tweede Kamer, Staatsraad mr. J.
J. I. Harte van TeckelenLurg, jhr. mr. L.
von Fisenne, lid van Gedeputeerde Staten
en tal van civiele en militaire autoriteiten.
Het hoofd der plaatselijke geestelijkheid,
kanunnik-deken rector H. A. Th. van Dam,
bood namens deze zijn gelukwenschen aan,
evenals de provinciaal der Jezuieten, pater
H. Keijzer S.J. en de directeur van het R.
K. gymnasium, dr. Borret S. J., en ook an
deren.
