Leiden in het jaar 1930
WOENSDAG 31 DECEMBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
VOERDE BLAD PAG. 14
SEPTEMBER.
De revolutie-serie in Zuid-
Amerika.
Met Peru begint een heele serie revolu
ties in Latijnsch Amerika.
Op 7 September is de Argentijnsche pre
sident I r i g o y e n aan de beurt. De oppo
sitie tegen hem werd te sterk en hij moest
aftreden. Dan volgen Brazilië en Bo
livia, waar het in September al begint te
rumoeren, zonder dat het tot een open-
lijkon opstand, komt. Dat geschiedt later.
Ook in C h i 1 i en E c u a d o r rommelt het.
Natuurlijk heeft ook September haar ge
slaagde Oeeaanvlucht, n.l. van C o s t e s
en Bell on to met hun „Vraagleeken";
evenals haar ramp n.l. dc stormramp van
S a. n Domingo, waarbij niet minder dan
een kwart gedeelte der inwoners omkwam.
De onvermijdelijke Zeppelin drijft door
alle maanden heen en bezocht in September
Moskou.
Een typische sensatie was het bezoek van
den beruchten Amerikaanschen misdadi-
gers-koning Diamond Jack in Euro
pa. Dn reis duurde evenwel niet lang, want
te Aken pakte de Duitsche politie hem op
en transporteerde hem via Hamburg naar
zijn vaderland terug. Daar bleek wel, dat
de reden van dit Europeesche plezierreisje
de angst was geweest voor een wraakne
ming, want het duurde niet lang of Dia
mond Jack kreeg inderdaad een paar blau
we boonen tussehen zijn ribben.
Een andere sensatie was de poging van
prof. P i c c a r d om met een ballon op te
stijgen tot een hoogte van 16.000 M., wat
den professor tot lieden nog niet gelukt is.
Sensationeel was eveneens de uitslag van
de Duitsche verkiezingen, welke
op Zondag den 14en werden gehouden. Zoo
als men zich nog wel herinneren zal bracht
de stembus een groote overwinning voor
de uiterste groepen, zoowel van links als
van rechts. De nationaal-socialisten kwa
men van 12 op meer dan 100 zetels in den
Rijksdag, van welke machtsvermeerdering
zij een behoorlijk gebruik hebben gemaakt
om eens flink de peentjes op te scheppen.
In China kwam het deze maand tot
een crisis. In het begin van September
werd te Peking een tegen-regeering ge
vormd tegen de nationale regeering te Nan
king. Het zag er vrij somber uit voor Nan
king, maar het perspectief klaarde op, toen
bekend werd, dat Tsjang Hsoe Liang van
3Ioekden zich neutraal verklaarde. Half
Septeinber intervenieerde de „oorlogsheer"
van Moekden zelfs ten voordeele van Nan
king en daarmede wae het pleit beslecht.
Ten slotte hebben wij nog de Volken
bond.
September is sinds jaren de Volkenbonds-
maand; dan komt de Volkenbond in ver
gadering bijeen, voorafgegaan door een ver
gadering van den Baad. De Raad besprak
ditmaal de Europeesche federatie van
Briand en ofschoon Engeland speciaal wei
nig enthousiasme toonde en eigenlijk nie
mand begreep, hoe in dezen tijd van wan
trouwen een .dergelijk plan verwezenlijkt
zal moeten worden, was men zoo hoffelijk
e ll speciale commissie in te stellen, die dc
uitvoerbaarheid van Briaud's voorstel zal
onderzoeken. Op 10 September kwam daar
op de Volkenbond bijeen en praatte lang
on veel over ontwapening. In aansluiting
daarmee kwam ook de derde oommissie
bijoen en het einde van haar ontwapenings
debat was de uitgesproken hoop, dat in
1931 de groote algemeene ontwapenings
conferentie zal kunnen plaats hebben.
Wanneer men eens even kijkt naar de
keniphanenhouding van Frankrijk en Italië
dan slinkt het enthousiasme bedenkelijk.
OCTOBER.
Een rampspoedige maand.
Koning Boris heeft in deze maand de
gevolgen van zijn bruiloftsvieriug onder
vonden. Op 3 October verloofde hij zich
met prinses Giovanna van Italië en nog
dien eigen maand (25 Oct.) werd het hu-
wol ijk te Assisië voltrokken. Het koninklijk
echtpaar vertrok den volgenden dag naar
Bulgarije, waar het huwelijk in de ortho
doxe kathedraal te Sofia nog eens „over
gedaan" werd op z'n Bulgaarsck. Een ko
medie, waarover de Paus naderhand een
hartig woordje zou zeggen.
Op 5 October had do vreeselijke ramp
van dc R. 101 plaats in het bosck bij
Beauvais. Het trotsche Engelsche lucht
schip was met allerlei hooge autoriteiten
aan boord op weg naar Brits ch-Indië; werd
echter bij Beauvais in Frankrijk door een
storm gegrepen en tegien den grond ge
smakt. Onmiddellijk daarop vloog het ge
vaarte in brand en meer dan 50 verkoolde
lijken werden te voorschijn gehaald. Dat
was- een zwarte dag voor de luchtvaart.
Gelukkig bracht October ook betere da
gen voor de vliegers, want op 9 October
startten B o y d, en Connor van Harbour
Grace (New Foundland) naar Engeland en
het gelukte hun den haringvijver nogmaals
met succes over te vliegen. Verder slaagde
Kingsford Smith erin de luchtrace
naar Australië te winnen en ving de Ne
derlander v a n T ij e n zijn succesvolle za
kenreis per Pand er vliegtuig naar Ned..-
Indië aan.
Overigens is de Octobermaand een ramp
spoedige maand geweest.
Want op 21 Oct. had het groote mijnon
geluk te Alsdorf plaats, waarbij 201
mijnwerkers het leven lieten, vier dagen
later gevolgd door een nieuwe mijn-cata-
etrophe in het S a a r g e b i e d, waarbij cir
ca 100 dooden vielen te betreuren.
In Spanje begint het thans te span
nen; in verschillende groote Spaansc-he ste
den komt het tot stakingsonlusten. In
Brazilië slaat dc vlam van den op
stand nu pas goed uit en op den 24steu
moet de Braziliaansche regeering zich na
wekenlange gevechten met wisselende
krijgskans overgeven. De troepen van dc
hoofdstad waren n.l. overgeloopen en dat
deed de deur dicht. President Luiz trad af.
De Chincesche toestand is nu aardig op
geklaard, do Nankingregeermg publiceert
zelfs een communiqué, waarin de burger
oorlog voor geëindigd wordt verklaard.
Thans zijn de roode bandieten aan de
beurt.
Op 12 October kwam de nieuwe Duit
sche rijksdag voor het eerst bijeen en gaf
meteen een mooi staaltje van zijn werk
wijze te zien; 'n herrie van je welste.
NOVEMBER.
De Do X vliegt.
Op Allerzielendag werd te Addis Abe
ba, de Abyssinische hoofdstad, Ras Ta-
f a r i plechtig tot keizer gekroond.. Waar
schijnlijk vieren de menschen in Abyssinië
geen Allerzielen, anders zou het een zielige
plechtigheid zijn geweest.
Een paar dagen later verscheen de D o
X, 's wereld grootste vliegboot te Amstei-
dam, streek neer te Sohellingwoude en
werd bewonderend aangegaapt door duizen
den open Nederlandsche monden. Na op
7 November de rondvlucht over de Zuider
zee gemaakt te hebben, vertrok de lucht
reus op 11 Nov. naar Engeland en vandaar
naar Bordeaux. Te Gibraltar geraakte de
groote vogel vleugellam, door een brandje
in zijn vlerk. Momenteel heeft hij weor
groote plannen.
Op 12 Nov. werd de z.g. Ronde-tafel
conferentie te Londen geopend door
den koning zelf. Vertegenwoordigers van
geheel Britsch-Indië, behalve van Gandhi's
partij, beraadslagen hier vreedzaam over
de toekomstige regeeringsvorm van Indië.
Op het oogenblik zitten ze nog te „ronde-
tafelen".
Deze maand zag de instortingsramp te
L y o n, met z'n 50 slachtoffers, zag ook
Rykof vallen, den president der Russi
sche volkscommissarissen en beleefde
stormen en overstroomingen in
België, Frankrijk en Duitschland, plus een
aardbeving op Japan (250 dooden).
Hoewel op 16 Nov. in Polen de verkie
zingen voor de S e j m plaats hadden,
pikSoaosKi
kwam er geen einde aan de terroristische
daden van Pilsoedski's aanhangers tegen
over de leden der oppositie. Duitschland
stuurde over deze aangelegenheid een pro
testnota aan den Volkenbondsraad.
Vercler valt in deze maand nog te vermel
den de vlucht van den Spaanschen majoor
Franco uit de gevangenis te Madrid en het
proces tegen de z.g. industrieele partij te
Moskou.
DECEMBER.
De maand van de mist en de
Merapi.
Op 1 December teekend e president Hin
denburg een nieuwe n o o d-v e r o r d e-
ning. Ofschoon men van dezen rijksdag
het ergste vreesde, bleek hij toch zoo ver
standig zich daarbij neer te leggen. Het
kabinet-Brüning was alzoo gelukkiger dan
zijn collega in Frankrijk. T a r d i e u viel
en Steeg nam zijn functie over.
Vlak voor Sinterklaas viel er een dichte
mist over Luik en omgeving en ver
stikte ongeveer een 70-tal personen, waar
schijnlijk door giftige gassen, welke do.»r
de mist waren gecondenseerd.
Een andere ramp brak los over Midden-
Ja va, waar de Merapi z'n gloeiende
zandstroomen omhoog spoort. Meer dan 1300
inlanders vonden ellendig den dood.
In Spanje brak de Lang gevreesde revolu
tie eindelijk uit, maar tooh nog te vroeg.
Het garnizoen te J a c a was wat voorbarig
en begon alvast, maar. wat tot gevolg had
dat de omwenteling, waarvan majoor
Franco de leider was, betrekkelijk met ge
ringe moeite kon worden bedwongen.
Nog vlugger ging het in Guatemala,
waar de rebellie in een half uur was afge-
loopen.
Op Cuba werd een samenzwering ont
dekt, waaraan de president zelf deelnam.
Kan het mooier?
Aan den vooravond van Kerstmis hield
Z. H. de Paus een redevoering tot de kar
dinalen en tot de leden van zijn hofhou
ding, waarin Hij wees op de gevaren, wel
ke den vrede bedreigen, en waarin Hij eon
encycliek aankondigde over het huwelijk.
Dit laatste, zeide Hij, was bijzonder urgent
geworden door het gemengde huwelijk van
prinses Giovanna met koning Boris. Vooral
over de plechtigheid in de Bulgaarsche
kerk te Sofia, was de Paus niets te spre
ken. Het was een zorgvuldig voorbereide
plechtigheid, welke den schijn wekte alsof
het reeds gesloten huwelijk te Assisië nog
eens werd overgedaan in den orthodoxen
ritus. Daar de Paus ook het fascisme een
paar veegen uit de pan gaf, is de Italiaan-
sche pers niet al te best te spreken over
deze Kerstboodschap. Hetgeen de Paus
niet beletten zal te zeggen, wat Hij meent
te moeten zeggen.
Dit zijn de belevenissen van het afge-
loopen jaar. Een nieuw jaar gaat beginnen.
Wat zal het ons brengen?
WAT DE VOLKENBOND IN
1930 DEED.
Het jaar 1930 was voor den Volkenbond
geen gunstig jaar want zoowel op poli
tiek als economisch terrein is het werk van
den bond op verschillende punten mislukt.
Vooreerst hot onbevredigend slot van de
laatste Volkenbondsvergadering en van de
Internationalo Conferentie die belast was
met de codificatie van het VolkenbonJs-
recht. Verder het absoluut mislukken van
de pogingen om door den Volkenbond een
werkelijken economischen vrede te bewer
ken, zij het dan voorloopig alleen nog maar
voor Europa. De crisis van de internatio
nale samenwerking waarover men in het
afgoloopen jaar zooveel heeft gesproken,
heeft zich zelfs ook uitgebreid tot het ar
beidsveld van den Volkenbond, dat met de
politiek absoluut niets heeft uit te staan,
want ook de pogingen die dit jaar gedaan
werden om den socialen kant van het ko-
lenvraagstuk op te lossen hebben dit jaar
tot geen resultaat geleid. Op de interna
tionale arbeidsconferentie in Juni 1930
kwamen tot overeenstemming over een in
ternationale beperking van den arbeids
duur voor mijnwerkers. Daarvoor werd
ook het begin gemaakt om een snelle op
lossing te vinden voor twee andere so
ciale vraagstukken de internationale re
geling van den arbeidstijd voor bedien
den, op grond van den achturen-dag, en eea
overeenkomst omtrent de afschaffing van
den dwangarbeid in de koloniën binnen
vijf jaar.
Deze crisis in de internationale samen
werking deed haar invloed ook gevoelen
op een ander arbeidsveld van den Volken
bond, n.l. op gebied van „cultureele samen
werking", hetgeen langzamerhand meer en
meer een aangelegenheid van het bureau
geworden is die vastzit in allerlei sche
ma's en formules. In April 1930 kwain in
Genève het voorioopig bestuur bijeen dat
een nieuw arbeidsprogram voor cultureele
samenwerking vaststelde, en het congres
van de internationale oom missie voor cul
tureele samenwerking stelde zich geheel
op het standpunt van het nieuwe program.
In plaats van de arbeidsmethode die tot
nu toe gevolgd was en die voor ieder vraag
stuk dat in behandeilng kwam een sub
comité instelde, werd besloten, om zich
in 'de toekomst te wonden tot bestaande
organisaties, om zoodoende het werk van
de cultureele samenwerking haar eigen
lijk doel te doen benaderen; want de cultu
reele samenwerking moet niet daarin be
staan dat men telkens weer nieuwe com
missies van deskundigen benoemt, maar
men moet alle bestaande organisaties en
stroomingen in zekeren zin bij elkaar bren
gen, met elkaar in relatie doen treden, zoo
dat dan de resultaten van dien cultureelen
arbeid naast elkander komen te staan. We
zullen in ieder geva/l nog moeten afwach
ten of deze wijzigingen die men dit jaar
heeft ingevoerd, goed zullen werken.
Voor de groote taak die den Volkenbond
te vervullen lieeft ter bestrijding van den
handel in blanke slavinnen heeft de Vol
ken bond in 1930 niet heel veel gedaan.
Wanneer men het groote congres van
de besturen der meisjesbescherming bui
ten beschouwing laat, dan heeft het werk
van den Volkenbond zich bepaald tot hot
uitzenden van een commissie naar Azië
om een onderzoek in te stellen naar den
vrouwen- en meisjeshandel. Tijdens de laat
ste zitting van den Volkenbond in Septem
ber is dit comité vertrokken en vertoeft
op het oogenblik in Indo China. Het rap
port van deze reis kan wellicht eerst in
1932 aan den Volkenbond worden overge
legd.
Uit bovenstaande blijkt, dat „de crisis
in de internationale samenwerking" zich
in 1930 overal sterk heeft doen gevoelen.
Dit is niet alleen te verklaren door te wij
zen op de merkbare spanning op gebied
der buitenlandsche politiek, zij moet haar
oorzaak vinden in de huidige structuur van
den Volkenbond. Deze crisis zal wellicht
niet tot oplossing te brengen zijn, als- de
Volkenbond zelf niet verandert zij moet
n:l. dien Calvinistischen-Puriteinschen geest
die thans in haar leeft prijsgeven, om plaats
te maken voor 'n meer algemeenen geest
daen zij thans nog niet in zich heeft opge-
Wederom spoedt een jaar ten einde en
nog slechts enkele uren scheiden ons van
het nieuwe. 3t Is de tijd weer om een te
rugblik te werpen op hetgeen zich dit jaar
voltrok, aan onszelf aan de onzen, aan on
ze zaken, kortom aan al hetgeen zich rond
om ons afspeelde.
Het oude jaar vliedt heen en onwille
keurig ziet men terug op al het lief en
leed, vraagt men zich af wat het voorbije
jaar mede bracht, 't Zijn vooral gevoelens
van persoonlijken aard, die allen thans be
zig houden en zal het niemand verwonde
ren, dat het ook ons thans alzoo gaat, toch
moeten wij opnieuw onzen terugblik over
een grooter gezichtsveld uitstrekken, wijl
men traditie-getrouw van ons verwacht een
releveering van al hetgeen zich in het
afgeloopen jaar in de Sleutelstad af
speelde.
Uit den aard der zaak kan dit over
zicht slechts een losse greep zijn, een op
noemen veelal slechts van wat binnen de
muren van onze oude stad voorviel en dat
waard* is der vergetelheid te worden ont
rukt. Natuurlijk zal men hierin dus niet.
alles, wat volgens veler meening vermel
ding verdient, opgesomd vinden. We moe
ten ons beperken tot- de voornaamste bij
zonderheden. welke we willen rangschik
ken in: katholiek-sociale, algemeene en
universitaire.
HET KATHOLIEK-SOCIALE LEVEN.
Tweemaal in het afgeloopen jaar zag
katholiek Leiden zijn beminden Kerkvorst,
Mgr. J. D. M. Aengenent, bij officieele
plechtigheden tegeftwoordig. Het eerst
was dit bij de plechtige ingebruikname en
inwijding van den nieuwbouw van het St.
Elisabeths-ziekenhuis aan de Hooigracht.
Dit hooge blijk van belangstelling in het
schoone werk der christelijke naastenlief
de en Roomsche charitas zal voor de zie
ken zoowel als voor de Zusters, die van den
ochtend tot den avond en niet minder ge
durende den nacht haar schoon werk van
barmhartigheid volbrengen, zeker groote
voldoening hebben gegeven.
Voor de tweede maal was Mgr. Aenge
nent aanwezig bij de feestelijke herden
king van het vijftiende eeuwfeest, van den
H. Augustinus, tot welke herdenking onze
studen ten vereeni ging „Sanctus Augusti
nus" het initiatief had genomen. De Ponti
ficale Hoogmis, door Mgr. Aengenent in
de dekenale kerk opgedragen, vormde de
feestelijke inzet van deze herdenking, die
tot een waardige en hoogstaande plechtig
heid is geworden en waarom de katholieke
studen ten vereeniging met groote voldoe
ning mag terugzien, temeer wijl Mgr. Aen
genent ook aanwezig wilde zijn bij de open
bare herdenking in het Groot Auditorium
der Leidsche Universiteit, in tegenwoor
digheid van vele vooraanstaande personen
uit universitaire kringen.
De katholieke ziekenverpleging, die
reeds zulk een treffen blijk van belang
stelling van Mgr. Aengenent mocht ont
vangen bij de inwijding van het nieuwe
gedeelte van het St.. Elisabethsgesticht,
mocht daarvan niet langen tijd daarna- op
nieuw een bewijs ondervinden door de be
noeming van den eersten rector, den wel
eer w. heer R. J. Reynen.
In de St. Jozefskerk werd wederom een
zeer goed geslaagd ziekentriduum gehou
den. waaraan door ongeveer 250 personen
uit Leiden en omgeving werd deelgeno
men. Wel een bewijs, dat men met de op
richting van deze schoone instelling een
zeer goed en heilzaam werk heeft ver
richt.
Zegenrijk werk werd trouwens wederom
in velerlei opzicht gedaan en de St. Vin-
centiusvereeniging neemt hierin een voor
aanstaande plaats in. Dit jaar vierde het
Liefdewerk voor Kinderbescherming, dat
een onderdeel dezer vereeniging is, zijn
zilveren bestaansfeest, op heel- eenvoudige
wijze weliswaar, maar toch zoodanig, dab
veler aandacht op dit zoo hoogst verdien
stelijk werk werd gevestigd of verleven
digd, hetgeen niet anders dan toe te jui
chen valt, wijl dit bij uitstek prachtige werk
van Roomsche charitas nog maar al te wei
nig bewonderaars en helpende belangstel
lenden vindt.
Op nog eenvoudiger wijze dan genoemd
Liefdewerk vierde het Centraal Bureau der
Kath. Sociale Actie zijn zilveren bestaans
feest.
Het katholiek onderwijs hier ter stede
breidde zich wederom uit door de oprich
ting van een school voor buitengewoon la
ger onderwijs (zwakzinnigen), onder lei
ding van de eerw. Zusters van „De voor
zienigheid".
Dat het katholiek onderwijs zich vooral
bij belanghebbende onderwijzers en onder
wijzeressen in goede belangstelling mag
verbeugen, bleek wel uit den goed geslaag
den tweeden R.-K. Onderwijzersdag, wel
ke dezen zomer werd gehouden.
Ten slotte valt nog te memoreeren de
komst van de Graal in Leiden, welke gelei
delijk do geheele vrouwelijke jeugd-verzor-
ging op zich zal nemen.
Alles bijeengenomen mogen we zeggen,
dat er een opgewekt katholiek leven in het
afgeloopen jaar viel waar te nemen, al de
den zich uiterlijk waarneembaar geen
bijzonder groote dingen voor.
EEN ALGEMEEN OVERZICHT.
Als we thans een overzicht willen geven
van wat zich het algemeen in Leiden af
speelde gedurende het afgeloopen jaar, dan
is het allereerst weer de sladhuislcwestie,
.lie de aandacht vraagt. Er is heel wat over
dit vraagstuk, dat inderdaad niet gemak
kelijk is, geschreven en beraadslaagd,
tiaar.we zijn intusschen nog niets, maar
'in ook hoegenaamd niets opgeschoten.
Leiden is met den herbouw van zijn
j stadhuis in ieder geval een jaar te laat.
Er is een jaar voorbijgegaan van vrijwel
I nutteloos gepraat, van veel tijd en geld
kostende besprekingen en berekeningen,
die waarschijnlijk vermeden hadden kunnen
worden, indien de raad niet den architect
Dudok zijn zin had gegeven door
alleen opdracht te wenschen voor een
werk, dat toch zeker de aandacht van
meerdere deskundigen en vaklieden
waard is.
Dat had men kunnen bereiken door een
prijsvraag uit te schrijven, waaraan zeker
een groot genoeg aantal architecten had
den deelgenomen, welke veel gemakkelijker
ware geweest dan het vraagstuk, waar men
thans voor gesteld is. Bovendien zou dit
zeker niet meer geld gekost hebben, om
dat men het gekozen ontwerp had kunnen
bekronen, zooals te doen gebruikelijk is.
Maar, het laatste woord in dit penibele
vraagstuk is zeker nog niet gesproken en
het zal nog heel wat hoofdbrekens kosten
voor men zoover is.
We zullen daarom maar van dit onder
werp afstappen en zien naar hetgeen het
afgeloopen jaar verder bracht.
En dat is in de eerste plaats een ver
lies. Een verlies n.l. in het plotseling heen
gaan van het raadslid, den heer H. W.
Spendel. We zouden over dit tragisch af
sterven ook onder de eerste rubriek heb
ben kunnen schrijven, omdat do heer Spen
del in het katholiek-sociale leven een heel
bijzondere plaats heeft ingenomen. Maar,
we doen het hier, omdat hij hier tijdens
zijn werk in den gemeenteraad moest vaar
wel zeggen aan het leven, dat hij naar
menschelijk oordeel en begrijpen, 6teeds
naar beste vermogen beleefd had. Hier, om
dat hij in den raad zoo meermalen op on
dubbelzinnige wijze zijn katholiek-zijn heeft
durven uiten.
Het heengaan van den heer Spendel
moge tragisch geweest zijn, het was voor
velen ook een voorbeeldig sterven en meer
dan een zal in zijn diepste innerlijk den
wensch geuit hebben, dat ook zijn ster
ven moge wezen als van dezen man, die
stierf na er op gewezen te hebben, dat er
na dit leven nog een ander leven komt.
Wel treffend heeft de burgemeester
het heengaan van den heer Spendel ge
schetst en enkele zinnen uit zijn „In me-
moriam" willen we hier nogmaals vastleg
gen.
„Zelf wanende", aldus de burgemeester,
„over het wel en wee van onze gemeente
met? hoog gezag te beschikken, werd ons
getoond hoe wij rusten in hooger hand en
hoe ons geschiedt naar den grooten Wil,
die het al bestierd, op Zijnen tijd, naar Zij
nen wil. Het nietige tegenover het groot-
sche, het tastbare van ons materieel be
staan tegenover het onvatbare en zoo
vaak onbegrepens van Gods koninkrijk.
Niet begrepen door dien menschenzoon,
die in letterlijken zin uit ons midden ge
dragen werd. „Non oranis moriar", had hij
nauwelijks beleden, of daar werd ziel van
lichaam gescheiden maar gescheiden om
voort te leven.
Zoo in het harnas te sterven, zoo in den
raad van uitverkorenen van het volk, zoo
heen te gaan te midden van een warm
pleidooi voor het hoogere in ons leven, zoo
te sterven met die erkentenis op de lip
pen, dat wij onderworpen zijn aan hoogere
machten en ons daarnaar richten mogen,
ontneemt aan den dood het afschrikwek
kende; dat teekent zoo duidelijk, dat en
waarom wij in den dood berusten mo
gen"
Hoevelen zouden willen, dat ook aldus
van hen aan het eind van hun leven ge
sproken kon worden
In de lijst van overledenen uit het afge
loopen jaar noemen we verder: mr. dr. O.
J. van Overvoorde, gemeente-archivaris en
directeur van het Stedelijk Muséum de La
kenhal, den heer J. van der Heyden, die
vele jaren lid was van het R.-K. Huisves
tingscomité en de heer J. W. Niewenhui-
zen Segaar, directeur van de Conservenfa-
briek „Sleutels" alhier.
De gemeenteraad nam wederom tal van
besluiten, o.m. tot overname van de stoe
pen aan den Stationsweg en tot verbete
ring hiervan, tot den aanleg van een weg
ten zuiden van het Academisch Ziekenhuis,
bezijden van de trambaan der Wasse-
naarsche tram, terwijl belangrijke ver-
keersverbeteringen tot- stand kwamen aan
Lage Rijndijk, Maresingel, enz. Van be
lang waren voorts de besluiten tot verbe
tering van het Plantsoen door de hoog
noodige opruiming van het Musis Sacrum,
de verbetering van het Gangetje, den brug-
bouw over het Galgewater, tot aankoop
van de aandeelen der Leidsche Duinwater-
Maatschappij, tot crediet verleening aan
diverse woningbouwverenigingen ten be
hoeve van den bouw van 289 woningen.
Het vermenigvuldigngscijfer voor de be
lastingen werd teruggebracht van 0.9 tot
0.7 en verder gegaan werd met het leg
gen van een stamriool in den Rijnsburger-
singel, den Stationsweg, de Kooilaan en
omgeving, den Haarlemmerweg en Mare
singel.
Een voor de gemeente nog onopgelost
vraagstuk is de kwestie der asphalteering.
De tot nu toe genomen drie proeven zijn
al heel ongelukkig uitgevallen. Het Noord-
einde hield zich steeds het beste, doch af
doende is het hier toegepaste procédé toch
allerminst, getuigen de vele telkens terug-
keerendo gaten en kuilenIs het eigen
lijk niet treurig voor een stad als Lei
den, dat men in een geasphalteerde straat
de groote gaten, die telkens weer
ontstaan, niet anders weet te dichten dan
door eenvoudige bestrating? Dat kan men
toch op de brug aan het Noordeind waar
nemen
Te vermelden valt voorts de plechtige in
gebruikname van terreinen en nieuwe ge
bouwen der Coöp. Leidsche Groenten-,
Fruit- en Bloemenveiling, de gehouden on-
derwijs-electriciteitstentoonstelling en de
oprichting van het Consultatiebureau voor
Moeilijke Kinderen en van het Leidsche
Brokkenhuis, welke beide reeds zeer nut
tig en heilzaam werk verrichten.
