DE KRINGLOOP VAN HET VOORBIJE JAAR
BELEVENISSEN IN HET
BUITENLAND
WOENSDAG 31 DECEMBER 1930
DE LEIDSCHE COURAN1
VIERDE BLAD PAG. 13
ederom heeft onze goe.
de Moeder Aarde een
cirkel volbracht rond
om de zon en zij is weer
teruggekeerd op dezelf
de plek, waarop zij zich
een jaar geleden be
vond.
Op haar cirkelgang
rondom de zon heeft zij 365 maal gewen
teld om haar eigen as en iederen keer werd
het ochtend en avond; evenzooveel dagen
gingen op voor de bewoners van dit on-
dermaansche en iedere dag had zijn eigen
lief en leed.
In het afgeloopen jaar heeft Moeder
Aarde heel wat meegemaakt; zij heeft suc
cessen gezien, overwinningen van den
mensch over de elementen, vooral op
luchtvaartgebied; maar zij heeft ook ram
pen zich zien afspelen, dooden zien vallen,
deels door de noodlottige krachten der na
tuur, deels door het onverstand der men-
schen zelf.
JANUARI.
„Veel heil en zegen".
Nauwelijks was de aarde gestart voor
haar jaarlijksche rondvlucht, of de kranten
stonden vol van een ontzettende ramp, wel
ke zich op Oudejaarsavond in een bioscoop
te P a i s 1 e y bij Glasgow in Schotland had
afgespeeld.
„Veel heil en zegen in het nieuwe jaar*',
wenschten de menschen elkander toe, maar
in Paisley weenden de moeders bij meer
dan 70 kinderlijkjes, deerlijk verbrand en
krampachtig verwrongen in de vreeselijke
paniek in het vlammende gebouw.
„Veel heil en zegen" wenschten ook de
gedelegeerden van de tweede Haagse he
conferentie elkander toe, in het
Fransch, Duitsch of Engelscb, welke confe
rentie een aanvang nam op 3 Januari. Zij
wenschten elkander het beste, maar hiel
den de koorden van hun beurs stijf dicht
en regelden de kwestie der schadevergoe
dingsbetalingen op een wijze welke niet
voor anderen, maar zichzelf de beste was.
Duitschland werd er de dupe van. Tever
geefs waarschuwde dr. Schacht, de toen
malige president van de Duitsche Rijks
bank; zelfs de Duitsche delegatie liet hem
in den steek. De Duitschers wilden geen
catastrophe-politiek, wilden niet, dat het
spaak liep en op 20 Januari gingen de ge
delegeerden uiteen; het Young-plan was
aanvaard.
Op den 8sben Januari trad de Italiaan-
sche kroonprins Umberto in het huwe
lijk met prinses Marie José van België.
Het was een vroolijke bruiloft bij de
genade van Mussolini. De prins van Wales,
verstokte vrijgezel, liet de vertegenwoor
diging van den Engelschen koning aan zij a
jongeren broer over, en vertrok tijdig op
een schip naar Afrika om te jagen. Wel was
koning Boris van Bulgarije tegenwoordig,
wat onvoorzichtig was, want deze bruiloft
zou voor hem noodlottig worden, nog in
ditzelfde jaar.
De Januari-maand werd nog verscheide
ne anderen ook noodlottig en wel voor
eerst. den papegaaien, die bij duizenden
werden afgemaakt wegens de heerschende
papegaaien-ziekte; vervolgens den
Chineezen, die bij duizenden omkwamen bij
een koudegolf in Noord Sjensi (als
Chineezen omkomen, schijnen zij dat altijd
bij duizenden tegelijk te doen); en ten der
de Primo de Rivera. Deze kreeg in
deze maand de onzalige gedachte om eens
te probeeren of hij nog langer rekenen kon
op den steun van zijn vroegere krijgsmak
kers. Hij kreeg toen zulke twijfelachtige
antwoorden, dat hem niets anders over
bleef dan af te treden als Spaansch dic
tator en een reisje naar Parijs te maken.
Berenguer volgde hem op.
Noodlottig werd dezo maand ook voor
generaal Koetjepoff, die op 26 Januari
spoorloos verdween uit Parijs, waarschijn
lijk ontvoerd door de bolsjewieken, die
overigens in eigen land ook niet afkeerig
waren van drastische maatregelen, zooals
blijkt uit de berichten omtrent dc onder
drukking der k o e 1 a k i.
In zoo n noodlottige maand, bleek het
onvoorzichtig om een Vlootconferen-
t i e te openen. Deze begon op 21 Januari
te Bonden en beloofde niet veel goeds.
's Pausen protest.
De maand Februari begon zeer hoopvol
met een aanslag op den nieuwen president
van Mexico O r t. i z R u b i o, die op den
dag van zijn installatie begroet werd met
een schot in zijn kaak.
In deze maand deed ook de Paus, wiens
nieuwe staatssecretaris, kardinaal Pacelli,
zoo juist de functie van zijn voorganger
Gasparri had overgenomen, van zich spre
ken door een verontwaardigd protest
tegen de Kerkvervolging in Rus
land. Dit protest vond weerklank in de ge-
heele beschaafde wereld en werd overgeno
men ook door niet-katholieke kerkelijke
autoriteiten. Minister Henderson gaf zelfs
aan den Britschen gezant te Moskou op
dracht om een onderzoek in te stellen, doch
tot eenige actie is het niet gekomen. Wel
heeft het protest tot gevolg gehad, dat de
al te felle godsdiensthaters van hooger hand
in Moskou bevel kregen, zich wat te matigen,
hoewel de Sovjetregeering met een staal
gezicht bleef beweren, dat er van eenige
vervolging hoegenaamd geen sprake was,
een verzekering, welke natuurlijk door nie
mand au serieux werd genomen.
Dat in de maand Februari niet alleen
de straten, maar ook de politieke kronkel
paden wel eens glibberig kunnen zijn, on
dervond het Fransche ministerie-T a r-
d i e u, dat na 2^ maand aan het bewind te
zijn geweest op een ondergeschikte finan-
cieele kwestie uitgleed en moest aftreden.
Na een vergeefsche poging van Chautemps,
wiens ministerie viel bij de eerste de beste
kennismaking met de Kamer, dook Tar-
dieu opnieuw op en hij hield het ditmaal
uit tot het einde van het jaar.
Op den 17en kwam te Genève de z.g. t a-
rievenwapenstilstan d-c o n-
j f erentie bijeen, waarop onze landge-
noot Colijn een voorname rol heeft ge
speeld. Evenwel zonder succes, want dank
zij de tegenkanting van Italië en Frankrijk
is er van een tarievenwapenstilsband niets
terecht gekomen.
Tenslotte overleed op 26 Februari kardi-
naai Merry del Val, oud-staatssecre
taris van Pius X, in den ouderdom van 65
jaar.
MAART.
Gandhi begint.
Maart roert z'n staart en jaagt ons met
een enkele staartzwiep naar Britsch-Indië,
waar Gandhi zich begint te roeren. Het
was in deze maand, dat de Mahatma een
ultimatum zond naar lord Irwin, den onder
koning van Indië, in welk ultimatum hij
dreigt met de z.g. burgerlijke ongehoor
zaamheid, als aan Indië geen onafhankelijk
heid wordt gegeven.
Wij weten, hoe de beweging zich verder
heeft ontwikkeld. Midden Maart begon de
„tocht der martelaren" met Gandhi aan het
hoofd, vanuit het binnenland naar de zee
kust, waar een begin zou worden gemaakt
met de stelselmatige overtreding der zour-
wetten. Maar dat is een praatje voor de
volgende maand.
Eerst in Maart heeft dr. Schacht de
consequentie aanvaard van het feit, dat de
Duitsche delegatie in den Haag hem, den
financieelen expert, had verloochend en
heeft hij ontslag genomen als directeur van
de rijksbank. Dr. Luther volgde hem op.
Even later aanvaardde de Rijksdag het
Young-plan.
De Economische Con f.erentie
inzake den wapenstilstand in de tarieven-
oorlog heeft tot 24 Maart geduurd; het
resultaat was: een ontwerp-conventie om
den duur der bestaande handelsverdragen
te verlengen. Een droevig einde.
Een ander droevig einde was de plotse
linge dood van Primo de Rivera in
een hotel te Parijs. Zoo kort na zijn af
treden, maakte Primo's dood toch wel eeni-
gen indruk te Madrid. Zijn stoffelijk over
schot werd gebalsemd, naar Madrid over
gebracht en daar in het kleed der Derde
Orde met nationale eer bijgezet.
Verder hebben wij in deze maand nog
een bioscoop-brand beleefd te Tsjinghal op
Korea, waar 100 kinderen om het leven
En ten slotte de gewone voorjaarsziek-
ten n.l. overstroomingen in Zuid-
Frankrijk, in het gebied van de Farn en
de Garonne, waarbij pl. minus 100 dooden
te betreuren waren; en de gewone jaarlijk
sche opleving van den strijd in China,
waar een tegen-regeering te Peking ge
vormd werd door de generaals Yen en
Feng. Moekden deed echter niet mee en
bleef neutraal.
Den hekkensluiter vormt Hermann
Miiller, wiens regeering door den Rijks
dag ten val werd gebracht en die werd
opgevolgd door den tegenwoordigen rijks
kanselier Brüning.
Drie mogendheden-pact.
Deze maand begint met den dood van
twee vorstinnen, n.l. van keizerin Zaodi-
t o e van Abyssinië en van koningin
Victoria van Zweden, welke laatste te
Rome overleed na een langdurige ziekte.
Op 5 April kwam Gandhi te Dandi
aan de zeekust aan, en den volgenden mor
gen stapte hij plechtstatig in het zeewater,
schepte een pannetje van het zilte nac,
kookte het en hield aldus een handjevol
zout over, dat bij opbod werd verkocht.
Een onschuldige liefhebberij. Maar de actie
van burgerlijke ongehoorzaamheid en lijde
lijk verzet was hiermede ingezet en zou in
den loop der volgende maanden menige
bloedige vechtpartij tot gevolg hebben.
Op tien lOen kwam ter Londensche vloot-
oonierentie het D r i e-m ogendheden-
pact tot stand tusschen de Vereen. Sla.
ten, Engeland en Japan. Frankrijk en Ita
lië deden niet mee, zij zouden trachten het
onderling eens te worden, hetgeen hun tot
op heden nog niet is gelukt. De genoemde
drie mogendheden zouden hun vloot in
perken, maar zachtjes aan, want een paar
dagen later deelde Snowden in zijn begroo-
tingsrede in het Britsche Lagerhuis mede,
dat ap de militaire uitgaven niet meer dan
7 millioen pond sterling kon worden bezui
nigd.
Ondanks het treurige aspect van de in
ternationale betrekkingen komt thans
Briand te voorschijn met een fantastisch
plan, n.l. de Vereen. Staten van
Europa.
Natuurlijk heeft ook April zijn deel in
de serie groote rampen, welke de wereld
hebben getroffen. Zoo was er op 21 April
een groote brand in de overvulde straf
gevangenis te Columbus in Ohio, waar
meer dan 300 gevangenen levend verbrand
den in hun cel. Verder was er op Goeden
Vrijdag een kerkbrand te Ootesti in
Roemenië, waar 136 personen, die de plech
tigheden meemaakten, omkwamen. Jln
all goede dingen in drieën op 22 April
maakte een wervelstorm boven de
Philippijnen 'n slordige 500 slachtoffers.
In China begonnen thans de bandieten
hun activiteit te ontplooien, zij plunderden
verscheidene steden en ontvoerden de mis
sionarissen, hetgeen een winstgevend be
drijf genoemd mag worden.
Vermelden wij tenslotte nog de opening
van de Antwerpsche Wereldten
toonstelling door koning Albert van
België op 26 April.
Een historische Zaterdag.
De 1 Mei-dag verliep overal betrekkelijk
rustig, behalve te Port Darwin in Australië,
waar het tot ernstige ongeregeldheden
kwam en een legertje werkloozen het *e-
geeringsgebouw bezette.
Of de rustige 1 Med den Britschen auto
riteiten moed gaf, durven wij niet te ve*-
onderstellen, maar het is een feit, dat niet
lang daarna, n.l. op 4 Mei Gandhi ein
delijk gearresteerd werd, nadat men reeds
dagen en weken erop aangedrongeu had.
Hij werd met den dag driester, doch men
liet hem aanvankelijk zijn gang gaan en
bepaalde zich er toe, eerst zijn voornaam
ste luitenants in te pikken. Met Gandhi's
arrestatie liep de beweging evenwel niet
dood, doch er ontstond evenmin een golf
van verontwaardiging, zooals de twijfel-
gevreesd hadden.
Staten van Europa gepubliceerd. Overigens
is er weinig politiek nieuws, behalve dab
nog in herinnering gebracht kunnen wor
den de onlusten in Bombay en Ran
goon, welke een oogst opleverden van
circa 80 dooden.
De maand Mei is de maand van de ko
mende lente en het eerste mooie weer. Geen
wonder dat thans de menschelijke vogels
uitvliegen.
Zoo vloog de groot Junker G. 38, bij
genaamd dc „Vliegende Vleugel van Dos-
sau"«op 14 Mei voor het eerst uit, van Des
sau naar Berlijn, om van daar een soort
Europa-vluoht te maken.
De Zeppelin nam ook de gelegenheid
te baat om een slippertje te maken naar
Zuid-Amerika en Noord-Amerika, terwijl
miss Amy Johnson, als eerste vrouw,
op haar eentje van Engeland naar Austra
lië vloog. Ook Kingsford Smith, de bekende
Australische vlieger, die met onzen Hol-
Duitschland treedt op den
voorgrond.
Waren er in Juni geen groote rampen
te melden, de maand Juli begon in dit op
zicht slechter. Op 9 Juli had de groote mijn
ramp te Neurode in Silezië plaats, waar
tengevolge van een koolzuurontploffing 150
mijnwerkers het leven verloren.
Intusschen verscheen de „G r a f Zep
pelin" plotseling boven ons land op weg
naar de Noordkaap en op de terugreis
kwam hij ook even een groet brengen aan
Amsterdam.
Eén bekende doode is er in dien tijd te
betreuren n.l. de hoogbejaarde kardinaal
Vannutelli.
Overigens is heb vooral Duitschland, dat
in deze maand de aandacht vraagt. Behal
ve door de mijnramp en de Zeppelin doet
het van zich spreken door de politieke ge
beurtenissen in het binnenland. De aan
neming van het Youngplan bracht finan-
cieele consequenties mee. De regeering
Brüning besloot den finanoieelen toestand
grondig te saneeren en stelde een „N o t-
opfer" voor, een extra-heffing. De rijks
dag verwierp het „Notopfer" evenwel op
16 Juli. Den volgenden dag onderteekende
de rijkspresident een noodverordening op
grond van art. 48 der Rijksgrondwet, in
welke noodverordening nieuwe en hoogere
belastingen werden ingevoerd. De grond
wet zegt, dat een dergelijke noodverorde
ning dooir den rijksdag weer kan Vordcn
opgeheven. Dat deed danook de rijksdag
op 18 Juli. Waarop de regeering een nieuwe
tegenzet deed en den rijksdag ontbond.
Ter loops kunnen wij hier even aanstip
pen, dat in Spanje een staatsgreep
werd verijdeld, welke verband hield met
studenten-onlusten te Sevilla. Het was
althans voor Spanje de moeite niet
waard.
Meer de moeite waard lijken ons de
aardbevingen in Birma, waar volgeus de
berichten 1000 dooden als slachtoffers vie
len, en in Perzië, waar het ronde cijfer van
2000 dooden viel te boeken.
Uit dezen tijd dateert ook het conflict
tussohen de Engelsche regeering en het
Vaticaan op het eiland Malta, waarbij
vooral lord Strickland de boosdoener was.
Der schone Monat Mad kan trotsch zijn
op een historischen Zaterdag
van den eersten rang n.l. Zaterdag deu
17den. Toen werd tegelijkertijd het Young-
plan ingevoerd, trad de Bank voor Inter
nationale Betalingen in werking, werd de
entruiming van het Rijnland gelast en het
memorandum van Briand inzake de Vereen.
landsche piloot Evert v. D ij k, den na
vigator Saul en den marconist Staunago
van plan was den Oceaan in Westelijke
richting over te steken, achtte thans het
oogenblik gekomen om van Schiphol te
starten met zijn „Southern Cross'
naar Londen waarvandaan de grooto tocht
beginnen' zou.
Mei is een vruchtbare maand; wij zijn
nog niet klaar. Op 19 Mei vernielde een
modderstroom van den vulkaan T e 1 o-
m o j o een inlandsc-h dorpje in het Sema-
rangsche. Slechts 5 inwoners wisten te ons-
komen. Verder dateeren uit dezen tijd de
kindersterfgevallen in Liibeck, tenge
volge van een verkeerd praeparaat tegen
de tuberculose. Een kleine 100 kinderen zijn
er aan ten gronde gegaan.
De 26ste Mei was een heugelijke dag voor
de bewoners van Düsseldorf; toen werd de
beruchte Düsseldorfsche mass a-m oor
denaar Peter Kiirten gepakt.
JUNI.
De terugkeer van prins Carol.
Juni is niet rijk aan groote gebeurtenis
sen geweest.
IJsland heeft zijn 1000-jarig rijksbe-
staan gevierd, een feit, dat voor IJsland
met buitengewonen luister is herdacht.
De clou van deze maand is de terugkeer
van ex-kroonprins Carol, die op 6 Juni
per vliegtuig te Klausenberg in Zevenbur
gen aankwam en vandaar per trein naar
Boekarest stoomde. De staatsgreep bleek
goed georganiseerd, want zonder slag of
stoot ging alles van een leien dakje. De
regentschapsraad trad af en op 8 Juni, eer
sten Pinksterdag, werd Carol tot koning
uitgeroepen. Van zijn kroning kon echte;-
nog niets komen omdat prinses Helena
weigerde naar haar vroegeren gemaal te
rug te keeren.
Ook in Bolivia had een staatsgreep
plaats, welke gelukte; de regeering werd
afgezet.
Overigens valt niets anders te vermel
den, dan dat de „Southern Cro3s" op
27 Juni onder groot gejuioh te New York
aankwam.
Nieuwe verkiezingen werden uitgeschre
ven.
Inmiddels maakte rijkspresident Hinden
burg een triomftocht door het bevrijde
R ij n 1 and. Overal werd hij feestelijk onc-
liaald en overal was er volop feest, totdat
de vreugde een plotseling einde naan dcor
dc ramp te C o b 1 e n z.
Een groote menigte keerde terug van het
vuurwerk en een gedeelte nam liaar weg
over een pontonbrug, welke voor zulk een
vracht niet bestemd was en kantelde. In
totaal 34 dooden; de bevrijdingsfeesten wer
den afgelast.
Duitschland heeft echter niet het mono
polie voor deze maand. Bovien Korea woed
de half Juli een wervelstorm, welke
350 dooden eischte, terwijl in den nacht
van den 23sten Napels en omgeving geteis
terd werd door een hevige aardbeving.
Verscheidene dorpen en stadjes werden
verwoest en honderden dooden werden be
graven onder de puinhoopen der instorten
de gebouwen.
Om niet al te somber te eindigen, herin
neren wij aan de geslaagde vlucht van heb
Britsche luchtschip R. 100 over den Oceaan
naar Canada.
De maand der hittegolven.
Op den len Augustus zou er een com
munistendag gehouden worden over
de geheele wereld. Met veel bazuingeschal
was deze dag aangekondigd, het lot der
kapitalisten was bezegeld, de wereldrevo
lutie stond voor de deur. Er gebeurde even
wel niets; alleen te Adelaide in Australië
kwam hot tot eenige wanordelijkheden.
In tegenstelling met deze bombast staat
de opneming van prinses A s t r i d, de
vrouw van den Belgischen kroonprins, in
de Katholieke Kerk, hetgeen in alle stilte
is geschied.
Onvermijdelijk in dezen tijd van het
jaar zijn de berichten omtrent hittegol
ven, welke golfjes mogelijk aansprakelijk
zijn voor de geruchten, welke in dit jaar
getijde zijn opgedoken omtrent een min
der gunstigen gezondheidstoestand van
Z. H. den Paus.
Of de hitte ook den dood van den beken
den Amerikaansohen millionnair van
Lear Blackop z'n geweten heeft, weten
wij niet; zeker is, dat hij op de reeling
van zijn jacht gezeten, in de nabijheid van
-e kust van New Jersey een onvrijwillige
duik in zee heeft genomen en niet meer
boven is gekomen.
Hoe verder in den zomer, hoe heviger de
strijd in Chin a. Het gaat er daar nu heet
toe. Bandieten veroveren de stad Tsjangsja
en de regeeringst roepen heroveren do'stad
weer; dan komen de bandieten weer en
dan de regeeringstroepen weer, enz. enz.
Geen wonder dat de geeltjes bij duizenden
sterven van honger, en wat nog niet door
de honger is gestorven of uitgemoord door
de benden communisten en bandieten,
wordt weggespoeld door een hevige over
strooming in Noord-China. Men spreekt
over 3000 dooden. Rondo cijfers zijn de
beste!
In deze maand zijn ook de overblijfse
len van de vóór 33 jaar verongelukte expe
ditie-A ndrée op het Witte Eiland in de
Poolzee teruggevonden.
En als klap op de vuurpijl: opstand in
Peru. President Leguia moet vluchten.
