22ste Jaargang
WOENSDAG 17 DECEMBER 1930
No. 6774
f
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
UIT DE OMGEVING
Ot ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 pet kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2 60 pei kwartaal
Franco pet post f2.95 pet kwartaal
Het Geïllustreerd" Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pei kwartaal, bij
vooruitbetaling. - Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geïllustreerd Zomlacshlad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Groot in Geloof en in weten
schap
De oud-hoogleeraar in de wijsbegeerte,
„de pionier der Thomistische Wijsbegeerte
in ons vaderland", dr. J. Th. Beyssns, is
gisieren te Utrecht, gehuldigd.
Een huldiging van zulk een rnensch is
goed, omdat zij voor anderen een prikkel
is tot navolging, zij 't dan ook in de verte
tot navolging in stoeren arbeid „ge
dreven door plichtsbesef en gedragen door
kinierlijk vertrouwen op God", zooals dr.
v. Noort het gisteren bij de huldiging uit
drukte.
Beysens met zijn onaangevochten groote
wetenschappelijke prestaties, de kracht-
mensch in den arbeid, óók een man van
„k i n d e r 1 ij k vertrouwen op God"!
Die het voorrecht hebben gehad, hem
meer van nabij te kennen, verklaren 't ons,
hoe zij gesticht werden, als zij den geleer
de zijn studie-vertrek zagen verlaten, den
arbeid onderbrekend, om stil en devoot
het rozenhoedje te gaan bidden
In het korte woord, dat de gehuldigde
gisteren zelf sprak, richtte hij zich ook tot
de tegenwoordige collega s-professoren, en
uitte daarbij dezen wensch:
„Mogen zij, ges' erkt door de kracht van
ons H. Geloof, zooveel presteeren, dat ge
toond worde, dat wij, Roomschen, groot
kunnen zijn in het H. Geloof. (Want dat
blijft bovenaan!) Maar ook groot kunnen
zijn in alle mogelijke takken van weten
schap!"
De vervulling van dezen wensch betee-
kent een onberekenbaar-rijke zegen voor
gansch de samenleving! Een heerlijke
apologie: groot in Geloof èn in weten
schap
Maar een machtige apologie ligt óók
hierin, als iedere Katholiek in zijn le
vensstaat groot is in Geloof èn in p.ichts-
besef, in het vervullen van de plichten,
waartoe h ij of z ij geroepen is, hoe eenvou
dig deze ook mogen zijn!
FRANKRIJK.
DE TOESTAND VAN POINCARé.
Een lichte verbetering.
Professor Mario heeft gistermiddag, na
Poincaré onderzocht te hebben, verk.aard,
dat de toestand aanmerkelijk verbeterd is
en deze meer dan bevredigend is. Ook alle
andere peisoonlijkheden, die een bezoek
brachten aan Poincarés huis in de rue
Marbeau, maakten melding van een lichte
verbetering. Barthou zeide, dat er geen
sprake is van verlamming of uraemie en
dat de alarmeerende berichten daarom
trent tegengesproken moeten worden. Ge
neraal Gouraud vond den toestand zoo be
vredigend mogelijk. Dr. Boidin bezocht
den patiënt wederom.
Om 6.30 werd het volgende communiqué
gepubliceerd: Tegen den avond werd even
eens een lichte verbetering geconstateerd.
De temperatuur is 37.4, de polsslag 70, re
gelmatig.
w.g. dr. Broidin.
„Paris-Midi" meldt omtrent het verloop
van de ziekte, dat Poincaré einde vorige
week nog de rede had opgesie'.d, die hij
bij de opening van het instituut voor Ger-
maansche cultuur wilde houden. Zaterdag
werd plotseling de huisdokter ontboden,
die vaststelde, dat de oud-president zeer
zwak was, niet meer kon 'oopen en
uiterst moeilijk sprak. Volgens dit blad
zou Poincaré last hebben van de nieren en
zou de bloeddruk gestegen zijn. Het ver
moeden werd geuit, dat een aderIje in de
hersens was gesprongen. De patiënt werd
naar bed gebracht en hem werd een dieet
voorgeschreven. Naar „Paris Midi" verder
meldt, zouden wel verlammingsverschijn
selen zijn geconstateerd en moesten twee
medici ontboden worden voor een nader
consult. Eehalve de doctoren wordt nie
mand tct- den zieke toegelaten.
De Engelsche gezant heeft namens den
koning ten huize van Poincaré inlichtin
gen omtrent diens gezondheid ingewon
nen. Verscheiden Kamerfracties hebben
betuigingen van sympathie met Poincaré
aangenomen.
SPANJE.
DE OPSTAND IN SPANJE.
Hoe het groote plan der revolutionairen
mislukte.
Majoor Franco en generaal Lano, de
commandant van het vliegteriein te Ma
drid, die na de beschieting met- tien an
dere officieren in vier vliegtuigen waren
gevlucht, zijn zooals gemeld, Maandagmid
dag te Lissabon geland, waar zij door de
politie aangehouden en voorloopig geïnter
neerd zijn in de militaire gevangenis
Mafra.
Aangezien hun slechts een politiek mis
drijf ten lasle kan worden ge'egd, zal er
van uitlevering wel geen sprake zijn.
Omtrent de gebeurtenissen te Madrid
zijn thans nadere berichten ontvangen.
Daaruit blijkt, dat gisterenmorgen om half
elf een conferentie bij minister-president
Berenguer plaafs had, waaraan verschei
dene generaals deelnamen.
Nog tijdens de conferentie begaf gene
raal Balmes, de commandant der Spaan-
sehe luchtstrijdkrachten, zich naar het
tweede vliegteriein van Madrid, dat van
Getafe. en liet twee eskaders uitrukken
om het vliegterrein van Quatro Vient-os
(De vier winden) te bom bardeeren.
Van dit vliegte.iein hadden ongeveer
500 man, niet 5000, zooals aanvankelijk
werd gemeld, zich bij de beweging aange
sloten.
De vliegtuigen, die gisteren biljetten
boven Madrid uitwierpen, waren van dit
vliegterrein afkomstig
Het schijnt, dat de opstandelingen wer
kelijk van plan zijn geweest, de kazernes
te isombardecren, want de iegeerincstroe-
pen vonden, toen zij het terrein bezet had
den, een aantal vliegtuigen met een lading
bommen aan boord gereed staan.
Om 12 uur werd in den ministerraad,
die nog steeds vergaderde, bericht ont
vangen, dat de opstand onderdrukt was.
Drie kwartier later trokken afdeelïngen
infanterie door de stad en werd overal be
kend gemaakt, dat de staat van be'e1? af
gekondigd was. De voorlezing van dit be
sluit der reyeering werd door de bevol
king met gejuich begreet.
Om 2 uur begaf c'e leider de conserva
tieven. graaf Bergal'al zich naar het mi
nisterie van binnenlandsche zaken en bood
de regeering den onvoorwaardelijken steun
van zijn partij aan.
Na afloop van den ministerraad ver
klaarde Berenguer aan de journalisten, dat
het incident gesloten was.
In de provincie is het op verscheidene
plaatsen tct onlusten gekomen, doch de re
geering blijkt den toestand overal te be-
heerschen.
Te Cadix kwam het bij de aankomst
van troepen uit Marokko tot botsingen tus-
schen de politie en arbeiders, waarbij een
aantal dooden en gewonden vielen. Het
juiste aantal is nog niet bekend.
Te San Sebastian werden twee politie
agenten gedood.
Bij een aanval op de kazerne van San
tander werden twee boeren gedood. De be
weging droeg een communistisch karakter.
De grens wordt scherp bewaakt en op
alle reizigers wordt nauwkeurige contrcle
geoefend. De regesring wil klaarblijkelijk
den opstandelingen zooveel moge'ijk be'et-
ten, de wijk naar het buitenland te nemen.
Over Pau komen de treinen uit Spanje
aan, doch op andere lijnen is het verkeer
gestaakt.
Bij den opstand te Jaea zijn in het ge
heel 11 personen om het leven gekomen,
met inbegrip van de twee kapiteins, die
terecht gesteld zijn.
In een interview me' Havas verklaarde
generaal Dellano dat kanitein Galan de
gebeurtenissen was vooruitte!oopen en de
revolutie heeft deen stranden.
De revolutionaire operaties werden drie
daien te vroeg ondernomen.
Het deel der revolutie was de instelling
der republiek en het vervangen van de
mi'itairen aan het bewind door burgers.
Majoor Franco, wien met betrekking tot
zijn jongste vlucht uit de gevangenis te
Madrid werd gevraagd waar hii zich had
opgehouden, deelde me:'e dat hij in een
dorn bii Madrid was geb'even.
Het Spaansche gezantschap te Londen
spreekt naar aanleiding van de gebeurte
nissen in Snanje het vermoeden uit, dat
de onstande'ingen met buitenlandsch geld
zijn gesteund.
De herkomst van dit geld is gemakke
lijk te raden.
De houding der Spaansche republikei
nen, aldus zegt de meJedeeling verder, is
niet al'e-an onvaderlands'ievend, doch ook
kortzichtig geweest. De horizon van de
meeste leiders gaat niet verder dan de
Pyreneeën en de meeste leiders weten ook
niets van hetgeen er buiten Spanje om
gaat.
ROEMENIE
COMPLOT TEGEN KONING CAROL?
Aantal terroristen gearresteerd.
Te Galatz is een aantal Russische en
Roemeensche terroristen gearresteerd, die
bekend hebben, dat zij eer complot hadden
gesmeed om het koninklijk paleis en het
parlement in de lucht te la'.en vliegen. De
gearresteerden zijn naar Boekarest over
gebracht.
CHINA
DE BANDIETEN-TERREUR IN
KIANGSI.
130.000 rr.oorden in éón j'aar.
Naar de Chiaeesche bladen becijferen,
zijn in de provincie Kiangsi in den loop
van dit jaar door roovers en communisten
niet minder dan 130.C00 personen om het
leven gebracht, terwijl voor een waarde
van 1C0 millioen dollar werd verwoest.
De Nanking-regeering besteedt het
grootste deel van haar tijd aan pogingen
tot het verdrijven der communis,ische
rooversbenden.
AMERIKA
BOLIVARS EEUWFEEST.
Heden is het 100 jaar geleden, d-t Si
mon BoÜvar, de bevrijder van Zuid-Ameri
ka, stierf.
Hij was in Venezuela geboren en werd
reeds vroeg, vooral door zijn reizen in
Europa en in Noord Amerika met vrijheids
idee len bezield.
Na zijn temgkeer in Zuid- Amerika werd
hij de o-ganisator van den vrijheidsoorlog
in het Noorden van Zuid-Amerika.
Na den oorlog van 13 jaar, gedurende
welken cnceveer 2C0 gevechten geleverd
werden, gelukte het hem, de reoublieken
Venezuela, Columbia, Ecuador. Peru en
Bolivia, evenals de tegenwoordige repu
bliek Panama definitief van de Spaansche
hee-schnppij los te maken.
Het doel van Bolivar was eigenlijk een
bond van Zuid-Amerikaansche staten te
vormen. Dit doel heeft hij echter niet kun
nen bereiken.
Na den bevrijdingsoorlog werd hii dicta
tor in de republiek Gpper Peru, die naar
hem^ Bolivia werd genoemd. Later werd hij
president van de républiek Columbia, die
bijna het geheele Noord-Westelijke gebied
van Zuid-Amerika omvatte. Er ontstond
bter een sterke onpositie tegen Bolivar, die
dientengevolge aftrad ien kort daaron, op
47-jarken leeftijd, overleed. De honderdste
verjaring van zijn sterfdag zal thans door
alle Zuid Amerika nnsèhe Et-.ten worden ge
vierd. Cok verschilelnde buitsnlandsche sta
ten laten zich daarbij vertegenwoordi
gen.
TWEEDE KAMER
DEFENSIEBEGRO OTING.
Aan de orde was'.gisteren de Defensie-
becrooting.
De heer Mar chant (V. D.) betoogde,
dat de volksvertegenwoordiging ook de
beslissing moet hebben over mobilisatie
Wanneer het volk zibh parlementair niet
kan uiten, zal het naar onwettige midde
len grijpen. De recee-ing draagt daarvoor
de verantwoordelijkheid.
De regeering kondigt nu weer vele
maatregelen aan, die millioenen zullen
kosten. Met dit alles zullen wij nog tot
niets in staat zijn. Er is maar één uitweg:
een veiligheidswacht, .die ons een zekere
bescherming geeft tegen revolutie en wan
orde. Da-artoe ziin wij:in staat.
(Ts er nu zoo'n groot verschil trsschen
een „veiligheidswacht" en ons leger? Red.)
De heer van Rappard sprak zijn
waardeering uit voor het beleid van den
minister.
De heer Ter Laan (S. D.) critiseerde
de houding van den -minister tegenover de
gewapende korpsen buiten het leger. Deze
korpsen dienen om het volk te onderdruk
ken. Zij zijn gerichttegen het volk. Wat
moeten b.v. de politie;roepen, waarvoor
in vredestijd geen werk is, in oorlogstijd
uitvoeren? Er zijn huiten het leger 47.C00
man gewapende troenen. Die moeten op
treden tegen het volk. De minister stookt
daarmee de revolu'-ie. Ten slotte komt de
heer Ter Laan op tegen het verbod voor
militairen in uniform om hmdteekeningen
te verzamelen voor het petitionnement.
Spr. dient een motie in waarin de Ka
mer als haar oordeel uil spreekt, dat mili
tairen dezelfde grondwettige rechten heb
ben als andere burgers en dat het dus aan
militairen vrij moet staan in 't openbaar
handteekeningen te verzamelen voor een
petitionnement aan de Regeering of aan
Sta ten-Generaal.
De heer Duymaer v. Twist (A.-R.)
betoogde, dat deze minister onder moei
lijke omstandigheden is opgetreden, omdat
er op allerlei gebied achterstand was. Op
de vitale legerbelangen is, naar spr. meent,
meer dan toelaatbaar, bezuinigd.
De heer Schaepman (R.-K.) betoog
de, dat ons leger, hoewel een veiligheids-
leger, volkomen in staat is, oorlogsonheilen
van ors land af te wenden.
De heer v. Zadel h. off (S. D) diende
na een kort betoog een motie in, de regeev
ring uitnoodigende de vervaardiging van
oorlogstuig door particulieren te verbie
den.
De heer v. d. Bilt (R.-K.) komt het
voor, dat men vertrouwen kan stellen in
dezen minister. Hij wijst er op, dat het
grootere bedrag, dat aangevraagd wordt,
riet in hoofdza-ak bestaat uit zuiver mili
taire uitgaven.
De heer Ti-lanus (Chr. H.) drong aan
op de spoedige indiening van het wetsont
werp betreffende de rechtsposi.ie der mili
tairen.
De heer De Visser (C. P.) wil natuur
lijk het leger afgeschaft zien in tsgen-
stel'ing met wat in Rusland gebeurt!
De heer Al bar da kwam nog even op
voor het recht van de volksvertegenwoor
diger inzake mobilisatie, waarbij hij Blaa^s
raakte met den heer Slotemaker de
Bruine (Chr. H.).
De vergadering \wordt geschorst tol
*8 avonds.
DE SPOORWEGTARIEVEN.
In de avondvergadering was „Waterstaat"
aan de orde.
Het voornaamste van de bespreLingen
was wel: de spoorwegtarieven, in ver
band met de crisis in land- en tuinbouw.
De Kamer-overzichlschrijver van het
„Vaderland" vat de gevoerde discussies
samen en wij laten dezer heer aan het
woord.
„Bij de afdeeling Spoor- en Tramwegen
kwamen nu de klachten los. In de eerste
plaats werd aangedrongen op verlaging
der tarieven voor tuinbouwproducten, om
den export daarvan mogelijk te maken.
Duitschland en Italië doen al het moge
lijke, om het tuinbouwbedrijf te bescher
men. Er bestaat voor den Nederlandschen
tuigbouw geen ander middel dan verla
gen der vrachtprijzen, verklaarde
de heer Loerakker (R.-K.), terwijl de
heer Krijger (Chr. H) op de instelling
van een commissie aandrong, die de moge
lijkheid van tariefverlaging zou onderzoe
ken. Ir. Bongaerts (R.-K.) wees er op,
dat het spoorwegbedrijf in 1930 geen
winst oplevert, en dat in do toekomst be-
drijfstekorlen zelfs niet ziin uitgesloten.
Toch moeten de tarieven verlaagd wor
den. Naast de landbouwtarieven zullen ook
de grenstarieven, b v. in Limburg, moeten
worden herzien. Ook het vervoer op groo-
tsn afstand moet goedkoopcr worden. Ver
laging van tarieven kan leiden tot meer
vervoer, gelijk vroeger b'j een reductie van
het kolenvervoer is gebleken. Wenschelijk
is z.i. de ir.s'elling van een spoorwegcom
missie, die niet belanghebbend is en den
minister omtrent het. algemeene economi
sche belang kan adviseeren. Cok de heer
Bakker (Chr. H.) meent, dat tariefsver
laging bij export van tuinbouwproducten
aan de Snoorwegen niets behoeft te kos
ten. In elk geval is hulp aan den land- en
tuinbouw noodig. De heer L o v i n k (Chr.
H.) constateerde, dat er in het verweer
schrift van de Spoorwegen fouten voorko
men: de cijfers van het Csr.trcal Bureau
voor Veilingen zi.in juist. Zoowel in Duitsch
land als in België zijn de vrachten aan
zienlijk lager. De tuinbouw wordt niet al
leen van de Duitsche markt verdrongen,
maar van Duitsche zijde bestoof t. De to-
rievën zijn te hoog, zoowel op zichzelf als
in vergelijking met de tarieven in andere
landen. Verlaging is noodzakelijk.
Tot zoover over de spoorwegtarieven,
die ook nog door verschillende andere
afgevaardigden zijn besnroken. Het zal
voor den minister moeilijk zijn, aan den
algemeen-en aandrang tot tariefsverlaging
weerstand te bieden.
Naast de spoorwegtarieven zijn nog ver
schillende andere onderwerpen ter sprake
gekomen. Wij noemen de verbetering der
spoorwegovergangen te Leiden en Amster
dam, door den heer Ketelaar behandeld;
het vervoer van blinden en hun geleiders
voor 1 maal half tarief (wensch ran mej.
Meijer)".
De minister is gisteren niet meer aan
het woord gekomen betreffende het be
langrijke vraagstuk der spoorwegtarieven.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De toestand van Poincaré lichtelijk ver-
beierd.
Hoe het revolutie-plan in Spanje mis
lukte.
BINNENLAND.
Do begreoting van Defensie en de be-
groolir.g van Waterstaat in de Tweode Ka-
rror. (lsle blad).
Vergadering van c!e Prov. Staten van
Zuid-Holland. (2de blad).
Vorgadoring van hot R. K. Werklieden
verbond (2de blad).
Hu'diging van mgr. prof. dr. J. Th. Beij-
sens (1ste blad).
De daders van don effectendiefstal bij
Wilton ta Voorburg bieden de gestolen
waar aan de bestolene te kcop aan. (Gem.
Berichten, 2de blad).
Een speelhol in Don Haag ontruimd.
(Gem. Berichten, 2de blad.
LISSE.
Personalia. Mej. M. I. van Heining te
Eer.nebrcek is beroemd tot: onderwijzeres
aan dé R. K. Meisjesschool van de par.
„£t. Agatha,".
Wcrk'oerhoid. Bij den plaatselijken
correspondent der Arbeidsbemiddeling en
Werkloosheidsverzekering staan ruina 160
werkzoekenden ingeschreven.
WOUBRUGGE.
Bijz. Vrijvv. Landstorm. Gisteravond
herdacht, de afd. Woubrugce van den
Bijz. Vrijw. Landstorm haar 5-jarig be
staan in de zaal van Hctel Gul._emc.nJ. i)o
burgemeester, als eere-vcorzitter, het ope
ningswoord sprekende, heette in het bij
zonder de militaire, gewestelijke en ge
meentelijke autoriteiten welkom. Spreker
meent dat het te betreuren is dat in heb
jaar 1CS0 instituten als B. V. L. en Eurger-
wacht nog bestaan moeten, doch, nu zij
nccclig zijn als noodzakelijk cor.ectief op
het begeeren van een gedeelte van ons
volk, mag het eerste lustrum op gepaste
en waardige wijze herdacht worden. Staan
de zong de vergadering daarop de eerste
twee coupletten van het Wilhelmus. Bij
verhindering van den heer Krijger, sprak
daarop de secretaris der Gewestelijke
Commissie zijn voldoening uit over een
avond als dene. Spreker wees cp het ont
staan en verleden van den B. V. L., ver
heugde zich in het heden, nu hij cle hcc en
dr. Lcth en van Reer.en als leden der
Plaatselijke Commissie instal'ee.en kon,
om daarna in een dcor applaus onder
streepte peroratie een bük in de toekomst
te s.aan. De eere-voorzitter bco-d daarop
in een enthousiaste rede namens een on
bekenden sohenks.er een nieuw vaandel
aan, hetgeen cle plaatselijk leider, de heer
de Gcec.e, met een toepasselijk woord
aanvaardde. Majoor Pbaff meent dat do
onbekende schenkster niet onbekend mag
blijven en huldigt mevr. Boddens HHo-sang
daarom voor het door haar vervaardigd
kunstwerk. De corpseommandant, majoor
Boctz, bood daarop zijne gelukwenschen
met dit eerste lustrum aan. terwijl hij als
oorpscommandant tevens hulde brengen
wil aan de schenkster van het vaandel.
Zich tot de leden wendende, spoort hij
hen aan tct onverzwakte trouw aan het
wet.ig gezag. De heer van der Veer uit
Bodegraven biedt eveneens zi»n ge1-'-
schen aan en huldigt in het bijzonder den
plaatselijk Jeider, den heer de u^e_e.
det een tableau nader de bedoeling van
het instituut heeft toegelicht, werd aan de
leden een herinneriDgsfnedaille door den
Burgemeester uitgereikt. Hiermede was
cle herdenkingsplechtigheid beëindigd en
bleef men nog eenigen tijd in huishoudelij
ke vergadering bijeen, waaraan cle heer
Brunt op de van hem bekende wijze mede
werking verleende.
Rattonglf gegeten. Het zoontje van
den heer v. G. wist in een onbewaakt
oogenblik een stukje brood, besmeerd met
rodent, machtig te worden en at het op.
Onmiddellijk ingeroepen geneeskundige
hulp voorkwam erger. Het kind maakt
het wel.