HET ONTZETTEND PROBLEEM
DER WERKLOOSHEID.
DINSDAG 16 DECEMBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDF BLAD PAG. 5
RECHTVAARDIGHEID EN NAASTENLIEFDE.
Een artikel in de „Osservatore"
De „Osservatore" bevat een artikel over
het vraagstuk der werkloosheid, naar aan
leiding van de herderlijke brieven, die het
Amerikaansche episcopaat en kardinaal
Piffl van Wcenen over deze kwestie tot hun
geloovigen hebben gericht.
De „Maasbode" geeft een vertaling van
het belangwekkende artikel in genoemd
blad.
„Wij waren bijna gewend aan de werk
loosheid als aan een ongeneeslijke chroni
sche kwaal. De momenteel phantastische
werkloosheidscijfers werden in de dagbla
den op een lijn afgedrukt met de beursbe
richten; maar terwijl deze laatste duizen
den en nog eens duizenden in beslag na
men, de geesten in beroering brachten en
de harten deden kloppen, hebben de eerst
genoemde cijfers onder de dagelijksohe be
richten zelfs niet meer de beteekenis van
de gewone vliegtuigongelukken.
Hoogstens constateerde men hier en
daar, hoe men de werkloosheidscijfers van
andere landen met zorg deed uitkomen en
het is eigenlijk niet te zeggen of dit ge
beurde, om de groote cijfers van zijn eigen
land te verbergen of om zich te troosten
met het oude spreekwoord: gedeelde smart
is halve smart.
Maar ziet, daar weerklinkt uit de nieuwe
wereld die uitgestrekte wereld met haar
groote rijkdommen en tegelijk uit de
oude wereld een oproep, ondanks den groe
ten afstand door eenzelfde geest geïnspi
reerd, van eenzelfde door^lringendheid en
kracht een oproep als een plotselinge don
derslag, die ons treft in het diepst van on
ze ziel.
Deze oproep is uitgegaan van de -Kerk:
twee woorden schitteren voor onzen geesc:
rechtvaardigheid, en naastenliefde.
Het zijn nieuwe woorden of minstens
woorden met een nieuwe beteekenis, die zij
sinds zoovele eeuwen herhaalt en die nooit
verouderen.
En ook nu herhaalt de kerk ze: Zij al
leen. In Amerika, het groote land der rijk
dommen, zou men zeggen dat de Keri
door den mond der bischoppen vooral -dew
hoogsten toon der rechtvaardigheid heef;
doen weerklinken. „Deze is veel meer hoo-
dig dan materieele giften. Er is rechtvaar
digheid noodig".
In Oostenrijk echter heeft in Haar naam
de kardinaal-aartsbisschop den toon der
naastenliefde duidelijker willen doen weer
klinken.
Beide tonen zijn noodig, zij vullen elkaar
aan, versmelten met elkaar, samen kunnen
zij harmonie in de samenleving brengen.
Het vraagstuk der werkloosheid is een
probleem van rechtvaardigheid en naas
tenliefde. De staat heeft plichten, hij heeft
de voornaamste plichten op dit gebied:
maar daar de staat niet alles is, kan de
staat niet alles doen: de burgers ieder af
zonderlijk moeten hem helpen.
Dit is noodzakelijk, dringend noodzake
lijk. Er is een zijde in de „wonde" van dit
probleem die de'staat als economist min
der juist kan waarnemen, omdat hij niet
zoo zuiver de moreele vraagstukken aan
voelt: deze zijde van 't vraagstuk heeft
vooral de aartsbisschop van Weenen met
klem en kracht en liefde bijzonder naar
voren gebracht.
Juist de massa van jeugdige werkloozen,
die in den moeilijksten tijd van hun leven
tot nietsdoen en ledigheid gedwongen wor
den en die door den nood worden ge
kweld, kan daardoor worden opgehitst tot
het grootste kwaad.
Hier vallen ons de woorden in van een
JLtaliaanschen dichter uit de achttiende
eeuw, de heftige woorden, waarmede hij
den nood, de behoefte, de ellende toe
sprak: „O tyrannieke heersche-r der ellen
dige stervelingen, kwaad weerzinwekkende
overreder tot aller kwaad".
Voorzeker de gedachte, dat na zooveel
misbruik van het mooie woord „rechtvaar
digheid" in naam waarvoor steeds nieuwe
en steeds grooter stroomen bloeds zijn ver
goten, na zooveel wetten ter bescherming
van de kinderen en de jeugd, nadat alle
middelen zijn aangewend, om de jeugd aan
Jen invloed en moederlijke zorg der Kerk
te onttrekken, Zij alléén den vinger in de
diepe wonde heeft weten te leggen en voor
de zooveelste maal reeds ook nu weer
heeft aangedurfd, haar te laten bloeden
waar zij het meeste pijn doet, zou van bui
tengewone apologetische waarde kunnen
zijn.
Maar wij wijzen ditmaal liever op de
groote menschelijke, burgerlijke en vooral
christelijke waarde van dezen oproep tot
rechtvaardigheid en naastertliefdé, opdat hij
wijd en zijn en krachtdadig beantwoord
worde.
Laat ons bij het naderen van het Kerst-
ieest dat ons wederom brengt bij de kribbe
van het Goddelijk Kind weer Lens denken
aan-den stroom van edelmoedige en vurige
naastenliefde die vandaar zonder ophouden
en eeuwig uitgaat, om de onvolmaakthede-.
en lhcunes die helaas wel altijd zullen
blijven in onze rechtvaardigheid aan te
vullen.
In Amerika werd vooral een dringend
beroep gedaan op „Rerum Novarum"; te
Weenen heeft men vooral gedacht aan hei
naderend Kerstfeest.
Er is hier geen sprake van tegenstelling,
maar enkel van een samensmelting van
rechtvaardigheid en naastenliefde in Chris
tus, ook thans nog de Eenige, in Wiens
naam de menschheid' haar heil kan be
werken.
GEMENGDE BERICHTEN
ONGELUKKEN
SLACHTOFFERS VAN HET VERKEER.
Botsing tusschen twee auto's.
Gistermorgen had op den weg tusschen
Orthen en Hedel nabij Den Bosoh door on
bekende oorzaak een botsing plaats tus
schen twee vrachtauto's, een van den heer
v. Loon uit Den Bosch en een van den heer
Grandia uit Zaltbommel. De aanrijding was
zoo hevig, dat beide auto's ondersteboven
van de helling van den weg rolden. De in
zittenden van den auto van den heer Gran
dia konden zich doOr het inslaan van de
voorruit redden. Eenige koopvrouwen, die
in den auto van den heer v. Loon zaten,
moesten door het inslaan van de ruiten be
vrijd worden. Door wegloopend koelwater
liep één persoon brandwonden op.
Oude man aangereden.
Te Gorredijk is Zondagavond de 70-jari
ge A. Krist door een auto aangereden, wel
ke tengevolge van de gladheid van den
weg slipte. Hij kreeg een ernstige verwon
ding.
Doodelijke val.
Gisteravond is de 52-jarige H. V. S.
Steelander, een Zweedsch zeeman, in een
logement aan dén Zevcnhuizensteeg te
R'dam van de trap gevallen. Met een sche
delbreuk is de man naar het ziekenhuis
aan den Coolsingel vervoerd, waar hij bij
aankomst bleek te zijn overleden.
Verdronken.
Zondagavond is te* Laag-Soeren de ruim
49-jarige heer C. E. van Weel te water ge
vallen en verdronken", De heer v. Weel was
oud-burgemeester van Broek in Water
land. „Hbld."
Bij het aan boord gaan van het aan
de papierfabriek te Yelsen liggende Ne-
derl. stoomschip „Alpfyard" is één der op
varenden, een ongehuwde, ongeveer veer
tigjarige man uit Rotterdam, te water ge
raakt en verdronken.
Zich doodgeloopen. i
De 40-jarige H. Kl 'vroeger wonende te
Nijkerk, wilde Zaterdagmiddag te Asse.i
met de E. D. stoomtram vertrekken. Om
dat hij laat was liep hij hard om de tram
nog te halen, doch bij het station aange
komen zakte hij ineen en stierf. Een hart
verlamming had een einde gemaakt aan
zijn leven.
Brand in een kerk.
Zondag in den vooravond werd brand
nntdekt in de Ned. Herv. kerk te Brum-
•nen. Waarschijnlijk is een der rookafvoer-
buizen gebarsten, tengevolge waarvan het
zich in de nabijheid bevindende rieten
vlechtwerk vlam vatte. Door tijdig ingrij
pen der brandweer was het gevaar spoedig
bezworen. De avonddienst ging niet door.
De mist te Rotterdam.
0 2:
Gistermorgen om zes uur is het begon-
en te misten en heeft de mist- zoo doorge-
et, dat omstreeks ^lfaoht alle verkeer
ip de Nieuwe M-aas eivden Waterweg voor
Scheepvaart moest worden gestremd,
mdat er geen zich't meer was. Een
rachtboot die nog binnengekomen was, is
ter hoogte van de H^yplaat aan den grond
'eloopen. Andere schepen, die den Water-
eg waren binnengekomen, zijn voor an-
':er gegaan. In de Schiehaven is een Rijn
schip aangevaren, ^tengevolge waarvan
•'iet ernstige averij £Dtstond. Persoonlijke
ongelukken delen zich niet voor. Behalve
de zeeschepen lagen look de Rijnschepen
stil, terwijl evcneensffclle veerdiensten ge
slaakt werden.
UIT DE RADIO WERELD
Programma's voor Woensdag 17 December,
Huizen, 1875 M
(Uitsl. NCRV-Uitzending).
8.15—9.30 Morgenconoert.
10.3011-00 Ziekendienst.
11.0012.00 Harmoniumspel M. F. Jur-
jaanz. Mevr. D. van NeerdenOngers (so
praan).
12.0012.30 Politieberichten.
12.30—2.00 Concert. Mevr. C. v. Ravens-
waayMöllenkamp (zang). H. Hermann
(viool). H. v. d. Horst Jr. (cello) en Mevr.
R. A. v. d. HorstBleekrode (piano).
2.002.45 Concert. Mej. Annie Hermen
(alt). G. Beth (viool). P. HaVsema (piano).
2.45—3.15 Lezen van christ. lectuur.
3.154.15 Vervolg concert.
4.155.00 Gramofoonplaten.
5.006.00 Kinderuurtje.
6.006.45 Landbouwuurtje.
6.457.15 Jeugdhalf uurtje.
7.157A0 Gramofoonplaten.
7.308.00 Politieberichten.
8.008.10 Concert. Arnhcmsche Ork.-
Ver. o. 1. v. M. Spanjaard.
8.10—8.45 Gramofoonplaten.
8.459.15 Zendeling D. C. A. Pout:
„Hce wij de kracht des Evangelie's zagen".
9.1510.00 Vervolg concert.
10.00—10.10 Vaz Dias.
10.10—11.30 Gramofoonplaten.
Hil' .r.um, 298 M.
(Uitsl. V. A. R. A.-uitzending).
8.00 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding V. P. R. O.
10.15 Gramofoonplaten.
10.30 P. J. Kers: „Onze Keuken".
11.00 Mej. F. Meijboom: „De verpleging
van zuigelingen".
11.30 Concert VAR A-se>pt«t.
11.55 Gramofonoplaten.
12.00 Concert VAR A-Septet en Gramo
foonplaten.
2.00 Vrouwenuurtje.
3.00 Cursus „Maak het zelf".
4.00 Instrum. Concert. Eli Bomli (viool)
en Johan Jong (piano).
4.30 Kinderuurtje.
5.00 Vragenha'fuurtje voor de jeugd.
5.45 Concert Attract ie kapel o. 1. v. José
Rosenberg.
6.30 Mandolinecutsus Joh. B. Mok.
7i00 Concert Neerlandia-kwartet.
7.20 W. H. Vliegen: „Oorsprong, geschie
denis en hedendaagsche stand der socialis
tische beweging".
7.45 Vervolg Concert Neerlandia-kwartet
8.00 Gramofoonplaten.
8.05 Uitzending uit Utrecht m. m. v. het
VARA-Orkest o. 1. v. Hugo de Groot en G.
J. Zwertbroek (toespraak).
9.25 Gramofoonplaten.
10.20 Vervolg uitzending uit Utrecht.
10.45 Vaz Dias.
11.00 Gramofoonplaten.
ACHTERVOLGING EN ARRESTATIE.
Berucht inbreker gearresteerd.
Zondagavond is een groot deel van
Vlaardingen in rep en roer gebracht door
de achtervolging en de arrestatie van een
berucht inbreker.
Omstreeks kwart voor zeven ging de
melkhandelaar N. D., wonende Wilhelmina-
straat, naar zijn winkel, welke tegenover
het woonhuis is gelegen, iets halen. Toen
hij den winkel opendeed, hoorde de heer
D. in het achter den winkel gelegen woon
huis gestommel. Na in den winkel het
lioht te hebben aangedraaid, begaf de heer
D. zich naar achter. Tegelijkertijd kwamen
uit een andere deur twee personen door
den winkel gerend en vluchtten naar bui
ten. De heer D. liep de inbrekers direct
achterna, en zag in de Wilhelminastraat
één van hen hard wegloopen. De heer D.
trachtte hem toen in te halen en riep luide
„Houdt den dief". Door dit roepen werden
voorbijgangers opmerkzaam gemaakt, en
een wilde achtervolging ontstond. De in
breker holde de Wilhelminastraat uit, de
Oosterstraat in naar den Binnensingel.
Juist was de godsdienstoefening in de
Daventry, 1554.4 M
10.35 Morgenwijding.
11.05 Lezing.
12.20 Gramofoonplaten.
I.20 Orkestconcert.
2.202.50 Zang door A. Vaughan (alt).
B. Davis (tenor).
3.50 Concert. Orkest.
5.05 Orgelspel door R. New.
5.35 Krnderuurtje.
6.20 Lezing en berichten.
7.00 S. Eaton en M. Mullinar (viool en
piano).
7.20 Lezingen.
8.20 Concert. Orkest, koor en solisten.
9.05 Berichten.
9.20 Vervolg concert.
10.25 Lezing en berichten.
10.45 Concert Kwintet.
II.2012.20 Dansmuziek.
„R a d i o P a r i s", 1725 M.
12.50 Gramofoonplaten.
4.05 Gramofoonplaten.
6.50 Gramofoonplaten.
8.20 Poo'sche avomd. Lezing en concert.
Orkest en piano.
9.50 „Don Quichotte", Massenet. Orkest
en solisten.
Kalundbortf. 1153 M.
2.50—4.50 Orkestconcert.
7.208.05 Orkestconcert.
8.058.25 Anecdoten.
8.259.40 Poolsche avond. Orkest-, viool,
piano en tooneeluitzending.
9.5510.25 Duo's voor viool.
10.2511.50 Dansmuziek.
Brussel, 508.5 M.
2.25 Uitzending voor scholen.
5.20 Poolsch programma.
6.50 Concert.
8.35 Concert. Orkest, klarinet, zang en
toespraak. Georg. door de Kath. Radio-
Vereeniging.
Langeoberg, 473 M.
6.207.20 Gramofoonplaten.
10.00 Gramofoonplaten.
10.40 Kerstconcert. Orkest, koor en so
listen.
11.30 Gramofoonplaten.
12.251.40 Orkestconcert,
4.355.35 Orkestconcert.
7.058.00 Orkestconcert.
8.25 Symphonieooncert. Daarna berich
ten en tot 11.30 A vondconcert.
Zeeieo, 1635 M.
5.4011.20 Voordrachten en lessen.
11.2012.15 Gramofoonplaten.
12.151.20 Berichten.
1.202.05 Gramofoonplaten.
2.053.50 Voordrachten en berichten.
3.50—4.50 Concert.
4.507.20 Lezingen en lessen.
7.20 Concert.
8.00 Herdenking Simon Bolivan.
9.20 Weerbericht en daarna tot 11.50
Dansmuziek.
Geref. Kerk aldaar afgeloopen, en kwam
er veel volk uit he,t kerkgebouw. Dit was
den dief zijn ongeluk. Een zekere heer v.
d. B. begreep blijkbaar spoedig de situatie
en had het geluk den inbreker te grijpen.
Spoedig was deze overmand en omstuwd
door een groote menigte werd de inbreker
naar het politiebureau overgebracht. Daar
bleek dat men een goede vrangst had ge
daan. Het bleek te zijn de 46-jarige B. J.
G. L., een berucht Rotterdamsch inbreker,
die thans reeds voor de tiende maal we
gens diefstal is gearresteerd.
De dieven waren door middel van een
looper in den winkel gekomen. Tijdens de
achtervolging van den gearresteerde, heeft
deze een bos met valsohe sleutels en in
brekerswerktuigen weggeworpen, die la
ter zijn gevonden.
Bij een door de politie ingesteld onder
zoek in den winkel en het woonhuis bleek
niets te zijn vermist. Er was trouwens
geen geld in den winkel of het huis aan
wezig.
Gistermorgen werden in de Oosterstraat
nog eenige loopers teruggevonden, die ook
van de inbrekers afkomstig waren.
De andere inbreker is voortvluchtig.
DE OORLOG OP HET
WITTE DOEK.
De Amerikaansche en de Duitsche visie
op den wereldoorlog.
Het is een typeerend verschijnsel, dat
men eerst tien jaar na het beëindigen van
den wereldoorlog het gewaagd heeft de
documentaire oorlogsfilm buiten beschou
wing latende een filmische weergave te
maken van de afgrijselijkste a Ier bezoekin
gen, die de menschheid ooit geteisterd
heeft.
En evenzeer typeerend is het, dat het
zakelijke Amerika de eerste doelbewuste
poging met pacifistische strekking daartoe
gedaan heeft. De Metro-Goldwyn Mayer
Corporation met zijn „Groote Parade"
opende de rij van de groote oorlogsfilms,
die allen met meer of minder succes het-
bioscooppubliek wilden voorhouden, hoe
vreeselijk de wereldoorlog toch eigenlijk
geweest is.
Hierna kwam de Fox-Corporation met
„What price glory". In deze film vertolkt
Dolores del Rio de vrouwelijke hoofdrol,
wat tot noodzakelijk gevolg had, dat het
zwaartepunt volmaakt naa-r het erotische
verschoven werd. De Duitschers meenden
dan ook niet beter te kunnen doen, dan
deze ro'prent den titel te geven van „Ri
valen" oftewel „Mededingers".
Ondanks goede momenten in deze film,
domineerde het meer dan afgezaagde drie
hoek gegeven, man-vrouw-man, zoozeer,
dat de werkelijke hoofdzaak op bedenke
lijke wijze in de verdrukking kwam.
De Paramount aangemoedigd door het
succes, dat in dollars omgezet verlokkende
perspectieven opende voor een voordeelig
zaakje, kon natuurlijk niet achterblijven.
En daar de oorlog te land in de voorgaande
fi ms de hoofdschotel was geweest, kwam
de Paramount met iets geheel nieuws: de
oorlog in do lucht.
„Wjngs", bij ons beter bekend onder den
indrukwekkenden titel „Vlammende Vleu
gels", overtrof alles wat tot nog toe in
deze „branche" op de wereldmarkt ge
bracht was.
Een intensieve reclamecampagne, maan
den van te voren begonnen, moest het film-
minnende publiek murw maken en in de ge-
wenschte stemming brengen.
„V'ammcnde Vleugels" kwam, zag en
overwonhe'aas! Het argelooze publiek
werd eenige uren overdonderd door een
uiterst geraffineerde filmtechniek, waarbij
van de allernieuwste vindingen gebruik
gemaakt werd om den toeschouwer in zijn
geriefelijke fauteuil te doen verstijven van
ontzetting.
In deze film speelde de lieftallige C'ara
Bow de vrouwelijke hoofdrol. Logisch ge
volg: een reeks aller-onbenuiligst.e liefdes
scènes. Immers, iedere ingewijde weet, dat
de fi mische talenten van dit ontegenzeg
gelijk aantrekkelijke specimen van het
vrouwelijke .geslacht in omgekeerde even
redigheid staan tot haar uiterlijke bekoor
lijkheden.
Eerlijkheidshkalve moeten wij er bij
voegen, dat niet alle schuld op haar onbe
rispelijke schoudertjes geladen moet wor
den, want het was in ieder geval te wijten
aan een onnaspeurlijke gedachtesprong, ont
staan in de filmische hersenkronkel van
den regisseur, dat onze lieve ster aan de
juffrouw van de garderobe en de W. C.
haar liefdesverdriet moest opbiechten, ter
wijl het mannelijke voorwerp van haar
amoureuze aspiraties in de aangrenzende
bar, zich allergenoegelijkst liet volloopen
met champagne.
Verder was het ook te danken aan de
geeste ijke „onmacht" zullen we maar eg
gen, van den regisseur, dat „Wings", van
af het snoeperig-lieve begin tot aan het
hartverscheurende einde, een bedekte pro
paganda is geweest voor de voortreffelijke
inrièhting van den Amerikaanschen mili
tairen vliegdientt.
wij willen hier geen opzet veronderstel
len, hoewel men toch wel veilig kan aan
nemen, dat in het tegenovergestelde geval,
de Paramount van zekere Amerikaansche
mi itaire zijde niet zoo tegemoetkomend
behandeld zou zijn. Het zou immers dwaas
heid zijn, waar eenerzijds de verantwoor
delijke regeering nog steeds voortgaat hon
derden millioen dollars te besteden aan
de vervolmaking van het militaire appa
raat, dat zij anderzijds zou meewerken
om de beestachtigheden van een deel van
datzelfde militaire apparaat aan de kaak
te stellen.
Daarbij komt, dat men in Amerika ge
wend is a'les nog al van het commercieele
standpunt te bekijken. Het door en door
vermaterialiseerde Amerika kent alleen
hot geldelijke winst-bejag en dit geldt op
de eerste plaats voor de filmindustrie.
Idëeele motieven zijn onbekende groot
heden in Hollywood, waarvan Meunier
Surcouf in zijn boek „Hollywood au ra-
'enti" zei: „Omgeef de stad rnet een hek
werk en men heeft een pracht van een
gekkenhuis".
De Amerikaansche film wenscht doelbe
wust alleen rekening te houden met „den
smaak van het volk". Dai er aan dien
smaak nog wel het een en ander vetbeterd
kan worden, is iets bijkomstigs. Hoofdzaak
is, dat er geld verdiend wordt. Daarom
vooral geen gevaarlijke experimenten,
waarvan het succes van te voren niet ver
zekerd is. „Zooiets laten we maar aan de
Duitschers over", zei een regisseur in den
roman „Petroleum" van den Amerikaan
schen schrijver Upton Sinclair, toen hij
het ook eens geprobeerd had iets anders
te geven, dan een volgens het oude recept
in e kaar gedraaide film.
Inderdaad zijn wij het met die uitspraak
eens, alhoewel wij langs zeer verschillende
wegén tot dezelfde conclusie zijn gekomen.
Dat de oude en nieuwe wereld door meer
dingen gescheiden zijn, dan den grooten
haringvijver alleen, is een zeer bekende
zaak.
Men kan deze waarheid toetsen aan ve
lerlei verschijnselen. Bepa'en wij ons hier
alleen maar tot de film in het algemeen
en de oorlogsfilm in het bijzonder.
Tot voor korten tijd bezaten wij geen
bruikbaar Europeesch naateriaal, waarmee
wij de Amerikaansche zoogenaamde paci
fistische films konden vergelijken.
Thans zijn de Duitschers gekomen met
„Westfront 1918" en de wijze, waarop de
regisseur Pabst het bloedige gegeven van
den were'doorlog filmisch heeft uitgebeeld,
demonstreert op duidelijke wijze, hoe hier
geestelijke krachten werkzaam zijn ge
weest, die diametraal tegenover de Ame
rikaansche opvattingen staan.
„Westfront 1918" is een pacifistische
film geworden, niet op de eerste plaats,
omdat de regisseur het or op gezet had ook
eens zoo'n film te maken, maar omdat hij
den moed heeft gehad de waarheid te die
nen en deze niet te verbergen onder aller
lei lieftallige bijkomstigheden. Met Ger-
maansche „Rücksichtslosigkeit" wordt hier
eèn reconstructie gegeven van het bloedige
wereldTama, door een reeks filmbeelden
van waarlijk ontstellende kracht. De paci
fistische strekking is er niet opgeplakt als
een mooi etiket, maar is er een organisoh,
onverbreekbaar deel van geworden.
Deze film houdt geen rekening met „den
smaak van het volk" dat zijn hoogtepunt
vindt in het beruchte Amerikaansche „hap
py end".
Evenals de wereldoorlog, heeft ook
„'Westfront 1918" geen „happy end". Do
onverbiddelijke dood beeft hier het laat
ste woord. De enkele schamele vreugden,
die de frontsoldaat kende, verdwijnen in de
zee va-n ellende, die hij te doorstaan had
en waarin hij ten onder ging. Juist, omdat
de regisseur de waarheid heeft willen die
nen of hij er volledig in s aagde is wat
anders is zijn schepping een verschrik
kelijke aanklacht geworden tegen de mis
leidende stelling der militaire machtheb
bers: Indien gij den vrede wilt, bereidt u
voor op den oorlog.
En al moge het waar zijn,'dat ook deze
film niet tot een positieve oplossing komt
niet kan komen zouden wij wi'len zeg
gen, omdat hij de bovennatuurlijke kant
van dit geweldige probleem negeert; al
moge het waar zijn, dat zijn grootste kracht
in het negatieve ligt, laten wij ons in
ieder geval verheugen, dat men eindelijk
den moed gevonden heefl om een onbarm
hartig licht te laten vallen op deze bloe
dige kanker, die sinds eeuwen de beste
krachten van het volk wegvreet.
H. v. d. DEENECAMP.
