Z2ste Jaargang DINSDAG 16 DECEMBER 1930 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BUITENLAND BINNENLAND No. 6773 3)e £cicbclie6c>u^aTit DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 oent per week f 2.50 pei kwartaal Bij onze Agenten 20 oent per week f 2 60 per kwartaal franco per postf 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone edvertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van bet tarief borekend Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50 Dit nummer bestaat uit twee bladen De haat aan het graf Bij den dood wil men eeren al wat er goeds was in den o-er edene en vergeten wat er verkeerd is geweest of als zoodanig door ons werd beschouwd. Daarbij behoeft van huichelarij en van overdrijving geen sprake te zijn. Innerlijke beschaving, natuurlijk gevoel wijzen deze houding van menschelijke lief de aan. Helaas komt men er in communisti sche kringen rond voor uit, dat 't daar niet zóó wordt gevoeld. Onder den weerzinwekkenden titel „Be grafenis van een nul" komt in de „Tribu ne" de volgende mededeeling voor: Woensdagmiddag werd Lonnekers burgemeester, de heer Stroink, begra ven. Een poppekast als elke burger lijke plechtigheid, was ook deze. Zoo ver we konden nagaan waren alle hoogere ambtenaren, klerken, raads leden, wethouders, en politiecorps aanwezig. Het zwakst was vertegen woordigd het lagere personeel in ge meentedienst; ddt waren arbeiders, die noodgedwongen kwamen en hui chelaars. Hoogstens een 25-tal van deze waren er; dit nog wel, terwijl alle arbeiders vrij-af hadden gekregen, om deel te nemen. Het gros, en dat zijn er heel wat, achtte het beneden hun klasse-eer, om aan deze comedie deel te nemen. Een man, die een ab soluut tegenstander der arbeiders klasse was, konden zij geen eer be wijzen. Daarom spijt het ons, dat we een openlijk woord van critiek moeten la ten hooren tegen de houding van ons communistisch raads id p.g. Krommen dijk, die deel nam aan deze couïedie als vertegenwoordiger van onze partij. De arbeiders, werkzaam bij de ge meente, die nog wel .extra vrij-af kre gen, begrepen beter hun klasse-stand punt, dan hij als leider, doo>r zonder eenig advies weg te blijven van deze huichelarij. Dit deed ons hart deugd. Arcor 47. Noot van de Redactie. Wij zijn het volkomen met de critiek van Ar cor 47 op p.g. Krommendijk eens. Zijn houding zal in de afdeeling ter dis cussie worden gesteld. Haat moet de houding bepalen van den communist, ze'fs ook aan het graf. Haat, die de meest elementaire gevoe lens van onderlinge menschelijke waardee ring moet verstikken. Droeve tyrannie va-n de haat, die de menschheid bedreigt in het Communisme DUITSCHLAND WAT ZAL DE DONDERDAG BRENGEN? De correspondent van de „Voss. Z." te Maagdenburg meldt, dat in een groote ver gadering aldaar van de republikeinsche Rijksvlag de rijksdagafgevaardigde Lem mer van de D. Staatspartij eraan herin nerde, dat Hitler beloofd heeft op 18 Dec. in een openbare vergadering te Maagden burg tegen de Rijksvlag te spreken. Hitier had laten verklaren, dat hij de „Soc. bon zen met de hondenzweep naar de nat. soc. vergaderingen zou drijven als de lafaards zich aan de debatten onttrekken". Lemmer heeft zich daarop dadelijk aan de Rijksvlag als debater tegen Hitier ter beschikking gesteld en den nationaal-soc. laten meedeelen, dat de Rijksvlag op IS Dec. flink op de Hitler-vergadering verte genwoordigd zou zijn. De Rijksvlag waar borgt echter een rustige vergadering, daar zij slechts een strijd met geestelijke wapens wenscht. Vrijdagmiddag echter, toen alle toegangskaarten waren toegewezen, ver klaarden de nationaalsoc., dat zij een debat zouden toejuichen, maar dat de bedoel de vergadering, waarin Hitier zou spre ken, als een betooging was bedoeld, waar van de indruk door een debat slechts zou worden benadeeld. Onder grooten bijval voegde Lemmer hieraan toe: Wij zullen erop aandringen, dat de ver gadering met debat plaats heeft of in het geheel niet wordt gehouden. Wordt dus de Donderdag te Maagden burg met eenige spanning tegemoet gezien, ook te Berlijn belooft de 18e December «panning te brengen. De gep. kapitein ter zee Helóaut v. Mücke, tot '29 lid van den Landdag van Saksen voor de nationaalsoc. partij, heeft n.l. voor dien dag een groote betoogihg uitgeschreven in het Herlijnsche Sportpa- last, waarop hij in het openbaar met ziju vroegere vrienden wil afrekenen. Op groo te biljetten, die hij overal- óp de aanplak zuilen heeft laten aanbrengen, verklaart hij o-a.: Weg met het masker. Het ontwakend Duitschland wrijft zich de oogen en ziet tot zijn verontwaardiging, dat de lieden, die zich uitgeven voor de.moreele vernieu wers van het Duitsche vólk, niet terug schrikken voor leugen, smaad en woord breuk. Het ontwakende Duitschland ziet met den grootsten afschuw, dat lieden, die zich als reinigers van het volksleven heb ben uitgegeveizich overgeven aan cur- ruptie, woeker, diefstil, zedelijkheidsdelic ten enz." De oproep is onderteekend door v. Mücke, den held van de oude „Emden" en „Ayesha", een man, die den nationaal soc. vol afschuw den rug heeft toegekeerd Dat belooft dus wat voor Donderdag! FRANKRIJK, POINCARé ERNSTIG ZIEK. Poincaré is sindsi twee dagen ziek. Aan vankelijk liet de toestand zich niet ern stig aanzien, doch in den loop van gister middag is de toestand zeer verergerd. Gis teravond bleek, dat Poincaré lijdende wa3 aan hersencongestie. Toen om kwart over acht zijn genees heer, dr. Boidin, ten huize van den oud president kwam, constateerde hij, dat de toestand hoogst ernstig was en dat hij den zieke niet zou mogen verlaten. Onmiddellijk werden maatregelen geno men voor een consult van specialisten en even na 9 uUr arriveerde de'bekende pro* fêssor Guillard van de Saljpétrière. Naar wij vernepien, xfe ook in een van de bekende klinieken onmiddellijk een ziek bed ter beschikking gesteld, .vat doet ver moeden, dat men een operatie wil beproe ven. De geneesheeren willen eohter niet de minste verklaring afleggen. SPANJE. DE TOESTAND TOCH PRECAIR. EEN VLIEGER-OPSTAND. De staat van beleg afge kondigd. Gisteren is in geheel Spanje de staat van beleg afgekondigd. Het eenige blad, dat gistermiddag verscheen met een ex tra-editie, welks inhoud klaarblijkelijk door de regeering geïnspireerd was, doet een beroep op het publiek om de kalmte te be waren en de regeering te steunen in haar pogingen om de situatie meester te blij ven. Het blad publiceert tevens een on derhoud met den broer van den Spaanschén premier, Luiz Peor Berenguer, waarin ver klaard wordt, dat aan den koning een uit eenzetting van den toestand is gegeven en dat de regeering de situatie thans weer vol komen meester is. Door den premier zelf wordt, ontkend, dat er in Barcelona en el ders stakingen zijn uitgebroken. Hij deelde mede, dat er talrijke gevangenen zijn ge maakt en dat regeeringsvliegtuigen de op standelingen blijven achtervolgen. Toch schijnt de toestand uiterst precair te zijn en de regeering doet allés om aan alle eventualiteiten het hoofd te kunnen bieden. Zij heeft een afdeeling der guat- dia civil uit Marokko teruggeroepen én er verluidt, dat zij tevens de bedoeling heeft om troepen van het vreemdelirigen-legioen naar Spanje over te brengen. De telefonische en te.egrafische verbin dingen met Spanje zijn nagenoeg alle ver broken, doch gemeld wordt, dat de toe stand nog uiterst gespannen is. Te Ma drid zijn 20 leden der republikeinsche par tij, o.w. de voormalige minister Alcala Za- mos, de zoon van den vroegeren minister president Miquel Maura en Alvaro Albor- non gearresteerd. Een groot aantal perso nen is uitgeweken naar Gibraltar. Zij be- hooren bijna allen tot de Spaansche repu blikeinen. Een luchtaanval. Gistermorgen verschenen verscheidene vliegtuigen boven de hoofdstad, die biljet ten uitwierpen, waarin de troepen tot op stand werden aangespoord en gedreigd werd, dat de kazernes van de troepén, die zièh niet bij den opstand aansloten, gebombardeerd zouden worden. Onder de bevolking ontstond een groote opwinding en de wildste 'geruchten deden de ronde. Vijfduizend man. van het vliegterrein on der leiding van generaal Queipo del Lano en van verscheidene officieren, onder wie zich ook majoor Franco bevond, kwamen in opstand. Zij ontwapenden de wacht van het kruitmagazijn en namen een auto met bommen meie, die aan boord van de vlieg tuigen werden gebracht. Een afdeeling artillerie onder bevel van generaal Orgas hegon daarop het vlieg terrein onder vuur te nemen, met het ge volg, dat na een half uur aldaar de witte vlag werd gehoschen. Queipo del Lano en Franco zijn met een vliegtuig gevlucht. Het is niet bekend, of de ongeveer 100 kanonschoten,'die op het vliegterrein zijn afgevuurd, slachtoffers heb ben gemaakt. De beweging schijnt met een mislukking geëindigd te zijn. Alle leiders zijn van het vliegterrein gevlucht. Naar later uit Lissabon gemeld werd, zijn daar eenige vliegtuigen, waarin zich Spaansche officieren bevonden, onder wie majoor Francp, te Albejrte en Amador uit Spanje aangekomen. De officieren werden door de Portugeesohe overheid geïnter neerd. Verscheiden doo'dcii te San Sebastian. In Madrid is ,de töesfjand niet noemens waard door de oproerige beweging bc- invloed. Ook in Sevifla is de toestand rus tig en de regeerihgstroépen zijn de regee ring trouw gebleven. In Barcelona had de overheid allerlei voorzorgsmaatregelen ge nomen om onmiddellijk aan iedere opstan dige beweging den kop in te drukken, doch de bevolking bleef volkomen rustig, zoodat van deze voorzorgsmaatregelen geen ge bruik gemaakt behoefde te worden. Een aantal republikeinsche personen werd daar gearresteerd. San, Sebastian daartentegen hééft, naar, reeds, gemeld werd» deelgeno men aan de bewegit^ Qp het oogetiblik, dafc'bofcoogers binnendrongen, ón hot bureau van den gouverneur, alwaar zij twee agen ten hebben gedood en vervolgens den boel kort en klein sloegen, hielden anderen de toegangsstraten tot de stad bezet. Zij maakten het arbeiders, die zich naar hun werk wilden begeven, alsmede melkwagens onmogelijk in de stad te komen. De trouw gebleven regeeringstroepen zijn er echter ook hieriin geslaagd, de orde te herstellen. Zij wisëén de betoogers uit een te drijven cn achtervolgden de vluchte lingen. Daarbij werdeh verscheiden hun ner gedood, en gewoifcdb en een. groot aan tal gearresteerd. In Sa'n Sebastian en Irun zijn de café's en winkels alle gesloten en ook het telefonisch enntelegrafisch verkeer is verbroken. Naar hete heet hebben de op standelingen de toestellen der telegraaf- en telefooncentrales onklaar gemaakt. Hoewel dus klaarblijkelijk de regeering de situatie momenteel weer meester is, heeft de regeering tdoh besloten de wacht van koning Alfonso te verdubbelen. Tegen de executies, die gisteren hebben plaats ge had, werden in talrijke steden protest-pro clamaties gepubliceerd. POLEN DE BESCHEIDEN PILSOEDSKI. In een interview heeft maarschalk Pil- soedski medegedeeld, dat de functie vau president der republiek slechts door een man, die boven de partijen staat, kan wor den vervuld. Hij zelf is een sterke persoonlijkheiden kan het land regeeren, doch het is moèilijk een tweeden te vinden; het is dus niet goed, dat een man alle macht heeft. In het interview heeft Pilsoédski verder verklaard, dat hij 'n grondwetsherziening wenscht. Hij wil, dat de president door b,et volk woïdt gekozen. AMERIKA STOPZETTING IMMIGRATIE IN DE V. S, De Immigratie-commissie van het Huis van Afgevaardigden keurde het wetsont werp goed, regelende de stopzetting der immigratie in de Vereenigde Staten voor den tijd van twee jaar, met uitzondering van personen, wier nabestaanden reeds in de Vereenigde Staten gevestigd zijn. Heden zal het wetsontwerp definitief in stemming HET TARWEWETJE. Het maximum van 25 pet. zal geen richtsnoer zijn. De levens duur op drie jaar bepaald. In zijn Memorie van Antwoord op het voorloopig verslag over he'- wetsontwerp, houdende bepa ingen in het belang van de inheem8ehe tarweleelt merkt de minister oa op, dat de regeling zoo.soepel moet zijn dat zij te allen tijde voor wijziging en aanpassing vatbaar is. Daarom ook kan een ruime bevoegdheid tot. vaststelling van uitvoeringsmaatregelen bij algemeenen maatregel van bestuur niet worden gemist. Dat krachtens het wetsontwerp ook de verwerking van aardappel mee' zou kunnen worden toegestaan spreekt hij tegen en hij wil te allen overvloede 'n bepaling opne men, 'welke aan mogeüj'ken" twijfel een einde maakt. De minister wijst er met grooten nadruk op, dat de Regeering het wetsontwerp niet zal gebruiken om te bewerken, dat „de aan wezige inlandsche tarwe, van we ken aard ook, in het brood komt", doch dat vóór al les zal worden rekening gehouden met de vraag, of de tarwe zich daartoe leent. Slechts in het nauwste verband hiermede en onder opmerking, dat het dus geen richtsnoer is, kan de minister vrijheid vin den, een maximum-percentage van 25 pet. in het ontwerp op te nemen. De nadere uitvoering zal men hebben le verwachten in de richting van wat men is gaan noemen een maal- en menggebod. Een teeltpremie of een hoog invoerrecht zouden een te kunsfiratig karakter dragen. Den voorgestelde» maatregel acht de mi nister krachtig genoeg om tegeo inciden- tee e argrarische verwarringen te waken en dus zoowel de tarweverbouwers eenigs- zins tf helpen als de telers van ahdere pro ducten voor onbedachte <jn ondoordachte concurrentie té vrijwaren", terwijl de kracht niét zóó is, dat agrarische wijzigingen, die het gevolg zijn van wijziging in de werèld- constellatie. kunnen worden tegen gehou den. De minister voldoet gaarne aan den wensch, om den duur der regeling aan een nauwkeurige tijdsbepa ing te binden. Eon bepaling is daarom nog opgenomen om den werkingsduur tot 3 jaar te beperken. De Regeering verwacht van den maat regel niet een eenigszins belangrijke stij ging van den broodprijs. Het zwaartepunt in de productiekosten van brood ligt. in anderp factoren dan in den graanprijs. De minister zet voorts uiteen, dat het. ontwerp voor de meelimporteurs geen ern stige gevolgen kan hebben en dat aan de graanmaalderijen geen monopo'istische po sitie wordt gegeven. Natuurlijk zal maal derij zoowel als import eenige bezwaren ondervinden, maar hij vertrouwt, dat zij die bezwaren züllen weten te overwinnen. De vraag of het Amerikaansche meel een gedumpt artikel is, kan de minister niet bevestigend beantwoorden. Wel is ook hem ter oore gekomen, dat de uitvoer van tar webloem uit de Ver. Staten door overeen komsten tusschen The Grain Stabilisation Corporation en Amerikaansche meelfabrie ken tot midden Augustus van dit jaar zou zijn aangemoedigd. H«t denkbeeld van verplichte afname verwerpt de minister, die geen slechtere introductie denkbaar acht voor het natio nal product. Ook 't contingenteerings- ste'.sel acht hij niet. geschikt. Wat het gevaar van uitbreiding van de teelt betreft, meent de Minister, dat een voorzichtige hanleering van het percen tage en beoordeeling van het in aanmer king komende gTaan een abnormale uit breiding van de tarwcteelt zullen ver hoeden. DE ZENDER-MISERE. Binnen een half jaar voorbij? De keer ten goede schijnt nu snel te zul len komen. Minister Reijmer kondigde het reeds aan, toen hij de vorige week in de Memorie van Antwoord betreffende de Wa- terstaatsbegrooting de verwachting uit sprak, dat hij thans 6poedig in Btaat zou zijn een beslissing in dit „zeer belangrijke vraagstuk" te nemen. En als we nu Pastoor Perquin gelooven mogen, zal de zaak waarschijnlijk binnen een half jaar haar beslag hebben. Hij zei- de ten minste in zijn radiopraatje Zondag middag er vast op te vertrouwen, dat het op 1 Januari a.s. de laatste maal zou zijn, dat K.R.O. en N.C.R.V. zouden moeten verhuizen naar de thans hopelooze 298 me- tergolf, die in sommige deelen van ons land zelfs met het beste toestel niet te ont vangen is. De ellende zou dan dus nog hoogstens zes maanden kunnen duren. Spr. verklaarde daarnevens nogmaals, dat de K.R.O. ten deze bereid is tot sa menwerking met de ander omroepen, ten einde der regeering de oplossing van de kwestie gemakkelijker te maken. „Msbd." VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Poincaré ernstig ziek geworden. De toestand in Spanje is nog precair. De staat van beleg afgekondigd. De Ver. Staten willen de immigratie geheel stopzetten. Veertig dorpen langs de Kaspische Zoe overstroomd. (Buitenl. Berichten, 2e blad). BINNENLAND. Memorie van antwoord in de Tweede Kamer over het wetsontwerp, houdende be palingen in het belang van de inheemsche tarwctoelt. (1ste blad). NIEUWE BURGEMEESTER VAN GRONINGEN. De staatscourant van gisteren bevat het Kon. Besluit van 13 December, waarbij met ingang van 1 Februari 1931 tat bur gemeester van de gemeente Groningen benoemd de heer H. P. J. Bloemers, met toekenning van gelijktijdig eervol ontslag als burgemeester der gemeente Rheden. DE OMVANG DER VAKBEWEGING. Statistische gegevens Dezer dagen publiceerde het Centraal Bureau voor de Statistiek wederom de jaarstatistiek van den omvang der vakbe weging. Aan de gegevens over de ledentallen ontleenen wij het volgende: Het aantal georganiseerde werknemers in ons land steeg in 1929 van 552.100 tot 624.500 d.i. met 13 pet., tegen 6 pet. in 1928 en 3 pet. in 1927. In weerwil van dezen groei bleef het aantal vereenigden nog meer dan 50.000 beneden het cijfer van 1920. Vooral de organisatie* van werklie den ip het vrije bedrijf hadden nog een belangrijken achterstand tegenover het destijds bereikte peil. Onderstaand staatje toont dit aan; Aantal leden op 1 Januari: Organisaties van: 1920 19E9 1930 Werkl. vrije bedrijf 428700 316900 375900 Adm. en techn pers. 52900 44900 47700 Pers in openb. dienst 201900 190300 200900 Totaal: 683500 552100 624500 Van de vakcentralen gingen de grootste drie, het N V. V., het, R.-Iv. Werklieden verbond en het Chr. Nat. Vakverbond, in 1929 resp. met 34100 (16 pet.), 20500 18 1/2 pet.) en 13S0U (24 pet.) vooruit. Bij het N. VV., het R.K.W. was deze winst uitslui tend een gevolg van groei der organisaties. Bij het C.N.V. werd zij voor een deel (2750 leden) veroorzaakt door aansluiting van organisaties. Van de kleinere contralen wan het N. A. S. gedeeltelijk door aansluiting van orga nisaties, 1300 leden (8 pet.) terwijl het Syn dicalistisch Vakverbond, hoofdzakelijk door uittreding van organisaties, 200 leden ver loor (6 1/2 pet.). SCHRIJFWIJZE NEDERLANDSCHE TAAL BIJ EXAMENS. Bij beschikking van den Minister van Onderwijs K. cn W., is thans vastgesteld, dat bij de Staatsexamens ter verkrijging van de akte van bekwaamheid als onder wijzer en als hoofdonderwijzer, te beginnen met het jaar 1931, bij de beoordee'.ing van het gebruik van de Nederlandsche taal de zelfde afwijkingen van de tot dusver het meest in gebruik zijnde schrijfwijze zullen zijn toegestaan als eenige maanden gele den voor de gymnasia, hoogere-burgerscho- len, kweekscholen, enz. is geschied. Uitbreiding van het politiecorps te Schiedam. De burgemeester van Schiedam heeft aan den gemeenteraad een uitvoerigen brief gezonden inzake de noodzakelijke uitbreiding van het politiecorps. De voorgestelde uitbreiding bestaat in een vermeerdering van het agentencorps met 26 agneten, waaronder 2 rechercheur». Globaal gerekend zullen de meerdere koslen voor de politie als gevolg van deze uitbreiding, waardoor de sterkte van het agentencorps van 61 op 87 wordt gebracht, bedragen 48.982. De burgemeester deelt mee, dat deze ui breiding de instemming van den com missaris van politie hee.'t, die reeds in het begin van dit jaar op het. ontbreken van het noodige personeel heeft gewezen. De burgemeester eindigt zijn voorstel aan den Raad als volgt: Ten slotte moet ik den raad tot mijn groot leedwezen mededee- len, dat ik bij de besprekingen van het voorslel tot uitbreiding van het polite- corps in het college van B. cn W. geen voldoenden steun mocht erlangen, hetgeen ik ten zeerste betreur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 1