22ste Jaargang
DONDERDAG 11 DECEMBER 1930
No. 6769
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
KERKNIEUWS
STADSNIEUWS
Gou/^a/ril'
0£ ABONNtMtN ISPKIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 pet kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2 60 pet kwartaal
f ranco pet post*2.95 pet kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnès ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pet kwartaal, bij
vooruitbetaling - Afzonderlijke nummers 5 cent. met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 I
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief borekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Het film-vraagstuk
Wij moeten dankbaar zijn, dat er door
de Katholieken in ons land belangsteiling
wordt getoond voor het film-vraagstuk.
Dankbaar, om de twee redenen, genoemd
in de eerste der gisieren op het Katholiek
Filmcongres aangenomen conclusies, n.i.:
Om hel zeer groote gevaar der sic hte
film voor geloof en zeden;
Om de groote kracht tot verbreiding
van het goede, dat uitgaat van de goede
film.
Sommigen zal misschien de eers:-ge-
noemde reden krachtiger aanspreken, dio-
per treffen, dan de tweode in ieder ge
val kan een Katholiek niet anders dan er
ten ste ligste van overtuigd zijn, dat wij
voor het film-vraagstuk niet onverschillig
mógen zijn; dat dit vraagstuk onze daad-
werke ijke interesse meet hebben 1
Daarom zijn wij dankbaar, dat er onder
de Katholieken inderdaad zóó veel be-
langste ling is, dat er gisteren te 's Gra-
venhage een Katholiek bilmcongros is
kunnen worden gehouden. En wij mogen
constateeren, dat dit congres dank zij
de daaraan gegeven leiding zulk "een
ver'oop heeft gehad, dat een tweede con
gres of laten we liever zeggen: een
tweede bespreking aan het film-vraag
stuk gewijd, zéker binnen niet al te lan
gen tijd mag worden tegemoet gezien.
En dan kunnen er, naar wij verwach
ten, nog wat meer spijkers met koppen
worden geslagen
Wij zijn daarvoor dankbaar; dansbaar;
maar niet voldhah Er moet mèèr d a a d-
werkelijke belangstelling komen Vail
hen, van wie men zulks kan verlangen.
Moge het Eerste Nationa'e Filmcongres
tot resultaat hebben, dat die meerdere
belangstelling is opgewekt.
DUITSCHLAND
TUMULT IN DEN RIJKSDAG.
Om „lm Westen Nichts Neues".
In den rijksdag heeft gistermiddag een
woordvoerder van de nationaal-socialisti-
sche fractie onder veel tumult geprotes
teerd tegen het feit, „dat het rijksdaglid
dr. Fabricus het slachtoffer is geworden
van het optreden der politie ten gunste
van een film, die de frontsoldaten op de
gemeenste wijze door het slijk haalt."
Dr. Fabricius bevond zich n.l. sedert eer
gisterenavond, toen hij bij de straatbetoo-
ging gearresteerd werd, in preventieve
hechtenis.
De spreker drong er bij den rijksdag op
aan, dat tot onverwijlde invrijheidstelling
van Fabricius besloten zou worden. Spre
ker eischlo Levens, dat de overige beraad
slagingen zouden worden geschorst en dat
het seniorenconvent terstond zou bijeen
komen.
Met 214 tegen 137 stemmen werd beslo
ten de beraadslagingen te schorsen, waar
na de voorzitter het seniorenconvent bij
eenriep.
Ka heropening der rijksdagzitling deel
de president Locbe mede, dat men het er
over eens geworden was, dat het nationaal-
socialistisch voorstel terstond in behande
ling zou komen.
Het voorstel om Fabricius uit de pre
ventieve hechtenis te ontslaan, werd daar
op met algemccne stemmen aangenomen.
In den loop van de zit: ing deelde de
voorzitter mede, dat Fabricus inderdaad
in vrijheid was gesteld en reeds in den
rijksdag verschenen was.
Bstoogingen te Berlijn.
Omtrent de bovenbedoelde straatbetoo-
ging tegen de film „Tm Westen nichts
neucs" kan nog gemeld worden, dat Dins
dagavond op verschillende plaatsen van
Berlijn door duizenden nationaal-socialisten
is gedemonstreerd.
Nabij den Kurfürstendamm had een bot
sing plaast met de politie die de menigte
•et den gummistok uiteendreefg, daar
immige betoogers „Weg met de politie!"
geroepen hadden.
De menigte begaf zich toen naar de krui
sing „Am Knie". Ook hier kwam de politie
tusschenbeide en moest zij in ruime mate
van den gummistok gebruik maken. De
nat.-socialisten verzamelden zich echter tel
kens opnieuw en kwamen langs omwegen
toch weer op dit punt bijeen. Tegen half-
twaalf waren groote menschenmenigten
aanwezig, die het groote plein en de om
liggende straten geheel vulden. Verscheide
ne personen, die voor Joden werden aange
zien, werden mishandeld, doch de poli.ie
wist vast te stellen, wie de daders waren.
Tegen middernacht heerschte er groote
nervositeitvoortdurend rukten politiever-
sterkingen aan, die door de menigte met
gejoel en gefluit werden onvtangen. Toen
dr. Göbbcls hier arriveerde, werd hij luid
ruchtig begroet. Hij hield een rede, waarin
hij er op wees, dat Donderdag de beslissing
valt of de film verder zal draaien. Blijf»,
de fi'm gehandhaafd, dan zal men de de
monstraties met nog meer energie herha
len. Hij drong er ten slotte op aan, dat men
zich van gewelddaden zou onthouden. Een
half uur later herhaalde dr. Göbbels zijn
toespraak voor een nieuwe groep betoo-
gers.
Bij deze gelegenheid werd een poli ie-
au'«o met bedorven eieren en s'.eeucn beko
geld, zoodat de politie weer van den gum
mistok moest, gebruik maken en ook eenige
scho'-en in de lucht loste.
.Onder de gearresteerden bevindt zich ook
de rijksdagafgevaardigde dr. Fab.ieius.
FRANKRIJK.
DE MINISTERCRISIS IN FRANKRIJK.
Ook Laval geeft het op.
Nadat de heer Laval gisteren in den na
middag een bezoek had gebracht aan
Poincaré en deze hem had aangemoedigd,
zijn pogingen voort te zei ten, verschenen
van 5 uur af met- korte tusschen poOzen de
kopstukken der groote partijen in het mi
nisterie van arbe-'d.
Men dacht toen, dat Laval op weg was,
zijn ministerie samen te stellen. De avond
bladen spraken zells de verwachting uit,
dat het ia den avond gevormd zou worden
en dat Laval zijn ministerie zou samenstel
len uit de vertegenwoordigers der groeien
van de Tardieu-meerderheid en enkele ra
dicale senatoren, die zich min of meer on
afhankelijk durven toonen van de Rue de
Vajois, van het ui.voerend comité van de
radicale partij. Evenwel vernam men maar
niet omtrent eenig verkregen accoord.
Om zeven uur kwam plotseling Laval
naar buiten en begaf zich naar het Elys.ée
met de belofte, na afloop van zijn bezoek
aan den president van de reppbliek een
mededeeling te zullen doen.
Het was duidelijk, dat hij nog niet de
lijst van zijn minis.ors kon gaan brengen en
weldra lekte uit, dat het ontmoedigd uiter
lijk van den kabinetsformateur den toe
stand zuiver uitdrukte.
Bij het verlaten van het Elysée bevestig
de de heer Laval, dat hij van de opdracht
tot kabinetsvorming had afgezien.
In politieke kringen neemt men aan,
dat president Doumergue, nu Laval afziet
van de vorming van een kabinet, Poincaré
met de opdracht tot vorming -van een kabi
net zal belasten, niet egenstaando deze bij-
het begin van de crisis wegens zijn gezond
heidstoestand weigerde als kabinetsforma
teur in aanmerking te komen.
DENEMARKEN.
SCHOT GELOST IN DEENSCH
PARLEMENT.
Een communist de dader.
Toen gistermiddag in de zitting van het
Folkering minister Steincke zijn nieuwe so
ciale wetsvoorstellen verdedigde, werd hij
plotseling onderbroken door lawaai op de
publieke tiibune. Een der aanwezigen be
gon te zeggen: „Ten behoeve der werk-
looze wil ik....", doch verder k'wam - hij
met zijn toespraak niet. De dienstdoende
politiebeambten grepen hem. Op hetzelfde
oogenblik echter loste een zijner begelei
ders een revolverschot, dat vermoedelijk
voor den minister bestemd was, doch waar
door gelukkig niemand werd getroffen. Do
kogel boorde een gat in het plafond van de
zittingszaal.
De politie arresteerde daarop zes per
sonen, allen communisten. Tweehunner,
waaronder de persoon, die het schot loste,
zijn bekende communisten.
Minister Steincke zette zijn rede voort
zonder op het incident te reageeren.
Daar de communisten met verder agres
sief optreden hebben bedreigd, vreest men
voor nieuwe incidenten.
RUSLAND
TRAMBEAMBTEN N RUSLAND
VEROORDEELD.
De rechtbank te Moskou heeft uitspraak
gedaan in het proces tegen de aange-
klaaguon in verband met het tramongeluk
te Leningtad in het begin van December
van het vorige jaar, waarbij 28 personen
gedood en iy gewund werden.
De acht hoofdbeschulclig-en, o.w. de sta
tionschef en de bestuurder vin de tram,
kregen gevangemsstiahen ieder van tien
jaar, terwijl de ove.rge aangeklaagden
werden veroordeeld tot govangenisstraifen
van één tot vijf jaar.
LEVENSMIDDELENNOOD.
De levensmiddelen-voorraden te Moskou
en andere groote steden in iius.ana zijn
in de laalsie paar we±;en zeer klein ge
worden, en de raad van Y olascomiiiissans-
sen heeft nu een oentraien voedseliaad in
gesteld voor de sovjetrepubliek, onder
voorzitterschap van Kyskueiof. Deze 'e-
veusmiduelenraad bestaat uit 100 leden,
o.w. vertegenwoordigers van fabrieken, te
pers, de voornaamste steden en ue lan-ae-
lijke centra, die voor de algeh'eele reorga
nisatie van hei systeem, vuor de inzame
ling en het transport van lovensmiaueien
zu.len samenwerken. Ten slotte zal de raad
ook worden belast met het zoeken naar
„Ersatz" voor de voornaamste levensmid
delen.
De regeering heeft alle ambtenaren, die
de taak van dezen ïaad zouaeii bemoeilij
ken, met zware stralien bedieigd.
Zooals men weet is onlangs aan het be
stuur van de sovjet-spoorwegen de be
voegdheid toegekend om ecu eigou sir-if-
ste.sel in te voeden ter verzekering van do
discipline, in verband met ueze bevoegd
heid heeft thans de volkscommissaris voor
het Verkeerswezen last gegeven Lot de ar
restatie uer di.ecieuren van de lijnen, d.e
Moskou met Leningrad verbinden en o.m.
van dé lijn naar Sahara,
Genoeruoe direotcure'h worden ervan
beschuldigd, het aantal goederenwagens
niet op ped te hebben gehouden. De volks
commissaris ureigt met een groot demon
stratief proces.
AMERIKA
HERSTEL- EN OORLOGSSCHULDEN.
Een „ooriogsdebat" in Arr.erika's senaat.
Geneel onverwacht kwam het giste,en
in den Amei ïkaanscheri senaat tot eon do-
bat over de Dorische scnauevergoedings-
betalingen en de ooilogsschuldeu, toen Se
nator kopeland het vourstel üeed, een arn-
kel over de herziening van de heisulschuld
in het par.ementair rappoit op te nemen.
Senator Reed (Pennsylvania) riep dat
Dujtschland zich van zijn enorme ooilugs-
en voor-oorlogsche schulden heeit ontdaan
en door inilaue-poliLek zijn schuldeischc-a
van hun geld beroofd.
Sympathie voor Duitschland is niet ge
motiveerd, wanneer men bedenkt dat het
een naar verhouding gering be-rag heeft
moeten betalen als sirax, omdat het de be
schaving dezen last heext opgelegd en zoo
veel onheil over de wereld heeft gebracht.
Senator Borah verklaarde, dat hij niet
accoord ging met de beweiing van ReeJ,
dat Duitschland geen buitensporige beta
lingen heelt te verrichten. Want Duitsch
land is bij het ein^e van den oorlog van
vrijwel al zijn middelen om deze schade-
vergjedingsbetalingen te doen beroofd,
b.v. van zijn handel, marine en zijn kolo
niën.
In géén geval echter wilde hij instem
men met de bewering, dat Duitschland al
leen schuld aan den oorlog draagt. Frank
rijk, Engeland en andeie naties dienen
eveneens voor den wereldooilog verantwoor
delijk te worden geste.d.
Geen herziening der schuldenregeling.
In hooggeplaatste iegeeringskringen heeft
men het noodig geacht de talrijke demen
tis, welke ree~.s het staatsdepartement, de
laatste twee we^en, zich genoodzaakt zag
te publiceeren, door een nieuwe afwijzing
van de „velschillende plannen, waarmede
onze vrienden in Europa de we.eld geluk
kig maken" nog eens nadrukkelijk te onder-
s ti epen.
Met klem wordt verklaard, dat men in
Amerika absoluut niet van zins is de rege
ling der geallieerue schuldbetalingen te
herzien. Men houdt vast aan het program,
volgens hetwelk de betalingen der geal
lieerden tot het vermindeien der openbare
schuld en het verlichten van den belasting
druk van bet Amerikaansche volk worden
gebruikt.
Het is verder absoluut onwaar, dat de
Amerikaansche legeering onderhandelingen
voert over de vrijheid der zeeën, of over
sancties, consultatief pact en dergelijke
dingen.
Er bestaat ook niet de minste reden toe
de veronderstelling, dat Amerika zich met
Frankrijk tot het oprichten van een „finan
cieel blok" tegen eenigerlei anderen staat
zou hebben verbonden.
Al deze denkbeelden werden het Ame
rikaansche publiek als proefballon door
Europa voorgezet, en de Amerikaanscho
autoriteiten moeten dientengevolge een
groot deel van hun tijd verspillen aan het
tegenspreken dezer berichten.
EEN AANSLAG OP PRESIDENT
IBANEZ.
Talrijke arrestaties.
Volgens een bericht uit. Santiago de
Chile zijn in verband met een aanslag cp
president lbanez verscheidene hooge offi
cie, en in hechtenis genomen.
Kort voordat een trein, waarin de pre
sident zich bevond, een spoorwegbrug zou
passee.en, werd onder deze brug door
spoorwegambtenaren een dynamietbom
ontdekt, die zou ontploffen op het oogen
blik, als de trein passeerde.
TWEEDE KAMER
JUSTITIE-BEG ROOTING.
Bij de voortzetting van de algemeene
beschouwingen bij de Justitie-begrooring
veerden nog het woord de heeren Drop
(S. D. A. P.). v. d. Heide (S. D. A. P.),
Teulings (R. K.), mej. Katz (C. H.), Gosc-
ling (R. K.), Van Rappard (V. B.), Boon
(V. B.), Duymcer van Twist (A. R.), Wijn
koop (C. P.), Duys (S. D. A. P.), Marchant
(V. D.), Zandt (S. G.), Slctemaker de
Bruine (C. H.) en Schokking (C. II
De Minister van Justitie, de heer D o li
ne r, beantwoordde de opmerkingen, door
cle ve.schil ende sprekers gemaakf.
Tot afschaffing zonder meer van het gij-
selingsinstituut kan niet worden overge
gaan, dcch voor het aanbrengen van eéii
veiligheidsklep tegen misbruik is wel een
vorm te vinden.
Toezicht van de overheid op het bank
bedrijf zal wel niet zoo gemakkelijk zijn
in te stel'en; het zou vermoedelijk veer he
iemmerend op dat bedrijf werken. De in
don laatsten tijd voergeko i -n gevallen
zijn betreurenswaardig maar aan een al
gemeene wette ijke controle zijn nog heel
veel moeilijkheden verbonden.
Spreker zal zijn aandacht wijden aan
de opmerkingen inzake herziening van het
binnenvanrtrecht en inzake kos'oloozen
rechtsbijstand.
Aoarte gevangenissen voor vrouwelijke
misdadigers komen spr. nog niet noodig
voor; het strekt tot eer van het vrouwe
lijk geslacht, dat het aantal misdadige
vrouwen uiterst gering is.
Bijzondere maatrege'en tegen ontvluch
ting van gevangenen acht spr. niet noo
dig; de bestaande gevangenissen voorzien
daarin voldoende, al zijn enkele gevallen
van ontvluchting uit de bijzoadere straf
gevangenis Ie Scheveningen voorgekomen.
Overigens ge vee't spr. het in zekeren zin
als een comoliment voor ons gevangenis
wezen, dat de menschen nog wel willen,
want zoodra zij dat niet willen, deugt hét
stelsel niet meer (gelach).
Spr. zal niet treden in een princioieel
debat over de doodstraf; een voorstel tot
wederinvoering zou geen kans van slagen
hebben; wel heeft spreker in een artikel
gelezen dat de chr.—iiistorischen en anti
revolutionairen vóór wederinvoering zou
den zijn maar in deze Kamer is hem dat
niet geWeken.
Indien men gods'astering als zoodanig
strafbaar wilde ste len, dan zou geen straf
maat hoog genoeg zijn.
De algemeene beschouwingen worden
gesleten.
Bij de afdeeling rechterlijke mariit con
stateerde de heer Lingbeek fH. G. S.)
dat den laatsten tijd een aantal protes-
tantsche rechters door roomschen vervan
gen zijn. Bij benoemingen moet alleen ge
schiktheid de maatstaf zijn. Ons goede
Holland wordt ook hier van hoogerhand
a'lengs verroomscht. Ts eenmaal een plaats
door een roomsche bezet, dan stelt men
't voor, alsof die plaats nu voortaan aan
een roomsche toekomt.
De Minister zegt dat de mate waar
in katholieken in de rechterlijke macht
vertegenwoordigd zijn, niet kan leiden tot
de klacht over verroomsching. Overigens
acht spr. eenige differentiatie van levens
visie wél gewer.scht in de rechterlijke
macht.
Bij de afd. gevangenissen en rijkswerk
inrichtingen drong mej. M eij e r (R. K.)
aan dat niemand zal worden gedetineerd
in een inrichting waar hij (of zij) de gods-
diensto ichten niet kan vervul'en.
De Minister gevoelt voor de wen-
schelijkheid, ie "er gevangene in staat te
stellen, zün godsdienstplichten te vervul
len en is in die richting werkzaam.
De vergadering werd te 7.43 verdaagd
tot Donderdagmiddag 1 uur.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Rollotj'os te Borlijn in verband tr.et een
film van „lm Westen Nichts News".
Ook Laval geeft de opdracht tot vorming
van een Fransch kabinet terug.
Eon aanslag op president Hanez.
BINNENLAND.
Eorste nationaal katholiek Filmcongres.
(2de blad).
HET WERK DER HEREENIGING.
In de Oostelijke Provincies van Poen
is een sterke drang naar heieeniging met
Rome waar te nemen, vooral in de oisdom-
men Wilna, Podlasie, Pinsk, Lublin en
YVolhynie. ïn kringen der kerkelijke auto
riteiten wordt aan doze beweging een groo
te beteekenis gehech nog te meer daar
het een zeer zwaarwichtige laak is van
katholiek Pelen om de oenheid met de
kerk van Rome te heitellen.
In het Missiehuis te Lublin worden spe
ciaal gceste ijken opgeleid voor den Oos-
teisch-Slavischen Ritus. Dit Missiehuis is
thans ondergebracht in een nieuw eigen
gebouw naast, de katholieke universiteit
van Lublin.
In den laatsten tijd maakt het werk der
herceniging snellen vooruitgang, vooral in
Wolhynië, waar geheele orthodoxe pa
rochies tot de oude moederkerk terug-
keeren.
De parochie Dubieczno moge hier als
voorbeeld gesteld worden, want ondamrs
de fanatieke aanva 'en der Orthodoxen
is geheel deze parochie overgegaan tot de
katholieke kerk van den Ocetersch-Slavi-
sclven Ritus.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN VOOR RIJNLAND.
Gisteravond te half acht hield de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken voor
Rijn and een vergadering in het gebouw
der Kamer aan den Stationsweg, onJer
voorzitterschap van den heer D. ten Cate
Brouwer uit Alphen aan den Rijn.
De notulen der vorige vergadering wor
den onveranderd vastgesteld.
Ingekomen stukken.
Hierna waren de ingekomen stukken
aan de orde.
Van het hoofdbestuur der P. T. T. was
ingekomen een schrijven, dat er wijziging
is gekomen in de regeling inzake telefo
nische aflevering van telegrammen.
Van het gemeentebestuur van Leiden
was een schrijven ingekomen naar aan
leiding van een verzcek tot uitdieping van
verschillende wateren in de gemeente. De
gemeenteraad heeft hiervoor reeds gelden
beschikbaar gesteld.
Adhaesie wordt betuigd aan een adres
van de Kamer van Koophande' te Zwolle
aan den Raad van Ministers inzake maat
regelen van tegenweer tegen invoer van
tarwe uit Rusland, tegen dumping en be
schermende maatregelen.
Van de Ned. Vereeniging van Kaashan
delaren was een verzcek ingekomen om
steun in haar reclamecampagne, waarbij de
voorz. toelichtte, dat hoe sympathiek het
doel ook is, de Kamer moeilijk zich op dit
pad kan begeven, omdat mogelijk andere
vakken zu.len volgen. Om echter het con
tact met de vereeniging en haar actie niet
te ver iezen stelde het bureau der Kamer
voor een kleine bijdrage van 5 of 10
te verleenen, een bedrag, dat e.v. ook aan
andere vereenigingen kan worden gege
ven.
De heer v. Zonneveld verklaarde zich
tegen het voorstel, niet zoozeer om het
bedrag dan wel om het principe.
Ook andere leden verklaarden zich er
tegen waarop besloten werd de vereeniging
te berichten, dat de Kamer gaarne haar
moreelen steun tcezegt en a le noodige
gegevens gaarne ter beschikking van de
vereeniging ste t, doch dat zij geen finan-
tieele steun kan toezeggen.
Van de hecren mrs. Briët en Gunning
was een schrijven ingekomen, dat thans
ook de Hooge Raad beslist heeft, dat
ook Spaarbanken in het Hande'sregister
moeten worden ingeschreven, zulks naar
aanleiding van een gerezen meeningsvor-
schil met de Spaarbank voor Noordwijk en
1 Omstreken.
