22ste Jaargang
DINSDAG 9 DECEMBER 1930
No. 6767
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
e £eicbclie 0ou/£a/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij rooraitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2 60 pei kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent pei kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, mei
(ieillii8treerd Zondagshlad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van bet tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
„Christendom en Ontwape
ning"
Wij willen hier gaarne alsnog de aan
dacht vestigen op een brochure van den
Leidschen hoogleeraar B. D. Eerdmans
„Christendom en ontwapening", welke on
langs is verschenen.
De eerste bladzijde reeds geeft ons een
korte en V mdige verklaring, waarmede wij,
Katholieken, volkomen instemmen:
„Geen mensch met geloof in de toekomst
en bovenal geen Christen mag tegenover
den oorlogsgruwel doen, alsof het hem niet
aangaat".
Hieruit volgt, dat alles moet worden ge
daan, wat mogelijk is, om tot een interna
tionale ontwapening te kernen; dat natio
naal niets mag worden nagelaten, wat ligt m
de lijn van, in het streven naar internatio
nale ontwapening.
Deze princiepen, van katholieke zijde, en
op de allereerste plaats door den Paus, her
haaldelijk verkondigd mogen we ook
beschouwen als een korte samenvatting
van Eerdmans' pas-verschenen verhande
ling.
Prof. Eerdmans keert zich tegen het
streven met name tegen het streven van
zijn collega prof. Heering om, zoo noo-
dig door dienstweigering, te komen tot
nationale ontwapening.
Op blz. 20 stelt hij de vraag: „Wat moet
de houding zijn van een Christen in de
hedendaagsche nationale samenleving en
in eigen staat ten aanzien van leger en
vloot?" En dan schrijft hij:
„Het antwoord is eenvoudig. Hij moet
bevorderen, dat er tusschen de Christelijke
volken dezelfde toestand van recht, orde,
veiligheid, en samenwerking ontsta als wij
thans binnen de grenzen van een staat de
normale achten.
Om dit te bereiken moet hij de werkelijk
heid in het oog vatten, zooals die nog is
en niet doen alsof hij leeft in êen wereld,
zooals hij gaarne wil geboren zien worden.
Hij muet in het oog houden dat recht en
orde de voorwaarden zijn voor een broe
derlijke samenleving. Daarbij moet hij zich
bewust zijn, dat deze niet kunnen bestaan
zonder dat zij worden gehandhaafd tegen
over hen, die uit zelfzucht, hartstocht en
kortzichtigheid daarop inbreuk maken.
Dit handhaven kan slechts gebeuren
door het recht te beschermen door macht.
Zoolang er kwaad bestaat is.er macht noo-
dig om te beletten, dat het kwaad het
weerlooze goede zal verdrukken en ombren
gen. Wie dit uit zachtheid vergeet, moet
later des te krasser optreden, wil het
kwaad hem niet geheel baas worden.
Wij kunnen, thans nog niet doen alsof
de wraakzucht en de oorlogszucht reeds bij
de volken van Europa waren verdwenen.
Wij hebben het streven van den Volken-
kenbond te steunen. Zoolang deze de in
ternationale macht nog niet heeft kunnen
scheppen, die het recht zal beschermen,
moeten wij ons daarin schikken en zorgen,
dat niet door ons toedoen de kansen op
een oorlog worden vergroot.
Daarnaast moeten wij ons duidelijk ma
ken, dat macht alleen dan eene bescherming
van het recht kan zijn, wanneer het zede
lijk rechtsgevoel leeft bij de overgroote
meerderheid van alle Christenen en bur
gers der verschillende staten.
Slechts wanneer de boosdoeners een
kleine minderheid zijn kan een macht tegen
hen waken. Als iedere tweede man een
schurk is kan geen politie alle schurkerij
keeren.
Hieruit volgt, dat alles moet worden ge
daan om de gezindheid tot den vrede tot
zedelijk bezit van ieder te maken. Hier
vindt de godsdienst, hier hebben de chris
telijke kerken en geestelijke genootschap
pen een taak van de allereerste orde".
Wij hebben hier enkele gedachten uit
de brochure van prof. Eerdmans naar vo
ren gebracht.
Niet omdat ze voor ons heel nieuw zijn.
e schrijver betoogt in groote trekken
hetzelfde wat ten deze door de Katholie-
VAN HET VATIC A AN.
JAPANSCHE PRINS BIJ DEN PAUS.
Zijn plechtige ontvangst ten Vaticane.
Z. H. de Paus ontving gistermiddag met
het protocol, dat geldt voor de bezoekers
der keizerlijke prinsen, den Japanschen
prins Nobohitu Takamatsu en zijn gema
lin, met. hun talrijk gevolg.
De audiëntie duurde een half uur.
Tegen het einde van het onderhoud
schonk de prins den H. Vader een kostbaar
Japansch bureaukleed. De Paus gaf den
prins een gouden medaille.
Bij de audiëntie was o.a. tegenwoordig
de Japansche priester Don Paolo Tegukki,
die in het college der Propaganda te Rome
studeert.
Na de audiëntie bracht het prinselijk
paar een bezoek aan den kardinaal-staats
secretaris; Z. Em. Pacelli beantwoordde
dit bezcek in den namiddag in het „Excel-
sior-hotel", waar de prinsen resideeren.
De „Osservatore Romano" wijdt aan
deze ontvangst ten Vaticane een artikel,
waarin o.a. op den goeden voortgang der
missioneering in Japan wordt gewezen en
uitvoerige bijzonderheden worden-gegeven
nopens de Katholieke missies en haar in
stellingen, welke zich steeds in de grootste
sympathie der Japansche autoriteiten ver
heugen.
De „Oss. Romano" herinnert in dit ver
band ook aan vroegere bezoeken van Ja
pansche prinsen ten Vaticane.
I* o
FRANKRIJK.
DE KABINETSCRISIS.
Moeilijkheden bij de formatie.
Zooals wij reeds gisteren meldden, heeft
Barthou de opdracht tot het formeeren
van een nieuwe regeering teruggegeven en
is senator Laval met deze opdracht be
last.
Momenteel is er nog geen zekerheid
omtrent de richting, in welke Laval de op
lossing zoekt.
Voor het oogenblik vindt hij vooral be
reidwilligheid bij de radicalen, maar in
zulk een hoeveelheid, dat het voor hem de
lawine dreigt te worden, waaronder hij
bezwijken zal.
Geen van de werkelijk bestaande moei
lijkheden zijn opgelost en Laval zelf heeft
verklaard, dat hij voor Dinsdagmorgen elf
uur® geen mededeelingen van beteekenis
kan doen.
De houding van Tardieu blijft voor hem
een groote moeilijkheid.
HET SCHANDAAL-OUSTRIC.
50 parlementsleden er bij betrokken.
De parlementaire commissie van onder
zoek ter opheldering van het Oustric-schan-
daal heeft, naar V.D. meldt, in de afge-
loopen dagen een groote activiteit ont-
ulooit. Het onderzoek der boeken van
Oustric voerde tot de ontdekking, dat niet
minder dan vijftig parlementsleden aan de
transacties hadden deelgenomen.
Zoo zou, naar verluidt, de socialistisch-
radicale afgevaardigde, Senator Lesnard,
die gezant te Rome is geweest, als juri
disch adviseur van de door Oustric gecon
troleerde ondernemingen, een jaarlijksch
salaris hebben ontvangen van ruim 200.000
frank.
ken is geleerd en gepropageerd.
Pater F. Otten zegt dan ook in het
„Schild" over Eerdmans' brochure: „De
gedachten van Eerdmans over deze kwes
tie loopen vrijwel parallel met de opvat
tingen en leeringen van' het Katholieke
pacifisme, zooals die worden verdedigd
door den Katholieken Vredesbond en zijn
orgaan: Pro Pace (uitgeverij Forekolte te
Voorhout)".
ces tegen de z.g. industrie-groep, als zoude
Engeland betrokken zijn geweest bij een
eventueel complot tot interventie in Rus
land.
In dit antwoord wordt verklaard, dat
de beklaagden in het Ramsin-proces her
haaldelijk hebben gewezen op de mogelijk
heid van een deelneming van Engelsche
k--ngen aan plannen voor een interventie
in Rusland. Het gerechtshof en de procu
reur-generaal hebben daaraan echter zoo
goed als geen aandacht geschonk en de
sovjet-regeering heeft zich er van onthou
den, eenige uitlatingen over deze opmer
kingen tegenover Engeland to doen.
Verder deelde Henderson ii antwoord
op een vraag betreffende het bestaan van
een officieele instructie betreffende de ver
vaardiging van goederen door dwangarbei
ders mede, dat hij over deze kwestie een
rapport van den Engelschen gezant te Mos
kou heeft ontvangen, waarin wordt mee
gedeeld, dat een dergelijke instructie door
de sovjet-regeering niet is uitgevaardigd
hoewel er misschien bizondere instructies
uitgevaardigd kunnen zijn voor de ver
vaardiging van goederen, die voor uitvoer
bestemd zijn.
Eén der afgevaardigden stelde nog een
vraag met betrekking tot het Engelsche
protest wegens het misbruik maken van de
Russische radiostations voor het maken
van propaganda onder de Engelsche arbei
ders.
Henderson beriep zich daarbij op de mon
delinge verklaring van Stalin, volgens wel-
ko de becritiseerde uitzendingen hebben
plaats gehad door een particulier station
in Rusland, waarvoor geen oensuurbepalin-
gen waren vastgesteld.
Hieruit kan dus geen schennis van de
door de Russische regeering gegeven be
lofte inzake het zich onthouden van het
voeren van propaganda worden afgeleid.
Deze verklaring van Henderson werd
door de oppositie met een hoonend gelach
ontvangen, wat nog vermeerderde, toen een
liberaal afgevaardigde Henderson vroeg,
of hij het Russische sntwoord als ernst of
humor beschouwde.
Henderson antwoordde, dat hij het ant
woord als bevredigend moest .beschouwen,
zoolang geen ander nieuw feitenmateriaal
te zijner kennis werd gebracht.
De Russische regeering is bereid, stap
pen te doen, om een herhaling van derge
lijke gebeurtenissen te verhinderen.
ENGELAND
ENGELAND EN RUSLAND.
Henderson over eenige actueels vragen.
In het lagerhuis zijn gisteren aan mi
nister Henderson verschillende vragen met
betrekking tot sovjet-Rusland gesteld.
Henderson las het antwoord voors dat
de Engelsche gezant te Moskou van het
volkscommissariaat van buitenlandsche za
ken heeft ontvangen, naar aanleiding van
het protest, door den gezant ingediend in
verband met de verklaringen in het pro-
JOEGO-SLAVIE.
KOERSVERANDERING VAN
KROATISCHE BOEREN.
Betooging voor eenheidsstaat.
Gisteren heeft te Zagreb een groote
loyaliteitsbetooging van Kroatische boeren
voor het Joegoslavische koningshuis en den
Joegoslavischen staat plaats gehad. Er
waren circa 130.000 boeren aanwezig. Do
voornaamste spreker herinnerde eerst aan
den overleden boerenleider Stephan Ra-
ditsj, die het vertrouwen van zijn volk ge-
ncot. Zijn aanhang geniet dit vetrrouwen
echter niet meer. Ten slotte las de nieuwe
Kroatische boerenleider ©en eedsformule
voor, waarin de Kroatische boeren trouw
beloven aan koning Alexander en aan de
oentralistische grondwet.
Zooals men weet heeft Raditsj, die als
gevolg van een aanslag in het parlement
op hem gepleegd, om het leven kwam, zelf
bestuur voor Kroatië gevraagd en omvor
ming van den eenheidsstaat in een perso-
neele unie. De betooging van gisteren wijst
dus op een belangrijke koerswijziging in
de Kroatische boerenpartij.
POLEN
POOLSCHE GRUWELEN.
Tegen gevangen oppositie-leden.
Het Zondagsnummer van den „Robot-
nik" bevat een opzienbarend artikel van
den socialistischen senator en schrijver,
Andreas Strug, over de behandeling van
de leden der politieke oppositie in de mi
litaire gevangenis te Brest-Litowsk.
In dit artikel wordt o.a. gezegd:
De gevangenen werden allen gedurende
twee maanden aan een systematische hon-
gerkuur onderworpen. Eerst den 9den No
vember kregen zij het gewone soldaten-
rantsoen.
Bijna allen werden gefolterd en gesla
gen.
De meesten hunner maakten een ver-
schrikkelijken nacht door. Men deed het
namelijk voorkomen, alsof zij terechtgesteld
werden. Zij werden van hun kleederen
ontdaan en met het gezicht naar den muur
geplaatst, om aldus den dood af te wach
ten. Even later viel er een revolverschot
en een kogel siste langs hun hoefden heen.
Alle gevangenen werden voortdurend en
ten diepste vernederd.
Als schuldigen noemde senator Strug de
verschillende Poolsche officieren, die het
bevel voerden in de militaire gevangenis
te Brest.
Het lot der gevangenen ligt echter op
de eerste plaats in handen van den mi
nister van justitie, den procureur-generaal
en den rechter van instructie.
Senator Strug verlangt, dat alle schul
digen zeer streng gestraft zullen worden.
De „Robotnik" is wegens de pub'icatie
van dit artikel terstond in beslag geno
men.
RUSLAND
HET RAMZIN-PROCES.
Doodvonnis en gratie.
Zondagnacht heeft het gerechtshof te
Moskou uitspraak gedaan in het proces-
Ramzin. Hij met Laritsjef, Charnofski,
Kalinikof en Fedctof werden ter dood ver-
oordee'd. Koenrianof en Ochkin tot tien
jaar gevangenisstraf.. Het uitsoreken van
het vonnis duurde 15 minuten en werd ge
volgd door een luid aonlaus.
In de mofiveering van het vonnis wordt
er op gewezen, dat de politieke nv'sdaad
van de eroeo samenzweerders volkomen
vastgesteld was. en dat de beklaa^d^n het
vertrouwen in de Snviet-regeerine hadden
ir>isb~u'H. De ve^laringen der beklaag
den hebben het Hof in staat- gesto'd de
détails de- sam^^zwerincen on te helde
ren en vast te steren, dat zekere buiten-
Is nds^kp kringen ere,v,te-essee-d geweest
zün hü den val der S^viet-e^^ring n de
oprinMing ven een nieuwe dictatuur.
het v^o-'eT-u van het vonnÏ3
bezwi'Tude LarisHef. Het hof venaarde,
dof het vonnis o-een revisie noodig had.
De toehoorders k'pv«n toen de Interna
tional aan en jutohten het hof toe.
Onder strenee bewaking we^d-^n de be
klaagden in anto's n*>*r de Loebjangka-
gevingenis overgebracht.
De verdedigers Open en Brauda hebban
den vno~z-tte- van het Cbmto-ral Exeeuf'ef
Comité. TT-bnin, <y>n ve-zoek om gratie
voor de vijf ter dood veroordeelden ge-
ZCdpn.
Het exeeu'ieve comité van de Roviet-
TT-'e heeft d*aron besVtou de doodvon
nissen te verendcen in tien jaar gevan
genisstraf. terwiil de andere veroordeel
den in n'aets vu tien jaar, acht jaar ge
vangenistra f krijgen.
BRITSCH-INDIE
DE ONRUST IN BRITSCH-INDIE.
Te Bengalen is de Engelsche inspecteur-
generaal van het gevangeniswezen Simp
son vermoord.
Gistermorgen verschenen er drie Indiërs
in zijn bureau en verzochten een onder
houd met hem. Toen dit geweigerd werd,
drongen zij met geweld de werkkamer van
Simnson binnen en lesten revo1 verschoten
op hem. Hij was op slag dood. Toen zij
het gebouw verlieten verdedigden de in
dringers zich met hun revolvers naar al'e
kanten. Een ambtenaar werd zwaar ge
wond. Twee der daders sloegen ten laat
ste de hand aan zichze f en de derde werd
in zwaar gewonden toestand gevangen ge
nomen. De politie neemt aan, dat hij ook
verantwoordelijk is voor den moord op den
inspecteur-generaal Lowman, die in Augus
tus van dit jaar bij het verlaten van een
ziekenhuis werd doodgeschoten.
TWEEDE KAMER
BEGROOTING WEGENFONDS.
Memorie van Antwoord.
In de Memorie van Antwoord op het
Voorloopig Verslag van de begrooting van
het Wegenfonds voor 1931, deelt de minis
ter van Waterstaat o.m. mede:
De bezwaren tegen den weg van
Schiphol naar Sassenheim.
Het is den minister bekend, dat bij den
aanleg van den weg van Schiphol naar
Sassenheim in het zuiden van de Haar
lemmermeer eenige landbouwbedrijven zul
len worden doorsneden, waardoor schade-
snijdingen zullen worden veroorzaakt. Dit
zou echter ook het geval zijn, indien de
weg met een nagenoeg rechten hoek werd
aangelegd. Zeer zeker kan met verbete
ring van de bestaande wegen alleen niet
aan de behoeften van het snclverkeei
worden voldaan. Ook is daarnaast noodig
het aanleggen van nieuwe rijwegen, die
uitsluitend of in hoofdzaak voor het snel
verkeer zullen dienen.
Het geldende zoowel als het nieuwe
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Henderson over de betrekkingen met
Sovjet-Rusland.
Vijf beklaagden in het Ramzin-proces
te Moskou ter dood veroordeeld, doch be
genadigd.
De doodende mist bij Luik. (Builenl.
Berichten, 3de blad).
BINNENLAND.
Vergadering R. K. Volksbond in het Bis
dom Haarlem. (2de blad).
Rijkswegenplan voorziet daarin en het
voornemen bestaat in de volgende werk
periode, voor zocveel betreft de wegen ut
het hart van het land, den aanleg krach
tiger ter hand te nemen.
Wegen in de omgeving van Am
sterdam.
In welk opzicht meer aandacht zal moe
ten worden geschonken aan de wegen in de
omgeving van Amsterdam, is den minister
niet duidelijk. Eenige wegen, zooale die.
van Amsterdam naar Haarlem en naar
het Gooi, zijn reeds verbeterd. Voor den
aanleg van de wegen naar Velsen, naar
Sassenheim over Formerend naar Lambert,
Schaag, en naar de Zuidho landsche grens
in de richting vau Gouda, worden in de
begrooting gelden aangevraagd.
Doer den aan'eg van een nieuwen weg
Sassenheim—Amsterdam, wordt op de
snelste en niet te kostbare wiize een goede
verbinding tusschen 's-Gravenhage en Am
sterdam gevormd. Een weg 's-Gravenhage-
Amsterdam beocsten Leiden zou gaan
door zeer slecht terrein tusschen den
Ouden Rijn en den Haarlemmermeerpolder
en daarom duur worden. Verder vereischt
deze veel langeren tijd van voorbereiding
en uitvoering, ook wegens eenige groote
kunstwerken, die daarin noodig zijn. Er
kan dan ook geen sprake van wezen deze
verbinding, welke nog in onderzoek is,
in de plaats te stellen van eerst genoemden
weg.
In het plan-1932 is o.m. opgenomen een
ve r b i n ding Rot tend a m—D ord recht—Mo er-
dijk (met bruggen bij genoemde p'aatsan),
en een zijtak door den Alblasserwaard in
de richting Gorinchem (met brug over de
Noord). Mogelijk bliift nog wijziging in
verband met den uits'ag van een onder
zoek omtrent de bij Dordrecht te maken
overbrugging.
De Staatsboomkweekërij.
Uit het verzet dat. tegen den post ten
behoeve van het inrichten van een kwee-
kerij voor plantsoen voor de rijkswegen is
gerezen, meent de minister te moeten af
leiden, dat hier misverstand bestaat.
Het is slechts de bedoeling jonge laan-
boomen bij Ne'erlandsehe kweekers te
koopen en voor eigen gebruik gedurende
enkele jaren voort te kweeken, totdat zij
geschikt zijn om lansrs de Rijkswegen fe
worden eep'ant. De jonge boonton zu'len
in het algemeen en omtrek hebben van
acht tot twaalf c.M. op een meter boven
den grond.
De ondervinding heeft ge'eerd. dat het
dikwijls zeer moeiliik is de noodige boo-
men op de gewensohfe afmetingen te ver
krijgen. De vrees, dat de belangen van de
bormkweekers ernstig zullen worden ge
schaad, moet overdreven worden geacht.
UIT HET BOUWBEDRIJF.
Het Coll Contract.
Bij de gisteren voortgezette besprekingen
over de vernieuwing van het collectief con
tract in de bouwbedrijven, welke bespre
kingen te Haarlem werden gehouden tus
schen vertegenwoordigers van Patroons
bonden en der vier arbeidersorganisaties,
werd de noodzakelijkheid besproken van
verscherping der naleving van art. 5 van
het contract, hetwelk inhoudt, dat de ar
beidersorganisaties verantwoordelijk worden
gesteld voor het verbreken van het con
tract.
Verder is besproken het inhalen van Ka
tholieke, Joodsche en nationale feestdagen,
hetgeen gevonden zal worden in het lan
ger werken op andere dagen gedurende een
half uur.
In art. 15 behelzende de ziekteverzeke
ring wil men een zoodanige wijziging aao-
brengen dat het geheel overeenstemt met
de wettelijke voorschriften. Ook werd be
sproken het verlengen der vacantie van 3
tot 6 dagen.
Resultaten werden niet verkregen.
De besprekingen worden 13 December
voortgezet.
