DONDERDAG 4 DECEMBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 6
Oe crisis in den landbouw.
Dinsdagavond hadden de afdeelingen
Zevenhuizen-Moercapelle, Zoetermeer-Zeg-
waart, Waddinxveen en Bleiswijk-Berg-
schenhoek der H. M. v. L. een gemeen
schappelijke vergadering te Zevenhuizen
be egd ter bespreking van de crisis in den
landbouw.
Als inleider trad op de heer ir. T. P.
Huisman, secretaris der H. M. v. L. De
vergadering werd geleid door den heer G.
Braat. lid van het- hoofdbestuur en voor
zitter der afd. Zevenhuizen.
Uit de genoemde dorpen liepen extra
autobusdiensten, het. aantal bezoekers be
droeg honderden.
De gevoelens der vergadering werden
neergelegd in een met algemeene stemmen
aanvaarde motie.
Deze motie luidt als volgt-:
De afdee'-ingen (zie boven), in gemeen
schappelijke en druk bezochte vergadering
bije-en te Zevenhuiz-en op 2 December 1930,
van oordeel dat de crisis in de akkerbouw
bedrijven snel ingrijpen der regeering nood
zakelijk maakt, dringt aan op snelle invoe
ring van de Tarwewet, van steun aan de
suikerbietenteelt en van de andere voor
stellen in het urgentieprogram der Cen
trale Landbouworganisaties vervat; be
sluit deze motie ter kennis te brengen van
Regeering, Volksvertegenwoordiging, hoofd
bestuur der H. M. v. L. en Pers.
De Ziektewet en de huisindustrie.
Men schrijft aan het „Hbld.
De Bedrijfsvereeniging voor het Klee-
dingbedrijf heeft voor de uitvoering van
de Ziektewet in de huisindustrie een rege
ling getroffen, waarbij kleermakers-thuis
werkers, die met één of twee hulpen wer
ken, ais arbeiders in den zin der Ziekte
wet worden beschouwd.
Over het loon van dezen thuiswerker en
hulpen betalen de kleedermakerspatroons
premie aan de Bedrijfsvereeniging. 25 Fe
bruari deelde de Minister van Arbeid, H.
en N. aan het bestuur der Beclrijfsvereeni-
ging mede, dat hij zich persoonlijk wel met
de opvatting van dit bestuur, ten aanzien
van det huiswerkers met hulpen, vereeni
gen kan.
Eenige Raden van Arbeid beschouwen
thuiswerkers, zelfs die met één hulp wer
ken, als ondernemers en verlangen premie
betaling voor de hulpen, ook wanneer de
zen bij de Bedrijfsvereeniging verzekerd
zijn. Daardoor zou dubbe'e premie worden
betaald.
De thuiswerkers weigeren premie aan
de Raden van Arbeid te betalen; eenigen
hebben reeds een dwangbevel ontvangen
om de premie binnen twee dagen te vol
doen.
Naar aanleiding daarvan heeft de voor
zitter van den Bond in de Kleedingindus-
trie zich telegrafisch om bemiddeling tot
den minister gewend, om beslag te voor
komen.
De gemeenteraad van Zwolle be
noemde tot directeur van den technischen
dienst (gemeentewerken, bouw- en woning
toezicht), den heer ir. J. G. Wiebenga, di
recteur van gemeentewerken te Aalsmeer.
Naar de „Tijd" verneemt, heeft prof.
dr. J. A. Veraart in een brief afscheid
genomen van de Club tot bestudeering
der Katholiek-democratische beginselen te
Den Haag. De hoogleeraar heeft voor het
lidmaatschap bedankt omdat z. i. te weinig
aandacht wordt geschonken aan de ac-
tueele vraagstukken op politiek en soeiaaal
gebied.
In de vergadering van de Provin
ciale Staten van Zeeland is een voorstel
aangenomen om voor het herstel van het
raadhuis te V e e r e een bedrag van
10.000 te voteeren.
Met den bouw van de derde katho
lieke kerk in Bussum zal waarschijnlijk
in het begin van de maand Januari een
aanvang worden gemaakt. De architect
dezer kerk is de heer H. G. van Eyden. De
kerk zal iets kleiner gebouwd worden dan
men eerst gedacht had.
Te 's-Hage is overleden de gep. gen.
majoor "W. L a a t s m a n in den ouder
dom van 64 jaar.
In de gisterenmiddag gehouden zit
ting van den gemeenteraad van N ij m e -
gen werd tot opvolger van den heer V.
Roothaan als gemeente-ontvanger be
noemd de heer J. Speller met 18 stemmen,
tegen 14 stemmen op den den heer A.
Leppink.
De heer J. P. Berghoef heeft ontslag
gevraagd als wethouder en lid van den ge
meenteraad te Aalsmeer. Als zijn op
volger als raadslid is aangewezen de heer
Alb. Barendoen.
Naar de „Tijd" verneemt, is een wets
ontwerp in voorbereiding, om de verkie
zingen voor den Haagse hen Raad
uit te stellen tot Februari 1932, waardoor
de dubbele verkiezing wordt voorkomen
noodig met het oog op de annexatie van
Rijswijk en Voorburg.
HET KANAAL ANTWERPEN—
MOERDIJK.
Een brandende kwestie voor België en
Nederland.
De door den Minister van Waterstaat,
aangekondigde verbetering van den vaar
weg door het Hellegat, waarvan de totale
kosten 2.500.Ó00 zullen bedragen, heeft
de oplossing van het vraagstuk der ver
binding AntwerpenMoerdijk zoowel in
Nederland als in België wederom midden
in de openbare belangstelling geplaatst.
Deze verbetering van den vaarweg door
het Hellegat wordt, zooals men weet een
onderdeel van het door Ir. van Konijnen
burg ontworpen Eendrachtskanaal, waar
van de trace getrokken is vanuit Anrwer-
pen (Kruisschans) door het Kreekerak,
de Eendracht, en het Volkerak en waarin
ingenomen zijn Sluiswerken bij Kruis
schans, bij Bath (met een doorsteek van
den spoordijk, die Brabant en Zeeland met
elkaar verbindt), bij Tholen en ten Zuiden
van Dintelsas benevens inpoldering van
het z.g. Noordland bij Bergen op Zoom,
waardoor 200 H.A. polderland in cultuur
zouden kunnen worden gebracht, en aanleg
van een verbindingskanaal van Bergen op
Zoom op het Eendrachtskanaal.
Na het bekend worden van dit plan Ko
nijnenburg door de „Nieuwe Gaze»" van
Antwerpen als „Konijnenpijp" betiteld is
de Belgische pers, in het bizonder de
„Lloyd Anversoise" in heftig verzet geko
men en bepleit opnieuw krachtig den aan
leg van een kanaal dat Antwerpen recht
streek zonder den aanleg van talrijke
kunstwerken via Bergen op Zoom, Roosen
daal en Zevenbergen zal verbinden met
Moerdijk.
In West-Brabant vindt dit plan onaf
hankelijk van de Belgische motieven en
uit andere overwegingen dan de in België
gekoesterde wenschen in vele kringen
grooten bijval. Steunen de Belgen hun ver
langens op een vlotte, door geen sluiswer
ken en moeilijk bevaarbare riviergedeclten
als Hellegat en Hollandsch Diep gehinder
de verbinding met Dordrecht en Rotterdam,
West-Brabant vraagt een goed geoutilleerd
afvoerkanaal voor het vervoer te water
waardoor deze streek uit haar betrekkelijk
isolement zal worden verlost en Bergen
op Zoom, dat door de verzanding der Oos-
ter Schelde van bloeiende handelshaven
tot „ville morte" is teruggebracht, een kans
zal geven zijn vroegere welvaart te her
krijgen.
Op bijgaande teekening vindt men dui
delijk aangegeven den tegenwoordigen wa
terweg AntwerpenRotterdam via het
tïLIISIÖ. j
vinwü-aesifs
SCHAAL 1 «49001
tAKEH WAL.
DE STADHUIS-BOUW
Een voorstel uit den Raad.
Do heeren Schiiller, Groeneveld en mr.
v. Eek, hebben namens de sociaal-democra
tische fractie het volgend voorstel bij den
Raad ingediend.
„Ondergeteekenden stellen voor het ter
rein gelegen aan de Lammermarkt, en aan
gegeven op bijgaande kaart, als tweede ter
rein aan te wijzen voor stadhuisbouw."
In de Memorie van Toelichting lezen we:
De voorstellers zijn van meening, dat bij
het vraagstuk van den stadhuisbouw, be
halve dat rekening zal moeten worden ge
houden met de kosten, vooral aandacht zal
moeten worden geschonken aan stede-
bouwkundige eischen qn aan de richting,
waarin de stad zich uitbreidt.
Vanuit dat standpunt bezien, achten zij
de keuze van de Breestraat als de plaats,
waarop het stadhuis zal moeten worden
herbouwd, niet gelukkig.
Rekening houdende met de toekomstige
uitbreidingen der stad, aanleg van wegen
in en óm de stad, waardoor het centrum
der stad zal komen te liggen in de omge
ving van het station, waar alle groote ver
keerswegen op een bepaald kruispunt zul
len samenkomen, zou het volgens de voor
stellers van een onjuist inzicht getuigen,
indien met deze belangrijke factoren bij
den bouw van het stadhuis geen rekening
gehouden werd.
Immers het stadhuis als hoofdgebouw
der stad, behoort op een centraal punt te
zijn gelegen en dient voor ieder ingezetene
op een gemakkelijke manier bereikbaar te
zijn.
Bij een toenmende ontwikkeling der stad
zal bij den bouw van een stadhuis op een
andere plaats, die gebouw niet alleen om
ringd zijn door smalle straten en stegen,
maar geheel excentrisch komen te liggen.
Dat de voorstellers met deze gedachte
niet alleen staan moge blijken uit het rap
port van 8 Maart 1930 van den heer W.
Dudok, waarin deze o.a. zegt:
„Het ligt veel meer voor de hand te
„zoeken naar een ligging aan nieuwe ver
keerswegen, welke in de oude stad ten be-
„hoeve van of althans met het nitbrei-
„dingsplan zullen worden aangelegd.
„Immers dit waarborgt aanstonds een
„min of meer belangrijke ligging in het
„vergroot gedachte stadsplan, terwijl het
„in verband met toch reeds voor den we
genaanleg noodige onteigening, mogelijk
„zal zijn meestal nog eenige invloed ten
„goede op de raadhuisomgeving uit te
„oefenen."
kanaal door Zuid-Beveland, Mastgat. Z'jpe
en Krammer (voor de schipperij vaak een
ware lijdensweg).
Vervolgens vindt men op de kaart het
tracé ontworpen door Ir. van Konijnen
burg onder den naam Eendrachtskanaal.
Het gearceerde gedeelte bij Bergen op
Zoom geeft de inpoldering van het z.g.
„Noordland" in de Oosterschelde aan
evenals het gearceerde gedeelte ten N. W.
van Willemstad wijst op de voorgenomen
verbetering van het Hellegat. Tenslotte is
op deze kaart aangegeven het trace van
het door de Belgen'verlangde kanaal Ant
werpenMoerdijk, zooals de „Lloyd An
versoise" aangeeft en dat, zooals wij^ceds
zeiden, in West-Brabant groote belangstel
ling heeft.
Verder zegt de heer Dudok, als hij het
heeft over de plannen Beestenmarkt en
Lammermarkt, het volgende:
„De beide hierboven geschetste oplossin
gen hebben dit groote voordeel gemeen,
„dat het raadhuis bij de verdere ontwikke
ling der stad een steeds meer centrale
„ligging zal verkrijgen, aangezien de voor
naamste uitbreiding naar het Noord-Oos
ten is gericht."
Terecht erkent dus ook de heer Dudok
de centrale ligging van het terrein en de
gunstige ligging aan belangrijke verkeers
wegen. Immers in de naaste toekomst zal
er op de Lammermarkt een groot plein
komen, dat het knooppunt zal vormen voor
de groote verkeerswegen, die zich van hier
uit naar verschillende deelen der stad zul
len richien. Het zij den voorstellers ver
gund op de twee groote verkeerswegen te
wijzen die daar kruisen n.l. Ie. Kort-Rapen-
'ourg, Prinsessekade, Turfmarkt, Nieuwe
Beestenmarkt, Schuttersveld, en 2e Lage
Rijndijk, Ververstraat, te dempen Lange-
gracht, Lammermarkt, Stationsweg.
Uit den aard der zaak zullen bij de tot
standkoming dezer verkeerswegen zelfs
onafhankelijk van den eventueelen bouw
van het stadhuis op de voorgestelde plaats
de eigenaren der woningen zich weten
aan te passen aan den veranderden toe
stand door nieuwbouw of herbouw der per-
ceelen.
Zoo daar bijkomt, cfat het stadhuis op de
door hen genoemde plaats zou gebouwd
worden, dan zijn de voorstellers overtuigd,
dat een nog snellere aanpassing der per-
ceelen aan den nieuwen toestand, door de
eigenaren zal worden tot stand gebracht.
En de gemeente zou als eigenares van
eenige perceelen: 'o.a. van de Lakenhal,
v.m. Bethlehmskerk, gebouw Maatschappe
lijk Hulpbetoon een voorbeeld kunnen ge
ven.
Dit stadhuis zou dan komen te staan op
een terrein, waarbij aan den voorkant een
groot plein is ontworpen, waarop de di
verse wegen uitloopen.
Aan den Rijnsburgersingel-rand kan
men, met eerbiediging van de Israëlitische
overtuiging, op de voormalige begraaf
plaats een aanleg van plantsoen tot stand
brengen of deze oppervlakte tot uitbouw
beschikbaar stellen.
Door verwijdering van het politiepost
huis, de kegelbaan en de sociëteit kan men
aan den singelrand door plantsoenaanleg
verfraaiing aanbrengen en van de Binnen-
vestgracht een straat maken van pl.m. 30
M. breedte.
Aldus verkrijgt men vanaf de brug Sta
tionswegSteenstraat een onbelemmerd
uitzicht op het front van het stadhuis.
De voorstellers hebben hier zeer in 't
kort een uiteenzetting gegeven van hun
standpunt uit stedebouwkundig oogpunt;
thans willen zij de financieele zijde van het
vraagstuk onder de oogen zien.
Bij besluit tot stadhuisbouw met behoud
van den ouden gevel zijn de kosten voor
tei'reinen 563.700 plus bouwkosten zonder
herstel ouden gevel 1.570.000. Stellen we
de kosten verbonden aan den wederop
bouw van 'den ouden gevel rekening hou
dende met het feit, dat deze eerst geheel
moet worden afgebroken en er zeer vele
belangrijke vernieuwingen verricht moeten
worden, die als van bijzonderen aard zeer
kostbaar zullen zijn op pl.m. 200.000,
dan zijn de algeheele kosten van den stad
huisbouw met behoud van den ouden gevel
te stellen op pl.m. 2.333.700.
Bij bouw Breestraat met nieuwen gevel
zijn de kosten voor terrein ƒ2.127.900. plus
300.000 voor gevels en wegen, plus
f 1.570.000 voor bouwkosten, is in totaal
3.997.900.
Bij den bouw Steenstraat zijn de kosten
voor terrein 1.663.388 plus 300.000 voor
gevels en wegens plus 1.570.000 voor
bouwkosten, min 150.000 voor opbrengst
bouwterrein Breestraat, is totaal ƒ3.383.388
Bij bouw Lammermarkt zijn de kosten
voor terrein 104.278 plus 300.000 voor
gevels en wegen, plus 1.570.000 voor
bouwkosten, min 150.000 wegens op
brengst terrein Breestraat, is in totaal
1.824.278, (in deze eindbedragen zijn geen
kosten begrepen voor meubileering en stof
feering).
Aldus komen de voorstellers tot de vol
gende conclusie:
dat bij een excentrisch gelegen stadhuis,
met behoud van den ouden gevel, op een
oppervlakte van 92.50 bij 44 Meter de kos
ten zijn 2.333.700 en dat bij een cen
trale ligging van hét stadhuis op het ter
rein Lammermarkt een oppervlakte van
100 bij 65 meter bebouwd kan worden, ter
wijl de kosten in dat geval zijn 1.824.278,
aldus minder 509.422.
De voorstellers vertrouwen dan ook, dat
de Raad dit voorstel zal willen aanvaar
den als een ernstige poging om den heer
Dudok in de gelegenheid te stellen, naast
het bestaande plan een nieuw vrijstaand
raadhuis te ontwerpen, gehel volgens zijn
eigen inzichten, zonder daarin belemmerd
te worden door' een ouden gevel, die ge
spaard moet worden.
LETTEREN EN KUNST
Nationaal zang- en muziekconcours te
Aalsmeer.
Op 1 en 2 Juli 1931 zal te Aalsmeer een
groot nationaal zang- en muziekconcours
worden gehouden, hetwelk uitgaat vau
Aalsmeer's Chr. Mannenkoor. Aan het con
cours kan worden deelgenomen door Har
monie- en fanfare-gezelschappen, gemeng
de-, mannen-, dames- en kinderkoren, als
mede dubbel Mannenquartetten en dubbel
gemengde quartetten. De voorbereidingen,
om een en ander zoo goed mogelijk te doen
slagen zijn sedert eenigen tijd reeas in
vollen gang. Bij groote deelname zal wor
den verlengd. Een regeling zal o.m. wor
den getroffen om vereenigingen of gezel
schappen, welke zulks vooraf te kennen
geven, in de gelegenheid te stellen de mooie
en interessante Aalsmeersche cultuurbe-
drijven van nabij te bezien. Het secreta
riaat, Schoolstraat 10, verstrekt gaarne
alle nadere inlichtingen.
Vitezlav Novak zestig jaar.
De componist Vitezlav Novak herdenkt
5 December a.s. zijn 60en verjaardag Hij
werd geboren te Kamenitz a. d. Linde te
Bohemen, en kwam reeds op jeugdigen
leeftijd naar Praag, waar hij rechten en
philosophie studeerde en tevens het con
servatorium bezocht, waar Jiranek, Stecker
en Dvorak zijn leeraren waren. Sedert is
hij te Praag blijven wonen, waar hij *-inds
1904 leeraar voor compositie aan het con
servatorium is. Op aanbeveling van Brahuis
gaf de uitgever Simrock zijn eerste wer
ken uit. Hij schreef o.a. de opera „Der
Burgkobold" Op. 49 en „Karlstein" op. 50;
de ouvertures Marucha en Lady Godiva op.
42: de symph. gedichten „In der Tatra"
op. 25, „Von ewiger Sehnsucht" op. 33,
„Toman und die Waldfee" op. 40. Verder
voor orkest een Slowakische Suite en een
Serenade op. 36; voor koor en orkest „Der
Sturm" op. 42 en „Die Totenbraut" op. 48
en voorts belangrijke kamermuziek-piano-
werken (o.a. Slowakische suite, Exotica cp.
45 en Sonata eroica op. 24) en liederen.
