22ste Jaargang
DONDERDAG 4 DECEMBER 1930
No. 6763
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De aanstaande Volkstelling
BUITENLAND
3)e £eicbelve Gou/fca/rtf
DE ABUNNEMEN1SPR1JS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 pei kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2 60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief borekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waariD
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Wat het doel is
Aan het einde van dit jaar zal de 11e
algemeene volkstelling worden gehouden.
Deze volkstelling heeft ten doel de telling
van aden, die te middernacht tusschen 31
December 1930 en 1 Januari 1931 hun wer
kelijke woonplaats binnen Nederland heb
ben, ook al bevinden zij zich tijdelijk in het
buitenland, benevens de telling van hen,
die zonder werkelijke woonplaats in Ne
derland te hebben op genoemd tijdstip
aldaar tijdelijk aanwezig zijn.
Hierdoor hoopt men in e ke gemeente
zuivere gegevens te verkrijgen omtrent fa
milienaam, vo.ornamen, dag, maand en
jaar van geboorte, plaats van geboorte,
n.l. gemeente, provincie, kund en voorts
nationaliteit.
Ook is het doel de mogelijkheid te schep
pen om de bevolkingsregisters in alle ge
meenten te toetsen aan de verder door
middel van de volkstel'ingskaarten te ver
krijgen opgaven als samenwoning, burger
lijke stand, kerkelijke gezindte enz.
Hieruit blijkt dus wel, dat er heel wat
van de menschen zal worden gevraagd. Dit
zal geschieden door middel van telkaarten,
die, voor een deel reeds ingevuld, vanwege
de gemeentesecretariën over eenige dagen
aan de bewoners zullen worden aangebo
den en die dan door de bewoners moefen
worden aangevuld en zoo noodig verbeterd.
Bovendien moeten alle daa.rop voorkomen
de onbeantwoorde vragen alsnog beant
woord worden.
Het invullen van dë telkaarten wordt
over het algemeen door den gewonen bur
ger beschouwd als een last en de tel ing
vordert zeel veel werk en onkosten aan
het Rijk en de gemeentebes! uren. Dit komr
omdat door de meesten het nut van een
zoodanige volkstelling niet wordt inge
zien.
Toch zijn bij een tienjaar]ijksche volks
telling groote be'angen betrokken. Het
deol der volkstelling is niet alleen maar
om de bevolkingsboekhouding aan een ver
nieuwing te onderwerpen en te corrigeeren.
Al is dit op zichzelf reeds van groote be-
teekenis voor de gemeenten en de inge
zetenen, toch zijn er veel meer belangen
die gediend worden bij een juiste volkstel
ling zooals onderwijs, beroepen, nationali
teit, statistiek etc.
Vrijwel iedereen heeft van tijd tot tijd
iets met de bevolkingsadminisratie te ma
ken. ATerlei wetten of voorschriften, ver
ordeningen enz. eischen uittreksels of ge
gevens uit de bevolkingsregisters. Denken
we aan de politie, justitie, dienstplicht,
uitoefening van het kiesrecht enz.
Het werk van vereenigingen op allerlei
gebied zou al zeer bemoeilijkt worden, in
dien men niet gebruik kan maken van de
gegevens, die het bevolkingsregister al
leen kan verschaffen. Zonder een juist bij
gehouden bevo'kingsregister kunnen de
verschillende gemeentelijke diensten niet
of bezwaarlijk hun taak volbrengen. Ook
het Rijk en andere publiekrechtelijke
lichamen hebben het grootste belang bij
een juiste boekhouding der bevolking.
Maar ook voor ieder persoonlijk is het
van belang, dat zijn namen, geboorteda
tum, geboorteplaats, beroep, adres enz.
juist vermeld zijn in de bevolkingsregis
ters. Denken we slechts aan plaatsing op
de kiezerslijst voor Tweede Kamer, Pro
vinciale Staten en Gemeenteraad, uitbe-
taJing van pensioenen, invaliditeits- en
ouderdomsrente, ongevallenverzekering enz.
Ook voor de pesterijen is een goede
boekhouding van de bevolking vrijwel on
misbaar. Hoeveel brieven worden er niet
onvoldoende geadresseerd. Dank zij de be
volkingsadministratie kunnen die post
stukken toch vee al aan het juiste adres
bezorgd worden. Vooral voor stukken met
geldswaarde is dit van het grootste be
lang en wel in de eerste plaats voor af
zender en geadresseerde.
In alle gemeenten zijn of zullen tellers
worden aangesteld. Die tellers zijn belast
met het bezorgen en terughalen der lei-
kaarten, het bijstaan van hen, die voor de
invulling der kaarten hulp of voorlichting
noodig, hebben, benevens het inwinnen der
vereischte inlichtingen tot herstel van
abuizen.
Van de wijze, waarop de tellers zich van
hun taak kwijten, hangt het welslagen der
volkstelling voor een groot dee1 af. Noodig
is het daarom, dat de .ellers voor hun taak
berekend zijn en zich daarvoor terdege
voorbereiden. Maar ook de inwoners zelf
dienen hunne vole medewerking te ver-
leenen, zal de aanstaande volkstelling kun
nen void een aan de verwachtingen, die
men er van stelt. Ieder moet inzien, dat
hij door juiste invulling en controle zijner
telkaart zijn eigen belang dient. Naast het
persoon ijk staat het algemeen belang van
de aanstaande volkstelling. Daarom moet
er de meesie zorg aan worden besteed.
De gemeentebesturen zullen zeker al'es in
hei werk stellen orü de telling aan haar
doel te doen beantwoorden. Het wels'agen
zal echter ook voor een groot deel afhan
gen van de medewerking van het publiek
en niet het minst ook van de personen
die de gemeentebesturen bij de telling
behulpzaam zullen zijn.
Zooals reeds gezegd zullen aan de be
woners te kaarten worden uitgereikt, die
moeten worden aangevuld en zoo noodig
verbeterd.
Het gezinshoofd of de afzonderlijk le
vende persoon is verplicht vóór 4 Januari
1931 overeenkomstig den toestand te mid
dernacht tusschen 31 December 1930 en 1
Januari 1931 de op de telkaart ingevulde
antwoorden aan te vullen, te verbeteren en
de onbeantwoorde vragen te beantwoorden.
Wie hiertoe weigert mede te werken is
strafbaar ingevolge de wet.
De vragen op de telkaarten hebben
voornamelijk betrekking op de namen, ge
boortedatum, leeftijd, landaard, samen
woning, burger'ijke stand, godsdienst, be
huizing en beroep.
Voor mannen en vrouwen zijn verschil
lend gekleurde kaarten vervaardigd.
Het gezinshoofd meet voor zich zelf en
voor elk die in zijn of haar gezin woont en
werkelijke woonplaats heeft in de gemeen
te (dus ook voor de tijdelijk afwezige ge
zinsleden) de kaarten invullen.
Onder werkelijke woonplaats wordt ver
staan de gemeente, waar men in het be
vo'kingsregister is ingeschreven.
De afzonderlijk levende personen, die
werkelijke woonplaats heeft in de gemeen
te is verplicht zelf de voor hem bestemde
kaart in te vullen.
Een en ander moge ons de overtuiging
geven, dat, wanneer de antwoorden op de
gestelde vragen zijn binnengekomen, wel
ke in alle gemeenten zuTen worden ver
zameld en in overzichtelijke tabellen zul
len worden verwerkt, een goed inzicht zal
worden verkregen in de samenstelling van
de Nederlandsche bevolking.
VOLKENBOND
DUITSCHLANDS NOTA IN ZAKE
OPPER-SILEZIE.
Een groot debat te wachten in de
Raadszitting.
De Duitsche nota over de incidenten bij
de verkiezingen in Opper-Silezië verschilt
van de gewone minderhedenklachten die de
Raad uit hoofde van de Opper-Silezische
conventie te behandelen heeft gehad, in
dat opzicht dat het ditmaal geen petitie
geldt, maar de uitoefening door een raads
lid van het recht dat artikel 72 der con
ventie allen raadsleden toekent en waar
van in de practijk alleen in ernstige geval
len gebruik wordt gemaakt. Het secreta
riaat neemt om begrijpelijke reden een ge-
reserveerde houding aan, zoowel wat be
eft de feiten als het gevolg dat het Duit-
e protest zal hebben. Practisch zal de
geen verder gevolg hebben vóór de
•i-zitting van den Raad. Alsdan is
oot debat te verwachten, dat zich
liet tot de bedoelde incidenten zal
bepalen. Polen zal vermoedelijk de inciden
ten betreuren en aantoonen dat het maat
regelen genomen heeft om de daders te
straffen, de slachtoffers schadeloos te stel
len en een herhaling te voorkomen. Polen
zal zeker een lijst van klachten van de
Poolsche minderheid in Duitsch-Opper-Si-
lezië gereed houden. De Raad is in dit ge
val volkomen vrij de procedure te kiezen
die hem dienstig voorkomt. Het ligt voor
de band dat Polen, hoewel het daartoe
niet verplicht is, een schriftelijke antwoord
aan den Volkenbond zal toezenden. Dit
wordt over ongeveer drie weken verwacht,
aangezien Polen hiermee zal wachten tot
Calonder, de voorzitter van de gemengde
commissie voor Opper-Silezië, die thans
een aantal feiten onderzoekt, zijn conclu
sies bekend zal hebben gemaakt.
Belangrijk is de vraag of de feiten, in
de Duitsche nota genoemd, juist zijn. Een
groot deel der gegevens is verzameld door
den Duitschen consul te Kattowitz. De
kans dat de feiten hier en daar wat aange
dikt zijn, is jjiet geheel uitgesloten, im
mers ook in 1928 kon de Poolsche regeering
aantoonen dat verschillende klachten uit
de lijst van 75 grieven, die toen door den
„Deutschen Volksbund'' bij den Raad was
ingediend, verzonnen of verdraaid waren.
Ook wanneer men met deze mogelijkheid
rekening houdt, schrijft het „Hbld", vor
men de gebeurtenissen zulk een ernstige
inbreuk op de meest elementaire verplich
tingen van Polen jegens de Duitsche min
derheid, dat de Raad een grondige prin-
cipieele behandeling niet uit den weg mag
gaan, te meer daar in kringen die Duitsch-
land minder goed gezind zijn reeds wordt
geinsinueerd dat de incidenten worden
uitgebuit om de onhoudbaarheid van het
politieke statuut van Opper-Silezië te be
wijzen.
DE ONTWAPENINGSKWESTIE.
Vertrek van Duitsche delegatie verlnagd.
De Rijksdagcommissie voor buitenland-
sche aangelegenheden, welke gisteren on
der voorzitterschap van dun nationaal-so-
cialist dr. Erick bijeenkwam, nam'een na-
tionaal-socialistisch voorstel aan, waarin
de regeering verzocht wordt, de Duitsche
delegatie, welke aan de ontwapeningsbe
sprekingen te Qenève deelneemt, terug te
trekken, op grond van het feit, dat, zoo
als door deze delegatie zelf is geconsta
teerd de meeste deelnemers aan de bespre
kingen der commissie weigeren, hun ver
plichtingen op ontwapeningsgebied na te
komen. De commissie wenscht, dat slechts
een Duitsche waarnemer te Genève zal
achterblijven.
DUITSCHLAND
MUNITIE-DEPOT BIJ BRESLAU
ONTDEKT.
150 Nationaal socialisten gearresteerd.
Volgens een officieeie mededeeling van
de politie werden in den afgeloopen nacht
in Jeschkowitz nabij Breslau ongeveer 150
bewapende leden van de nationaal socialis
tische storinafdeeling in hechtenis geno
men. Zij waren ondergebracm op een land
goed, waar hun voor den nacht een onder
komen werd klaargemaakt in een der za
len. Een nog dienzelfden nacht op onder
zoek ui! gezonden afdeeling agenten consta
teerde de aanwezigheid van een groote
hoeveelheid wapenen, waaronder met
scherp geladen karabijnen, pistolen, hand
granaten, munitie en wapenen van aller
lei aard. Het onderzoek duurt nog voort.
De gearresteerde nationaal-socialisten zijn
door de politie in de morgenuren per
vrachtauto naar het politebureau vervoerd
en zullen nog heden voor den rechter ver
schijnen.
FRANKRIJK
DE FRANSCH-ITALIAANSCHE
ONDERHANDELINGEN.
Zooals te verwachten was, zal er op het
oogenblik te Genève niets meer komen
van eenigen vooruitgang in de Fransch-
Italiaansche onderhandelingen in zake de
vlootbeperking. Deze zullen in diplomatie
ke besprekingen worden voortgezet. Van
Fransche zijde verwacht men niet veel hier
van, gezien de onverzettelijke houding van
Italië ten opzichte van de pariteit.
„Tel."
CLEMENCEAU OP DE CHAMPS
ELYSEES.
Het is thans eindelijk beslist: Clemen-
ceau krijgt zijn standbeeld op de Champs-
Elysées, en het kruispunt, waar het komt
te staan, zal Place Georges-Clemenceau
heeten.
Er is veel over te doen geweest, want
velen meenden, dat het ongewenscht was
de historische Champs-Elysées te onder
breken door een plein met een andererf
naamanderen stelden voor, een geheel
nieuwe wijk te noemen naar de groote figu
ren uit den wereldoorlog, dus ook naar
Clemenceaunog anderen voelden veel
voor een park, dat den naam van den Tij
ger zou dragen, opdat dc kinderen, die er
zouden spelen, telkens den naam van „père
la victoire" zouden uitspreken.
Edoch, met 62 tegen acht stemmen heeft
de Parijscho gemeenteraad thans een voor
stel van zijn oud-voorzitter Godin aange
nomen, waarbij op het kruispunt van de
drie avenues Chams-Elysées, Marigny,
Alexandre III een standbeeld voor Cle
menceau zal worden opgericht. Er zal voor
dit doel een crediet van 300.000 frans wor
den uitgetrokken.
Ook op andere wijze zal de nagedachte
nis van Clemenceau nog worden gehuldigd.
Want er is tevens besloten, dat een dele
gatie van het gemeentebestuur zich elk
jaar op den Wapenstilstandsdag naar de
Vendée zal begeven om bloemen op het
graf van Clemenceau te leggen. Bovendien
zal er in den gevel van het huis in de
Rue Franklin, waar de staatsman woonde,
een gedenkplaat worden aangebracht.
ENGELAND
DREIGENDE TEXTIELSTAKING IN
ENGELAND.
200.000 ir.an er bij' betrokken.
In de Engelsche textielindustrie dreigt
een staking uit te breken. De bond van
textielarbeiders heeft gisteren de \our-
stellen der patroons in zake de loon- en
arbeidsvoorwaarden verworpen en daar de
werkgevers waarschijnlijk zullen vasthou
den aan hun voorstellen bestaat er gevaar,
dat de werknemers den arbeid zullen neer
leggen. Er zijn 200.000 arbeiders bij dit ge
schil betrokken.
SPANJE.
MISLUKTE AANSLAG OP
BERENGUER.
Spaansch journalist de dader.
Door den journalist Ilizo, politiek redac
teur van het dagblad „El Sol", is gistoren
een aanslag gepleegd op den Spaanschen
premier, generaal Berenguer. Ilizo had
zich, zooals gewoonlijk, met zijn collega's
naar het bureau van den premier bege
ven, ben einde inlichtingen te ontvangen
betreffende den gehouden ministerraad.
Toen de premier verscheen, trok de dader,
die reeds tevoren een indruk van groote
opgewondenheid had gemaakt, een revol
ver en vuurde op Berenguer. De premier,
die niet getroffen werd, snelde op zijn
aanvaller toe en greep diens armen vast
ten einde te voorkomen, dat nog meer scho
ten werden gelost.
De broeder van den premier en de jour
nalisten snelden op Berenguer toe en le
verden den dader aan de politie over. Ilizo
verklaarde: „Ziezoo, dat is gebeurd! Ik
heb een anarchistische protestdemonstratie
willen geven tegen het régime, dat uwe
excellentie vertegenwoordigt".
De premier en de journalisten, die ge
tuige waren van den aanslag, zijn van oor
deel, dat Ilizo in een vlaag van waanzin
heeft gehandeld.
Volgens nadere berichten bevond zich
in de revolver, waarvan de dader gebruik
maakte een wapen van klein kaliber
slechts één patroon. Ilizo zou ook niet op
den premier gevuurd, doch in de lucht
hebben geschoten.
Ilizo is een man van ongeveer 40 jaar.
Tot eergisteren was hij verbonden aan het
blad „El Bol"; gisteren had hij zijn ontslag
genomen. Vroeger is hij in dienst geweest
van het conservatieve blad „A.B.C." en bo
vendien heeft hij een post bekleed in een
tabaksmaatschappij. Sedert eenigen tijd
was hij zeer gedrukt en legde hij sympto
men van neurasthenie aan den dag. Zijn
superieuren noemen hem een intelligen-
ten, barden en eerlijken we?ker. H<j be
hoort tot geen enkele politieke partij.
Onder deze omstandigheden kan er geen
groote beteekenis aan zijn daad worden
gehecht.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
ITALIË
GEHEIME ORGANISATIES IN ITALIË
ONTDEKT.
Aanslagen voorbereid.
Het S tef a ni-a gents chap meldt: De af
deeling politieke politie „Ovra", welke on
der het onmiddellijke bevel van hel Ita-
liaansche departement van BinnenlanJsche
Zaken staat, heeft een geheime organ>sa-
tie ontdekt, welke aanslagen op het fas
cistische régime voorbereidde, die ter ge
legenheid van den achtsten verjaardag van
den opmarsch naar Rome ten uitvoer zou
den worden gebracht. In verband met deze
ontdekking zijn 24 personen gearresteerd,
o.w. twee vrouwen, die ter beschikking van
het speciale gerechtshof zijn gesteld.
De „Ovra" is voorts een communistische
organisatie op het spoor gekomen, welke
haar activiteit te Reggio Emilia en in de
Romagna ontwikkelde. Ook hier zijn eeni
ge personen gearresteerd, terwijl de leuiers
ter beschikking van genoemd gerechtshof
gesteld zijn.
Ten slotte heeft de „Ovra" te Rome een
anti-fascistische geheime organisatie ont
dekt, welke zich bezighield met het vor-
spreiden van een in het geheim gedrukte
krant en van .anti-fascistische pamfletten.
Drie leiders dezer organisatie zijn in hech
tenis genomen en eveneens aan het spe
ciale gerechtshof overgeleverd. Zij hebben
reeds een bekentenis afgelegd.
Prof. Rezze, die tot de gearresteerden be
hoorde, werd later weer op vrije voeten ge
steld, daar er geen definitieve bewijzen
van zijn schuld voorhanden bleken te zijn
In een brief, waarin hij zijn gedrag toe
lichtte, verklaarde de professor, dat bij de
fascistische beweging sinds haar ontstaan
is trouw gebleven en dat hij zich thans uit
sluitend met zijn studie wenschl bezig te
houden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Duitschlands nota inzake Opper-Silezië.
Mislukte aanslag op den Spaanschen
premier Brenguer.
Geheime organisaties in Italië ontdekt.
Aanslag op den Nederlandschen consul
te Dortmund. (Buitenl. Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
Onderwijs, Binnenlam! en Landbouw in
de Tweede Kamer. (2de blad).
Een veerpont op de Maas bij Mook ge
zonken. De opvarenden gered. (Gem. Ber.,
3de b'lad).
Het Hollandsche Dameshockey-team door
de Austra'ische ploeg met 3—1 geslagen.
(Sport, 3de blad).
SASSENHEIM.
Den nieuwen ridder in de orde van den
H. Gregorius de Groote, den heer J. A. v.
d. Voort, is gisteravond de onderscheiding
medegedeeld en overhandigd.
De zeereerw. heer pastoor Thus, kerk
en armbestuur, vergezeld van den edel-
achtb. heer burgemeester Gouverneur,
hebben zich gisteravond om 8 uur begeven
naar de woning van den heer v. d. Voort.
Daar waren behalve de geridderde en
diens familie mede aanwezig de hoogeerw.
heer deken Borsboom van Noord wijk, de
weleerw. heer kapelaan Velthuyse van
Sassenheim, de edelachtb. heer wethouder
Warnaar van Sassenheim.
De zeereerw. heer pastoor Thuis over
handigde den heer v. d. Voort de gecalli-
grapheerde oorkonde van diens hooge on
derscheiding, wenschte hem hartelijk ge
luk en wees op de beteekenis dezer benoe
ming.
De edelachtb. heer Jburgemeester Gou
verneur overreikte daarna het gouden
eerekruis onder een hartelijke toespraak.
De burgemeester stelde in 't licht dat de
geridderde groote verdiensten heeft niet
alleen voor het kerkelijke en charitatieve
leven maar ook voor het sociale leven door
zijn werken en voorbeeld, en dat geheel
Sassenheim over de hem gegeven onder
scheiding verheugd is.
De heer v. d. Voort dankte voor de tot
hem gerichte woorden en verklaarde voor
de hem verleende benoeming zeer erken
telijk te zijn.
Even laler werd door de R. K. Harmu-
nie „St. Ambrosius" namen6 de burgerij
een serenade gebracht.
Ook hiervoor betuigde de heer v. d.
Voort zijn erkentelijkheid.
