Sfc „Fotografie Modern"
OPENING a.s. Zaterdagavond
Sint Nicolaas-Gesclieiiken
WAALS
NIEUWE RIJN 34 (nabij de Korenbeurs) - T_LEFÓGN 1074 -
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 2
van het zeer moderne en
des tijds ingericht Fotogr_
LEIDEN sar Z1E ANN0NCE
MORGENAVOND
De Minister van O., K. e n W„ de
heer ïorpstra, zegt, dat iedere minis
ter bij het opstellen van zijn werkprogram
rekening heeft te honden met de finan-
cieele mogelijkheden. Vóór alles dient te
worden vermeden een herhaling van wat
na 1920 is voorgevallen, n.l. 'dat verschil
lende maatregelen zouden moeten worden
opgeschort of teruggenomen.
Met de critiek op de te luxueuse inrich
ting van ons onderwijs, door den heer De
Visser, kan spr. niet instemmen.
Een regeling van het bewaarschoolon-
derwijs, als hier verlangd, zou leiden tot te
zware financieele lasten.
Wat de lichamelijke oefeningen betreft,
deze moeten op 1 Jan. 1936 worden inge
voerd.
Spr. had critiek verwacht op zijn circu
laire inzake de spelling. Hij heeft niet be
doeld een wetenschappelijk systeem aan te
geven, maar alleen welke afwijkingen bij
examens zijn toegelaten.
Met de wensehen ten aanzien van de
traetementen der onderwijzers zal bij een
volgende salarisherziening rekening kun
nen worden gehouden Een herziening van
die salarissen thans zou met onfeilbare ze
kerheid leiden tot een herziening ook van
de ambtenarensalarissen. De regeering
acht het oogenblik daarvoor nog niet ge
komen.
Wat de molies-Lingbeek en -Groeneweg
betreft wijst spr. er op, dat de toestand
thans anders is dan toen het pacificatie-
rapport werd opgesteld. Bij een herziening
van de salarissen der onderwijzers-kloos
terlingen dient niet te worden gelet op het
element der besteding der gelden. Alleen
dient te worden gelet op bet element der
behoefte.
Alleen zou een onderzoek kunnen
plaats hebben naar de vraag, in hoeverre
uitnoodiging gesteld. In 1923 heeft spr. ook
het behoefte-element bij alle categorieën
ambtenaren voldoende bij de salarisrege
ling tot zijn recht komt. Onder voorbehoud
dat dit niet mag leiden tot een algemeene
salarisherziening, is de regeering bereid zoo
danig onderzoek te doen instellen.
De algemeene beraadslagingen worden
gesloten.
Stemming over de moties.
De m o t i e-L ingbeek wordt ver
worpen met 41 tegen 36
stemmen. Voor: de linkerzijde, bene
vens de S. G. P. en de heer Lingbeek (H.
G. S.).
De motie-Groeneweg wordt verworpen
met 40 tegen 35 stemmen.
Aan de orde komt de motie-De Visser.
De motie wordt verworpen met 49 tegen
27 stemmen.
Voor: de S. D., de V. D., de heeren De
Visser (C. P. H.) en Floris Vos (M. P.).
Hooger Onderwijs.
Bij de afdeeling Hooger Onderwijs be
pleit de heer v. Wijnbergen (R.-K.) sub-
sidieering van het bijzonder hooger onder
wijs, speciaal van de R.-K. Universiteit te
Nijmegen.
De heer Heemskerk (A. R.) vraagt
geen subsidie voor de Vrije Universiteit
deze moet een geloofswerk blijven.
Mevr. v. Italliev. Embden (V.D.)
prijst de zorg van den Minister voor ver
betering der laboratoria en gaat na, wat er
te doen is tegen het teveel aan studen
ten. Aan elke Universiteit dient onderwijs
te worden gegeven in de moderne wereld
talen. Spr. bepleit verder een cursus in
sexueelo ethiek aan de Universiteiten en
benoeming van vrouwen in curatorium.
Mevr. De V r i e sB ruins (S. D.)
dringt aan op colleges in sociale hygiëne
aan de Universiteiten.
De heer Duymaer v. Twist (A.-R.)
vraagt een leerstoel in de nomoeopathie
aan de Universiteiten.
De heer Slotemaker de Bruine
(C. H.) zegt, dat de Christ.-Historischen
zijn tegen subsidieering van bijzonder hoo
ger onderwijs omdat zij alle richtingen en
levensbeschouwingen op de Openbare Uni
versiteit willen vertegenwoordigd zien.
De heer Lo vink (C. H.) betreurt, dat
de voorziening in het nijpend gebrek aan
ruimte in het Rijksmuseum voor natuurlijke
historie te Leiden door den minister bij
andere, z.i. meer urgente voorzieningen
wordt achtegesteld.
De heer prof. v. d. Bilt (Lib.) maakt de
opmerking, dat buitenlandsche hoogleera
ren zich wat maar moeite moeten geven
om binnen betrekkelijk korten tijd de Ne-
derlandsche taal te kennen.
De Minister zal hedenavond ant
woorden.
BEGROOTING BINNENLANDSCHE
ZAKEN EN LANDBOUW.
De relletjes bij de Zinkwit-
staking te Maastricht.
Aan de orde was gisteravond de begroo
ting van binnenl. zaken en landbouw voor
1931.
De heer Braat (Plattel.) bepleit nog
maals afschaffing van den zomertijd, met
het oog op de belangen van het platte
land.
Spr. dient daartoe een motie in.
Minister Ruys de Beerenbro uck
raadt de Kamer ten zeerste af, deze motie
te aanvaarden.
De heer Vliegen (S. D.) brengt de ge
beurtenissen van 16 October 1929 te Maas
tricht, waarbij twee dooden vielen, ter
sprake en hij ontkent, dat deze gebeurte-
nïs6on een uitvloeisel waren van het con
flict op de zinkwitfabriek.
Spreker's conclusie is, dat de politie op
16 October met gebrek aan beleid is opge-
NiWeel Scheerstel, met spiegel, 2 bakjes en kwast 1.60
Leeren Actentasschen, met nikkel slot1.98
Familie-Lijsten, met noten en mahonie lijsten 1.10
Gebreid Bébé-Garnituur, wol met zijde, Mantel
en Muts 2.45
Rose gemerceriseerde Bébé-Pakjes, Truitje met los
Broekje 1.75
Japansche Sierpoppen, voor gang- en wandkleeden 0.40
Voorgeteekende Linnen Ontbijtlakens, m. gekleur
de randen 3.40
Wollen gebreide Heeren-Vesten, mooie Jaqu^rd
dessins 5.40
Gevoerde Astrakan Heeren HandsclSoenen 1.10
Laat u onze.-uitgebeelde
Zelfbi
sers voor]
24-deeIig Eetservie^" n odern rfed^coj^terd 10.75
Eiken Courantenhanger, met koper, tijpeelig 1.65
Eiken Fijpenrekjes, met mat koper ejjf koraal rand 1<$0
4-deelig koperen Rooks ellen, |eer j^birt ^'2.60
Koperen Wandblakers, piet 2 kaarsen;.jjf 2.30
Gemetaliseerde Rookstellen,^êer nieiifr .'T. 2.75
Bureau Boeksteune#7Tï¥fëT'diverse vcbrsteUmen 1.40
Gedreven koperen Paskpluie-Bakken, 5% crM. hoog 5.90
Presenteerbladen, met geschilderd glas^fSnaf 0.55
Groote verscheidénhëid in
Tafel- en E)jvan-Kleeden
Grijze Vloervachten, mj^^evoerde rug4.25
Gebronsd koperen Warm'waterstoven 4.50
Zijden Brocat Kapstokkieeden 3.60
Velvet Tafelkleeden, allernieuwste dessins 7.00
Bijpassende Divankleeden 14.75
Gebatikt zijden Salonlamp met bronzen rand 11.00
Fijn beschilderde Japansche Tafelkleedjes 2.00
Gevulde zijden Divan- en Stoeikussens 2.50
Groote Theemutsen van Engelsch Cretonne 0.80
@1©
©I© Onze uitgebreide Speelgoederèn-
Iv||l Afdeeling is vrij te bezichtigen
HAARLEMMERSTRAAT 130-136
treden en dat ha-ar onverantwoordelijk op
treden door de regeering is goedgepraat.
Spreker zou gaarne zien, dat men uit het
gebeurde leerde, dat arbeiders, ook al ver
schillen zij van geloof, als kameraden met
elkaar moeten weten om te gaan.
De heer Hermans (R.-K.) betoogt, dat
de katholieke organisatie op grond van de
feiten in haar goed recht was om de sta
king te Maastricht niet te erkennen. Het
was den sociaiistischen vakorganisatielei
ders, die in Maastricht sterker zijn dan de
katholieke coilega's er om te doen, de ka
tholieke organisatie onmogelijk te maken.
Het is onbillijk, de schuld van het gebeurde
te werpen op de katholieken.
Het verlangde onderzoek heeft nu plaats
gehad onder leiding van een uiet-Katho-
liek ambtenaar, die zich op serieuze en za
kelijke wijze van zijn taak heeft gekweten.
Uit dat rapport is zeer wel gebleken, dat
werkwilligen zijn gemolesteerd en dat de
stakers ruw zijn opgetreden. Zoo werd een
65-jarige glasblazer door stakers achter
volgd en mishandeld. Verder critiseert spr.
de perscampagne van „Het Volk" na de
staking aan de Zinkwitfabriek en vóór de
gebeurtenissen van 16 October, welk blad
telkens met dikke letter boven de berich
ten aangaande de staking gewaagde van
„gewapende priesters", „misdadige room-
sche' terreur" enz. Dat de priesters stok
ken droegen was begrijpelijk: ook zij wer
den op straat bedreigd. Ook is voldoende
gebleken dat er geen sprake as van een
complot van katholiek georganiseerde po-
litie-agenten. Het oprukken van 9 politie
agenten is zeer ten onrechte toegeschreven
aan „St. Michaël". Van deze 9 agenten wa
ren er vier lid van de R.-K. Politievereoni-
ging, vier van den „Rooden Bond" (waar
van drie niet-katholieken) en de 9e was de
volontair van den commissaris.
Mej. K a t z (C. H.) keurt de publicatie
van vertrouwelijk overgelegde gegevens
zooals zij door den heer Drop is geschied
af. Zij is echter allerminst bevredigd door
het antwoord van de regeering op de nota-
Vliegen inzake het te Maastricht gebeurde
en zij acht het bewijs van de molestatie
volstrekt niet geleverd, in strijd met de
opvatting van den heer Hermans.
De heer Drop (S.D.A.P.) acht de voor
stelling, als zou van socialistische zijde een
terreur zijn uitgelokt, in strijd met de wer-
kelijkheid. Spr. bestrijdt het betoog van
den heer Hermans, dat de samenwerking
tusschen katholieke en socialistische aroei-
ders ietwat bruut was verbroken.
De katholieke organisaties hebben be
sloten hun werkwilligen te beschermen,
aangezien zij meenden, dat, de politie
daartoe niet bereid was. Zij hebben ge
meend te moeten treden in de rechten
en de taak der politie.
De heer D e Visser (Comm.) acht de
geestelijkheid de hoofdschuldige aan deze
misdaden.
De Voorzitter (tijdelijk de heer
Schaper) verzoekt den x spreker zich te
matigen.
De heer De Visser: Ik houd vol, dat
het een schande is, dat de regeering niet
alles doet om de ware schuldigen, degenen
die achterbaks hebben opgehitst, op te
sporen. Het is toch een feit, dat er geeste
lijken liepen met knuppels met scherpe
punten gewapend alpenstokken, zooals
men die van katholieke zijde noemde
om de arbeiders te lijf te kunnen gaan. Dat
zijn rare grapjassen, zegt spreker.
De V oorzitter hamert.
De heer D c Visser houdt zijn bewe
ring staande. In plaats van tegen deze
dubbele misdaad stelling te nemen en te
trachten de schuldigen te straffen tracht
men de schuld nog op de georganiseerde
arbeiders, die gestaakt hebben, te gooien.
Spreker acht het hoogst nuttig dat het
rapport van den advocaat-gen ei-aal volledig
wordt gepubliceerd.
De heer G o s e 1 i n g (R.K.) brengt in
herinnering, wat in deze zaak is gerap
porteerd.
Spr. acht het in dit college niet op z'n
plaats om naar schuldigen te zoeken.
Spr. gelooft met de regeering, dat de ge
beurtenissen op 16 October 1929 geen grond
hebben opgeleverd tot de bewering als
zoude hier een uit partij-overwegingen te
verklaren partijkiezen van de politie tegen
over de stakers zijn geweest, en dat de po
litieleiding in haar taak is te kort gesoho-
ten.
De Min. v. Binnenl. Zaken, en
land bou w, jhr. mr. Ruys d e B e s
renbrouck, zegt, dat de regeering
er niets verkeerds in ziet, dat de burge
meester en de geestelijken krachtig optre
den tegen molestaties verlangden. Spre
ker kan zich' voorstellen dat nemand, die
zelf niet in zulke omstandigheden verkeerd
heeft, niet begrijpt, welke moeilijkheden en
verantwoordelijkheden een burgemeester in
zulke gevallen heeft te dragen. De open
bare straat moet vrij zijn zoowel voor werk
williger als voor staker. Terroriseering
moet in elk geval worden afgekeurd. Wat
spr. in deze zaak als vrij Nederlander liet
meest heeft geërgerd, dat is, dat men
werkwilligen in de fabriek opgesloten heeft
gehouden.
De mentaliteit in het Maastrichtsche po
liticcorps was die van een overwerkt, ver
zwakt corps, waarin de betrekkingen tus
schen leiding en personeel niet in orde wa
ren. In een goed geleid spr. wil niel zeg
gen gedrild corps zou iets als hier heeft
plaats gehad niet zijn voorgevallen.
De Min. v. Justitie, mr. Donner,
zegt, dat het geval van den heer Decker,
die aan de verwondingen is overleden, wel
ke hij opliep doordat op hem werd gescho
ten, zeer ernstig is onderzocht, maar voor
justitioneel ingrijpen waren geen voldoende
termen aanwezig.
Spr. gelooft dat de regeering terecht het
standpunt van den advocaat-generaal tot
het hare heeft gemaakt. Van invloed van
„hoogere machten" op de regeering is hier
geen sprake.
Na re- en dupliek worden de beraadsla
gingen over dit onderdeel van hoofdstuk
V gesloten.
De Voorz. verdaagt te 12.40 de vergade
ring tot hedenmidag 13 uur.
EERSTE KAMER
DE WINKELSUITINGSWET.
Voortgezet wordt na afhandeling van
eenige kleine wetsontwerpen de behande
ling van het wetsontwerp rege iug der win
kelsluiting.
Rede Minister Verschuur.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid, de heer Verschuur, behan
delt achtereenvolgensde practische be-
teekenis van de winkelsluiting, den legis-
la<tieven vorm in dit ontwerp gekozen en
ten slotte de vrijheid in het algemeen.
Wat de practische beteekenis der winkel
sluiting, geabstraheerd van den legislatie-
ven voim, betreft, merkt spr. op, dat voor
het overgroote deel van het Nederland-
sche volk het vraagstuk reeds beslist, door
de plaatselijke invoering van winkelslui
ting. Spr. zal daarop dan ook niet al te
diep meer ingaan.
De vraag is gesteld of de grooten van
de wet niet meer voordeel z-ul'en hebben
dan de kleinen, doch spr. meent, dat de
kleine winkeliers in de eerste plaats be
lang hebben bij een wet, die hun den
vrijen tijd geeft, waarop hij recht heeft.
Juist de kleine winkelier ziet- in de win
kelsluiting zijn palladium. Van een terug-
ioopen der inkomsten zal daarbij niet in
beteekenende* mate sprake zijn. In de
praotijk is ook nooit gebleken, dat. door
de winkelsluiting de Zondag van karakter
is veranderd en een dag van pret, alcohol
gebruik enz. is geworden. Vraagt men dan
ook, wanneer ergens in een gemeente de
kruitdamp is overgeslagen, hoe de betrok
kenen ove,r de werking van de winkelslui
ting denken, dan glimlacht men over den
hartstocht waarmee tevoren is gestreden.
Was de heer Hendrix, die thans een voor
stander is, vroeger in den Amsterdam-
schen gemeenteraad ook niet een tegen
stander 1
Wat aangaat den legislatieven vorm er
kent. zij, dat er een aantal onderwerpen
is, da-t bij gemeentelijke verordening het
best wordt geregeld, doch wat dit onder
werp betreft, acht spr. een wettelijke re
geling de beste.
Spr. beroept zich op een artikel van den
oud-burgemeester van Den Haag, mr. Pa-
tij n, in het boek, dat op den 70en verjaar
dag van prof. Oppenheim aan dezen werd
aangeboden en waarin mr. Pa-tij n met
eenigen wrevel spreekt, van de onmacht
der wetgeving, die steeds weer onderwer
pen overlaat aan de gemeentelijke veror
dening, waarbij hij de winkelsluiting af
zonderlijk noemde. In de wet is voldoende
rekening gehouden met plaatselijke ver
schillen en de compensaties voor Joodsche
winkeliers zijn na overleg met de betrok
ken instanties in he.t juiste midden aan
geland.
De competente Joodsche organen zullen
over de regeling worden gehoord, om de
goede traditie te handhaven, dat nergens
de joden zóó groote vrijheid hebben als
hier. Tusschen Zondagswet en Winkelslui
tingswet behandelen verschillende onder
werpen; tusschen beide loopt een scherpe
lijn, aan beide zijden, waarvan i wetten
zich voortbewegen. Maar er is één punt,
dat beide wetten gemeen hebben: het
venten op Zondag. En op dit punt is de
Winkelsluitingswet in hooge mate bevor-
Agenda
Dinsdag, Donderdag, Zaterdag, Vincentius-
Bibliotheek, geopend 's avonds van
7.30—8.30 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst, der
apotheken wordt van Maandag 24 tot
en met Zondag 30 Nov. a.s. waargeno
men door apotheek M. Boekwijt, Visch-
markt 8 telefoon 552.
derlijk aan de viering van den Zondag. Op
de Zondagswet zou, waar de materie zoo
ver verschilt, niet behoeven te worden ge
wacht. Bij de discussie is ook wel geble
ken, welk een delicaat onderwerp de Zon
dagswet is en het gevaar is niet denkbeel
dig, dat als op de wijziging daarvan ge
wacht. moet worden, wij nog eenige jaren
zouden kunnen wachten. De Winkelslui
tingsweb lean niet aanstonds worden inge
voerd, een langdurige voorbereiding is
noodig en inmiddels kan het aspect van de
crisis gewijzigd zijn.
Wat het vraagstuk der vrijheid in het
algemeen betreft, dit heeft in de mensehc-
lijke geschiedenis steeds gebrand en het
is a'tijd een vraag van strijd geweest De
greep naar de vrijheid in de groote Fran-
sche revolutie was een gteote vergissing.
De ongebonden individueele vrijheid leidt
niet tot verhooging van de cultuur. De
wensch van den winkelstand is ook dal
aan den individueelen winkelier het offer
zal worden opgelegd, opdat de geheel e
winkelstand daardoor tot grootere hoogte
kan worden opgevoerd. De Staat moet
niet al'een als eeen instituut tot beperking
van de menscheüjke vrijheid beschouwd
worden; de Staat heeft ook een actieve,
positieve beteekenis. Spr. wijst ook op het
rapport der Engelsche liberale partij over
den economisch en toestand van Engeland,
waarin aangaande de winkelsluiting o.a.
gezegd wordt: meer wet beteekent veelal
meer vrijheid.
Replieken.
De heer De Gijselaar (C. H.) repli
ceert. Spr., die niet tegen een winkelwet
in het algemeen is, blijft tegen deze win
kelwet bezwaren hebben.
De heer De Savornin Lohman
(C. H.) verklaart zijn stem tegen het on
derwerp op grond van bezwaren oa. tegen
het centralistische karakter. Toch zou spr.
misschien desondanks .voor stemmen, in
dien niet. het ontwerp de inkomsten van
kleine winkeliers, die toch reeds laag zijn,
in dezen tijd van crisi3 nog meer verminder
de. Tijdens een dalende conjunctuur moe
ten alle nieuwe lasten op den middenstand
worden afgewezen. Het. antwoord van den
Minister op de vraag van den heer v. d.
Bergh aangaande het tijdstip der invoe
ring van de wet was onbevredigend. Spr.
zal dus tegen stemmen.
De heer D o b b e 1 m a n n (R. K.) repli
ceert- en concludeert, dat. de wet niet ur
gent is en gerust nog uitgesteld had kun
nen worden. Spr. zal tegen stemmen.
Het ontwerp wordt, zooals reeds ge
meld, aangenomen met 15—13 stemmen.
De vergadering wordt tot nadere bijeen
roeping verdaagd.
(JIT DE RIJNSTREE
Z0ETERW0UDE (H. R.).
Volksbond. Gisteravond hield de R.
K. Volksbond, afd. ZoeterwoudeLeider
dorp een ledenvergadering in het Patro
naatsgebouw, onder leiding van den voor
zitter, den heer I. J. Klaver.
Door den secr., den heer Mank, werden
de notulen gelezen, welke onveranderd
werden goedgekeurd. Hierna volgde be
handeling der agenda van de Centrale
Raadsvergadering te houden op 8 Dec. a.s.
Twee punten van de agenda werden hoofd
zakelijk besproken, le. het voorstel van het
centraal bestuur tot terugbrenging van 6-
jaarlijksche periodieke verhoogingen van
100.tot twee jaarlijksche verhoogin
gen van 250.dit voorstel kon geen
goedkeuring in de vergadering vinden. 2e.
Het eigen voorstel van de afdeeling „Om
de samenstelling van het Centraal Bestuur
zoo spoedig mogelijk in overeenstemming
te brengen met artikel 4 van het regle
ment van den Centralen Raad", werd we
derom besproken. Door den afgevaardigde
zal dit voorstel worden verdedigd. Het
verloop er van wordt met belangstelling
tegemoetgezien, hoewel enkele meenden,
dat hét kwam als mosterd na den maaltijd,
terwijl weer anderen de onhoudbaarheid
van 5 gesalarieerde bestuursleden aan
toonde.
Door den voorzitter werd mededeeling
gedaan, dat op Zondag 2S December des
nam. te 4 uur een kinderfeest zal worden
gehouden voor de kinderen der leden, be
staande uit een voorstelling van enkele
kinderfilms en tractatie der kinderen. Be
treffende de tooneelvereeniging L. K. T.
zullen enkele wijzigingen worden voorge
steld, opdat het afdeelingsbestuur meer
invloed op de leiding kan uitoefenen. Hier
na volgde een inleiding van den voorzitter
over het onderwerp „Alle Katholieken in
de Katholieke Staatspartij", terwijl daar
na. door den secretaris „Het bestaansrecht
van de R. K. Volkspartij" -tverd behandeld.
De gedachtewisseling welke in verband met.
beide onderwerpen volgde, zal zeker het
inzicht der leden hebben vergroot. Hierna
werd de vergadering op do gebruikelijke
wijze gesloten.
