22ste Jaargang
ZATERDAG 22 NOVEMBER 1930
No. 6753
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE RIJNSTREEK
3)e £clcbclve Gou/tomt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per po»tf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
Vrouwen-arbeid
Over vrouwen-arbeid wordt vooral den
laatsten tijd nog al 'ns gesproken en ge
schreven.
't Is te begrijpen, omdat het groot aan
tal vrouwelijke arbeidskrachten op plaat
sen, die ook door mannen kunnen wordeh.
bezet, mede een der oorzaken is van de
werkloosheid. Niet de voornaamste, na
tuurlijk, maar toch mag deze oorzaak ook
wel worden medegeteld onder het samen
stel der oorzaken van de huidige werkloos
heid.
Moet nu de vrouw van die plaatsen,
waarop ook een man arbeid zou kunnen
verrichten, algemeen worden geweerd? Na
tuurlijk niet.
Ook de vrouw moet loon-arbeid kunnen
verrichten. En niet alleen in functies, die
speciaal voor de vrouw als zoodanig aan
gewezen schijnen. Eenvoudig omdat de
vrouw dikwijls door loon-arbeid in haar
onderhoud, en ook vaak in dat van ande
ren, moet voorzien.
Maar niet alle loon-arbeid is geschikt
voor de vrouw; voor de vrouw passen niet
alle werkzaamheden. Dit is op de eerste
plaats een rem voor vrouwen-arbeid. Te
recht is o.i. Donderdag in de Tweede Ka
mer door meerdere sprekers opgemerkt,
dat voor de vrouw niet passend is de ar
beid in het twee-ploegen stelsel. En zoo
zijn er velerlei andere arbeidsgelegenheden,
waar de vrouw en het meisje niet op haar
plaats zijn. Vooral mag hierbij niet uit het
oog worden verloren, dat het meisje als
regel voorbereid moet worden voor haar
taak als echtgenoote en moedér, met welke
voorbereiding velerlei arbeid öf in zich
öf om de omstandigheden waar
onder niet vereenigbaar is. 't Spreekt
vanzelf dat voor de gehuwde vrouw de
mogelijkheden van geschikten arbeid véél
beperkter zijn, omdat zij allereerst moet
zijn en blijven: de huisvrouw.
Vervolgens kan als rem voor tè veel
vrouwen-arbeid worden beschouwd een be
hoorlijk loon. De mannelijke arbeidskrach
ten moeten voor functies waarvoor zoo
wel man als vrouw geschikt zijn niet
worden weggedrongen door de vrouwelijke,
omdat deze laatsten voor een te laag loon
worden aangesteld. Een dergelijke concur
rentie is uit den booze.
Maar vóór alles staat bij ons in het
vraagstuk van vrouwen-arbeid de overwe
ging. de vrouw moet kunnen behouden en
verzorgen haar vrouwelijke eigenschappen,
moet kunnen blijven vervullen haar vrou
welijke taak in het gezin en, voorzoover
mogelijk, in de maatschappij.
BELGIE
ROND DE GENTSCHE HOOGESCHOOL
De Brusselsche correspondent van de „Msb."
meldt:
De VJaamsche vereenigingen van Hooge-
schoolstudenten hebben een motie gestemd,
waarin gezegd wordt, dat zij nooit zullen kun
nen goedvinden, dat door professoren van de
vervlaamschte hoogeschool van Gent eeniger-
lei medewerking zou worden gegeven aan de
Ecole des bautes études te Gent, de bekende
Fransche oorlogsmachine tegen de ver
vlaamschte hoogeschool.
De studenten voegen aan de motie toe, dat
zij aan hun gedragslijn in deze aangelegenheid
krachtdadig en met alle middelen zullen
vasthouden.
Dit belooft dus weer enkele incidenten in
een min of meer nabije toekomst.
ENGELAND
DE INDISCHE CONFERENTIE
van het tot dusver besprokene. Er is een mijl
paal bereikt, die wijst op een nieuwe toekomst.
Er is geluisterd naar de schitterende rede
voeringen van de vorsten, en ook naar een be
koorlijke nieuwe stem, de stem van de Indi
sche vrouwen, welke van groote beteekenis is
voor Indië's evolutie op het gebied van zelfbe
stuur. MacDonald wees er verder op, dat de
verschillende redevoeringen de conferentie ge
plaatst hebben tegenover de feiten.
Tot de gedelegeerden der minderheden zeide
de premier: Gij hebt niet aan doovemans deur
geklopt. Wij zijn hier niet voor een debat,
maar wij zijn hier om wat te doen. Wij zijn de
hoeders der toekomst. Het is onjuist te zeg
gen, dat de regeering wil terugkomen op het
geen zij tusschen 1917 en nu op zich heeft ge
nomen. De huidige regeering aanvaardt alles
wat officieel gezegd is. Er moet nu een weg
gezocht worden, opdat nuttige daden kunnen
worden verricht en daarbij moet de conferentie
het objectieve en niet alleen het subjectieve
karakter van haar taak in het oog houden.
De vorsten hebben reeds een belangrijke
bijdrage geleverd voor het effenen van den
weg naar een werkelijk vereenigd gefedereerd
Indië. Deze federatie zal aan twee fundamen-
teele behoeften moeten voldoen, in de eerste
plaats zal zij moeten kunnen functionneeren
en in de tweede plaats zal zij zich moeten kun
nen ontwikkelen, omdat eeh onveranderlijke
constitutie niet mogelijk is.
Voor Mac Donald het woord voerd, had de
Britsch-Indische delegatieleider Aga Khan nog
een korte, doch belangrijke rede gehouden.
Vrijwel elke strooming in het Indische gedach-
tenleven is hier aan het woord geweest, zeide
hij, en wanneer men alle meeningsverschillen
even buiten beschouwing laat, dan blijkt, dat
op één punt volkomen eenstemmigheid bestaat:
allen vragen een volledigen vorm van zelfbe
stuur. Wij vragen u, ons te beloven, de omlijs
ting te construeeren. Als het beeld, dat wij in
die omlijsting zullen schilderen, onbevredigend
is voor een belangrijke minderheid, zullen wij
het nogmaals beproeven, en wij zullen blijven
beproeven, totdat wij iets bereiken, dat alge-
meene tevredenheid geeft. Ik voor mij, aldus
Aga Khan, verlang vurig, dat een vorm zal
worden gevonden, die niet alleen elke Indische
minderheid, doch ook den Britschen handel in
Indië bevredigt wat betreft de veiligheid zij
ner belangen. Een vereenigd Indië kan die
handelsbelangen in veel grooter mate waarbor
gen dan de tegenwoordige regeling.
Wanneer een federaal systeem kan worden
ontworpen, dat voldoening geeft aan de vor
sten, de Hindoes, de Mohamedanen en de klei
ne minderheden en dat alle rechtmatige han
delsbelangen bevredigt, dan is er geen reden,
aldus Aga Khan, waarom niet reeds op dit
oogenblik zou worden begonnen op een basis
van volledig zelfbestuur en verantwoordelijk
heid.
SPANJE.
VERSTERKING VAN MADRID'S
GARNIZOEN.
Vrees i
onlusten.
Verschillende provinciale detachementen, in
totaal 2000 man, zijn in de Spaansche hoofd
stad aangekomen, hetgeen druk besproken
wordt, ondanks de officieele verklaring, dat
deze troepenverplaatsing voortspruit uit den
terugkeer van recruten, nadat hun diensttijd
verkort is, van 18 tot 12 maanden. Op het
oogenblik telt het garnizoen te Madrid 19 re
gimenten met een totale effectieve sterkte van
10.000 man, hetgeen meer dan voldoende is
voor de bescherming van de hoofdstad.
Dit is, volgens den correspondent vamde
„United Press" alleen te verklaren, als er ern
stige moeilijkheden te Madrid te verwachten
zijn. Het feit blijft bestaan, dat er 2000 man
uit het Noorden en Zuiden van Spanje gedu
rende de laatste 48 uren in de hoofdstad zijn
aangekomen. De civiele garde en de plaatse
lijke politie meegeteld, beschikt de hoofdstad
op het oogenblik over 19.000 gewapende man
schappen.
Rede i
Mac Donald.
De algemeene beschouwingen op de Indi
sche conferentie zijn gisteren besloten met een
rede van MacDonald, die een overzicht gaf
HONGARIJE.
OP OTTO'S VERJAARDAG HERRIE TE
BOEDAPEST
Ter gelegenheid van den verjaardag van den
Hongaarschen aartshertog Otto belegden de
legitimisten gisteren in de Redoute een feest-
vergadering.
Toen de vergadering was' beëindigd, en de
deelnemers de zaal verlieten, werden zij buiten
ontvangen door een groep jongelui, die riep:
„Weg met de Habsburgers".
Er ontstond een handgemeen, waaraan door
de politie een einde moest worden gemaakt.
Er hadden 20 arrestaties plaats. Eén persoon
werd gewond.
RUSLAND
STALIN VERMOORD?
Er gaan in Riga en Reval hardnekkige ge
ruchten, dat Stalin, de dictator der sovjet-re
publieken, is vermoord.
Een nader Reutertelegram uit Moscou meldt,
dat tot nog toe geenerlei bevestiging of de
menti van dit bericht in Moscou werd gegeven.
FINSCHE COMMUNISTEN IN RUSLAND
OPGESLOTEN.
Volgens berichten uit Oost-Finland worden
Finsche communisten, die dezen zomer door
Lappo-menschen ontvoerd en over de Finsch-
Russische grens gezet zijn of wel eigener be
weging naar de Sovjet-Unie uitgeweken, de
laatste dagen bij troepjes tegelijk met geweld
door de Russische grenspolitie naar hun va
derland teruggejaagd.
De politieke recherche te Sordevalla heeft
reeds enkele tientallen communisten aangehou
den die zich voor het ongeoorloofd passeeren
van de grens te verantwoorden zullen hebben.
Bij het verhoor hebben enkelen meegedeeld,
dat de meeste communisten die dezen zomer
vrijwillig of gedwongen naar Rusland gingen,
aangehoudei zijn en overgebracht werden naar
de gevangenis te Petroskoi. Op het oogenblik
moeten daar nog meer dan honderd Finsche
communisten opgesloten zitten. Zij zullen ech
ter -evenals de anderen met geweld, dus op
„Lappo-manier", over de grens gezet worden.
BLUCHER NIET GEARRESTEERD
Naar uit Moskou gemeld wordt, deelt het
commissariaat van buitenlandsche zaken mede,
dat het bericht, as zou de opperbevelhebber
van het roode leger in het Verre Oosten, Blu-
cher, wegens deelneming aan een samenzwe
ring zijn gearresteerd ,niet in overeenstemming
is met de feiten.
Tegelijkertijd worden de geruchten over de
arrestatie van den voormaligen voorzitter van
den raad van volkscommi r a rissen, Syrzow, en
van zijn aanhanger Lominatze en van den voor
maligen voorzitter van de communistische in
ternationale Schachin, tegengesproken.
PALESTINA
OPSTAND IN IRAK.
In Irak is een opstand uitgebroken. De En-
gelsche luchtstrijdkrachten werken met de re-
reeringstroepen samen om den opstand te on
derdrukken. De basis van de oorlogsoperaties
is te Soelaimani bevestigd.
TWEEDE KAMER
ARBEIDSBEGROOTING.
Aan de orde is de afd. Werkloosheids
verzekering en Arbeidsbemiddeling der ar-
beidsbegrooting.
De heer v. d. Tempel (S.D.A.P.) zegt,
dat het talmen der regeering met betrek
king tot de wettelijke regeling der werk
loosheidsverzekering ertoe heeft geleid,
dat we, nu we midden in een crisis z:tten,
een onvoldoende werkloosheidsverzekering
hebben. De tegenwoordige regeling heeft
zeker haar verdiensten, maar is nu eenmaal
onvoldoende.
Spr. meent, dat de zaak oogenblikkelijk
ter hand moet worden genomen en dient
een motie in, de regeering uitnoodigende
een spoedige totstandkoming van een wet
telijke regeling der werkloosheidsverzeke
ring te bevorderen.
De heer Kuiper (U.K.) erkent, dat het
leggen van nieuwe soicale lasten op de be
drijven niet in een te snel tempo moei ge
beuren. De minister moet er echter voor
zorgen, dat alles gereed is als straks de
regeling der werkloosheidsverzekering eco
nomisch mogelijk zal zijn. Wanneer de mi
nister bevredigende toezeggingen doet, zal
een motie overbodig zijn.
De heer Schouten (A.R.) is van mee
ning, dat op den duur niet kan worden
volstaan met hetgeen tot heden is bereikt
ten aanzien van de werkloosheidsverzeke
ring. In de huidige omstandigheden kan
echter op een wettelijke regeling niet wor
den aangedrongen.
De uitkeeringsduur behoort tijdelijk le
worden verruimd, waar dat noodig is. Do
overheid zou dan de bijdragen kunnen ver-
hoogen.
De heer Joekes (V.D.) sluit zich bij
deze beschouwingen aan. Hij merkt daar
bij op, dat een goede werkloosheidsverze
kering verderen overheidssteun overbodig
De heer W ij n k o o p (C.P.) acht het een
schandaligen toestand. De motie-van den
Tempel verzuimt het kapitalisme aanspra
kelijk te stellen voor de huidige crisis. De
communisten zullen met eigen voorstellen
komen.
Minister Verschuur antwoordt,
dat de werkloosheid in andere landen zeer
veel erger is dan hier: de Vereenigde Sta
ten hebben een percentage van 21, Duitsch-
land 22Toch is ook in Nederland de
toestand ernstig. De regeling van de werk
loosheidsverzekering brengt vele moeilijk
heden mee van verschillenden aard en is
niet uit de mouw te schudden.
De voorbereiding zal dan ook geruimen
tijd in beslag nemen en de crisis mag geen
argument zijn om die voorbereiding niet
te doen geschieden. De regeering zal er dus
zoo spoedig mogelijk mee beginnen. Do mo
tie is totaal overbodig.
Met verlenging van den uitkeeringsduur
gaat spr. accoord. Zoonoodig moet de rijks
bijdrage worden verhoogd.
De heer v. d. T e m p e 1 (S.D.) handhaaft
zijn motie.
De heer Schouten (A.R.) vraagt of
het tijdstip nog ver verwijderd is, waarop
de Minister een beslissing zal nemen over
deze speciale steunverleening. De motie
acht spr. overbodig.
De heer Kuiper (R.K.) repliceert. Hij
vindt ook de motie overbodig.
Dr. Vos (V.B.) zegt, dat zijn partij
voorstandster is van een werkloosheids
verzekering, die wettelijk geregeld is. Hij
meent echter, dat thans de bedrijven dien
last niet kunnen dragen. Wanneer men die
regeling nu zou invoeren, zou die zeker
mislukken.
De Minister zegt, dat de voorberei
ding van den specialen steun aan de werk-
loozenkassen bijna gereed is. De motie
heeft geen enkelen zin. Allen zijn het over
de urgentie eens.
De heer v. d. Tempel trekt nu zijn
motie in.
Aan de orde is de afd. Handel en Nij
verheid.
Mej. K a t z (C.H.) bepleit de instelling
van een Centrale Kamer van Koophandel
voor de binnenscheepvaart.
De heer De Boer (S.D.) sluit zich bij
dezen wensch aan.
De heer Van Wijnbergen (R.K.)
dringt aan op een regeling van het cadeau
stelsel. Hij ziet in dit stelsel een gevaar
voor den bonafide handel. Wel zien som
migen er een voordeel in, maar de nadoe
len zijn toch nog grooter dan de voor-
deelen. Het recht der overheid om in te
grijpen steunt op overwegingen van ethi-
schen en algemeen-socialen aard. Het
stelsel berust op onwaarachtigheid. Men
geeft voor cadeaus te geven, terwijl die
door den consument worden betaald. Een
tweede grond voor het ingrijpen is de
schade voor den consument. Het stelsel
leidt er toe, dat vele onnuttige zaken wor
den gekocht, en dat te veel van een be
paald artikel wordt aangeschaft.
De heer Slotemaker de Bruine
(C.H.) maakt eenige opmerkingen over de
economische voorlichting.
Dr. Vos (V.B.) wijst op den nood, waar
in de kleine middenstand verkeert. Er is
groote toeloop van nieuwe kleine midden
standers uit do werkloozen, menschen die
een winkeltje beginnen. De bakkerswet
heeft het broodverbruik doen verminderen,
omdatmen 's ochtends als ontbijl geen
versch brood meer kan krijgen. Het eco
nomisch instituut voor den middenstand
ziet spr. als een middel om in den toestand
verbetering te brengen.
Mevr. B a k k e rN o r t (V.D.) dringt
aan op herziening van de merkenwet.
De heer v. Hellenber g-H u b a r
(R.K.) bespreekt het verschijnsel, dat do
kleinhandelsprijzen niet dalen en racent,
dat de trusts en kartels de prijzen vaak
vaststellen. Hij hoopt, dat de Minister van
sommige artikelen uitvoerig oïjfermal eriaal
zal verzamelen. Dan kan men beter verge
lijkingen maken.
Spr. dringt aan op het brengen van
automatische weegwerktuigen onder de
ijkwet.
De heer Duys (S.D.) betoogt, dat maat
regelen, als dr. Vos wenscht, niet geno
men kunnen worden. Dat zou ontoelaat
bare staatsbemoeiing zijn. Dat velen naai
den kleinen middenstand overloopen, vindt
zijn oorzaak in het ontbreken eener goede
werkloosheidsverzekering. De Vrijheids
bond, die eenzijdig den klassenstrijd van
het grootkapitaal voert, moet zich niet op
werken als behartigende de belangen van
den middenstand.
De Minister zal een onderzoek in
stellen naar de mogelijkheid van instelling
van een centrale Kamer van Koophandel
voor de binnenschipperij. De regeering
overweegt', om voor de kleine zelfstandigen
de vrijwillige verzekering meer aantrekke
lijk te maken. Ten aanzien van het cadeau
stelsel is het de groote moeilijkheid een ju
ridische formule te vinden, om alleen de
uitwassen te treffen. Deze zaak heeft in-
tusschen sprekers aandacht.
Spr. gelooft, dat het zal gelukken de
merkenwet nog in den loop van het jaar te
herzien. Het practisch nut van het ijken
van automatische weegwerktuigen is zeer
twijfelachtig. Men zou een valschen schijn
van zekerheid wekken. Met een zeer ge
ringe manipulatie is het mogelijk de zui
verheid op te heffen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
MacDonald houdt een rede op de Indi
sche conferentie.
Volgens geruchten zou Stalin vermoord
zijn.
Ernstig spoorwegongeluk in Frankrijk.
(Telegrammen).
BINNENLAND.
De Begrooting van Arbeid in de Tweede
Kamer. (1ste blad).
Nadere bijzonderheden omtrent het dra
ma in don kerktoren te Amsterdam.
(Gem. Berichten, 4de blad).
Hoog water op Maas en Rijn. Gevaar
voor overstrooming der dorpen. (Gem.
Berichten, 4de blad).
De heer v. Tijen is op zijn zakenvlucht
naar Nedè ndië te Medan aangekomen.
(Luchtv., *2de blad).
Bij de afd. Volksgezondheid maakt de
heer Kampschoër (R.K.) eenige op
merkingen. Hij vraagt eenigen steun voor
de Ned. Thermochemische industrie. Met
genoegen heeft spr. gezien, dat do Minis
ter volle aandacht schenkt aan de volks
huisvesting. Speciaal de groote gezinnen
moeten geholpen worden.
Mevr. v. 11 a 11 i ev. E m b d e n (V.D.)
wenscht een officieele telling van het aan
tal onvolwaardige arbeidskrachten.
De vergadering wordt verdaagd tot Dins
dag.
ZOETERWOUDE (DORP).
Eerste hulp bij ongelukken. De R.K. Ver-
eeniging „Het Wit Gele Kruis" heeft een cur
sus georganiseerd voor E. H. B. O. Hiertoe
heeft de heer H. Kortman, semi-arts, alhier
zich bereid verklaard de leiding te nemen.
Op de bovenzaal van het Patronaatsgebonw
aan den Schenkelweg kwamen gisteravond 26
van de 28 ingeschreven cursisten bijeen voor
de eerste les.
Bij afwezigheid van den voorzitter van het
„Wit Gele Kruis" nam de heer H. Smeets het
woord voor de opening van den cursus.
Spr. maakt een mooie vergelijking op den
stormachtigen avond van vijf jaar geleden toen
de vereenigng bijna ten doode was opgeschre
ven. De organisatie van dezen cursus is in het
thans bloeiend leven een groot succes gewor
den. Op de laatste vergadering van de Fede
ratie van het „Wit Gele Kruis" werd alom ge
klaagd. dat men geen katholieken arts kon be
reid vinden voor de leiding van een cursus.
Onze vereeniging is zoo gelukkig den heer Kort
man bereid gevonden te hebben.
Spr. verwelkomt de leden en wenscht allen
een prettigen en leerzamen cursus, den leider
wenscht spr. een succesvol werk. Ook brengt
spr. een woord van dank aan den heer Vlas
veld aan wiens propaganda in de Hanze en
St. Josephgezellen-Vereeniging het groot aan
tal cursisten te danken is.
De weleerw. heer J. van Dael, geestel. ad
viseur, inmiddels binnengekomen, spreekt zijn
volle waardeering voor het werk van de ver
eeniging uit.
De secretaris van „het Wit Gele Kruis" ver
klaart nu den cursus voor geopend en verzocht
de heer Kortman het woord te willen nemen.
Ten vorige jaren, aldus de heer Kortnjann,
werd ik door Stompwijk aangezocht aldaar
een cursus te geven;- cursussen vangen echter
veelal aan met een groot aantal vol enthou
siaste deelnemers, wiens animo en getal veelal
afneemt. Dit verschijnsel, wat een desillusie
voor den leider kan worden, deed mij slechts
met schroom beginnen. De cursus begon ech
ter met 20 en eindigde met 25 deelnemers. Spr.
vertrouwt dat het hier ook zoo zal verloopen.
Na vele algemeene wenken vangt de leider
zijn lessen aan. In het eerste gedeelte wordt
de theorie en in het tweede de praktijk ge
geven .Met goede hulpmiddelen en op aange
name wijze wordt de les bijna twee uur voort
gezet.
Tijdens de les kreeg een der deelnemers een
flauwte en konden de cursisten al gauw prac
tise^ aan het werk. Wij twijfelen er niet aan
of deze cursus zal een groot succes worden
ZEVENHOVEN.
Veroordeeld. Voor het Kantongerecht te
BreukelenNijenrode is veroordeeld A. de G.
I te Mijdrecht wegens het loopen op de spoor-
baan Amstelkade tot 20 boete.
I Geboren: Elizabeth Johanna d. van A.
j Hasisng en C. G. van Sheppicgen Johannes
I z. van G. Romijn en M. D. van Ooijeo
