WAALS BINNENLAND Sint Nicola&s Geschenken Bezoekt onze afdeeling Luxe artikelen Een nuttig geschenk vindt U op onze iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimieimuiiiiiiitmiiiiiiiiiiiimiiiiiimmiiiiiiiiiiitiiiiiimmii afdeeling Klein.Meubelen HAARLEMMERSTRAAT 130-136 STADSNIEUWS Agenda VRIJDAG 21 NOVEMBER 1930 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 TWEEDE KAMER ARBEIDSBEG ROOTING. Aangenomen worden verschillende wets ontwerpen en conclusies, o.rn. een wetsont werp inzake naturalisatie van O. Bren- ninkmeyer en 20 anderen. Voortgezet wordt de behandeling der arbeidsbegrooting. De heer Bra utigam (S. D.) dringt aan op een regeling van arbeidstijd voor het transportbedrijf ongelukken ontstaan dikwijls door oververmoeidheid van chauf feurs. De heer J o e k e s (V. D.) acht het een plicht der regeering om de arbeidswet ver der toe te passen. De heer Hiemstra (S. D.) bespreekt den noodtoestand onder de musici. Het is een moeilijk prob'eem. Er moet eens na gegaan worden, of er middelen zijn te vin den, waardoor de musici geholpen kunnen worden. De bescherming der landarbeiders maakt nog geen voortgang. Zij worden van het kastje naar den muur gestuurd. Er moeten wel krachten zijn, waardoor de minister zich ten deze van maatregelen onthoudt. De heer Kuyper (R. K.) verheugt zich er o vei', dat de minister zich bij de uit voering van zijn plannen niet van de wijs laat brengen. Hij verheugt zich eveneens over de uitgebreidere toepassing van de arbeidswet en zou gaarne zien, da.t ook de vracht- en taxi-chauffeurs er onder wer den gebracht. Spr. vraagt den minister of er nog langer aanleiding is te wachten met de ratificatie van de conventie van Washington. Wettelijke regeling van het vacantie- vraagstuk is noodzakelijk, ook met het oog op het gevaar dat bestaande regelin gen verdwijnen in verband met de concur rentie, Inzake de verbindendverklaring der col lectieve arbeidsovereenkomst gevoelt spr. iets voor het standpunt van den minister om deze samen te koppelen met de bedrijfs- radenwet. Hoe grooter het verlangen is naar het eerstgenoemde ontwerp, hoe eer ook het bedrijfsradenstelsel wordt inge steld. De heer W ij n k o o p (C. P.) heeft gelukkig! geen vertrouwen in de regee ring. Mej. Kat-z (Chr. H.) bestrijdt het twee- ploegenstelsel voor vrouwen en meisjes. De Minister van Arbeid, H. en N., de heer Verschuur meent, dat de econo mische situatie van invloed moet zijn op het sociaal beleid, al wordt ten onrechte vaak beweerd, dat de bedrijven bepaalde sociale lasten niet kunnen dragen. Intusschen moet .in alle omstandigheden de regeering vasthouden aan het scheppen van sociale rechtvaardigheid, al dient zij de draagkracht der bedrijven in 't oog te houden. Deed de regeering dit laatste niet, dan zou de regeering heden nog de volle dige arbeidswet invoeren, voorts een ar beidswet voor de landarbeiders werkeloos heidsverzekering, enz. Dit zijn alle maat regelen, die zich sociaal zeer goed laten denken. De draagkracht der bedrijven is echter zeer verminderd. Vele verwijten van dr. Vos waren zeer onbillijk. De regeering houdt zoo gezegd zeer goed rekening met de economische omstandigheden. Ook het verwijt van geen belangstelling te heb ben voor den middenstand, is ongegrond. Spreker heeft op zijn departement een aparte afdeeling voor den middenstand in- geste'd en hij wijst op de Winkelsluitings wet, een uitnemend middenstand sbelang. De arbeid van vrouwen, en meisjes in fa brieken heeft de belangstelling der re geering. Het idee van mej. Katz zal spr. overwegen. Naar de werking van het twee- ploegenstelsel zullen partieele onderzoeken worden ingesteld. Het tweeploegenstelsel heeft op zichzelf al moreele bezwaren en er wordt met leedwezen geconstateerd, dat de economische omstandigheden dit stelsel voor uitbreiding vatbaar maken. Aan de ergste uitwassen moet intusschen een einde worden gemaakt. Dit is de strekking van een &lg. maatregel van bestuur, die den leeftijd voor meisjes verhoogt tot 18 jaar, die der jongens tot 16 jaar. Een absoluut verbod voor vrouwenarbeid in twee ploe gen zou een te drastische maatregel zijn. De vacantie heeft voor den arbeider een verheffenden invloed. Dit instituut ontwik kelt zich geweldig. Is het wel noodig, dat de regeering nog met maatregelen komt? Bij zulk een natuurlijken groei kan de overheid een afwachtende houding aanne men. De regeering zou het betreuren als de textielindustrie één der oorzaken was, dat de regeering de wettelijke regeling der vacantie zou moeten ter hand nemen. In zake de huisindustrie hoopt spr., dat spoe dig een ontwerp kan worden ingediend. De algemeene maatregel van bestuur ten aanzien van toepassing van de Ar beidswet op kantoorbedienden, is heden naar den Hoogen Raad van Arbeid gegaan. De regeering hoopt dat deze maatregel in de eerste he ft van 1931 in werking zal tre den. Daarna komen de apothekersbedien den en koffiehuispersoneel aan de beurt. Wat de landarbeiders betreft, wijst de mi nister op de landbouwcrisis. In de binnen- schipperij en het vervoer met auto's is de controle zeer moeilijk. Gewacht- dient te worden op uitbreiding der Arbeidsinspec tie. Van de toestanden in her transport bedrijf heeft spr. met groot misnoegen kennis genomen. Bij stoomketels wordt vaak de veiligheid afgezet. De Inspectie houdt zich met dit verschijnsel bezig, maar het is zeer moeilijk dit vergrijp op heeter- daad te constateeren. Ten slotte ontwikkelt spr. nog eenige gedachten over de bedrijfsorganisaties. Zooals die bedrijfsorganisatie bij de re geering leeft, zal zij alleen een advisee- rende bevoegdheid hebben. Zij vormt een voedingsbodem voor de collectieve contrac ten en de bindendverklaring laat zich op die basis goed denken. De toepassing der verbindendverklaring zal in een tijd als deze zeker kleiner moeten zijn dan in nor male tijden. De algemeene beraadslagingen worden geschorst tot 's avonds. In de avondvergadering is de afdeeling Sociale Verzekering aan de orde. Het woord wordt gevoerd o.m. door de heeren Hermans, Kortenhorst en Kuiper. De heer Hermans (R. K.) acht de kwestie der pensioenverzekering voor mijn werkers een van de belangrijkste voor het mijnwerkersfonds. Aanpassing van de be palingen van het mijnwerkersfonds aan die der invaliditeits- en ziektewet en behoud van rechten van uitgetreden mijnwerkers ten opzichte van het fonds komt spr. wen- schelijk voor. De heer Kortenhorst (R.-K.) wijst op de tot nu toe gunstige ervaring met de Ziektewet. De samenwerking die tusschen de Federatie der bedrijfsvereenigingen en de Raden van Arbeid is tot stand geko men, maakt het gemakkelijk, wenschelijk gebleken oplossingen te vinden voor be paalde onderdeelen. Spr. betwist, dat de werknemers geen voldoende medezeggen schap bij de uitvoering van de ziektever zekering zouden hebben. De onvolwaardigheid van een aantal be drijfsverenigingen schuilt niet in de tech nische uitvoering doch in de juridisohe con structie. Spreker vraagt- of de Minister nog van plan is, gelijk hij verleden jaar zei- de, om een algemeene wettelijke regeling voor de bedrijfsverenigingen in het leven te roepen, hetgeen spreker gewenscht zou achten. De minister van Arbeid, Handel en Nij verheid, mr. Verschuur wil bij den aanvang van zijn beantwooi'dingsrede met weemoed constateeren, dat wij thans geen profijt meer kunnen trekken, van de voor lichting, die volgens mr. Sannes die een bij uitstek deskundige op hef» gebied der so ciale verzekering was, ongetwijfeld zou heb ben gegeven. Wegens het vergevorderde uur van den avond( kwart voor 12) zal spr. zich in zijn antwoord beperking opleggen. Aan de herziening van de Invaliditeit- en ouderdomsverzekering die spr. met 1 Januari 1932 in wevking zou willen zien tre den, wordt met voortvarendheid gear beid. Over de ziekteverzekering is in verschil lend opzicht gesproken. Spr erkent gaarne dat zij tot nu toe aan de verwachtingen heeft beantwoord, terwijl a-nderzijd.? ver schillende wenschen nog onvervuld zijn ge bleven. Wat de losse arbeiders aangaat hoopt spr., dat dezen menschen de wetenschap, die zij noodig hebben, langzamerhand wel eigen zal worden. Spr. zal gaarne onder zoeken of er aanleiding is meer considera tie te gebruiken jegens bedrijfsverenigin gen die aan haar verplichtingen niet tijdig hebben voldaan. De kwestie van de toepassing van art. 91 lid 2 inzake hernieuwde erkenning van on volwaardige bedrijfsverenigingen is se dert verleden jaar onveranderd. Spr. ver wijst naar het toen door hem gegeven ant woord. De betrokken verenigingen vin den in den termijn van 3 jaren tijd om zich te vormen tot volwaardige bedrijfs verenigingen. Spr. wil den heer Bakker toezeggen, dat hij het denkbeeld zal overwegen om plaatselijke kassen, die losse arbeiders op-» nemen, te helpen. De plannen, waarin de Regeering bezig is te arbiden, bewegen zich in drieëerlei richting: te helpen de ouden van dagen die zonder rente verkeeren; de voorkoming dat zich eenzelfde groep vormt door uitval len, en de verhooging van de prestaties der invaliditeits wet. Daar de plannen den Hoogen Raad van Arbeid moeten passeeren, is er uiteraard nog een zekere tijd noodig alvorens zij de Kamer kunnen bereiken. Zeer moeilijk zal het zijn om volledig in te gaan op het reorganisatieplan zooals dr. Vos zich dat denkt. Waar dr. Vos het zoekt in een gedecentraliseerde uitvoering, daar ontmoet hij spreker op denzelfden weg en in dezelfde richting. Aan reorganisatie van de sociale verze kering zal spr. gaarne t.z.t. zijn gedachten wijden, doch het begrip unificatie lijkt hem te veel op mystificatie. 0NDERWIJSBEGR00TING VOOR 1931. Memorie van Antwoord. Aan de Memorie van Antwoord betref fende de Onderwijsbegroting is het volgende ontleend: Rijpere jeugd. Dat betere verzorging van de belangen der rijpere jeugd de aandacht verdient, acht de Minister volkomen juist Ook naar zijn meening is dit een belangrijk vraag stuk, waarom hij dan ook de hoop uit spreekt, dat het wetsontwerp tot- regeling van het aanvullend onderwijs (cursuswet) spoedig wet zal worden. Moderne talen aan de universiteiten. De voorstellen bij deze begrooting ge daan tot uitbreiding van het hooger on derwijs in de moderne talen passen geheel bij wat tot dusver als gedrags'ijn voor de z.g. rolverdeeling is aanvaard. Tot dusver was naast de zuivere uitrusting voor de moderne talen aan de Groningsche Uni versiteit het denkbeeld, dat aan de andere universiteiten door onderlinge taakverdee- ling deze vakken object van studie moes ten kunnen zijn, niet verwezenlijkt. Gelei delijk wenscht de Minister dit thans te be vorderen. Immers het is niet verdedigbaar, dat de moderne talen, die in ons cultuur leven zulk een belangrijke plaats innemen, aan twee der drie universiteiten geheel ontbreken. Om deze reden is gestreefd naar een oplossing, die aan de Romaansche talen te Leiden en aan de Germaansche talen* te Utrecht een zetel zou bieden. De Minister heeft de tusschenkomst van zijn ambtgenoot van Buitenlandsche Zaken in geroepen om na te gaan of aan de univer siteit te Parijs aan de Ned. taal de plaats kan worden toegekend, die wenschelijk is. Zeer mooie gebreide Jongens Pakjes, Jaquard dessins 3.90 Zeer aparte dessins gebreide Meisjes Jurken, zuiver wol 4.75 Wol tricot Dames Peignoirs, mooi bestikt 4.75 Wit Wollen Kinder-Garnituur, Sjaal met muts 2.45 Satinet Dames Japonschorten, prachtige dessins3.90 Dames Pyama's, van kleurechte Flanel, witte Sjaalkraag 3.90 Kinder Tompouses, groot assortiment, vanaf1.45 Kindertaschjes, in zeer aardige sorteering, vanaf 0.50 Dames Slobkousen, lange modellen, mooi tricot, vanaf 1.25 Heeren Hoeden, de nieuwste modellen en kleuren, vanaf 1.75 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitmiiiiiiiiiiiiimiiifiiiiiiiiiiiiiimiimm Gemetaliseerde Tafelgong, zeer modern j.2.00 Japansche Fruitschaal, hand-gegrapeerd koper 11.65 Mat nikkelen Tafelschuier met blilt zeer apart; 2.45 Japansche Vazen, „Ornitc/';, zeer nfeuw, vanaf 1.20 Koperen Gangspiegel met borstelkast, luxe uitvoering 11.50 Bronzen Parapluibakken, jet$ zeer ^>ijz|nders CVf4.40 Mat koperen Haardketels, möt riet liAodvat 3.60 15-deelig Japansch Theeservies 2.48 Luxe Presenteer-Bladen, met haod-$fchilderwerk ,\.X 2.70 li \V iitmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiim Fantasie Schemerlampjes, compleet met snoer 971 /2 Moderne Kapstokken, in diverse houtsoorten 3.75 Gepatineerde Engelsche Rietmeubelen, feauteuils 14.75 Eiken Sigaren-Wandkasten 7.75 Staande verstelbare Noten Leeslamp 17.50 Boekenkasten, Coromandel versiering 19.50 Kunstdruk Platen, in zwarte of gouden lijst, 70 x 135 cM. 9.00 60 Soorten Salon- en Huiskamer-Spiegels, vanaf 5.75 Leeren Club-Feauieuiis, groot assortiment, vanaf 39.00 Tekort van onderwijzers. Teil onrechte meent de minister worden de bezwaren, die ondervonden wor den bij het vervullen van vacatures in het voorloopig versa-g vooral toegeschreven aan onvoldoende bezoldiging van de onder wijzers. De oorzaak moet veeleer worden gezocht in het feit, da-t de wijzigingswetben van 1923 en 1924 en de daarmee gepaard gaande regeeringsmaatregelen een sterken terugloop van het aantal leerlingen der opleiding-sinrichtinigen hebben bewerkt. Het aantal jongelieden, dat tot onderwijzer wenscht te worden opgeleid, is echter weer groeiend. MINISTER TERPSTRA EN HET SPELLING-VRAAGSTUK. Geen vrees voor verwarring. Met betrekking tot het spelling-vraag stuk zegt Minister Terpstra in de Memorie van Antwoord 'op de Onderwijsbegrooting, da-t- men het ten onrechte voorstelt, dat hij richtlijnen heeft aangegeven, waarnaar de I Nederlandsche taal voortaan behoort te worden onderwezen. Zooals uit de bij deze Memorie overgelegde aanschrijvingen van 12 September 1930 blijkt, hebben deze uit sluitend betrekking op de daarbij vermel de examens en wel in dier voege, dat bij de schrijfwijze van de Nederlandsche taal de afwijkingen volgens dit overzicht bij die examens voortaan geoorloofd, doch niet J voorgeschreven zullen zijn. Dat er voorts een nieuwe officieel ge bruikelijke spelling zal komen, die ook in de officieele stukken zou worden gevolgd, is eveneens een onjuiste gevolgtrekking. Van invoering van een derde spelling naast de beide bes-taande is dan ook geen sprake en voor de verwarring, die een aantal le den ducht, behoeft niet gevreesd te wor den. Het is dus eveneens onjuist, dat de Minister zou ingrijpen in de leerstof of ten aanzien van een bepaald leervak, in dit geval de Ned. taal en 'n bepaalde meening of opvatting zou voorschrijven in afwijking van bestaande opvattingen. Noch ten aan zien van de openbare, noch ten aanzien van de bijzondere scholen is ingegrepen of i iets voorgeschreven. R. K. KAMER-CENTRALE LEIDEN. De voorzitter bedankt. Naar wij vernemen heeft de heer J. P. Gouverneur te Sassenheim officieel aan het bestuur mededeeling gedaan, dat hij be dankt als voorzitter der bovengenoemde Centrale. Zooals bekend is er morgen een verga dering van de R. K. Kamer-Centrale Leiden te Gouda, welke wordt voorafgegaan door een bestuursvergadering. Daar deze vacature geheel onverwachts en kort voor de algemeene vergadering is ontstaan, kan zooals vanzelf spreekt, op de vergadering van morgen dit punt nog niet aan de orde komen, althans kan zeker in de vacature nog niet worden voorzien. DE INDISCHE WEEK. Filmvertooning over: Tropisch Toerisme, Als vervolg van de reeds gehouden voor drachten ter gelegenheid van de Indische Week, werd gistermiddag in het Trianon- theater aan de Breestraat een filmvertoo ning gegeven over bovengenoemd onder werp. De Kon, Paketvaart Mij. had- hiervoor welwillend haar films afgestaan van de reis met de Nieuw Holland naar Necier- landsch-Indië met oen bezoek aan het K. P. M.-bedrijf. We kregen in deze films Jac-a en Bali te zien, in al hun schoonheid en grilligheid, met hun cultures, hun tropi- schen plantengroei, hun volksgewoonten, als dansen, lijkverbranding, enz. Reeds eerder gaven we van deze films een beschrijving. Alleen merken we hierbij nog op, dat tevens in beeld werd gebracht het bezoek van den Kroonprins van België en zijn ge malin, prinses Astrid van Zweden, aan In- dië, speciaal aan Bali. Voor deze filmvertooning, die precies een uur duurde, bestond zeer veel belang- LEIDEN. Vrijdag. R.-K. Handelsreizigeravereeniging Zomerzorg, 8.30 uur. Spreekster mevrouw Steijges-Asperslag over: Het ontstaan en de ontwikkeling van de beurs. Zondag, R. K. Grafische Bond, Concert zaal „Ooncordia", 8 uur. Dinsdag, Donderdag, Zaterdag, Vincentius- Bibliotheek, geopend 's avonds van 7.30—8.30 uur. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken wordt van Maand'ag 17 tot en met Zondag 23 November a.s., waargenomen door apotheek: P. du Oroix Rapenburg 9, telef. 807. stelling van de zijde van professoren, lec toren, privaat-docenten en studenten. Heel goed aansluitend hierop hield prof. dr. B. G. Escher hedenmiddag te 3.15 uur in het Botanisch- Laboratorium een voor dracht over: Ned. Indische vulkanen en de bestrijding van vulkaanram pen. Een Javaansche vulkaan van middel matige grootte, zooals de Tjerimai bij Che- ribon, zou precies de provincie Utrecht vullen, een der grooten, zooals de Lawoe, past net in de provincie Friesland. In Ned. Indië zijn minstens 300 vulkanen, waarvan er 109 actief zijn en hiervan liggen er 35 op Java. Van deze 35 hebben er 19 in his- t-orischen tijd, d.w.z. na 1600, één of meer uitbarstingen gehad en verkeeren er 16 in het solfataren-stadium, waarin sleohts vul kanische gassen worden uitgewasemd Of de andere vulkanen werkelijk uitge storven zijn of slechts in een lang rus»sta dium verkeeren is met geen mogelijkheid uit te maken. Krakatau gold voor 1883 als uitgestorven: toen kwam de geweldige uit barsting en na 44 jaren rust begon de Kra- katau-vulkaan weer in December 1927 te werken. Vulkanische katastrophes, tengevolge van uitbarstingen kunnen direct of indirect optreden. Tot de directe behooren vernie lingen door lavastroome.il (Batoer 1926), door lawines van gloeiende iavabrokken (Merapi 1920), door primair vertikale gloeil- wolken (Kloet Mei 1919), door asch- en la- pilli-regen (Bromo, Pompei 79, Ottajano 1906), door primair horizontale gloed wol ken (Mt. Pélée 1902, verwoesting van St. Pierre). De indirecte vulkanische verwoes tingen zijn veelal niet minder verschrik kelijk: het uitwerpen van een kratermser door een vulkanische uitbarsting heeft z.g. eruptie-lakars tengevolge (Kloet 1811, '26, '35, '48, '64, 1901 en 1919); uitbarstingen in zee kunnen zooals die van Krakatau in 1883, soms geweldige golfvorming veroor zaken, waardoor overstroomingen ontstaan. Ook in het solfataren-stadium kunnen vul kanen gevaarlijk zijn, vooral door het uit wasemen van z.g. stikgassen, waarvan koolzuur en zwavelwaterstof d-e belangrijk ste zijn. Na de laatste uitbarsting van den Kloet in 1919, waarbij ruim 5500 menschen om kwamen, is als afdeeling van den Dienst van den Mijnbouw de Vulkaanbewakiags- dienst opgericht, nadat in 1915 de Oud- Hoofd Ingenieur van het Mijnwezen N. Wing East-on een betere bestudeering der Indische Vulkanen had aanbevolen en in 1918 door de Kon. Natuurkundige Vereeni- ging te Weltevreden een commissie hier toe in het leven was geroepen. Uit den aard der zaak kunnen vulka nische uitbarstingen niet worden tegenge houden. Om vulkaanrampen te voorkomen zal in de meeste gevallen niets anders ge daan kunnen worden dan de bevolking tijdig en toch niet te vroeg te waarschu wen, aan te wijzen welke vulkanen ge vaarlijk zijn en welke sectoren in het bij zonder bedreigd zijn. In hoofdzaak is de Vulkaan-bewakingsdienst daarom 'n waar schuwingsdienst. Maar om op het juiste oogenblik te kunnen waarschuwen is een groote ervaring noodig, moeten veel waar nemingen worden gedaan. Onder voortdu rende bewaking staan tegenwoordig zeven vulkanen op Java, en als achtste kan de Krakatau worden genoemd sedert 't begin der nieuwe uitbarstingsperiode in Decem ber 1927. Voorts worden ook de andere vul kanen bezocht zoodra teekenen van ver hoogde activiteit bekend worden. Tot nu toe heeft men in één geval actief een zeker terugkeerende vulkaanramp be streden. Het kratermeer van den Kloet, dat 40 millioen M3. water bevatte, is door tunnels afgetapt, zoodat er nu slechts 2 millioen M3. water in is overgebleven. Bij een volgende uitbarsting kunnen nu niet meer de zoo gevaarlijke modderstroomen (lahars) optreden, of zullen zij althans tot zeer geringe en vermoedelijk ongevaarlijke afmetingen beperkt worden. Dit belang rijke werk werd-, na een aanvankelijke te genslag, tenslotte tot een goed einde ge voerd door het z.g. hevelplan van den mijn ingenieur Van Hettinga Tromp, en heeft tui. 1.300.000 gekost. Voordracht prof. dr. Kretschmer. Op uitnoodiging van de medische facul teit van Leidsche studenten, heeft prof. dr. Kretschmer, hoogleeraar in de psychiatrie te Marburg, gistermiddag in de collegezaal van prof. Kuenen gesproken over: de ken nis van den mensch op grond van den lichaamsvorm. Aan het Haarlemmermeer-station werd gisteren een valsche gulden aangeboden. De gulden is in beslag genomen. Door de politie is aangehouden zekeren J. B. K., verdacht van diefstal van enkele ponsmachines ten nadeele van den heer B. In de Dahliastraat is een rijwiel onbe heerd gevonden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1930 | | pagina 2