22ste Jaargang
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1936
No. 6752
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
3)e £eicbelve (Bou/tant
OE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden
het dubbele van
het tarief
wordt
berekend
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Loon-bepaling en een motie
Onder de Katholieken zijn vele voorstan
ders van een loon naar behoefte. Zoo wordt er
beweerd.
Is deze bewering juist?
Ja en neen.
Als men daarmede zou willen zeggen, dat
er vele Katholieken zijn, die als eerste maat
staf voor de bepaling van het loon aannemen
de behoefte van den arbeider, van dengene, die
zijn arbeid geeft dan zou deze bewering
volmaakt onjuist zijn.
Indien men daarmede bedoelt, dat er Ka
tholieken zijn, die als eerste norm voor de
grootte van het loon aanvaarden de a r b e i d s-
praestatie en daarna ook in aanmerking
wenschen te nemen de behoefte dan is deze
bewering volkomen juist.
Allereerst moet worden vastgesteld, wel
ken arbeid verricht iemand; wat
voor loon komt hem voor dien arbeid
zeker toe. Dat loon moet minstens zoo groot
zijn, dat hij als tenminste die arbeid een
volwassen kracht vraagt een gezin ervan
kan onderhouden. Of hij zulks al dan niet fei
telijk doet, komt er niet op aan. Als zóó het
loon is vastgesteld, dan kan men het gaan ver-
hoogen voor hen, die f e i t e 1 ij k een gezin
moeten onderhouden, daarbij lettend op de
grootte van dat gezin.
Deze aanvulling van het loon want
het is niet meer dan een aanvulling van
wat men zou kunnen noemen het stan
daard-loon is vóóral dan gewenscht,
naar de meening van vele katholieke sociolo
gen, indien dat standaard-loon minimaal is,
m.a.w. niets meer bedraagt dan het minimum,
het allerminste, hetwelk noodig is voor het
onderhoud van een middelmatig groot
gezin.
Met deze beginselen voor oogen is het o.i.
onmiddellijk duidelijk, dat de in de Tweede
Kamer door den om zijn antipapisme be
kenden ds. Lingbeek ingediende motie een
onrechtvaardigheid beoogt Zooals toen weet,
wil de heer Lingbeek aan de religieusen, die
onderwijs geven, een lager salaris toegekend
zien, dan aan andere ongehuwde onderwijs
krachten. De heer Lingbeek wenscht dus hier
bij de loon-bepaling niet (als bijkomstige fac
tor) rekening te houden met het al dan niet
gehuwd zijn, met de grootte van het gezin,
maar met de wijze, waarop iemand uit vrije
verkiezing zijn geld gebruikt of benut, met de
ir.dividueele levenswijze van dengene. die loon
ontvangt. En dat noemen wij een onrechtvaar
digheid.
Trouwens, de consequenties daarvan zal nie
mand willen aanvaarden, ook ds. Lingbeek
niet! Als men een onderwijzeres minder
salaris geeft, omdat zij als religeuse minder
noodig heeft, dan haar „in de wereld" levende
collega, dan zou men ook één uit zéér vele
voorbeelden! aan een onderwijzeres, die bij
gefortuneerde ouders inwoont en voor eigen
onderhoud niet behoeft te zorgen, minder sa
laris moeten uitkeeren, dan aan een ander, die
een kamer moet huren en verder geheel op
eigen verdiensten is aangewezen.
Oók voor degenen, die bij de loon-bepaling
het behoefte-element niet geheel willen uit
schakelen, ligt o.i. in de strekking van de motie-
ds. Lingbeek duidelijk een onrechtvaardigheid
en is zij dus onaanvaardbaar.
Maar zoo mogelijk moet de onrecht
vaardigheid dezer motie nog grooter zijn in
de oogen van hen, die altijd beweren, dat al
léén en uitsluitend arbeidsprestatie het loon
moet bepalen en al dan niet gehuwd zijn, al
dan niet een groot gezin hebben daarop niet
de minste invloed mag hebben, zooals de libe
ralen en de sociaal-democraten!
En toch schijnt het, na wat reeds daarover
in de Tweede Kamer is gesproken, niet twij
felachtig, of ook van dien kant zullen er stem
men aan die motie worden gegeven!.... Wij
zullen met belangstelling afwachten de ver
dere behandeling der motie-Lingbeek op een
nog nader te bepalen dag.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Groote rede van dr. Curtius.
Onderwerping van Boecharin.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer behandelt de Ar-
beidsbegrooting. (1ste blad).
Minister Terpstra en het spellingvraag
stuk. (1ste blad).
DeVoorzitter van de R. K. Kamer-Cen
trale Leiden heeft bedankt, (lste blad).
Men is thans bezig met de doorbraak van het FORT DE BILT ten behoeve van
een rechte weg van Utrecht naar de Bilt. De werkzaamheden.
VOLKENBOND
DE ONTWAPENING.
Frankrijk tot beperking bereid?
Het schijnt, dat op het oogenblik te Genèvs
besprekingen aan den gang zijn tusschen de
Engelsche en Fransche delegaties van de ont
wapeningscommissie in verband met het Fran
sche plan tot uitbreiding van de vloot.
De marinekringen van Engeland, dat door
de conventie van Londen gebonden is aan vijf
tien kruisers van 10.000 ton en een totale ton-
nemaat aan duikbooten van 52.000 ton, zijn
verontrust door de Fransche uitbreidingsplan
nen, die hierop neer komen, dat Frankrijk in
1936 in het bezit zal zijn van 12 kruisers van
10.000 ton en een totale tonnemaat aan duik
booten van 97.000 ton.
De Engelschen trachten de Franschen nu te
bewegen, hun vlootuitbreiding zoodanig te be
perken, dat Frankrijk niet meer dan 9 kruisers
van 10.000 ton zal hebben, terwijl de tonne
maat aan duikbooten 75.000 ton zal bedragen.
De Franschen schijnen niet ongenegen, zich
tot deze vlootuitbreiding te beperken als zij
dan met goedvinden van Amerika, Engeland
en Japan tot de conventie van Londen zouden
kunnen toetreden, waardoor Amerika, Enge
land en Japan tegenover Italië zouden erken
nen de rechtmatigheid van deze Fransche
vlootcijfers.
BELGIE
DE MEERDERJARIGHEID VAN
PRINS OTTO.
Toespraak van ex-keizerin Zita.
Gisterochtend om 9 uur heeft ex-keizerin
Zita op het kasteel van Steenockerzeel dele
gaties van Hongaarsche en Oostenrijksche legi
timisten ontvangen en in een korte toespraak
medegedeeld, dat aartshertog Otto vandaag
meerderjarig was geworden en van nu af het
eenige hoofd van het Koninklijke Hongaarsche
Huis was. De aanwezigen teekenden een acte,
waarna de ex-keizerin, de aartshertog, andere
leden der koninklijke familie en de genoodig-
den zich naar de kapel begaven, waar de ge
wezen Hongaarsche minister, mgr. Seydel, de
Mis celebreerde.
Na het Te Deum nam mgr. Seydel het woord
ter nagedachtenis van wijlen keizer Karei. Hij
wenschte den aartshertog Otto geluk en
hoopte in de toekomst een luisterrijke Te Deum
te kunnen houden, maar dan in de kathedraal
te Boedapest. Des middags werd een receptie
gehouden, waarna de delegaties naar Oosten
rijk en Hongarije terugkeerden. Woensdag had
de ex-keizerin den delegaties een diner aan
geboden.
In verband met geruchten over stappen,
door koning Albert gedaan bij de ex-keizerin,
heeft de met de opvoeding van aartshertog
Otto belaste functionaris aan de „Dernière
Heure" verklaard, dat hij wegens de aanhou
dende berichten in de bladen over putschplan
nen van de ex-keizerin opdracht had gekre
gen, zich naar het ministerie van Buitenland-
sche Zaken te begeven, om mede te deelen,
dat de ex-keizerin geenszins van plan was
iets, wat het ook zij, te ondernemen en dat zij
op het oogenblik slechts kalmte en rust
wenscht.
Bij de besprekingen in de begrootingscom-
missie van de Kamer heeft de socialistische af
gevaardigde Piérard gevraagd, de Belgische
regeering ex-keizêrin Zita te verzoeken, dezelf
de discrete houding aan te nemen, als door ko
lonel Macia, Léon én anti-fascistische
uitgewekenen in acht is genomen.
DUITSCHLAND
REDE VAN MINISTER CURTIUS.
Dr. Curtius, de rijksminister van buitenland-
sche zaken, heeft gisteren in den Rijksraad in
zijn met groote spanning verwachte rede eerst
de onderhandelingen met Litauen inzake de
autonomie van het gebied van Memel en de
besprekingen met Tsjecho-Slowakije over de
betoogingen die te Praag door het vertoonen
van Duitsche films zijn uitgelokt, toegelicht.
Spreker zeide dat de Rijksregeering na gedu
rende geruimen tijd tevergeefs te hebben ge
tracht het met de Litausche regeering eens te
worden, besloten heeft de aangelegenheid te
onderwerpen aan het oordeel van den Volken
bond met verzoek de autonomie van het gebied
van Memel, welke door het verdrag is gewaar
borgd, te beschermen.
De minister sprak vervolgens over den in
vloed van de financieele hervormingen op de
buitenlandsche politiek. Men heeft hier te doen
met een grootsche wijze van hervorming, die
een herstel van de Duitsche financ ën en van
het Duitsche bedrijfsleven beoogt. Niemand
zal slagen en of het ook niet internationale dé
marches zal moeten ondernemen, démarches,
weet intusschen of Duitschland in zijn pogingen
die in de verdragen in het- belang van de be
scherming van het bedrijfsleven en van zijn
muntstandaard zijn voorzien. Duitschland zal
echter geenszins, zooals men in het buitenland
wel eens vreest zijn handteekening verlooche
nen, de Youngregeling verscheuren of den
grondwettelijken bodem verlaten. Spr. wenscht
er echter aan te herinneren dat reeds dr. Stre-
semann op 24 Juli 1929 verklaard heeft dat
niemand op de gansche wereld de garantie
voor het uitvoeren van deze regeling op zich
kan nemen en ook niemand ter wereld een
dergelijke garantie van Duitschland verwacht.
Dr. Curtius bracht ook de kwestie van de
ontwapening ter sprake. In antwoord op, de
jongste rede van minister-president Tardieu
verklaarde hij het volgende: Terwijl wij in de
kwestie der ontwapening steeds consequent
eenzelfden weg hebben bewandeld en hierbij
in toenemende mate goedkeuring en steun van
andere landen hebben ontvangen is de Fran
sche reg. klaarblijkelijk van plan van koers te
veranderen. Ze verlaat volgens de woorden van
haar leider den bodem die sinds 1919 de grond
slag van alle onderhandelingen inzake de ont
wapening is geweest. Hoe zal dat anders kun
nen worden opgevat, als van een dergelijke
bevoegde Fransche zijde wordt gezegd, dat van
een door de verdragen gewaarborgd recht van
Duitschland op algemeene ontwapening geen
sprake kan zijn en dat veeleer tegenover de
verplichtingen der overwonnenen een spontaan
verlangen der overwinnaars staat? De Fran
sche minister-president is een te goed kenner
van de verdragen yan Versailles. In dit ver
drag staat duidelijk en in bindende termen dat
l door Duitschland te ontwapenen het belang
der algemeene ontwapening gediend is.
In het slot van het protocol van Locarno
hebben voorts de onderteekenende mogendhe
den de overtuiging gehad, dat door in werking
treden der verdragen van Locarno de vrede
en veiligheid in Europa zou geconsolideerd
zijn en dat deze verdragen daarom het beste
middel zullen zijn om op werkzame wijze bij
te dragen tot spoedige ontwapening. Indien in
de verdragen vastgelegde woorden een zin
hebben, zal dit slechts beteekenen: Nadat
Duitschland aan de voorwaarden heeft voldaan
moet de in het verdrag vastgelegde vordering
namelijk de algemeene ontwapening worden
doorgevoerd. Bovendien staat niet naast deze
bepalingen der verdragen het artikel 8 van
het statuut van den Volkenbond die den leden
van den Volkenbond op oprechte wijze ver
plicht tot ontwapening?
FRANKRIJK.
DE SLOOPING VAN DE DUITSCHE
VESTINGWERKEN IN HET RIJNLAND.
In de Fransche Kamercommissie voor bui
tenlandsche zaken heeft de afgevaardigde
Soulier voorgesteld, dat de minister van oor
log vóór het Kerstreces aanvullende mededee-
lingen zal doen over de uitvoering van de
Haagsche overeenkomst betreffende het vernie
tigen der Duitsche vestingen in het Rijnland.
Zooals men weet, heeft Franklin Bouillon in
zijn groote rede bij de discussies over de
Fransche buitenlandsche politiek o.a. beweerd,
dat bedoelde vestingen in het geheel niet ver
nietigd zouden zijn. Met groote spanning heeft
men daarom het antwoord van den minister
van oorlog, Maginot, tegemoet gezien, dat
hij gisteren in de zitting van de commissie voor
buitenlandsche zaken heeft gegeven. In een van
27 Juli gedateerden brief deelt de minister me
de, dat alle vernietigingen, die door de ver
dragen werden bepaald, zijn uitgevoerd.
De socialistische afgevaardigde Grumbach,
die eveneens lid van de buitenlandsche com
missie is, stelde er prijs op te constateeren,
dat zelfs Tardieu in zijn groote rede over de
buitenlandsche politiek verklaard had, dat al
les vernietigd was wat vernietigd mtfest wor
den.
Het was echter niet voldoende, meende
Grumbach, dat de commissie voor buitenland
sche zaken hiervan op de hoogte werd gesteld,
doch de geheele publieke opinie in Frankrijk
diende er van in kennis te worden gesteld.
Grumbach stelde daarom voor, het antwoord
van den minister van oorlog in zijn geheel te
publiceeren. Dit voorstel werd met 13 tegen 2
stemmen aangenomen.
De voorzitter der commissie kreeg opdracht
zich met de regeering in verbinding te stellen,
teneinde de voor publicatie noodige maatrege
len te nemen.
functie neergelegd wegens de houding der stu
denten.
Te Alicante zijn de bladen niet verschenen,
daar de typografen staken.
De Spaansche minister-president Berenguer
heeft verklaard, dat hij den huidigen toestand
van voortdurende onrust in het land geen
oogenblik meer kan laten voortduren. Hij heeft
steeds getracht in overeenstemming met de
wetten en de grondwet te regeeren. Wanneer
men dit echter niet erkennen wilde en de pro
vocaties voortduren, zullen de onruststokers de
gevolgen aan zichzelf te wijten hebben. De ver
klaring van Berenguer vormt het middelpunt
der belangstelling.
In Barcelona is overal het werk hervat, be
halve in het transport- en drukkersbedrijf, waar
de arbeiders speciale eischen stellen. De stad
biedt een normalen aanblik, hoewel slechts
een beperkt aantal taxi's en vrachtauto's rij
den .Bij het uitrijden van de tramwagens ont
stond een botsing, waarbij schoten werden ge
lost en twee personen licht werden gewond.
De bakkers in Sevilla hebben het werk her
vat en men hoopt, dat heden de toestand weer
normaal zal zijn.
RUSLAND
DE GRAANINZAMELING IN RUSLAND
Slechts 76 pet. binnengekomen.
Naar uit Moskou gemeld wordt, publiceert
het volkscommissariaat van economische zaken
een mededeeling over de graanaflevering in
den loop van het laatste jaar. Blijkens dit rap
port is de graaninzameling slechts voor 76 pet.
verwezenlijkt. In vele gebieden werd zelfs niet
meer dan 33 pet. afgeleverd.
Het landbouwcommissariaat heeft verklaard,
dat het niet nakomen van het graanplan der
regeering groote moeilijkheden ten gevolge
zal hebben, speciaal voor den uitvoer.
Er moeien derhalve onvertraagd maatrege
len genoemen worden. Speciale commissarissen
zullen in verband hiermede het graan bij de
boeren inkoopen.
De leider van den „staf" van sovjet-ambte
naren, die belast is met de regeling van de
graaninzamelingen in het district Oreschinko
in het Benede-Wolgagebied. Potapoff genaamd
is vermoord. Tot nog toe is er geen spoor van
de daders gevonden.
De sovjet-pers is eenparig van oordeel, dat
het hier een politieke moord betreft, waarin de
Koelakken de hand hebben, die het graanbe-
drijf in moeilijkheden willen brengen.
BOECHARIN ONDERWERPT ZICH
Naar uit Moskou gemeld wordt, heeft de
voormalige voorzitter van de communistische
internationale, Boecharin, de leider der recht-
sche oppositie, zich schriftelijk aan de beslui
ten van de partijleiding onderworpen In dezen
brief geeft Boecharin toe, dat hij de besluiten
van het laatste partijcongres heeft misbruikt en
getracht heeft binnen de partij een nieuwe poli
tieke fractie te stichten teneinde de partij te
dwingen een nieuwen koers in te slaan. Hij
verzoekt de partij hem zijn fouten te willen
vergeven. Hij zal zich aan alle besluiten van de
partij onderwerpen. Bovendien is hij bereid de
centrale controlecommissie van de communisti
sche partij verdere mededeelingen te doen over
zijn betrekkingen tot de rechtsche oppositie.
SPANJE.
DE POLITIEKE GISTIG
Actie van studenten.
Naar aanleiding van het optreden der stu
denten te Sevilla is aldaar de universiteit ge
sloten.
Te Valencia hebben de rector der universi
teit en de deken der juridische faculteit hun
CHINA.
NAAR EEN DUURZAMEN VREDE?
De vooruitzichten op een duurzamen vrede
zijn vergroot door de actie van 26 generaals
uit de provincie Sjansi en van het Kwomint-
si.un, die tot voor kort de Nanking-regeering
bestreden. Zij hebben naar Nanking getelegra
feerd, dat zij zich verplichten de nationalisti
sche regeering te steunen en vragen instructies.
