Het nieuwe Raadhuis te Noordwijkerhout
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD PAG. 13
zoo schoon, dat het de gemeente tot sieraad
strekt en dat wij het met trots aan den
vreemdeling kunnen toonen.
Een gevaarlijke trap!
Vóór dien tijd had de gemeente geen
eigen huis. Men huurde een paar kamers
in hei Hotel „het Rechthuis" voor secreta
rie en voor raadskamer, en ik kan mij op
recht voorstellen, dat mijn voorganger blij
de was, dat de gemeente een eigen huis
had. want de buitentrap naast „het Recht
huis", die naar de gemeentelijke vertrek
ken voerde, was zóó caduc, dat hij op zeke
ren dag gedeeltelijk in elkaar stortte, bij
welke gelegenheid de Burgemeester nau
welijks aan den dood of althans aan een
gebroken been ontkwam.
In 1904. toen het vorige raadhuis werd
in gebruik genomen, had Noordwijkerhout
2458 zielen, thans telt het er 6300 en het
getal der inwoners is regelmatig wassen
de. In die 27 jaren en vooral de laats.e
jaren is heel wat tot stand gekomen. Er
is gekomen electriciteit, gas, waterleiding,
mede dank zij den royalen steun der pro
vincie goede verbindingswegen, autobus
op den trein naar Leiden, een regelmatige
autobus-uurdienst op het traject Noordwijk
a. ZeeHaarlem, overal over een heerlijken
weg, de scholen zijn uitgebreid. Nog on
langs is er door samenwerking van Ge
meente- en Kerkbestuur een leer- en be
waarschool geopend, die voor dergelijke in
richtingen in de stad allerminst behoeft
onder te doen
Met de ontwikkeling der Gemeente deed
zich de behoefte gevoelen aan een beter
verblijf voor den administratieven dienst.
Zeer zeker voor een gemeente van
ruim 2400 zielen had men in 1904 in
aanmerking genomen de toenmalige begrip
pen zijn best gedaan. Men had althans
het fijne gevoel gehad een architect van
naam den heer Cuijpers met den bouw
van het Raadhuis tc belasten, waardoor
men een gebouw kreeg, dat aan aestheti-
sche eischen voldeed, maar men had niet
gerekend op den snellen aanwas der be
volking en op cle uitbréiding der gemeen
telijke bemoeiingen, met het .gevolg, dat
het gebrek aan ruimte steeds nijpender
werd, en natuurlijk dit ruimtegebrek a-en
onderwerp der discussies werd in de ver
gaderingen van Burgr; en Weths. en van
den Raad.
En daarmede was de raadhuiskwestie
een kwestie, die in zoovele gemeenten
de gemoederen bezighoudt en dikwijls
zelfs verontrust ook hiér aan de orde
gesteld.
Het heeTt „gestormd" in de
Raadszaal.
Het is te begrijpen, Excellentie, dat
waar bij den raadhuisbouw haast overal
de stormen oplaaien, dat de1 hemel te
Noordwijkerhout niet altijd wolkeloos is
gebleven. Ook hier heeft het gestormd
al stormde het dan ook binnenkamers
ook hier ,ijn scherpe debatten gevoerd, al
geschiedden die dan ook met gesloten
Een lange rij van sprekers.
Het nieuwe raadhuis
t.e N óordwijkerhout
is Donderdag dooi
den Commissaris der
Koningin in Zuid-
Holland officieel ge
opend. De eerste
raadszitting.
De Commissaris der Koningin in de pro
vincie Zuid-Holland heeft gisterenmiddag
het nieuwe Raadhuis van Noordwijkerhout
geopend. Van dit Raadhuis een schep
ping van den architect Kropholler is
reeds een uitvoerige beschrijving in de
krant opgenomen. Wij konden met genoe
gen constateeren, dat dit Raadhuis, waar
op door den volksmond nogal critiek is uit
gebracht, thans blijkens verschillende
uitlatingen meer en meer „in genade"
wordt aangenomen. Men zal 't zien over
tien jaar zijn de Noord wijkerhouters
enthousiast voor hun modern Raadhuis, dat
dit enthousiasme ook zeker waard is.
Het stemmige interieur van het Raad
huis maakte op dezen middag een feeste-
1 ijken indruk door de smaakvolle versiering,
welke in do hal was aangebracht. £en
groot aantal genoodigden, waaronder de
geestelijkheid en de notabelen' van het
dorp, de besturen der verschillende ver-
eenigingen en het gemeentepersoneel ver
zamelden zich tegen half drie in de Raads
zaal om den Commissaris op te wachten.
Diens komst werd uitgebazuind door de
beide plaatselijke muziekvereenigingen, die
het „Wilhelmus" speelden.
In de Raadszaal aangekomen werd de
Commissaris allereerst toegesproken, dooi
den burgemeester, den heei v. Iersel.
Rede van dem Burgemeester.
Het is voor mij een buitengewoon aan
gename taak u, Excellentie welkom te
heeten in Noordwijkerhout op.dezen histo-
rischen dag, nu gij aanstonds officieel gaat
openen het nieuwe Raadhuis, dat het cen
trum wordt van het gemeentelijk leven en
dat reeds langen tijd de aandacht en ik
meen ook wel te mogen zeggen de sym
pathie heeft van de geheele bevolking. Ik
heet u welkom, Excellentie, in het land
der bloemen. De bloemen vormen voor de
meesten onzer de bron van het bestaan,
maar wij hebben ook allen de bloemen lief
en in het bloemenseizoen is er geen huis
zonder bloemen in de kamer. Daarom
treft u aan in dit Raadhuis symbolen van
bloemen, daarom hebben wij de hall van
het Raadhuis heden doen herscheppen in
een lusthof, waarin het aangenaam is tc
verwijlen.
Ik heet u welkom, Excellentie, als Bur- i
genieester en namens de geheele bevolking,
die u eert als den Magistraat, die aan het
hoofd staat van dit gewest, als den ver
tegenwoordiger van H. M. onze geëerbie
digde Koningin, die door alle Noordwij-
kerhouters en Noordwijkerhoutschen wordt
geëerbiedigd en gewaardeerd, en wel in j
die mate, dat de partijen, die handhaving i
van het Koninklijk gezag uit hun vaandel
weren, nimmer kans gehad hebben en voor-
loopig ook geen kans zullen hebben om
hier een raadszetel te bemachtigen, 't Is
hier in den bovenhoek van Zuid-Holland,
in de bloembollenstreek, een bolwerk van
trouw aan het Vorstenhuis.
Twee raadhuizen in dertig
jaar tijd.
Op dezen dag, nu met het verlaten van
het oude raadhuis en de officieele in ge
bruik name van het nieuwe een hoofdstuk
van het Noordwijkerhoutsch gemeentelijk i
leven wordt afgesloten en een nieuw be
gint, past het mij een korten terugblik te
werpen op het verleden, en dan vind ik van
zelf al een aanknoopingspunt in het jaar
1904, toen het vorige nieuwe raadhuis werd
in gebruik genomen. Als men in een ge
meente woont en men maakt de officieele
opening van een nieuw Raadhuis mede,
dan is dat al iets bijzonders. Het teekent
dikwijls den groei en den bloei van een ge
meentelijk leven. Maar, waar komt het
elders voor dan te Noordwijkerhout, dat
in een tijdsbestek van 27 jaren twee nieuwe
raadhuizen worden gebouwd; dat menschen
van 40 jaren, dus in den zomer des levenB
kunnen zeggen: „Ik weet nog goed, dat
het vorige raadhuis in gebruik werd geno
men".
Toen een mijner voorgangers, de heer j
Sweens, op 31 Augustus 1904 het Raadhuis
officieel opende men had uit respect
voor H. M. Haar verjaardag voor de ope
ning uitgekozen zei hij o.a.: „Na lange I
en vele jaren zijn wij eindelijk weder in I
het bezit gekomen van een eigen tehuis
deuren. Dank op de eerste plaats aan mijn
trouwe vrienden, de wethouders, die schou
der aan schouder naast mij hebben ge
staan om dit raadhuis en geen ander
er door te halen. Als er soms zijn, die mee-
nen, dat de Burgemeester zich hier uit
sluitend heeft laten gelden, dan wil ik
hier vandaag wel verklaren, dat de Burge
meester nooit zoo krachtig deze plannen
zoude hebben verdedigd, als hij daartoe
niet was aangezet en aangemoedigd door
de Wethouders.
Eendracht maakt kleine zaken
groot.
Wat den Raad aangaat, getrouw aan de
spreuk, die thans den toegang der raads
zaal siert: ,Salus publica suprema lex
esto" (Het heil des volks zij de hoogste
wet) heeft de Raad destijds de plannen
van Burgr. en Weths. aan het welzijn des
volks getoetst. De Raad begreep zeer goed.
dat de heer Kropholler gezien zijn for-
schen stijl nu juist niet de goedkoopste
bouwer wa: en ik kan het alleszins billij
ken, dat de Raad zoo maar niet direct, zijn
sanctie verleende, maar zich ernstig meen
de te moeten beramen of de uitgaven, die
hier zouden worden gedaan, wel te moti-
veeren waren. Maar dit moet ik consta
teeren en daarvoor dank ik den Raad
gaarne dat toen eenmaal definitief tot
opdracht aan den heer Kropholler was be
sloten, de Raad op de meest loyale manier
medewerkte, zoodat het gebouw veel sier
lijker en grootscher werd, dan aanvankelijk
in de bedoeling lag. De medewerking van
den Raad was zelfs zóó spontaan, dat zij
den architect inspireerde tot de spreuk,
die de hall van het raadhuis siert: „Con
cordia res parvae crescunt" .(Eendracht
maakt kleine zaken groot).
Wij zijn hier in Noordwijkerhout men
schen zonder pretentie. De menschen zijn
hier tevens arbeidszaam. Er wordt hier
veel en hard gewerkt in alle klassen der
samenleving. En daarom moesten wij een
raadhuis hebben, dat symboliseert den
eenvoud van het volk en de kracht, die uit
de arbeidzaamheid voortkomt. Eenvoud en
kracht spreken inderdaad uit dit gebouw.
Maar al zijn wij hier zonder pretentie, toch
hebben wij de schoonheid lief en ik meen
te mogen zeggen, dat bij de oplichting van
dit gebouw aan de schoone kunsten het
volle pond is gegeven.
Een woord van bijzonderen dank bracht
spr. aan het adres van den architect, den
heer Kropholler. Onlangs kwam een archi
tect van reputatie dit raadhuis binnen en
zeide tot mij het simpele woord: „Dit ge
bouw teekent den meester". Gij hebt u
inderdaad een meester getoond en daar
voor zijn wij u dankbaar.
De duinflora in de Raadszaal.
Dit gebouw zal een sieraad vormen voor
de gemeente, zoowel wat het uiterlijk aan
zien als wat het binnengedeelce betreft.
De statige hall en de deftige raadszaal
zullen ten plattelande hare wederga niet
licht vinden. Het was van u een buiten
gewoon aardig idee om de duinflora. de
zeedistel, de duindoorn, de duinroos en do
strandwinde, in tegels' in de/e raadszaal
aan te brengen en deze verder te verluch
ten met in tegels de duif, de .slang en de
hond, symbolen van vrede, slimheid en
trouw, eigenschappen, die een Gemeente
raad zeer zeker mogen sieren.
Dank bracht spr. aan Ir. A. Siebers, die
het algemeen toezicht op den bouw op zich
had- genomen on aan den dagelijkschen oji-
zichter, den heer Jaspers, voor Is aan den
aannemer, den heer Thunnissen, aan den
beeldhouwer, den heer Zijl.
Het beeldhouwwerk op de
staatsie-trap.
De heer Zijl is de' ontwerper van do
beelden, die op de balustrade van den trap
van het Raadhuis staan, aan cle oene zijde
een tulpenrooier een man die de tuljien
van het land rooit en dm de nijverheid
in het bloembollenbedrijf voorstelt, aan
de andere zijde een buitenlandsche deerne,
die narcissen en hyacintheu tc koop aan
biedt, daarmede den handc< in bloembol
len symboliscerende. Tevens is hij de ont
werper van de leeuwen, die den voet van
den trap s eren.
Een wcord van hulde bracht spr. aan
den heer Dirk Nijland, die do hall van het
Raadhuis heeft verlucht met een fresco
in triptiek voorstellende Noordwijkerhout
voorheen en thans. Links do bosschcn,
'rechts de afzanding, in 't midden de bloem-
bollenvelden.
Een woord van hulde ook aan den beeld
houwer, den heer Wenckebach, die de pla-
quetten van H. M. de Koningin voor de
raadszaal vervaardigde. Voorts bracht spr.
een woord van dank aan alle leveranciers,
speciaal aan den heer van den Berg Smit
voor de smaakvolle versiering, en aan al
degenen die het Raadhuis met geschenken
verrijkten.
Dank bracht de burgemeester ook aan
den Gever van alle goed, dat dc bouw van
dit- huis zonder ongelukken is tot stand
gekomen. Er is wel een enkel ongeluk ge
beurd, maar het doet me bijzonder genoe
gen te constateeren, dat het knaapje, dat
onder den hoop steenen bedolven werd,
tegen alle verwachting in geheel is her
steld. Moge Gods zegen ook verder blijven
rusten op den arbeid, die hier wordt ver
richt en mogen le besluiten hier te nemen
steeds ademen een geest van rechtvaardig
heid en naastenliefde, de twee deugden,
die zeker deel uitmaken van het funda
ment, waarop het gebouw der maatschap
pelijke orde is gevestigd.
De Commissaris aan 't woord.
Vervolgens voerde het woord de Com
missaris der Koningin, jhr. mr. van Karne-
beek, die zeide, dat het hem een behoefte
was een blijk van belangstelling te geven
aan deze gemeente, die zich gekenmerkt
heeft door een zeer sterken vooruitgang.
Wanneer men het Noordwijkerhout van te
genwoordig vergelijkt met dat van vroeger,
is het verschil zeer groot. Mon hoeft nog
niet zoo ver terug tc gaan in het verle
den tot in den tijd-, toen in deze ruige
streek zich een enkele abdij «en kasteel ver
hief. Spr. is welkom geheeten in oen dorji
van bloemen, maar het was nog slechts
enkele jaren geleden, dat de bloementeelt
hier slechts sporadisch voorkwam. Spr.
moet erkennen, dat deze gemeente in den
loop der laatste jaren met zijn tijd is mee
gegaan. Wist u, dat in 1830 honderd jaar
geleden deze gemeente 800 inwoners
telde en sedert 1900 de bevolking verdrie
dubbeld is? Dit zijn sprekende cijfers, die
Noordwijkerhout stellen aan de top der be
weging, die deze streek de laatste jaren
heeft gekenmerkt.
Het ligt voor de hand, dat hot bestuur
van zulk een snel-groeiende gemeente voor
vele moeilijke vraagstukken komt te staan.
Het Prov. bestuur heeft uw beleid mei
de grootste belangstelling gevolgd. Er is
echter nog één kwestie, waarover verdeeld
heid bestaat met Ged. Staten, namelijk
over de wegen. Niet alleen het, algemeen
belang maar ook het eigenbelang zou er
mee gediend zijn, wanneer iloze kwestie
spoedig in den zin als door Ged. Staten
bedoeld, kon worden opgelost.
De Commissaris prees tenslotte het
nieuwe Raadhuis als een monument, waar
in tot uiting komt het tempo van het ver
leden en de verwachting op een goede toe
komst.
Spr. hoopte, dat de lijn, die tot nu toe
in het bestuur dezer gemeente is gevolgd,
zal worden voortgezet, en dat de besluiten,
hier genomen, mogen strekken tot heil dei-
gemeente*.
Met den wensch, dat Gods zegen op dit
gebouw moge rusten, verklaarde de Com
missaris daarna het Raadhuis voor ge
opend. (Applaus).
Autoriteiten voor het raadhuis. In het mid den dc Commissaris der Koningin in de
provincie Zuid-Holland Jhr. mr. dr. II. A. van Karnebeek.
Vervolgens kwam een lange rij van spre
kers aan het woord.
De oudste wethouder, de heer E. Oosi-
dam, dankte den Commissaris voor de ope
ning. De burgemeester heeft zoo juist p-
zegd, dat zonder steun der wethouders dil
gebouw niet tot stand zou zijn gekomen,
doch spr. gelooft niet, dat als de burge
meester niet steeds het mooie van het ge
bouw naar voren had gebracht, het Raad
huis zeker niet zoo gebouwd zou zijn als
wij het thans aanschouwen. Spr. hoopte,
dat, de Burgemeester nog vele jaren in dit
gebouw zal mogen werken.
Het oudste Raadslid, de heer v. Noort,
verklapte, dat de leden in 't eerste niet
bizonder sympathiek tegenover dit Raad
huis stonden. Lang niet alle raadsleden w-i-
ren ervan overtuigd, dat het belang dei-
ingezetenen ermede gediend was, doch
toen B. en W. de noodzakelijkheid ervan
betoogd hadden, heeft de Raad zijn mede
werking loyaal gegeven. En tenslotte is al
les nog beter uitgevallen dan men had
kunnen denken! Namens den Raad dankte
spr. den heer Kropholler voor den bouv.
van dit gemeentehuis.
Pastoor Quant bracht woorden van gc-
1 uk wensch en hulde aan den burgemeester.
Spr. herinnerde aan de woorden, die bur
gemeester van Iersel bij zijn komst alhier
heeft gesproken, en spr. kon getuigen, dat
de burgemeester inderdaad de behulpzame
hand heeft gegeven, waaraan Noordwij
kerhout kon groeien en is gegroeid.
