Jl-
EXPOSITIE
22ste Jaargang
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1930
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
SLEGTENHORST s (Toto
No. 6741
3)e Zoidóohd Gou/Ycmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per posti f 2.95 per kwartaal
Eet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden
het dubbele van
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hunr en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
het
wordt
tarief berekend
Meeleven met anderer nood
De vraag, of een uitgave voor ontspan
ning geoorloofd is, kan velschillend worden
beantwoord naar gelang van de omstan
digheden, ook van de algemeene
maatschappelijke omstandigheden,
welke niet direct raken dengene, die van
deze ontspanning al dan niet gebruik zal
maken.
Het bestuur van de Boedapester univer
siteit heeft, heel terecht, besloten dezen i
winter al het mogelijke te doen, om het ge-
ven van bals te beletten. Bij de heerschen-
de ellende is het van meening, dat het ge
zicht van heeren in rok en van dames in j
kostbare avondtoiletten de verscherping
van de maatschappelijke tegenstellingen
slechts kan bevorderen. In verband met
deze houding van het bestuur hebben de
organisatoren van de ieder jaar in den
carnavalstijd gegeven bals van de juridi
sche, medische en pharmaceutische stu
denten reeds besloten, dit jaar die bals niet
door te laten gaan.
Naar aanleiding hiervan maakt de
„Limburger Koerier" die dit initiatief
van de Boedapester heeren toejuicht-
enkele opmerkingen, die wij hier graag ook
tot de onze zouden willen maken.
„Daar besloten is toch geen bals te hou
den, blijft er heel wat geld over; men had
dat kunnen verzamelen om het te geven
aan de arme drommels, die zich anders
hadden geërgerd bij het fuiven naast de
deur van hun armoe.
Evenals de centen voor de kostbare toi
letten, die zonder bals volmaakt overbodig
zijn.
Die studenten zijn allemaal jonge ke-
re s, die door dat er toevallig geen bals
zijn, toch niet het plan hebben gemaakt,
dien tijd die nu vrijkomt aan de meest
hardnekkige studie te wijden. Zij krijgen
een praehtgelegenheid om de armsten der
armen op te zoeken en zich als Vin-
centianen bij voorbeeld van den treu-
rigen nood in veel huisgezinnen op de
hoogte te stellen. Het zou hun in hun
latere carrière wellicht prachtig te pas
kunnen komen; misschien, dat ook de een
of ander daarbij een levensrichting zou
kunnen vinden, die het mooiste bal al eens
mocht verknoeien.
Zij zouden er misschien ook ©enigen kijk
op krijgen, hoe die bittere stemming tegen
een op zichzelf wellicht onschuldige vroo-
lijkheid en fuiverij, een stemming die tot
wrok en haat kan doorbroeien, langzaam
aan ontstaan kan en heel begrijpelijk
wordt in het hart van hen, die dag op dag
aan heel veel opruiing en gekanker bloot
staan, die met stoeren arbeid of tenminste
arbeidslust geen droog brood genoeg thuis
kunnen brengen en van wier geringe ont
wikkeling en vaak zeer simplistisch rechts-
vaardigheidsgevoel men niet dagelijks op
nieuw een actus heroicus (een heldhaftige
daad) kan eischen. Misschien treffen ze on
der dezen echter toch den actus heroicus,
en zullen ze verstomd staan, hoe dikwijls".
Dit is natuurlijk niet alleen voor de stu
denten van Boedapest geschreven, en
ook niet alleen voor de studenten ge
schreven
VOLKENBOND
DE ONTWAPENINGSDEBATTEN.
Een Duitsche verklaring.
In de voorbereidende ontwapeningscommis
sie is gisterochtend de artikelsgewijze behan
deling begonnen van de punten van de ont-
werp-overeenkomst, welke nog niet zijn vast
gesteld.
Uit de besprekingen bleek, dat de commissie
de kwestie van de geoefende reserves als ge
regeld beschouwt.
De Duitsche gedelegeerde graaf v. Bernstorff
heeft in verband hiermede een principieele ver
klaring afgelegd. Hij heeft verklaard, dat de
Duitsche regeering het betrokken artikel in de
overeenkomst moet afwijzen. De Duitsche dele
gatie zal niet bij enkele punten tegenstemmen,
doch verklaart dat zij de geheele regeling van
de ontwapening te land volgens de gedane
voorstellen afwijst
DE GROOTE VOGEL weer op Schellingwoude in afwachting van de
start voor de volgende etappe ter voorbereiding van den definitieven
oceaantocht. Een typische opname van de vliegboot. Men ziet het
gevaarte aan de achterzijde. Naast de cabine eenige personen.
DUITSCHLAND
NIET-MALSCHE SCHROBBEERING VOOR
DUITSCHE OFFICIEREN.
Een geheime legerorder van Gröner.
„Voss. Ztg." en „Berl. Tagebl." publiceeren
de kort na de uitspraak in het rijksweerproces
te Leipzig door den rijksweerminister Gröner
uitgevaardigde geheime legerorder aan het
adres van het officierencorps, waarin Gröner
zijn standpunt uiteenzet ten opzichte van de
kwesties, die bij het proces tegen de Ulmer of
ficieren op den voorgrond waren getreden.
Gröner zegt daarin o.a. het volgendeo
De rijksweer is. nationaal en moet dat vol
gens haar karakter in hooge mate zijn.
Het is echter een weergaloos bewijs van aan
matiging en van een betreurenswaardig gebrek
aan ontzag, wanneer jonge officieren hun hoog-
sten superieur, dus ook rijkspresident v. Hin
denburg, gebrek aan nationaal gevoel verwijten
en zich aanmatigen alleen te weten, wat na
tionaal is.
Het is een groote brutaliteit en een verba
zingwekkende overschatting van hun oordeel
als jonge officieren, die de buitenlandsche po
litieke en financieele mogelijkheden absoluut
niet kunnen beoordeelen, spreken van onvol
doende maatregelen ter verdediging des lands
en daarop openlijk critiek oefenen.
De rijksweer staat boven de partijen en moet
buiten den politieken strijd blijven. Er is dus
geen linksche of rechtsche richting. Alle mili
taire maatregelen zijn uit onpartijdig oogpunt
genomen.
Het is een noodlottige na-oorlogspsychose,
dat ieder jong officier zich gerechtigd acht,
op alle bevelen der leiding critiek te oefenen
en voor eiken maatregel een motiveering en
verklaring te eischen. De stabiliteit van elke
weermacht berust op een onvoorwaardelijke,
onbegrensde gehoorzaamheid.
Soldaten, die voor de uitvoering van bevelen
willen nagaan of deze bevelen met hun ziens
wijze in overeenstemming zijn, zijn geen schot
kruit waard. Zulke gedachten leiden tot mui
terij, tot ontbinding der rijksweer en vervol
gens tot den strijd van allen tegen allen.
Voor de jonge weermacht was het een der
zwartste dagen, toen officieren voor het rijks
gerechtshof uiting hebben gegeven aan derge
lijke denkbeelden.
Het spreekt vanzelf, dat officieren met der
gelijke meeningen niet in de rijksweer kunnen
blijven.
Ik verwacht derhalve van eiken officier, die
eergevoel bezit en den moed om voor de waar
heid uit te komen, dat hij terstond de rijksweer
verlaat, als hij dergelijke ideeën koestert.
Het „Berl. Tbl." voegt er zij dat de leger
order is gepubliceerd door den berichtendienst
der nationaal-socialistische fractie van den
Saksischen landdag, die er kennis van moet
hebben gekregen door een indiscretie in rijks-
weerkringen.
FRANKRIJK.
Z. EM. KARDINAAL CHAROST f.
Aartsbisschop van Rennes.
Gistermiddag is
iil
zijn bis
schoppelijk paleis overleden kardinaal Alexis
Armand Charost, aartsbisschop van Rennes, in
den leeftijd van bijna zeventig jaar.
Z. Em .Kardinaal Alexis Charost werd op 14
November I860 te Le Mans geboren. Priester
gewijd op 19 Mei 1883, vertrok hij naar Rome,
studeerde daar aan het Fransche seminarie en
verwierf den titel van doctor in de theologie
en het kerkelijk recht. Vervolgens studeerde
hij aan de universiteit van Angers, was achter
eenvolgens professor aan verschillende colleges
en werd op 15 Februari 1913 tot titulair-bis-
schop van Milctopolis verheven, om nog in No
vember van hetzelfde jaar tot bisschop van
Rijssel te worden benoemd. Na zeven jaar dit
diocees bestuurd te hebben, werd hij met den
titel van titulair-bisschop van Chersonesa aan
gewezen als coadjutor van kardinaal Dubourg.
aartsbisschop van Rennes, dien hij in 22 Sept.
1921 opvolgde.
In het consistorie van 11 December 1922
werd Mgr. Charost Kardinaal gecreëerd.
Mgr. Charost was behalve een groot figuur
uit het Fransche religieuze leven, een geest
driftige leider van de katholieke sociale actie
en het katholieke vereenigingsleven in het al
gemeen. Zijn brieven zijn zeer bekend, in het
bizonder die over de sociale kwestie, het bizon
der onderwijs enz.
Herhaaldelijk werd de doorluchtige prelaat
door den H. Vader als Zijn legaat uitgekozen,
zoo bij de eeuwfeesten van kardinaal Lavige-
rie te Algiers en Carthago (November 1925)
bij de feesten van het 50-jarig bestaan der ka
tholieke universiteit van Rijssel (Maart 1927)
en bij de nog Versch in 't geheugen liggende
feesten van Lisieux (in Sept. 1929), waar Z.
Em. o.a. plechtig den eersten steen legde van
de toekomstige basiliek.
De overledene was lid van de H. Congrega
ties der Sacramenten, der Riten, der Semina
ries en universiteiten.
ITALIË
KARDINAAL ALFONSO MARIA
MISTRANGELÓ t
Gisteren is tengevolge van een ondergane
operatie overleden kardinaal Alfonso Maria
Mistrangelo, aartzbisschop van Florence, in
den leeftijd van 78 jaar.
Het college van kardinalen bestaat thans
nog uit 59 leden.
ARRESTATIES IN NOORD-ITALIE.
Naar een Stefani-bericht meldt, hebben eeni
ge dagen voor den verjaardag van den fascis-
ten-opmarsch naar Rome, in verschillende
plaatsen van Noord-Italië arrestaties plaats
gehad. In totaal moeten twintig personen in
hechtenis genomen zijn.
Zij worden ervan beschuldigd, in samenwer
king met de Parijsche anti-fascisten, een mis-
dadigen aanslag tegen het regime te hebben
voorbereid en zullen voor een speciale recht
bank terecht staan.
Het onderzoek in deze affaire wordt nog
voortgezet. I
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
RUSLAND
RYKOW VERBANNEN?
Volgens een bericht in de Berlijnsche bladen
zou Rykow naar een voorloopig nog streng ge
heim gehouden verbanningsoord zijn gebracht,
een stadje aan de Wolga.
EENZELDZAME VERKOOP1NG. Het mailschip „Vondel"
van'de Stoomvaart Mij Nederland wordt zooals men
weet, te Hendrik Ido Ambacht gesloopt. De inventaris
wordt ter plaatse verkocht. De badkuipen hebben
veel belangstelling.
STORING
Na het ongeluk aan de Lichtfabrieken
(zie Stadsnieuws) is vanmorgen de electri-
citeitslevering onderbroken, waardoor ons
bedrijf geruimen tijd stil heeft gelegen. De
verzending der courant is daardoor ver
traagd.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Dc Duitsche officieren krijgen een
schrobbeering.
Twee kardinalen overleden, n.l. kardi
naal Charost, aartsbisschop van Rennes, en
kardinaal Mistrangelo, aartsbisschop van
Florence.
BINNENLAND.
Het vertrek van de Do X wegens het
slechte weer uitgesteld. Verhaal van de
rondvlucht van gisteren. (Laatste Berich
ten, en Luchtvaart, 3de blad).
Geheimzinnige diefstal van 23.00# bij
een notaris te Amsterdam. (Gem. Berich
ten, 4de blad).
Een roofmoord op een winkeljuffrouw te
Spekholzerheide. (Laatste Berichten).
Een ernstig ongeluk aan de Lichtfabrie
ken. Eén doode, één zwaar gewonde, (le
blad).
De groote Havembrug tegen Nieuwjaar
geheel gereed.
EEN WAARDEVO
en
St. Nicolaas-1
is een FOTO.
(Fa. M. BONGENAA0
ALLEEN GEVESTIGD: yf 245
NIEUWE RIJN 46 - TELEF. 3010
AMERIKA
WIE IN DE MEERDERHEID IN AMERIKA'S
PARLEMENT?
De verkiezing van het republikeinsche lid
van het Huis van Afgevaardigden voor Illinois,
Yates, schijnt op grond van de thans binnenge
komen resultaten verzekerd te zijn, zoodat in
tegenstelling met veler verwachtingen de repu
blikeinen vermoedelijk in het Huis over 218
zetels, dus over een zeer kleine meerderheid,
zullen beschikken. In den staat Kentucky zijn
in totaal zes democratische afgevaardigden en
twee democratische senatoren gekozen. Dit is
het grootste succes, dat de democraten sinds
een kwart eeuw in dezen staat hebben behaald.
De definitieve beantwoording der vraag, wie
in het Huis van Afgevaardigden de meerder
heid zal hebben, zal nog ettelijke weken op
zich laten wachten, want in verschillende dis
tricten is reeds een officieele verificatie van den
uitslag aangevraagd. In ieder geval staat het
vast, dat er zich in de beide Huizen van het
72ste Congres, dat in Maart 1931 zal bijeenko
men, een anti-regeeringsgezinde meerderheid
zal bevinden
THANS URUGUAY AAN DE BEURT?
Een telegram uit Montivideo meldde gister
ochtend, dat den lOden November in Uruguay
een revolutie zou uitbreken en dat daarvoor
reeds toebereidselen aan de grens werden ge
troffen. Een telegram uit Buenos Aires beves
tigt het bericht. Men zou dus geen reden behoe
ven te hebben om aan het bericht te twijfelen,
te minder daar revolutie in Zuid-Amerika in
dezen tijd van het jaar epidemisch is en Uru
guay nog zoo ongeveer de eenige Z.-Ameri-
kaansche staat is, die nog niet was aangesto
ken. Doch er is tegenspraak. Niet van de Uru-
guaysche regiering, doch men zou het niel
vermoeden van den leider der revolutionai
re beweging zelf, den heer Ferraria. En die kan
het toch het beste weten. Maar het blijft tocb
wonderlijk: geen revolutie op komst, doch wèl
een revolutionaire beweging! Zeker voor d«
aardigheid.
