STADSNIEUWS
MAANDAG 3 NOVEMBER 1930
DE LE1DSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 2
te trekken en de bureaux voor werkver
schaffing met bommen te vernielen. Vele
dezer bureaux hebben, evenals elders in
de Vereenigde Staten, misbruik gemaakt
van hun positie door buitensporige com
missies te cischen bij het verschaffen van
een betrekking. Andere bureaux hebben
het met werkgevers op een accoordje ge
gooid om werklieden die gevonden hadden,
na een week weer te ontslaan, zoodat zij
gedwongen waren zich opnieuw bij het
plaatsingsbureau te laten inschrijven en
de daarvoor gevraagde geldsom te storten.
Dit bedrag werd dan later verdeeld tus-
schen bureau en werkgever. Deze en der
gelijke praktijken hebben, zooals te begrij
pen is, de werkloozen in vele plaatsen
verbitterd. Klaarblijkelijk hebben de com
munisten te Sacramento van deze stem
ming gebruik gemaakt om een geregelden
aanval te organiseeren op bepaalde bu
reaux, welke onder bedreiging met geweld
werden gedwongen om de gestorte gelden
terug te geven. In verband met een en
ander zijn zeven communisten onder be
schuldiging van diefstal gearresteerd.
BINNENLAND
PROVINCIALE STATEN
VAN ZUID-HOLLAND.
Eenige cijfers, die interesseeren zullen.
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben
thans bij de Staten ingediend de provin
ciale begrooting voor 1931.
Nu geer. opcenten op de hoofdsom voor
de personeele belasting meer geheven kun
nen worden, moet dat verlies worden goed
gemaakt door heffing van meer opcenten
up de Inkomstenbelasting en de Vermo
gensbelasting.
Voorgesteld wordt thans voor cnbepaal-
den tijd naast de heffing van 20 opcenten
op de hoofdsom der Grondbelasting, te
vorderen een heffing van 10 opcenten op
de Inkomstenbelasting en 10 opcenten op
de Vermogensbelasting.
Aan leges ter Provinciale griffie wordt
geraamd 00.000; aan rechten op het ge
bruik van het scheepvaartkanaal tusschen
Pijn en Schie 132.000; aan rechten voor
het bevaren van de Gouwe 135.000; aan
rechten voor het doorvaren van de brug
over den Rijn bij Alphen 3000 en aan
rechten krachtens de vuurwapenwet 4000.
Onder de ontvangsten van verschillen
den aard worden genoemd f 176.000 als
bijdragen van do localiteit- in de kosten
van onderstand der groote verkeerswegen;
330.000 als uitkeering aan de provincie
uit het Rijkswegenfonds, voor zoover be-
noodigd voor rente en aflossing van voor
de wegenverbetering opgenomen gelden en
420.000 voor zoover daarvoor niet benoo-
digd.
Als opbrengst van geldleeningen komt
voor een bedrag van 9.493.681.72, waar
uit kunnen worden gedekt: buitengewone
werken aan het Aarkanaal 650.000; aan
leg en verbetering van de groote verkeers
wegen 7.840.000; kosten wegens afkoop
van tollen 320.000; verbetering van den
vaarweg AmsterdamGoudaRptetrdam
1.480.000: tweede gedeelte van het sub
sidie voor den bouw van een dubbele
schutsluis tusschen Park- en Coolhaven te
Rotterdam 290.000.
Nog wordt geraamd een bijdrage van
het Rijk ad 605.000 in de kosten van ver
betering van den vaarweg Amsterdam
GoudaRotterdam.
Aan jaarwedden van de ambtenaren en
bedienden ter griffie is uitgetrokken
357.000, aan jaarwedden van het onder
den hoofdingenieur van den Prov. Water
staat werkzaam zijnde personeel 215.500.
Voor onderhoud en voorloopige verbe
tering der groote verkeerswegen is ge
raamd 819.000.
HET BELGISCHE VEE-INVOER-
VERBOD.
Ook de twee Rotterdamsche wagons zijn
onbesmet gebleken.
Naar het „Handelsblad" verneemt, zijn
óók de twee wagons vee, die op 16 Octo
ber van Rotterdam uit naar België werden
gezonden, doch aldaar door den Belgi
schen veterinairen dienst als verdacht van
mond- en klauwzeer werden geweigerd, bij
terugkomst te Rotterdam volkomen ge
zond bevonden door den inspecteur-dis
trictshoofd van den Veeartsenijkundigen
Dienst dr. A. A. Overbeek. De diereD zijn,
evenals dat met het vee uit Leeuwarden
het geval was, ook nadien gezond geble
ven.
Wij herinneren in dit verband aan de
verklaring van het Belgische departement
van Landbouw („Laatste Nieuws v. Ant
werpen" d.d. 25 October):
„In het ministerie van Landbouw te
Brussel verklaart men, dat het invoerver
bod van Nederlandsch vee is ingegeven
o.m. door de volgende omstandigheden:
Op 16 October j.l. werden te Esschen
drie wagens vee teruggezonden; bij het vee
in een der wagons waren ziekteverschijn
selen vastgesteld, terwijl het vee in de
beide andere verdacht leek. In deze wa
gons bevond zich vee, afkomstig uit Leeu
warden, evenals vee, dat op de Rotterdam
sche markt was geweest. Anderzijds bevin
den zich thans in de quarantainestallen van
Arendonk, Akkel en Meerssel drie- tot
vierhonderd dieren, waaronder verscheide
ne zijn die met mond- en klauwzeer zijn be
smet".
Vast is dus thans reeds komen te staan
dat de Belgische veterinaire dienst, voor
zoover het de bewuste drie wagons Ned
vee betreft, absoluut mis is geweest en
dat onzen Ned. Veeartsenijkundigen Dienst
dus geen enkele blaam treft;
Wat betreft dat enkele zieke dieren
voorkomen onder de 3 a 400 in de quaran-
tainestallen, wijzen wij er op, dat dit niet
te voorkomen is, omdat dieren die nog in
ket incubatie-stadiura verkeeren, niet on
derkend kruinen worden. Daategen baat al
leen het middel eener quarantaine van b.v.
vier of vijf dagen.
De verklaring van het Belgische depar
tement van Landbouw aan het „L. N. v.
Antwerpen", n.l. „Er werden dieren ziek
bevonden, waarvoor een Ned. getuigschrift
van gezondheid was afgeleverd" moet dus
als hoogst onjuist worden beschouwd, wan
neer men kennis neemt van de thans vast
staande feiten. Trouwens, de reputatie van
onzen Veeartsenijkundigen Dienst stond
daar reeds borg voor!
Na de berichten dat dr. C. Tenhaeff,
inspecteur van den Veeartsenijkundigen
Dienst te Leeuwarden, en zijn collega dr.
A. A. Overbeek te Rotterdam, hebben ge
constateerd dat de door België als be
smet, resp. verdacht, teruggezonden ladin
gen vee absoluut vrij waren en zijn geble
ven van mond- en klauwzeer, benevens dat
de betrokken exporteur te Leeuwarden
thans op grond daarvan schadevergoeding
verlangt, van de Belgische autoriteiten, zal
het onze lezers ongetwijfeld interesseeren
hoe de Belgische veterinaire inspectie daar
tegenover staat.
Welnu, het „Handelsblad van Antwer
pen" heeft „van bevoegde zijde vernomen,
dat de Belgische staatsveearts Renne-
boog, óók indien de bewering van dr. Ten
haeff juist is, niettemin goed heeft gehan
deld".
„De feiten zoo vervolgt het blad
hebben zich als volgt voorgedaan:
„Een groot aantal dieren waren 15 Oc
tober te Rotterdam aangekomen, om naar
verschillende plaatsen in België verzonden
te worden; door den Nederlandschen in
spectiedienst werd te Rotterdam bevonden,
dat tien dieren aan mond- en klauwzeer
leden; voor die dieren werd toestemming
geweigerd, om geëxporteerd te worden.
„De heer Renneboog had dit vernomen
en oordeelde dat wellicht ook andere die
ren, die in aanraking waren geweest met
het zieke vee, min of meer besmet waren;
hij weigerde bij aankomst te Esschen de
verzonden dieren door te laten.
De vee-artsen der grensplaatsen Aren-
donck, Meersel en Axel konden niet tijdig
verwittigd worden; een zeker aantal stuks
werden naar die grensplaatsen verzonden,
doch 's anderdaag- reeds ontving het de
partement van Landbouw van de veeartsen
van die drie plaatsen een telegram, mel
dende dat besmet vee was aangekomen,
hetwelk ze naar de quarantainestallen had
den moeten dirigeeren.
„Dit bewijst, dat Renneboog voorzichtig
heeft gehandeld, zelfs indien de te Esschen
aangekomen beesten onbesmet zouden zijn.
„Voorloopig wenschen de Belgische auto
riteiten geen vee te ontvangen, dat afkom
stig is van de markt van Leeuwarden; het
gevaar van besmetting is daar thans te
groot. Trouwens, de Nederlandsche auto
riteiten hebben verboden, dat vee van de
markt van Leeuwarden gedirigeerd wordt
naar die Nederlandsche provinciën, die to
taal vrij zijn gebleven van besmetting; in
die omstandigheden kan dit vee óók niet in
België aanvaard worden".
DE STAATSBOOMKWEEKERIJ.
Een adres van de boomkweekers.
De Bond van Boomkweekers uit de Ne
derlandsche Tuinbouw-Handelsvereeniging
heeft zich rnet een adres tot den minister
van Financiën gewend, waarin hij zijn be
zwaren tegen het inrichten van een Staats-
boomkweekerij nabij Amersfoort mede
deelt.
Het bedrag van 30.000 doet wel ver
moeden, dat de opzet aanvankelijk is om
op kleine schaal een boomkweekerij te
stichten, maar de Nederlandsche kweekers
zijn overtuigd, dat door het maken van dit
begin de weg is gebaand tot uitbreiding.
Dat deze vrees niet ongegrond is, blijkt o.a.
uit de Memorie van Toelichting op de be
grooting 1931 van het Zuiderze'efonds,
waarin eveneens vermeld staat, dat met
Staatsboschbeheer samenwerking wordt
gezocht voor het kweeken van het benoo-
■digde plaatmateriaal ten behoeve van den
Wieringermeerpolder.
De minister is gekomen tot het plan van
de oprichting van een Staatsboomkweeke-
rij, teneinde tegemoet te komen aan de
moeilijkheden, die zich meer en meer voor
deden bij het verkrijgen van het benoodig-
de plantmateriaal voor de rijkswegen, om
dat alleen minder geschikte boomen in te
kleine mate aanwezig waren maar de Bond
meent dat deze weg om tot oplossing van
de moeilijkheden te komen niet de go-
wenschte is.
De taak van den Staat is slechts dan in
te grijpen indien het particuliere initia
tief in gebreke blijft doch de Nederland
sche kweekers hebben te allen tijde ge
toond te weten de bakens te verzetten, in
dien het noodig was. Zij hebben het ook nu
in dit opzicht reeds lang gedaan. Toen er
meer vraag ontstond, zijn allerwege groote
terreinen met jonge laanboomen aange
plant, zoodat op het oógenblik 10.000 tal
len jonge boomen aanwezig zijn, die over
enkele jaren de gewenschte maten zullen
hebben; de thans reeds bij de kweekers
aanwezige boomen zullen vroeger de ge
wenschte maten hebben, dan wanneer ze
nu in een Staatsboomkweekerij worden ge
kweekt.
Mocht de minister echter vreezen, dat
over een paar jaar niet de gewenschte boo
men voor beplanting van de rijkswegen be
schikbaar zullen zijn, dan zou daarin, veel
beter dan door Staatsexploitatie, kunnen
worden voorzien, door met de kweekers
reeds thans contracten af te sluiten; de
groote voorraden ook van zeer jonge laan
boomen geven zelfs aanleiding tot het ma
ken van continuiteits-contracten.
De Bond is van oordeel, dat de Regee
ring eerst dan tot een Staatskweekerij zou
mogen overgaan, indien zij beproefd had
de oplossing van het vraagstuk te vinden
door het afsluiten van contracten met ver
schillende kweekers en het gebleken zou
zijn, dat zulke contracten niet met solide
kweekers te sluiten waren.
Eerst dan zou de Bond zich noodgedwon
gen met de plannen kunnen vereenigen,
doch dan ook alleen onder de uitdrukke
lijke toezegging, dat in die kweekerij
slechts laanboomen worden opgekweekt,
opgeplant en voorgekweekt, die in het al
gemeen in de maten van 812 cM. zijn aan
gekocht bij Nederlandsche kweekers, mits
zij voortgekweekt worden alleen voor eigen
gebruik langs de rijkswegen.
De Bond van Boomkweekers uit de Ne
derlandsche Tuinbouw JSandelsvereeniging
verzoekt daarom dringend den post van
30.000 van de begrooting terug te nemen
en contracten te sluiten met ter naam en
faam gunstig bekend staande Nederland
sche boomkweekers voor de in de toekomst
benoodigde laanboomen ter beplanting van
de in aanleg zijnde of nog aan te leggen
rijkswegen
UITSLUITEND INLANDSCH RUND-
VLEESCH VOOR HET LEGER.
Termijn weer met 7 maanden verlengd.
Blijkens een schrijven van den minister
van Defensie, ingekomen bij de drie cen
trale landbouworganisaties, heeft de mi
nister van Defensie beslist, dat op 19 No
vember a.s. een inschrijving voor de leve
ring van uitsluitend inlandsch rundvleesch
zal worden gehouden ten behoeve van de
soldatenmanages en de militaire hospita
len gedurende het tijdvak van 1 Januari
1931 tot en met 31 Juli daaraanvolgende.
Dit bericht zal met groote instemming
ontvangen worden in de kringen van den
landbouw, omdat hieruit blijkt, dat de mi
nister van Defensie, die reeds in Mei van
dit jnar beslist had, dat gedurende het
tweede halfjaar van 1930 uitsluitend in
landsch rundvleesch voor levering aan het
leger in aanmerking zou komen, op den
ingeslagen weg wenscht voort te gaan.
MENSCH, DENK NA".
Pater Hendrichs S.J. zal heden
avond weer, in de St. Petruskerk be
ginnen zijn door het heele land bekende
conferenties voor niet-katholieken, welke
conferentie óók toegankelijk zijn voor Ka
tholieken".
De toeloop zal wel weder groot zijndat
is nu eenmaal altijd zóó, gelukkig.
Niet enkel niet-katholieken, maar óók
katholieken moeten tr in groot getal heen
gaan. Omdat het zóó uiterst nuttig is, die
per zicht te krijgen in de vraag: „Waarom
ben ik Katholiek?" Hoevele Katholieken
loopen met deze vraag rond in onzen tijd
en weten het antwoord daarop niet met
voldoende klaarheid, met voldoende over
tuigingskracht aan anderen te geven Hoe-
velen werpen het mooiste, wat ze ontvin
gen in hun leven, weg omdat zij „lasteren,
wat zij niet kennen" gelijk de brief van den
Apostel Judas zich uitdrukt
„Mensch denk na", vraagt Pater Hen
drichs. Met eerlijk en onbevangen naden
ken, kwamen er reeds zoovelen totN de
waarheid onzer Katholieke Kerk. Meer is
van 's menschen kant niet noodig. Naden
ken, diep nadenken, zich verheffen boven
de alledaagsche praatjes en in de lucht han
gende slagwoorden, zien naar de bes'aandc
onloochenbare werkelijkheid van den Gods
dienst, zich niet laten op sleeptouw ne
men door algemeenheden zonder levensbe-
teekenis, dit vraagt Pater Hendrich? in
deze conferenties. De Katholieke Kerk
geeft aan 's menschen eerlijk verstand al
wat het. eischen kan. En Katholieken zijn
aan hun naam en bevoorrechting verp'icftt,
hun overtuiging ook voor anderen te kun
nen verdedigen. Hebben velen ooit iets
gedaan, om het woord van den Apostel in
zich te verwerkelijken: „Bereid om altijd re
kenschap van uw geloof te geven?" Immers
neen. Laten zij de 1111 weer geboden kans
En laten allen rondzien raar
de en zoekende broeders en zusters
3ii helpen op den weg naar de Waar-
dwah
ALLERHEILIGEN-TOCHT DER
AMSTERDAMSCHE „GRAAL"-MEISJES
Kleurige lichtende stoet langs schemer
duistere grachten.
Dat „de Graal" haar eigen wegen kent
en nieuwe middelen weet, om onze katho
lieke meisjes te binden en fier te doen zijn
op haar geloof, is Vrijdagavond weer over
duidelijk te Amsterdam gebleken.
Te half acht verzamelden Vrijdagavond
handerden „GraaF-meisjes in haar keu
rige uniform zich in de kerk der Paters
Redemptoristen aan de Keizersgracht,
waar 'n plechtig Lof werd bijgewoond. Prof.
A. M. A. Vollaerts van het Klein-Scmina-
rie „Hageveld" te Heemstede sprak hier
in warme, begeesterende woorden de
meisjes toe.
Na het Lof stelde de stoet zich vóór het
kerkgebouw op. Elk der meisjes ontving
een lampion in de kleur van haar uniform,
terwijl de leidsters brandende toortsen
voerden. Zóó vormden zich lichtende groe
pen in warm-wisselend kleurengamma:
geel, rose, blauw, oranje en groen.
De symbolische zin was hierbij het vie
ren en herdenken dei heilige vrouwen,
die door haar voorbeeld in der wereld
duisternissen als een licht hebben gesche- dit gerestaureerde brok gevel als toonaan-
Gemeentelijke Aankondigingen
Hinderwet.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene Kennis dat door
hun vergunning is verleend A. van
Hulsteijn en rechtverkrijgend®! tot het.
oprichten van een zetterij, Aufkerij
bibderij in de pereeelen siyrs^singeJ^To.
14—15, kadastraal bekenfl/gemeei/fe Lei
den, Sectie L. No. 1220.
Leiden, 3 November 1930.
heid.
HET LEIDSCHE RAADHUIS.
Hal gepubliceerde ontwerp van ir. Dudok.
De „Kroniek" in de Noyember-aflevering
van het „Maandblad voor Beeldende Kun
sten" is gewijd aan den Leid-;chen Raad-
huisbouw. Cornell's Vet!) is er aan het
woord. Hij begint mei do verklaring dat
hij persoonlijk in de opdracht aan den ar
chitect Dudok gedaan, or.i een raadhuis
met behoud van den geve) aan de Bree-
straat te ontwerpen, geen' heil '/iet; hij
heeft geen vertrouwen in een nienscheliike
poging om te doen heJeven wat verloren
is.
„Intusschen", gaat hij voort, „tee-
keningen en verdere gegevens bestaan, dus:
het kan. Architect Dudok nam de opdracht
aan. Naieve menschen zouden kunnen roee
nen, dat deze niet anders was te begrij
pen dan als de moeilijke en kiesche op
gave om een raadhuis te ontwerpen dat,
hoezeer ook aan moderne eischen v.ldoen-
hoe oorspronkelijk oik van karakter,
nen. Elke lampion verbeeldde een dezer
vrouwen, die de draagster tijdens den
tocht in stilte aanriep, om zich aldus door
haar deugden te bezielen.
Aan het eind der route hereenigden
zich beide groepen om gezamenlijk langs
Keizers- en Rozengracht op te trekken
naar het Johannes Roothaanhuis, vaar in
de groote tooneelzaal de Graalpresidente,
mej. Lydwine van Kersbergen, haar meis
jes toesprak. Zij wees er op, hoe Allerhei
ligen het groote „Graal"-feest zal zijn en
deze zoo welgeslaagde optocht ook in an
dere plaatsen komend jaar zal worden
nagevolgd.
Te Heemstede is in den ouderdom
van 69 jaren overleden de heer H. M. Ruy-
s e n a a r s, een der meest op den voor- j
grond tredende figuren onder de bloembol- j
lenkweekers. De overledene was lid van I
het hoofdbestuur der Algemeene Vereeni-
ging voor Bloembollencultuur van de
nomenclatuur-commissie, van het scheids
gericht in de bloembollencultuur en van
„de Narcis" en „de Tulp".
DE LITURGISCHE DAG.
De priestervergadering.
De priestervergadering, welke morgen
op den Liturgischen Dag zal worden ge
houden, zal niet plaats hebben in de St.
Lodewijkskerk, maar op denzelfden tijd
dus om 1 uur in de kleine Stadsgehoor
zaal, ingang Aalmarkt.
Zooals bekend zal op deze vergadering
Dom Dirks O.S.B. een lezing met lichtbeel
den houden over „Oostersche Liturgie.
LEIDSCHE WINKELWEEK.
Slotvergadering.
Hedenavond zal in de foyer van de
Stadsgehoorzaal de slotvergadering wor-
1 den gehouden van de Leidsche Winkelweek,
j Het belooft oen belangrijke vergadering Ie
worden, o.a. zullen twee lezingen worden
gehouden n.l. door een vertegenwoordiger
van de Philipsfabrieken over het licht
effect in de etalage en door een vertegen
woordiger van de lichtfabrieken alhier,
over het goedkoop tarief.
N^ar wij vernemen heeft de collecte, gis
teren in de kloosterkerk aan den Haagweg
gehouden, ten bate van het St. Franciscus
Liefdewerk, de som van 103.10 5 opge
bracht. Namens den directeur van het St.
Franciscus Liefdewerk zeggen wij den mil-
den gevers hartelijk dank.
Agenda
LEIDEN.
Maandag lste Conferentie van Pater
Hendrichs S J„ St. Petruskerk,
8.30 uur, precies.
Dinsdag. Liturgische Dag, 10.30 Plechtige
Hoogmis in de St. Petruskerk;
1 uur priestervergadering
8 uur algemee
ne vergadering in den foyer van
de Stadsgehoorzaal (gratis toegan
kelijk).
Dinsdag, Donderdag, Zaterdag, Vincentius-
Bibliotheek, geopend 's avonds van
7.30—S.30 uur.
Maandag. Leidsche Winkelweek. Slotver
gadering. Foyer, 8.30 uur.
De avond-, nacht- en Zondagdienst. der
apotheken wordt van Maandag 3 tot en
met Zondag 9 Nov. a.s. waargenomen
door de apotheken D. J. van Driesum, Mare
76, telef. 406 en G. H. Blanken, Hooge-
woerd 171, telef. 502.
VEREEN. VAN MATHESIANEN.
Lezing van den heer van der Starre:
Zaterdagavond opende de heer H. v. d.
Starre, in de goed bezette Burchtzaal van
hotel „Den Burcht" voor bovengenoemde
Vere-sniging het lezing-seizoen met een
voordracht over: ..Een reis door de Alpen
naar Spanje en Noord-Afrika'
De voorzitter, de heer G. Groenewegen
opende de bijeenkomst te ruim 8 uur met
een hartelijk woord van welkom tot de
aanwezigen, in 't bijzonde.r tot den heer
v. d. Starre, die zich wederom bereid had
verklaard een lezing voor deze vereeniging
te houden. Reizen, is leven in een ver
sneld tempo, aldus ving spreker aan, om
dat men in den korten tijd dat men op
dit ondermaansche vertoeft, zooveel mo
gelijk wil ervaren en zien van het schoone
op deze wereld.
Om het zonnige Zuiden te bereiken, kan
men vele wegen kiezen. Wel één van de
I mooiste routes is, vanuit Bazel met den
trein naar Sicikon, waar we vele hooge
bergen, waarvan het water zich met don
derend geraas naar beneden stort, don
kere tunnels, enz. passeeren.
Bij Gösehingen gaat de trein door^ de
beroemde Gotthard-tunnel van 15 K.M.
lengte, waar we in IS min. doorsporen,
zonder het zonlicht te aanschouwen, om
ten slotte in Lugano aan te komen.
Na nog vele plaatsen gepasseerd te zijn
en een bezoek te hebben gebracht aan de
heerlijke Boromeesehe eilanden, naderen
we Milano.
Hier brengen we een bezoek aan de
vele bezienswaardigheden, waaronder den
dom en het kerkhof, om na eenige dagen
de reis voort te zetten naar Marseille, ten
einde ons vervolgens in te schepen om een
kijkje te gaan nemen in Barcelona, waar
we achtereenvolgens: de wereldtentoonstel
ling en de arena, waarbinnen het wreede
volksvermaak, het stierengevecht, geleverd
wordt, bezoeken.
Na de pauze werd de reis voortgezet
naar Italië en Noord-Afrika, waar we te
Ale:ers aan land gaan.
Hier kunnen we slechts even vertoeven
en we komen dan ook tijd te kort om alles
in. ons op te nemen.
Van hieruit wordt-de terugreis naar
•het Moederland begonnen, en wanneer we
de sluizen te IJmuiden binnenvaren is spr.
aan het, einde van zijn interessante, met
velé lantaarnplaatjes verduidelijkte, lezing
gekomen.
Een hartelijk applaus toonde aan hoe
alle aanwezigen van deze aangename, met
veel enthousiasme voorgedragen lezing
hadden genoten.
Hierna dankte de voorzitter namens
alle aanwezigen den heer v. d. Starre voor
zijn prettige en onderhoudende lezing.
Vijf-en-twintig-jarig bestaan der
Mariavereeniging.
Op 5 November a.s. zal de Mariavereeni
ging in deze stad haar 25jarig bestaan
herdenken.
De feestelijke viering dezer herdenking
is echter door omstandigheden uitgesteld
tot in Januari.
Sociëteit „Amicitia".
Het gebouw van de sociëteit „Amicitia"
aan de Breestraat is, zooals men weet, eeni-
gen tijd geleden verkocht.
Aan de architecten Buurman en Van der
Laan alhier is toen opgedragen, plannen
voor een nieuw sociëteitsgebouw op de
Steenstraat (waar nu de buiten-sociëteit is)
te ontwerpen. Deze plannen zijn thans ge
reed gekomen en in een der benedenzalen
van „Amicitia" ter inzage gelegd.
In overleg met beide architecten is over
gevend aanvaardde. Her nad zijn rijk
tailleerden, sterk-plastischen siij1 niet voor.
niets, want de breedte van de Broes t ra a-t
is maar heel betrekkelijk, en de Visch-
markt is niet groot, en men kon hc-i ge
bouw niet anders dan van nabij bekijken.
Misschien is het te veel gevergd, van een
modern architect piëvü: te verlangen, maar
de naïevelingen bovengenoemd kunnen een
oogenblik hebben gedacht dat het aan
vaarden van de opdracht den plicht mee
bracht een eenheid tot stand te brengen,
zij het ten koste van eenig zelfbedwang.
De architectuur, meenen deze -achterlij
ken, is een dienende kunst; hier had zij te
dienen het karakter en de sfeer der pro
vinciale academiestad, en ook te dienen
den eerbied voor de traditie, die tot deze
opdracht had geleid.
„Een bouwstijl, die waarlijk de toekomst
in zich heeft, behoeft zich niet te verloo
chenen, ook waar hij iets heeft in te schik
ken. En een kunstenaar is er niet minder
groot om, als hem. naast het talent, ook de
genade \an den ootmoed is geschonken.
„Neen, De archiiect Dudok heeft dien ge
vel van De Key aanvaard als een onwel-
Lom geschenk. hem ergens neergezet, en er
zich verder niets aan gelegen laten liggen.
Zijn gebouw is verder, van den eersten tot
den laatsten steen, een raadhuis zooals hij
het in welke andere omgeving ook zou
neerzetten, het steekt achter boven den
ouden gevel uit, heeft den bekenden koo-
gen rechthoelcigen toren die heden aan
geen „warenhuis" mag ontbreken, en
spreidt die agressieve monumentaliteit ten
toon, die van den ouden voorgevel een an
tiquarisch stuk speelgoed, een aehtergeb'e-
ven coulisse, en van de gansche goede
stad Leiden een popperig anarchronisme
maakt. Want riet alleen den gerecon-
siureerden gevel, ook de levende kleine
stnd heeft de moderne bouwmeester wreve
lig op den koop toe genomen. Hij spreekt
onverholen den wensch uit dat de omge
ving aan de zijde van de Vischmarkt al
lengs wel gemoderniseerd zal worden en
zich aan zijn thans nog daarmede vloeken-
den achtergevel aan zal passen. Niet alleen
de oude gevel, maar de geheele binnenstad
van Leiden is voor hem dat onwelkome ge
schenk van patroon of erftante, dat voor
zijn part mag stukvallen. Hoe heeft men
hem dan ook gedupeerd met al die fossili-
teiteninplaats van hem zich eens ferm
te laten uitleven
„Onze voorouders schroomden, zooals
men weet, niet, in den stijl van hun eigen x.i -—
tijd naast het oude voort te bouwen. Als de I de twee plannen advies ingewonnen van
stijl, waarin Dudok thans bouwt, echter die I den heer H. van der Kloot Meyburg^ archi-
van onzen tijd moet zijn, dan is onze tijd I tect te Voorburg. Ook dit advies ligt ter
niet in staat om te geven, wat op deze plaats kennisneming van de leden.
en in deze omgeving vereischt is en blijft:
een boeiende gedetailleerdheid, en veel
relief. Dan moet onze tijd, met zijn lange
1 vlakke gevels en zijn platte, hooge torens,
Leiden maar voorbijgaan.
„Dudok had, zijnde die hij is, de opdracht
niet moeten aannemen."
Het ligt in de bedoeling van het bestuur
om, in een na 15 November te houden alge
meene vergadering der leden, de heeren
Buurman en Van der Laan uit te noodigen,
hun plannen toe te lichten, alvorens de al
gemeen© vergadering de/ijuti*ve
sing zal nemen.
