22ste Jaargang
DINSDAG 21 OCTOBER 1930
No. 6725
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e Seicbelve 6ou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week
Bij onze Agenten 20 cent per week
Franco per post
flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent,
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
f 2.50 per kwartaal
f 2.60 per kwartaal
f 2.95 per kwartaal
met
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden
het dubbele van
het tarief
wordt
berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
ITALIË
HET A.S. HUWELIJK VAN PRINSES
GIOVANNA.
De Pauselijke akte, waarbij de door prin
ses Giovanna persoonlijk gevraagde dispen
satie voor haar huwelijk met koning Boris
wordt verleend, is aan het Italiaansche
hof overhandigd.
De dispensatie wordt verleend op de
door het canonieke recht bepaalde voor
waarden.
POLEN
DE TERREUR IN OOST-GALICIE.
De studentenrelletjes te Lemberg.
Bij de opening van het nieuwe academi
sche studiejaar te Lemberg hebben zich
aldaar ernstige onlusten voorgedaan, toen
Poolsche studenten een betooging hielden
tegen de Oekrairiers. In een vorig bericht
werd hiervan, alsook van het feit, dat. de
politie lijdelijk toezag, reeds melding ge
maakt.
Nader wordt ons thans medegedeeld,
dat de betoogers van die welwillende hou
ding van de „handhavers van rust en orde"
dankbaar gebruik hebben gemaakt, om bij
alle Roetheensche winkels, redactiebureaux
en boekhandelaars de ruiten in te gooien
en de uithangborden neer te halen.
Later ging het gerucht in de stad, dat
de Oekrainers uit wraak de tribunes van
de renbanen in brand hadden gestoken,
hetgeen bij nader onderoek absoluut on
waar bleek te zijn.
Een portret van mgr. Szeptyski werd
door de betoogers verscheurd. De politie
heeft ook toen geen enkele arrestatie ge
daan.
Herderlijk schrijven, daartegen gericht,
in beslag genomen.
Zaterdag is een herderlijk schrijven der
Grieksch-Katholieke bisschoppen van Po
len verschenen, dat tegen daden van sabo
tage, brandstichtingen en alle andere on
wettige strijdmethoden is gericht.
Daar deze brief echter eenige scherpe
uitlatingen tegen het optreden der Pool
sche autoriteiten bevat, zoo b.v. over het
veroordeelen van onschuldigen, is hij door
de Lembergsche justitie in beslag geno-
RUSLAND
OPZIENBARENDE ONTSLAGEN IN
RUSLAND.
Naar uit Moskou gemeld wordt, is de
Russische volkscommissaris van financiën,
Brjnckanow, van zijn functie ontheven.
Tot zijn opvolger werd Jakowslow be
noemd.
Naar verder gemeld wordt, is ook de
voorzitter van de staatsbank van sovjet-
Rusland, Pjatakow, uit. zijn ambt ontzet.
- Hij wordt opgevolgd door den voorzitter
van de buitengewone commissie tot bestrij
ding der agrarische crisis, Kalmanowitsch.
HOE KINDEREN IN DE KOLCHOZEN
WERKEN.
In het Rusissche paedagogische tijd
schrift „Op weg naar de Nieuwe School",
dat door de weduwe van Lenin geredigeerd
wordt, lezen wij het volgende:
De organisatie van den kinderarbeid in
de collectieve landbouwbedrijven is tot nu
toe geheel buiten beschouwing gebleven.
Hoewel er reeds sedert de dagen der Octo-
ber-revolut.ie (1917) landbouwcommunes be
staan, is de regeling van den kinderarbeid
tot op 1930 nog nergeris in behandeling ge
nomenKinderarbeid wordt in de col
lectieve landbouwbedrijven op zeer groote
schaal aangewend, maar hij wordt door nie
mand geregeld of beschermd. Dit voert dik
wijls tot echte exploitatie van kinderen en
tot een onverstandig en onpaedagogisch ge
bruik van de arbeidskrachten der jeugd.
Deze weinig verblijdende toestand kwam op
de „congressen der kinderen uit de collec
tieven" ter sprake in den zomer van 1929
en de lente van 1930.
Op de vraag naar den duur van een
werkdag voor kinderen, kwamen de vol
gende antwoorden
„Wij werken van den morgen- tot de
avondschemering".
„In den zaaitijd eggen wij van 5 tot 19
uur".
„De kinderen moeten bij ons gewoonlijk
het vee hoeden. Ze staan om 4 uur op, van
10 tot 11 is er middagrust, om 2 uur drij
ven ze het vee weer naar buiten en om 8
uur 's av.onds gaan klein en groot naar
huis".
„Overdag werken wij met de groote men-
schen, 's nachts verzorgen wij de paarden,
's morgens brengen wij de paarden weer
naar het land; de andere uren rusten we
wat uit en dan moeten we weer aan het
werk".
„De last van den arbeid wordt in vele
collectieven verzwaard, doordat er in de
warme maanden geen rustdag is".
„Zelfs op feestdagen is het bij ons geen
rustdag".
„Wij werken alle dagen van de week,
zonder onderbreking".
Wat den leeftijd betreft van de kinderen,
die voor het werk gebruikt worden, zoo
beginnen de twaalfjarigen in de meeste
gevallen met verplichten arbeid, maar dik
wijls worden lichtere werkzaamheden ook
al door tienjarigen verricht. Ook komt het
zeer vaak voor dat zeven- en achtjarige
kinderen gebruikt worden.
Wat voor soort werk wordt er door kin
deren verricht?
„We doen alles wat zich maar voodoet".
„Men bedient zich gewoonlijk van kin
derarbeid, waar volwassen arbeidskrachten
ontbreken, zonder er op te letten of het
kind dat werk wel leveren kan en of zijn
lichaampje er eenig voordeel bij heeft. Zoo
moeten kinderen werken met de motor-
ploeg en andere landbouwmachines be
dienen of zakken met meel een koren slee
pen. Menige jongen moet een week lang
zware zakken sleepen en daarna is hij twee
maal zoo lang ziek".
„Jongens moeten hetzelfde werk verrich
ten als volwassen leden der collectieve,
meisjes alle vrouwelijke arbeid en daarbij
moeten ze nog op de kleine kinderen pas
sen".
„In de landbouwcommunes waar geen
kinderbewaarplaatsen zijn, moeten de meis
jes op de kinderen der gansche collectieve
passen".
„In vele landbouwcommunes en collec
tieve gemeenschappen neemt men de kin
deren reeds lang vóór de vacantie van
school, om ze op het land mee te laten
werken".
Hoe wordt kinderarbeid betaald?
„De materieele vergoeding, die kinderen
voor hun arbeid ten deel valt, is zeer ver
schillend". In de collectieven, waar het in
het geciteerde artikel over gaat, varieert
het dagloon van 60 tot 35 kopeken. (In Juli
1930 een koopkracht van 25 tot 15 cent; in
betrekking tot de voornaamste levensmid
delen is deze koopkracht nóg geringer, daar
1 pond suiker 1tot 2 roebel, 1 pond
meel 50 kopeken, 1 pond boter tot 6 roe
bel kost en vleesch onbereikbaar is).
Weliswaar moet hierbij gemeld worden,
dat ook volwassen mannen slechts een zeer
gering loon ontvangen. In de bedoelde col
lectieven varieert het dagloon voor een
volle arbeidskracht, van 1 roebel 50 kope
ken tot op 45 kopeken.
Zoo schildert een ondubbelzinnig bolsje
wistische bron den toestand van boeren
kinderen op het land. Daarbij moet men in
het oog houden: 80 pet. der bevolking van
Rusland zijn boeren en hier betreft het de
bevoorrechte proletariërskinderen, want de
leden der collectieven en communes zijn
stemgerechtigde burgers met volle rechten.
ALBANIË
DE KONING VAN AÜ6ANIE ERNSTIG
ZIEK.
Volgens een mededeeling uit de Albanee-
sche kolonie te Weenen aau de Sonn-Mon-
tagszeitung zou koning Achmeu Zogoe van
Albanië op sterven liggen. Keelkanker en
suikerziekte zouden de gezondheid van den
vorst hebben ondermijnd. Volgens dezelfde
mededeeling zou Italië, troepen gereed hou
den om, bij mogelijke ongeregeldheden, tot
welke.Zogoe's dood aanleiding zou kunnen
geven, Albanië binnen te rukken.
6R1TSCH-IND1E
DE ONRUST IN BRITSCH-INDIE.
Politie-agenten vermoord.
De Indische autoriteiten hebben in aller
ijl politieversterkingen gezonden naar het
Nasik-dislrict, waar ernstige onlusten zijn
uitgebroken, daar de bevolking de gelden
de wetten schendt.
In verscheidene dorpen hadden ongere
geldheden plaats. Nadere bijzonderheden
zijn niet bekend.
Thans staat evenwel reeds vast, dat
twee politiebeambten zijn vermoord.
Vele anderen werden met handen en
voeten aan boomen gebonden en afgeran
seld.
DOUMERGUE, de Fransche minister-president, heeft een
bezoek aan Marokko gebracht. De president laat zich de
notabelen voorstellen
CHINA
DE MISSIE IN CHINA BEDREIGD?
Het vijandig optreden der Nanking*
regeering.
Naar uit Shanghai wordt gemeld, is al
daar een missie-bisschop van de orde der
Lazaristen aangekomen, die aan een cor
respondent van de „KWP.." mededeelde,
dat de nationalistische regeering het plan
had opgevat, om een kerk en de belenden
de perceel en, die reeds meer dan dertig
jaar eigendom zijn van de missie in beslag
te nemen „omdat een missie geen lande
rijen meer mag bezitten, waarvan zij eenige
inkomsten heeft."
Men heeft den bisschop twee dagen uit
stel en bedenktijd gegeven. De landerijen
en gebouwen vertegenwoordigen een waar
de van 130.000 dollar.
De tusschenkomst van den Franschen
consul te Shanghai zou de gespannen ver
houding nog meer verscherpen. De bis
schop was van plan, om persoonlijk een be
zoek te brengen aan den gouverneur van
Tchekiang, die hem het besluit der regee
ring medegedeeld had.
Intusschen, blijkens een bericht uit
Taiynanfu (Schansi) zijn niet a-He Chinee-
sche machthebbers even atheistisch als
de Nanking-regeering.
Het Noorderleger, onder leiding van den
model-gouverneur van Shansi Yen-Ksi-
Shan, bevindt zich nog steeds in de pro
vincie Honan. Zooals altijd worden ook de
ze troepen ingekwartierd in kerken en
scholen.
Een missionarise heeft zich echter tot
den apostolisch vicaris van Schansi ge
wend en. om diens tusschenkomst verzocht
bij den gouverneur, om den missiepost vrij
te stellen van inkwartiering.
Den anderen dag reeds kwam het ant
woord: De generaal had onmiddellijk bevel
gegeven, alle gebouwen en terreinen der
missie te ontruimen, „omdat de katholieke
missie zeer groote verdiensten heeft voor
China en de generaal de weldaden van de
katholieke kerk wilde erkennen. De katho
lieke missie die zich zoo verdienstelijk had
gemaakt mocht absoluut geen last hebben
van de troepen."
De missieposten werden onmiddellijk
ontruimd en er werden strenge orders afge
geven, opdat herhaling in de toekomst niet
meer zou voorkomen.
Terwijl de katholieke kerk op het oogen-
blik in heel veel streken van China vervol
gingen te verduren heeft, heerscht er in de
katholieke missie van Schansi vrede. Er
wordt zelfs beweerd, dat Yen-Ksi-Sban
binnenkort over zou gaan tot de katholie
ke kerk. Zijn neef is reeds katholiek en een
van zijn zusters gaat bij de Zusters op den
missiepost naar school, terwijl een van zijn
bloedverwanten zich op zijn sterfbed het
H. Doopsel liet toedienen.
BRAZILIË
DE OPSTAND IN BRAZILIË.
Groote overwinning en verpletterende
nederlaag der rebellen.
Uit Porto Alegro wordt aan de „Asso
ciated Press" gemeld, dat de rebellenleider
Campos Aramal, de hoofdstad van den
staat Esperito Santo, Victoria heeft inge
nomen.
Bevestigd wordt, dat Esperito Santo
daarmede zoover in handen der opstande
lingen is, dat elke invloed der federale re
geering er uitgeschakeld is.
Ook de verbinding tusschen de bondsre-
geering en de tot dusver trouw gebleven
staat Bahia is thans verbroken.
Uit Rio do Janeiro wordt gemeld, dat
volgens een bulletin der regeering de
bondstroepen den opstandelingen ©en ver
pletterende nederlaag hebben toegebracht
bij Combuquira in den staat Minas Geraes.
De verliezen der opstandelingen moeten
ernstig zijn.
Volgens een bericht uit het hoofdkwar
tier der Braziliaansche opstandelingen heb
ben dezen het electriciteitsstation bezet,
dat stroom aan de stad Florianopolis le
vert. Het veertiende huzarenregiment uit
Florianopolis heeft zich bij de opstandelin
gen aangesloten.
HET CONFLICT IN DE TYPOGRAFIE.
De houding der Dagbladdirecteuren.
De Vereeniging van Dagbladdirecteuren
„De Nederlandsche Dagbladpers" is Maan
dagmiddag in een vrijwel voltallige verga
dering te Amsterdam bijeengekomen ter
bespreking van het dreigend conflict in
de typografie.
Eenstemmig is besloten niet toe te ge
ven aan ongemotiveerde eischen der werk
nemersbonden.
Uitgebreide maatregelen van verweer
zijn in voorbereiding, waarmede de verga
dering zich met algemeene stemmen ver-
eenigde.
Eventueel royement van werk
nemers, die blijven doorwer
ken.
De Federatie van Werkgeversorganisa-
tiën in het Boekdrukkersbedrijf deelt ons
mede, dat zij, in antwoord op vele vragen
van haar leden, besloten heeft, vast te
stellen, dat eventueel royement door werk
nemersbonden van werknemers, die bij de
aangekondigde staking blijven werken of
gaan werken, nimmer door haar zal wor
den erkend. De werkwillige werknemers
zullen hun volle rechten blijven behouden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De terreur in Oost-Galicië.
De Missie in China bedreigd?
Mijnramp te Eschweiler. Reeds 22 doo-
den geborgen. (Teelgrammen).
BINNENLAND.
Het conflict in het drukkersbedrijf (1ste
blad).
DE WEG NOORDWIJK—VELSEN.
De moeilijkheden bij den aanleg.
De Haarlemsche correspondent van het
„Hbld." schrijft:
De vorige week hebben wij gemeld, dat
de Minister van Waterstaat zioh vereenigd
heeft met het plan voor den aanleg van
een snelverkeersweg van Noordwjjk door
de duinen naar Velsen.
Dit is de weg, waarover een jaar geleden
al plannen zijn bekend gemaakt en die in
zijn geheel van Den Haag tot het Noord-
zee-kanaal zal loopen; westelijk van de
bestaande wegen, zooveel mogelijk builen
de bebouwde kommen.
Hij zal dus groot endeels door het duin
gebied moeten loopen en oa. den Bloe-
mendaalschen Zeeweg kruisen. Met het
oog op de particuliere gronden, waardoor
de weg moet loopen, is nog niet vast te
stellen hoe de richting precies zal zijn. Het
oorspronkelijke plan kan nog op verschil
lende punten gewijzigd worden. Hoe de
weg bij Velsen naar het Noordzee-kanaal,
bij de pont, zal afbuigen, staat nog even
min vast.
Als de bestaande weg Den HafigNoord-
wijk in zijn geheel bruikbaar wordt ge
acht waarschijnlijk is dit voor het ge
deelte bij Noordwijk niet dan zal ook
een deel van den weg NoordwijkVogelen
zang in het plan kunnen worden opgeno
men. Een belangrijke verbreeding zal dan
moeten worden uitgevoerd, omdat in het
oorspronkelijke plan op een breedte van
60 M. gerekend is.
Er zal voor den aanleg van dezen weg
met zooveel zijn rekening te houden
overeenstemming met particulier grond
eigenaren, zoo weinig mogelijk schending
van natuurschoon dat er vooreerst niet
te denken is aan volledige uitvoering van
het plan.
WIJZIGING L. O.-WET.
De bepaling van art. 193 sub 5
met één jaar verlengd.
Ingediend is een wetsontwerp betreffen
de wijziging van art. 193, vijfde lid, der
Lager-Onderwijswet. 1920.
Met het oog op de mogelijkheid, dat de
Staatscommissie voor de herziening van do
Lager-onderwijswet 1920, wier rapport,
naar de minister vertrouwt, thans weldra
kan worden tegemoet gezien, zal voorstel
len eene combinatie van eene school voor
gewoon lager onderwijs en eene school voor
uitgebreid lager onderwijs onder één hoofd
mits deze scholen tezamen niet meer dan
500 leerlingen tellen, te bestendigen, ver
dient het z. i. aanbeveling, dat. niet inmid
dels een wijziging intrede in den bestaan-
den rechtstoestand te dezer zake. In het
wetsontwerp wordt daarom voorgesteld,
den werkingsduur van art. 193, vijfde lid,
der L. O.-wet 1920 opnieuw met één jaar
te verlengen.
TE BRUSSEL heeft een herdenking plaats gehad van den
slag aan de Yser. Het défilé der oud-strijders
