BINNENLAND
LETTEREN EN KUNST
LAND- EN TUINBOUW
DONDERDAG 9 OCTOBER 1930
w
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 5
CENTRAAL BUREAU K. S. A.
Vijf en twintig-jarig bestaan.
Den 16 October van dit jaar zal het 25
jaar geleden zijn sedert het Centraal Bu
reau voor de K. S. A. te Leiden gesticht
werd.
Zeer groot en belangrijk is de invloed
van dit Bureau geweest op de ontwikkeling
onzer katholieke sociale beweging.
Vele onzer belangrijkste sociale ver-
eenigingen hebben haar ontstaan te dan
ken aan het initiatief van het Bureau.
Talrijke sociale voormannen in het ver
enigingsleven ontvingen hun eerste oplei
ding in de mondelinge en schriftelijke cur
sussen van het Bureau.
Duizenden adviezen van het Bureau
hebben de kennis van de sociale vraagstuk
ken onder onze bevolking verspreid en den
stoot gegeven tot ontelbare sociale wer
ken.
De reeks Sociale Weken, door het Cen
traal Bureau georganiseerd, alsmede de
verslagen dier bijeenkomsten, door het
Bureau uitgegeven, waren van onbereken-
baren invloed op de bestudeering in rui
men kring van de meest brandende maat
schappelijke vraagstukken.
Tal van algemeene aeties werden in den
loop der jaren door het Bureau op touw
gezet.
Bij vele duizendtallen verspreidde het
Bureau vlugschriften en brochures, ter
bevordering van de kennis van en belang
stelling voor het maatschappelijk vraag
stuk onder de massa.
Tegen het bioscoopgevaar voerde het
Bureau ten koste van zware1 offers en veel
moeite een hardnekkigen strijd.
Thans, sedert 1926, toen de Nationale
K. S. A. werd opgeheven en het Centraal
Bureau niet meer als instelling van die
nationale K. S. A. vermocht werkzaam te
zijn, zet het niettemin, zij het ook op
eenigszins beperkte schaal, zijn arbeid ten
algemeene nutte voort door het verstrek
ken van adviezen, het uitgeven van een
tijdschrift, het organiseeren van schrifte
lijke cursussen in sociologie, economie en
staatsinrichting, het voortzetten van den
strijd tegen het bioscoopgevaar door het
I beschikbaar stellen van goede films, ter
wijl het mede (;er bereiking van dit laatste
doel de Katholieke Film-Centrale in het
leven riep.
Tengevolge nu der liquidatie van de Na
tionale K. S. A. is het Bureau, dat door
en na die liquidatie de grootste moeilijk
heden te overwinnen had en tot- heden
wist te overwinnen, geheel op eigen mid
delen aangewezen, welke middelen in
hoofdzaak bestaan uit de inkomsten van
het reeds sedert 1909 verschijnende tijd
schrift „Katholiek Nederland", alsmede uit
de vrijwillige giften en donaties, welke het
van enkele dankbaren en getrouwen nog
ontvangen mocht.
Ondergeteekenden nu zijn van meening,
dat op de katholieken van Nederland een
plicht van dankbaarheid rust jegens het
Centraal Bureau en dat zij den 25en her
denkingsdag van die stichting niet onge
merkt en stilzwijgend mogen voorbijgaan.
Niet beter nu zou deze dankbaarheid
kunnen getoond worden, dan door het ver
schaffen van middelen, die het Bureau in
staat stellen zijn arbeid te blijven voort
zetten.
Hoewel natuurlijk iedere gift tot verwe
zenlijking van dit doel zou kunnen bijdra
gen en dankbaar zal aanvaard worden,
ware de meest afdoende steun in deze te
verleenen door vermeerdering van het
aantal jaa-rlijksche donateurs en abonné's
op „Katholiek Nederland".
Donateurs, dat zijn zij, die jaarlijks
1.50 of meer betalen, ontvangen het tijd
schrift „Katholiek Nederland" gratis.
Een abonnement op „Katholiek Neder
land" kost, met inbegrip van de innings-
kosten, slechts 1.25 per jaar.
Wanneer men bedenkt, dat thans nog
ongeveer 6000 abonné's op „Katholiek Ne
derland" het Centraal Bureau zijn trouw
gebleven en daardoor hunne erkentelijk
heid jegens het Bureau aan den dag leg
gen en tevens medewerken tot instandhou
ding van deze nog steeds zoo nuttige instel
ling, dan mag men de verwachting koeste
ren, dat er stellig nog wel eenige duizen
den katholieke Nederlanders zullen bereid
gevonden worden om door eene zoo geringe
bijdrage tot instandhouding van het Bu
reau mede te werken.
Indien als gevolg van deze opwekking
het aantal abonné's b.v. tot 10.000 mocht
stijgen, zou daarmee aan het Centraal Bu
reau eene voor zijn voortbestaan zeer
welkome feestgave ten deel vallen.
Reden waarom o»Jergeteekenden parti
culieren en vereenigingen dringend aan
sporen om zich aan het adres van het Bu
reau, dat nog steeds is: Steenschuur 17,
Leiden, als donateur of abonné op te ge
ven en kennissen, resp. plaatselijke afdee-
lingen op te wekken zulks eveneens te
doen.
Daardoor zal niet slechts een plicht van
dankbaarheid gekweten, maar tevens eene
nog steeds voor het algemeen welzijn wer
kende instelling gesteund worden.
De circulaire is onderteekend is: Mgr.
B. A. de Wit, Utrecht, Oud-Vicaris-Gene-
raal v. h. Aartsbisdom, Past. L. van Aken,
Vlijmen; prof. J. S. H. Bemelmans, Roer
mond; Centraal-Pres. J. Th. van Galen,
Amsterdam; dr. Cassianus Hentzen, O. F.
M., Maastricht; paler Hyacinth Hermans,
O. P., Rotterdam; prof. j B. Kors, O. P.,
Nijmegen; Lector B. H. Molkenboer, O.
P., Huissen; past L. H. Perquin, O. P.,
Amsterdam; prof. mr. dr. Ch. Raaymakers,
S. J., Nijmegen; dr. Th. Verhoeven, 's-Gra-
venhage; mej. Annie Meyer. Rotterdam;
prof. mr. P. J. M. AalberSe, 's-Graven
hage; prof. dr. J. A. .J Barge, Leiden; C.
B. Bekkering, Amsterdam; S. Bruijsten,
's-GravenhageG. Bulten, Voorhout; H.
E. Everard, Aerdenhout; A. H. J. Engels,
Leiden; mr. C. M. J. F. Goseling, Am
sterdam; prof. mr. E. J. J. van der Hey-
den, Nijmegen; mr. dr. D A. P. N. Kooien,
's-Gravenhage; mr G. C. J. D. Kropman,
Amsterdam; C. J Kuiper, Utrecht; jUph.
Laudy, Amsterdam; A J. Loerakker, Haar
lem; dr. C. Meuleman, Heerlen; F. L. D.
Nivard, Rotterdam; prof. F. Roels,
Utrecht; dr. L. H. van Romund, Utrecht;
mr. J. R. H. van Schaick, 's-Gravenhage;
mr, H. J. J Scholtens, Houten; prof. dr.
J: Schmutzer, Utrecht C. J. G. S#truycken,
's-Gravenhage; J. Th. Verheggen, Bugge-
num (L.); J. B. Vesters, 's-Hertogenbosch
H. Baron van Voorst tot Voorst, 's-Gra
venhage: L. M. Wetenngs, Haarlem; prof.
dr. W. H. Keesom, Wasstraat 3 Leiden.
Giften in eens kunnen gezonden worden
aan het adres van prof. dr. W. H. Keesom,
WaSstraat 3, Leiden.
Bij deze circulaire is gevoegd het vol
gend schrijven van dén Bisschop van Haar
lem Z. D. H. Mgr. J. D. J. Aengonent:
„Nog levendig herinner ik mij den dag
der plechtige inwijding van het Centraal
Bureau voor de K.S.A., welke plechtigheid
ik op 16 October 1905 zelf mocht verrichten.
Door mijn functie van Geestelijk Adviseur
was ik in de gelegenheid den arbeid van
het Bureau zeer van nabij te volgen. En
nog steeds ben ik overtuigd., dat die arbeid
een zeer zegenrijke is geweest voor de ont
wikkeling der gezonde sociale ideeën on
der de Katholieken van ons vaderland. En
al is de K.S.A. sedert 1926 als nationale
instelling verdwenen, toch is gelukkig het
Bureau gebleven, en als instituut van so
ciale voorlichting kunnen wij het nog niet
missen. Integendeel hoop ik, dat het zich
kunne ontwikkelen en uitbreiden. En daar
om ondersteun ik volgaarne de» oproep,
door Professor Keesom c.s. tot de Katho
lieken van Nederland gericht, om door een
jaarlijksche donatie of door een abonne
ment op het tijdschrift „Katholiek Neder
land" het Bureau te helpen aan de mid
delen, waardoor het de taak, die het ♦hans
vervult, met grooter succes nog dan tot nu
toe kan blijven verrichten. Het offer, dat
gevraagd wordt is uiterst gering. En men
stelt daardoor een daad van grooce betce-
kennis van het katholieke sociale leven in
ons vaderland".
DE HANZE.
De Hanze in het Bisdom Haarlem houdt
haar 44e vergadering van den Centralen
Raad, tevens de 23e Jaarvergadering, op
Donderdag 23 October in gebouw „Amici-
tia", West einde 15, Den Haag.
Morgens 9 uurH. Mis tot intentie
van de levende en overleden Bondsleden,
op te dragen door den Zeereerw. Bondsad-
viseur in de kerk van de H. Theresia, in
gang Westeinde tegenover Amicitia.
's Morgens 10 uur: Aanvang der verga
dering.
De agenda vermeldt:
Opening der vergadering door den
Bondsvoorzitter. Welkomstwoord door den
voorzitter der afdeeling Den Haag. Jaar
verslag van den Bondssecretaris. Mededee-
lingen over instellingen van de Hanze.
Jaarverslag van den Bondspenningmees-
ter. Verslag van de Commissie uit de afd.
Den Haag tot het nazien van de rekening
en verantwoording van den bondspenning-
meester over 1929. Vaststelling van de
Bondsbegroot.ing voor 1931. Benoeming van
een commissie tot nazien van het finan
cieel beheer over 1930. Vaststelling van de
plaats der volgende vergadering. Verkie
zing ran drie leden van het hoofdbestuur,
wegens periodiek aftreden van de heeren:
W. Boon Jz., Den Haag, H. E. v. d. Brule,
Rotterdam en A. J. van Rest, Poeldijk.
Deze heeren stellen zich allen* herkies
baar. Voorstellen van het hoofdbestuur.
Voorstellen van de afdeelingen.
KATH. NED. BOEREN- EN TUINDERS-
BOND.
De Algemeene Vergadering van den Ka
tholieken Nederlandschen Boeren- en
Tuindersbond zal worden gehouden op
Maandag 27 October des namiddags om
half twee in het „Concertgebouw" te Den
Bosch.
De vier volgende punten worden aan de
orde gesteld:
1. „Verlies en Winst". Inleider mr. H.
van Haastert secretaris van den Katho
lieken Nederl. Boeren- en Tuindersbond.
2. De wenschelijkheid tot het bewaren
van het evenwicht tusschen de verschil
lende onderdeelen- van het land- en tuin
bouwbedrijf in het algemeen en de ge
varen van een roe-keiooze uitbreiding van
den tuinbouw in het bijzonder. Inleider
Mr. L. Niemöller, secr. van het Centraal
Bureau der Tuinbouwveilingen te Den
Haag.
3. Noodzakelijkheid en methode om de
oosifcie van den boeren- en tuindersstand
in het openbare leven te versterken. In-
eider:" G. J. W. van Kneverden, lid van
de Staten van Gelderland.
4. „Diplomatie en koopmanschap". In-
1 eider: Dr. L. G. Kortenhorst, lid van de
Tweede Kamer der Sta ten-Generaal.
RIJKSWEG AMSTERDAM-HAARLEM.
Aangedrongen op gesloten wegdek
bij Halfweg.
De A.N.W.B. en de K.N.A.C. hebben
zich- met een adres gericht tot den mi
nister van Waterstaat, waarin zij er op
wijzen, dat de rijksweg Amsterdam
Haarlem, voor zooveel betreft het gedeelte
tusschen Sloterdij'k en Halfweg, is voor
zien van een klinkerbestrating, welke niet
bestand blijkt tegen het huidige zeer druk
ke en zware verkeer, zoodat, om het weg-
oppervlak in redelijken staat te houden,
herhaaldelijk herbestratingswerkzaamheden
plaats hebben, terwijl desondanks dit weg
gedeelte in zoodanigen staat verkeert, dat
het zeer hinderlijk en soms zelfs gevaarlijk
is voor het verkeer.
Derhalve moet het met het-oog °P de
belangen van het verkeer en mede om de
onderhoudswerken en de kosten te beper
ken, naar de meening van adressanten ur
gent worden geacht, dit weggedeelte te
voorzien van een gesloten wegdek. In ver
band hiermede verzoeken zij den minister
het daarheen te willen leiden, dat het weg
gedeelte SloterdijkHalfweg van den
Rijksweg AmsterdamHaarlem zoo spoe
dig als doenlijk zal zijn, zal wordenvoor
zien van een gesloten effen wegdek.
DE VOLKSTELLING.
Hulp der nationale jongemannen-
vereenigingen ingeroepen.
Maandag 22 September, zoo lezen we
in het „Kolpings'blad", werd aan het De
partement van Binnenlandsche Zaken te
Den Haag een vergadering gehouden,
waarbij tegenwoordig waren de afgevaai*-
digden der onderscheidene jongemannen-
ver eenigingen in Nederland,, katholieke
zoowel als ni et-katholieke. Van katho
lieke zijde waren daa-r aanwezig de afge
vaardigden .van het Centraal Comité der
Patronatenbelangen en van de St. Joseph
Gezellen-Vereeniging, de voorzitter en se
cretaris van den Centralen Raad, Praeses
van Galen en Pater Janssen. Minister
Ruys de Beerenbrouok, die de vergade
ring presideerde, riep de hulp in van de
onderscheidene nationale jeugdverenigin
gen, om vrijwillig bij de a.s. tienjaarlijk-
sohe volkstelling in Nederland de behulp
zame hand te bieden. De volkstelling is
een zaak van nationaal belang. De ge
meentebesturen hebben bij het departe
ment van binnenlandsche zaken geklaagd
over niet voldoende krachten te beschik
ken om de volkstelling snel en goed te
doen afloopen. Daarom riep de minister
de vrijwillige medewerking van deze ver-
ecniging in. Door de leiders der katho-
ieke en niet-katholieke jeugdverenigingen
werd deze volgaarne toegezegd. Ook door
den Centralen Raad der St. Joseph Ge-
zellenvereeniging.
Op 27, 28 en 29 December a.s. zullen de
leden der vereenigingen die hun medewer
king toezegden, de in te vullen kaarten
rondbrengen bij de ingezetenen van hun
plaats. Den 2en Januari moeten deze in
gevuld worden teruggehaald. Het is na
tuurlijk dat bij de invulling verschillende
burgers geholpen moeten worden, omdat
ze niet voldoende wijs kunnen worden
uit de kaart De leden der vereenigingen,
die aan deze volkstelling, welke ook in
de avondurn kan geschieden, willen deel
nemen, zullen de noodig instructie krij
gen van en bijeengeroepen worden door
den burgemeester van hun eigen gemeente.
De nachttreinen.
Uit Rotterdam vertrokken met den
nachttrein naar Groningen vijf 3e klasse
reizigers; de trein naar Maastricht ver
trok zoder passagiers.
Een redacteur va ,,De Nederlander"
heeft gisterennacht den eersten rit naar
Maastricht meegemaakt o.m. „om eens te
zien, wat er wel waar w:as van de bezwa
ren, vanwege den treindienst aangevoerd
tegen het openstellen van alle stations
waar de treinen stoppen, voor het toe
trok zonder passagiers.
De rein stópte te Geldermalsen, Den
Bosch, Boxtel, Eindhoven, Roermond en
Sittard; aan de perrons en aan al die
stations was ruim personeel, zonder dat
er passagiers verkeer mocht zijn.
DE OVERVAL OP CURACAO.
Oud-gouverneur Fruytier's houding
voor het Hof.
De heer F. Vos heeft aan den Minister
van Justitie en van Koloniën gevraagd of
de aanklacht tegen kïtp. Borren door de
Regeering is gelast en zoo ja, waarom dan
met dezen officier niet tevens zijn chef
oud-gouverneur Fruytier is aangeklaagd.
Voorts of het juist is, dat de heer Fruytier
bij het vooronderzoek oorspronkelijk wei
gerde om op bepaalde vragen te ant-
worden, daar hij daarover eerst rugge
spraak met de regeering moest houden en
of het deze bekend was, dat hij voorne
mens was deze houding aan te nemen.
Tenslotte vraagt do heer Vos of de re
geering daaraan haar goedkeuring 'had
gehecht.
De Holh Mij. van Landbouw heeft, be
sloten, het Kon. Ned. Landbouw Comité
te wijzen op den invoer van Russische
granen en de wijze, waarop hierbij de
wereldmarktprijs wordt gedrukt.
De gemeenteraad ran Amsterdam
heeft benoemd tot gewoon hooglee
raar in de ontleedkunde aan de Universi
teit te Amsterdam prof. dr. M. W. Woerde
man, sedert 1926 hoogleeraar te Gronin
gen. De nieuwbenoemde hoogleeraar is 38
jaar oud.
Tot directeur van de gemeentegasfa
briek te Amsterdam is benoemd de heer'
ir. M. v. d. Hors t. De heer v. d. Horst
is in 1876 te Leiden geboren.
De advocaat-generaal bij het Haagsch
Gerechtshof, mr. B. R. Roger, heeft ont
slag uit deze functie aangevraagd.
De eervolgende Nederlandsche
Jaarbeurs zal worden gehouden van
10 tot en met 19 Maart 1931.
Candidaten voor den Nobelprijs voor
litteratuur.
V.D. meldt uit Stockholm:
Als candidaten voor den littorairen No
belprijs van dit jaar worden de volgende
litteratoren genoemd: Theodore Dreiser
(Vereenigde Staten), Johannes von Jen
sen (Denemarken), Gunarson (IJsland), dr.
Frederik van Eeden (Nederl.) en
Paul Valéry (Frankrijk).
HOOGE PACHTPRIJZEN EN DE
LANDBOUWCRISIS.
Open brief aan heeren grondeigenaren,
aan gemeente-, polder-, kerk- en armbe
sturen en andere lichamen, die boerderijen
en gronden verpachten.
Het hoofdbestuur van den Noordbra-
bantsehen Christelijken Boerenbond, ge
vestigd te Tilburg, meer dan 40.000 leden
tellende, acht het zich ten plicht het vol
gende onder -uwe aandacht te brengen.
Land- en tuinbouw geven over 't alge-
meen zeer onbevredigende uitkomsten;
verschillende takken van het bedrijf en
dan denken we op de eerste plaats aan
akkerbouw en aan vele tuinbouwcultures
werken nog slechts met verliezen; ook
voor andere onderdeelen van het bedrijf
wordt de toekomst steeds donkerder.
Thans wordt op vele bedrijven reeds met
verlies gewerkt; op andere met verre van
voldoende winst.
TE ALKMAAR werd Woensdag het traditioneele Alkmaar's Ontzet-
feest gevierd, ter herinnering aan 8 October 1573. De heer
v. d. Pol, die op dien dag zijn 75sten veraardag vierde, herdacht
tevens het feit, dat hij voor de 30ste maal de traditoneele krans
aan het Victoriebeeld hing
HANSI PREISINGER, die in de laatste
gehouden Oberammergauer Passiespelen
de rol van Maria Magdalena vervulde,
is met Dr. Ir. Otto Kirchner in het
huwelijk getreden
DE WOLKENKRABBER TE ROTTERDAM. Hoog boven alle daken
uit, steekt het kantoorgebouw van G. E. D., met zijn 13
verdiepingen
«iili i]H m
