22ste Jaargang
DONDERDAG 9 OCTOBER 1930
No. 6715
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE OMGEVING
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week
Bij onze Agenten 20 cent per week
Franco per post
flet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per k
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
f 2.50 per kwartaal
f 2.60 per kwartaal
f 2.95 per kwartaal
per kwartaal, bij
cent, met
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden
het dubbele van
Mededeelingen wordt
het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Onderwijs voor meisjes
De Katholieke paedagogen hebben zich
altijd op dit standpunt gesteld, dat bij het
onderwijs aan de meisjes rekening moet
worden gehouden met haar toekomstige
taak in de maatschappij, welke is on
derscheiden van die, welken den jongens
wacht.
Oók om deze reden zijn- wij niet voor de
zg. coëducatie.
Oók om deze reden zijn wij er geen
voorstanders van, dat jongens en meisjes
gezamenlijk een en dezelfde middelbare
school bezoeken.
In de vandaag verschenen aflevering
van het tijdschrift „Jeugd en Beroep"
wordt door de (niet-Katholieke) schrijfster
Ida Heyermans verwezen naar de Katho
lieke middelbare meisjesscholen, waar wèl
met de psyche van het meisje, als zooda
nig, wordt rekening gehouden.
„De R.-K. middelbare meisjesscholen bon
wen haar werk op den basis van den meis-
jesaanleg, die eigen eischen stelt"
aldus genoemde schrijfster.
En verder:
„Onze middelbare meisjesscholen zeulen
nog steeds voort met overladen leerpro
gramma's, in het wezen der zaak nog al
tijd dezelfde als die van mijn eigen leerlin
gentijd. Intellectueel vorming is er nog al
tijd hoofdzaak. Het meisje moet zich rich
ten naar het onderwijs, inplaats, dat dit
zich wendt naar haar aanleg, haar indivi
dualiteit, haar psyche.
Bewust wordt dut laatste gedaan door
de R.-K. middelbare meisjesscholen."
En na een en ander te hebben geci
teerd uit „St. Theresia", het orgaan der
R.-K. middelbare meisjesscholen, vervolgt
mej. Ida Heyermans:
„Het blijkt dus wel, dat er voor ons
middelbaar meisjesonderwijs in het alge
meen wat graantjes op te pikken zijn in den
hof van deze R.-K. scholen.
Die gaan van de grondstelling uit, dat
het meisje èn vrouw, èn moeder der toe
komst is, èn beroepsarbeidster.
Deze beroepsarbeidster kan slechts dan,
het zij door mij nog eens uitdrukkelijk
onder woorden gebracht, haar beroep
en zichzelf tot algeheele ontwikkeling bren
gen, wanneer zij arbeidt naar eigen
vrouwelijken aard, welke wat anders
eischt dan het eenzijdig intellectueele, of
eenzijdige afgericht-technische, haar op zoo
tallooze scholen geboden. Zij vergroeit er
tonnen geld zouden besteed kunnen worden
door andersoortig onderwijs, dat betere
vruchten zou dragen, dan er nu geoogst
worden."
Wij meenden, deze waarde-erkenning van
een der Katholieke paedagogische beginse
len wel onder de aandacht te mogen bren
gen. Misschien vervaagt onder Katholie
ken nog wel 'ns te veel de overtuiging, dat
onderwijs en opvoeding van het meisje, als
zoodanig, eigen, specifieke eischen stelt
ENGELAND
HET CONGRES DER ARBEIDERS
PARTIJ.
Een rede van MacDonald.
MacDonald heeft op de conferentie van
de Labourpartij te Llandudno een rede
gehouden, die een antwoord was op de
op zijn beleid geoefende critiek.
Hij verklaarde, dat de regeering het
bij de jongste verkiezingen in haar ge
stelde vertrouwen had vervuld. Hij had
niet de geringste reden zich te veront
schuldigen.
Spr. betoogde, dat de werkloosheid een
internationaal verschijnsel was, dat geen
enkel land alleen uit den weg kon ruimen.
Mot betrekking tot den wapenstilstand
op douanegebied, die Graham te Genève
heeft voorgesteld, verklaarde de minister:
Wij hebben een tarievenvrede ondertee-
kend, omdat wij daarmee de andere indu
strie volken ter wereld wilden uitnoodigen
DE LAATSTE GROET
aan de slachtoffers
van de ramp van de
R. 101. - Met ont
roerende plechtigheid
werden de stoffelijke
resten van de beman
ning der R. 101, uit
geleide gedaan uit
Frankrijk. - Fransche
soldaten brengen het
laatste saluut
tot overeenstemming nopens de tarieven
te komen. Maar als zij meenen, dat zij
daardoor macht over ons hebben, vergis*-
sen zij zich leelijk.
De douanevrede is slechts ondertee
kend, om het slagen der onderhandelingen
mogelijk te maken, en de regeering
zal, indien deze onderhandelingen geen
succes hebben, stellig haar vrijheid
hernemen, en den volgenden stap doen,
die haar door een weigering der andere
landen om deel te nemen zou worden op
gedrongen.
RUSLAND
VO EDS EL-RANTSOEN EER ING
IN RUSLAND.
Bevoorrechten en minder
bevoorrechten.
Tengevolge van de economische crisis,
die sovjet-Rusland op het oogenblik door
maakt, is het noodzakelijk geworden, dat
de levensmiddelen worden gerantsoeneerd,
zooals men weet. De bevolking is daartoe
ingedeeld in vijf groepen: tot de eerste
en meest bevoorrechte groep behooren
de arbeiders, die lid zijn van een coöpe
ratieve verbruiksvereeniging. Iedere arbei
der krijgt per maand het volgende rant
soen: 1500 gram suiker, 50 gram thee, 1000
gram macaroni, 1800 gram gepelde gerst,
een halven liter zonnebloem-olie, 200 gram
boter, 2000 gram haring en 500 gram zeep.
Tot de tweede groep behooren de ar
beiders, die geen lid zijn van een coöpe
ratieve verbruiksvereeniging. Hun rant
soen is weer iets kleiner.
Dan volgen de ambtenaren, die blijk
baar minder eten noodig hebben: ook hier
krijgen de ambtenaren die lid zijn van een
coöperatieve verbruiksvereeniging een
grooter rantsoen.
De kinderen beneden 15 jaar behooren
tot de rijfde categorie. Zij krijgen 1500
gram suiker. 25 gram thee, 700 gram gort,
500 gram risch. 500 gram havermeel, 15
eieren en 200 gram kaas.
Gedurende de maand September werd
zeven keer vleesoh gedistribueerd.
De voormalige aristocratie, hoogere
ambtenaren enz., zijn uitsluitend op de
vrije markt aangewezen.
HET LIJDEN DER DU1TSCHE
BOEREN IN RUSLAND.
Eenige maanden geleden werden ver
schillende Duitsche families naar Siberië
verbannen, als gevolg van de maatrege
len, die de sovjet-regeering tegen de z.g.
koelaken genomen had.
Een gedeelte dezer bannelingen is het
gelukt om uit de concentratiekampen te
ontvluchten. Na een langdurige reis door
de Siberische Taiga hebben zij getracht,
om him haardsteden weer te bereiken.
Maar verschillende groepen dezer vluch
telingen zijn in het' moerassig gebied ver
dwaald geraakt en hebben daar den dood
gevonden. Slechts enkele zijn levend terug
gekeerd in hun dorp, maar zij werden
door de sovjets spoedig ontdekt en weer
opnieuw op transport gesteld naar Siberië
Het is nog niet bekend, of er nog ver
dere strafmaatregelen tegen deze onge
lukkige boeren genomen zijn.
Sovjet-Russische Studiecommissie
gearresteerd.
De leden van een sovjet-Russische stu
die-commissie, die onder leiding van den
leider der Russische handelsvertegen
woordiging een reis door de Vereenigde
Staten wilden maken, zijn gisteren te New
York aangekomen aan boord van de „Ma
jestic".
Toen de Amerikaansche immigratie
ambtenaren echter vermoedden, dat de
commissie propaganda-bedoelingen had, is
de geheele studie-commissie voorloopig op
Ellis Island vastgehouden.
BRAZILIË
REBELLEN-OPMARSCH IN BRAZILIË.
Hoe Pernambuco werd veroverd.
Door de opstandelingen in Brazilië, die
bezit hebben genomen van Pernambuco, is
een communiqué gepubliceerd, waarin zij
mededeelen, dat generaal Tavora met
achtduizend man en gesteund door de dap
pere bevolking van Parahyba, alsmede
door de politie, na een hevigen bloedigen
strijd, die 24 uur duurde, de stad heeft
veroverd. Vooral de politie onderscheidde
zich door grooten moed bij den aanval, die
in een volkomen overwinning van de re
bellen eindigde. De bevolking is zeer ver
heugd over het slagen van den opstand
en trekt zingend en juichend door de stra
ten.
Dr. Carlos Lima Cavalcanti heeft het
bewind over Pernambuco op zich genomen
en een revolutionnaire junta ingesteld.
Zijn voorganger, de president van den staat
Pernambuco, Estacio Coimbra, is met ver
scheiden andere autoriteiten met het stoom
schip „Itanage" naar Rio de Janeiro ge
vlucht.
De redactie-bureaux van het „Jornal"
en de „Provincia", alsmede de fabrieken
en woonhuizen van de familie van vice-pre
sident Pescoa en van den afgevaardigde
Queirna, eigenaar van het „Jornal", wer
den in brand gestoken en geheel vernield.
De vice-president van den staat Parahyba
is door de opstandelingen geëxecuteerd.
Generaal Miguel Coste deelt mede, dat
hij het opperbevel over de opstandige le
gers op zioh heeft genomen en dat hij op
rukt naar Rio de Janeiro. Een afdeeling,
bestaande uit honderd auto's en vrachtwa
gens, is uit Parahyba naar het Noorden
vertrokken, om Alagais en Bahia op de fe
derale regeering te veroveren. De regee
ring van Parahyba heeft alle particuliere
vervoermiddelen, waaronder 400 vracht
auto's, gerequireerd om soldaten en poli-
tie-agenten naar het gebied van den strijd
te zenden. Reeds zijn echter verscheiden
groote steden in Parahyba door de opstan
delingen bezet, die revolutionnaire junta's
het bewind laten voeren. Eenige afdeelin-
gen van de federale troepen zijn den staat
Ceara binnengedrongen.
Ook elders hebben de optsandelingen
successen te boeken. In den staat Bahia
hebben zij San Vincente en verescheiden
andere steden veroverd. De stad Natal viel
in hun handen zonder dat een schot werd
gelost, doordat de president van den staat
Rio Grande do Norte de stad overhaast
verliet, terwijl ook Recife door de rebel
len werdbezet.
Welke houding de staat Sao Paulo zal
aannemen, staat nog niet vast. De opmarsch
der opstandelingen' is bij Itarare tot stand
gekomen en de talrijke legerafdeelingen
van de regeering bereiden zich op krach-
tigen tegenstand voor. Daarentegen wer
den de gouverneurs van de staten Piauhy
en Parana gedwongen af te treden. De re-
volutionnairen zijn van plan een autonomie-
republiek te stichten, indien Rio de Janeiro
zich niet bij den opstand aansluit. Acht
duizend revolutionnairen trekken naar het
Noorden van Parana op.
Twintig regeeringsvliegtuigen, die uit
gezonden waren om de opstandelingen 'e
bombardeeren in Minas Geraes, zijn niet
te Rio de Janeiro teruggekeerd. De bestuur
ders zouden naar den vijand zijn overgeloo-
pen.
Lezing der regeering.
De lezing, die de regeering van de ge
beurtenissen en van den omvang van den
opstand geeft, wijkt in vele opzichten van
die der opstandelingen af.
Het grootste gedeelte van de Braziliaan-
sche vloot en van het leger blijft trouw
aan de regeering. In Rio de Janeiro is een
beroep gedaan op 400.000 man van de re
servetroepen, van wie binnen twee weken
100.000 bewapend zullen zijn. De federale
troepen, die palmyra hebben heroverd,
rukken thans verder op in den staat Minas
Geraes, in de richting van Barbacene. Met
uitzondering van den staat Rio Grande do
Sul, waar de opstandelingen over 100.000
soldaten beschikken, zou de federale re
geering overal den toestand meester zijn.
Vooral de aanhang in den staat Sao Paulo
is zoo groot, dat vrijwilligers voor de re
geering de orde handhaven, zoodat de sol
daten en politie-agenten elders gebruikt
kunnen worden in den strijd tegen de op
standelingen. Overal behalen de regee-
ringstroepen successen en in de staten Mi
nas Geraes en Rio de Janeiro zou volko
men rust heerschen. Il laatstgenoemden
staat is echter besloten de levensmiddelen
te rantsoeneeren, daar de verbinding met
het binnenland verbroken is. De regeering
heeft echter schepen gerequireerd, om le
vensmiddelen aan te voeren. De stad Pa
ra, die cftmvankelijk in de macht der rebel
len was, is door de federale troepen her
overd en de opstandelingen zijn naar Bra-
ganza teruggetrokken, na den spoorweg te
hebben vernield.
Door den federalen géneralen staf is een
lijst gepubliceerd van de namen van alle
generaals, die tegen de regeering in op
stand zijn gekomen. De bevelhebbers uit
het district Parama hebben zich o.a. en
bloc bij de revolutie aangesloten.
Honderdvijftig dooden in Pernambuco.
De Braziliaansche opstandelingen bewe
ren, dat zij in alle staten ten noorden van
Pernambuco de overhand hebben.
Bij de verovering van de stad Pernam
buco hebben 150 personen van de stad
buco hebben 150 personen het leven ver
loren. Aan de gevect-hen werd deelgeno
men door pantser-auto's. Een volledig uit
gerust oorlogsschip is naar Pernambuco
gezonden met soldaten aan boord, om te
trachten de stad te heroveren.
Ook Bahia ingenomen?
De laatste berichten uit Brazilië mel
den, dat de regeering te Rio de Janeiro
in een benarde positie verkeert, daar het
den opstandelingen gelukt is, door de be
zetting van het knooppunt van spoorwegen
Lorena de hoofdstad van Sao Paulo af le
snijden. Verder wordt uit Montevideo ge
meld, dat de insurgenten de steden Bahia
en Alahoas veroverd hebben. De gevange
nis te Parahyba werd bestormd. De moor
denaars van den vroegeren gouverneur
Joao Pessoa en andeer gevangenen zouden
door de menigte gelyncht zijn.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De rebellenopmarsch in Brazilië.
Is de R. 101 vertrokken zonder voldoen
de voorbereiding? Nog een gewonde over
leden. (Luchtvaart, 2de blad).
BINNENLAND.
Volgens ingesteld onderzoek is het „Ma-
taflo" een voorbehoedmiddel tegen mond
en klauwzeer waardeloos (L. en T., 2de
blad).
Als candidaat voor den litterairen No
belprijs van dit jaar wordt o.m. genoemd
dr. Frederik van Eeden (L. en K., 2de blad).
Vanuit Eindhoven zijn de eerste Neder-
landsche missionarissen van de Augustijner-
Orde vertrokken (Kerkn., 3de blad).
H00GMADE.
Wilhelminavereeniging. Dinsdagavond
jl. hield het Bestuur der Wilhelminaver
eeniging zijn slotvergadering in café Op
dam, welke door den burgemeester en dén
heer Mr. Sormani werd bijgewoond. Nadat
de voorzitter de vergadering had ge
opend, deed de 2e penningmeester (de pen
ningmeester was door ziekte verhinderd)
rekening en verantwoording van de ont
vangsten en uitgaven der gehouden fees
ten. Uit dit verslag bleek, dat de ont
vangsten hadden bedragen 706.31 en de
uitgaven 686.8; enkele kleine rekeninge
tjes moeten echter nog binnen komen. Wan
neer deze betaald zijn, zal er waarschijn
lijk geen batig slot overblijven. Algemeen
was men van oordeel, dat de crisis ouk in
vloed heeft gehad op de feesten in Hoog-
madehet aantal deelnemers aan de ring-
rijderij met tilburyês, dat het vorige jaar
ruim 60 bedroeg, was dit jaar ongeveer
40. Bovendien was de versiering der rijtui
gen niet zooals we dat andere jaren ge
wend zijn; de prijzen, die aanvankelijk
daarvoor waren bestemd, zijn dan ook
aanmerkelijk verlaagd moeten worden.
Besloten werd geen prijzen meer toe te
kennen, indien de versiering niet op hoo-
ger peil staat dan dit jaar het geval was.
Verder hebben zich dit jaar weer eenige
moeilijkheden voorgedaan bij het ringrij-
den met tilbury's. Enkele deelnemers be
weerden meer ringen te hebben gestoken,
dan door het Bestuur waren aangeteekend.
Hoewel het bestuur dit jaar aan de klach
ten gehoor gegeven heeft, zal het dit in
het vervolg niet meer doen.
Waren er dus aan de feestviering en
kele schaduwzijden, toch mag gezegd wor
den, dat het Koninginnefeest over het al
gemeen goed geslaagd is.
Aan het eind der vergadering zeide de
Burgemeester, dat hij voor het Bestuur
een verrassing bij zich had, wat eigenlijk
niet meer ten volle eene verrassing was,
omdat in de vorige vergadering het Be
stuur op dit geschenk was'voorbereid.
De burgemeester bood daarop het be
stuur een zilveren medaille aan ter herin
nering aan het 20-jarig bestaan der Ver
eeniging. De medaille, die in dank werd
aanvaard, vertoont aan de voorzijde het
borstbeeld van H. M. de Koningin, en aan
de keerzijde het wapen van Hoogmade en
de volgende inscriptie: „19101930, Wil
helminavereeniging Hoogmade. Aangebo
den door Mr. A. J. Sormani en J. E. Bod-
dens Hosang".
Nadat de medaille door Mr. Sormain
aan het vaandel was gehecht, sloot de voor
zitter de vergadering na een woord van.
dank voor de prettige wijze, waarop het
Bestuur dit jaar had samengewerkt
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Naweeën. Ter gelegenheid der on
langs gehouden Koninginnefeesten had de
Christ. Zangvereeniging „Soli Deo Glo
ria" zich aangeboden om enkele nummers
ten gehoore te brengen. Het bestuur der
Oranjever. nam dit aanbod met graagte
aan en met voldoening werd geluisterd
naar de zang van S. D. G. Het bureau
„Buma" is er bij zulke gelegenheden «uk de
kippen bij om uit zulke uitvoeringen, in
dien mogelijk, een slagje te slaan. Zoo oo-k
nu. Echter, S. D. G. is aangesloten bij
„Buma" dus mag vrijelijk alles en overal
zingen. Buma doet het thans voorkomen,
of de Oranje vereeniging de uitvoering gal
en vraagt dientengevolge van de Oranje-
vereeniging een zakeie vergoeding, waar
de Oraujever. begrijpelijk niet van terug
heeft. Bij weigering zal een proces volgen,
zegt „Buma". Het 'oeatoar der Omu^ever-
eeoigixtg weeèt io lijdzaamheid al.
