M. VAN DER PIJL
C. L. P. JANMAAT
Wed.J.H.LUDLAGE
H. WEIJERS
ONDERKLEEDING
v. MANOERSLOGSTRAAT 3
J. W. KOMMER
Schil der wer ken
FIRMA M. HOOGEVEEN
Sigaren, Sigaretten en Tabak
KOOPT
TH. A. V^ISI LEEUWEN
C. H. BOGAARD
Alphen aan den RijnAmsterdam
ZIE VOORAL DE ETALAGES
^P. LAROS
FIRMA H. LAROS Pzn.
In de Slagerij Emmalaan 8
WINKELWEEK ALPHEN AAN DEN RIJN BIJVOEGSEL VAN „DE LEIDSCHE COURANT"
'T HUYS BERENDRECHT
één aaneengesloten geheel van huizen. We
zien de aardige lindeboomen, die voorheen
de Dorpsstraat versierden boven de hui
zen uitkomen, terwijl de Hervormde kerk
op de plaat een mooie bekroning vormt,
met 'haar vergrootte da'kruiben als toren
en haar ooievaarsnest op de westzijde.
Het oude koor is nog goed te onderschei
den en het zal wel 1850 worden eer dit
met een gotieken gevel wordt afgesloten.
De huizen aan den Alphenschen kant
hebben hier en daar een vroolijk zitje aan
den Rijn; koepeltjes en prieelen en
boomgewas genoeg en als men de bewoners
goed gadeslaat, zou men bijna van oud-
Alphen als een geluksland gaan droomen!
Het was echter ook toen niet altijd rozen
geur en maneschijn. Het kostschool, op de
uiterste linkerzijde der plaat, werd (wij
zijn hier op de afbeelding in het jaar 171-1)
toen gehouden door een juffrouw, die met
haar moeder en zwager samen woonde.
Blijkbaar stemden de zwager en de schoon
zuster niet volmaakt overeen. De school-
matres, die haar schoone dagen volledig
had overschreden, kon het niet goed zetten
als haar zwager de aan haar zorgen toe
vertrouwde jonge da'mes vriendelijke oog
jes gaf, ja, op zekeren keer kwam zij met
een mes op haar bloedverwant toe met de
woorden: „jou duyvel, ik sal jou den baard
opvegen" (afsnijden), waarop de tegen
partij haar toevoegde „wat sal jij? blan-
kette Ysabel, sal jij een manspersoon
dreygen?" De phase der woede ging nu
in die der aandoenlijkheid over; onder
heete tranen verliet de mamsel de ge
meenschappelijke woning. Wel kwam zij
nog weer terug, maar kort daarna verne
men wij dat het kostschool was opgedoekt.
Het andere prieel, waar zoo 't schijnt
bruiloft, althans een allergezelligste sa
menkomst wordt gehouden, moet gelegen
zijn ter plaatse waar de firma Werneke
haar bekende zaak uitoefent.
Het Hof van Alphen, dat zich hier zoo
schoon vertoont, is niet het oude kasteel,
maar het nieuwe, in 1623 door of vanwege
Malthijs van Overbeeck, wonende op het
Rapenburg te Leiden, gebouwd. Het oude
huis, vermoedelijk de woning eerst van
het edel geslacht van Alphen, daarna van
van Boschhuysen, eindelijk (pl.m. 1500)
van dat van Coppier (waarnaar de Cop-
pieren-kadet werd genoemd) geraakte in
1564 door aankoop van de door den oor
log verarmde familie O. in handen van de
vrouw van den watergeus Dirk Duyvel.
Het werd in 1622 wegens bouwvalligheid
afgebroken.
De voornoemde Matthijs van Overbeek
liet het nieuwe huis bij zijn dood (in 1638)
na aan zijn zoon Adriaan, die, als advo
caat te 's-Gravenhage wonende, zonder
juist een slecht mensch te zijn, toch een
pierewaaier eerste klasse was. Hij speelde
meer op de viool en maakte meer gedich
ten dan hij wegens zijn betrekking 'kon
doen. Zijn studentikooze aanleg verslond
niet alleen de erfenis zijns vaders, maar
ook het Hof van Alphen dat in 1668 werd
verkocht aan Jacob van der Meer, heer
van Alphen en Rietveld. De nieuwe eige
naar die den R. K. godsdienst beleed, ver
schafte zijn Alphensche geloofsgenooten de
gelegenheid hun godsdienstplichten op het
Hof van Alphen te vervullen, weinig naar
den zin der leden van de heerschende
kerk. Ook onder zijn zoon werd dit toe
gestaan, maar toen in 1744 het Hof door
aankoop in protestantsche handen kwam
nam dit een einde. Gelukkig hadden onze
R. K. ingezetenen reeds een andere ge
legenheid. Na lang in het bezit te zijn ge
weest van de familiën Sarvaas en Mor
werd ook dit gebouw wegens bouwvallig
heid op het einde der 18e eeuw gesloopt.
Op de plaats waar hét Hof van Alphen
eenmaal stond, verrees in 1824 een R. K.
kerk, waaraan omstceeks 1860 een pastorie
werd gebouwd. Na den bouw der nieuwe
R. K. kerk in 1686 is de oude tot het lief
degesticht St. Joseph verbouwd en later
aanzienlijk vergroot.
Een oude man, die de tuinmanswoning
was blijven bewonen, bezat nog een kist
met boeken uit het oude Hof afkomstig.
Eén boek, een geschreven medicijnboek,
waarin de toenmalige schoenmaker, later
„professor" de Haas dikwijls zat te blade
ren, werd door den ouden van Donk aan
dezen „medicijnmeester" afgestaan en hier
aan ontleende deze wijd en zijd bekende
man zijn geneeskundige kennis.
Het oude kasteeltje Berendrecht, nabij
Leiderdorp gelegen, was in den lachtig-
jarigen oorlog geheel verwoest. In 1646
bouwden Mr. Frank van der Meer van Be
rendrecht en Jacomina Boot onder Aar-
landerveen een nieuw kasteel, waarop zij
zoowel den naanl als de rechten van het
oude Berendrecht overbrachten. Tot 1692
bleef het in de*-familie van der Meer, toen
kwam het in bezit van de familie van
Ypelaer. Jo'han Se.bastiaan Ypelaer,
heer van Vileers, Lens en Berendrecht
overleed er in Maart 1746 en liet zijn gade
Johanna van "Nieuwstad diepbedroefd ach
ter. Nog niet of nauwelijks was haar man
ter aarde besteld of zij kreeg bezoek van
een voormaligen dorpsgenoot, Pieter 'Neuy,
evenals Johanna te Meer in Kleefsland ge
boren. De kennis werd hernieuwd -en
leidde tot groote hartelijkheid, want een
jaar later, 13 Juni 1747, traden zij te Aar-
landerveen met elkander in den echt en
verheugden zich reeds in October d.a.v. in
de geboorte van een dochter. Het echte
lijk geluk was van korten duur; in April
1748 overleed Johanna, een maand later
het dochtertje en Monsieur Pieter Neuy,
die van een amoureuse complexie schijnt
te zijn geweest, hertrouwde in Febr. 1749,
echter niet dan na herhaalden en storm-
achtigen aandrang van zijn tweede vrouw.
Al deze liefdesgeschiedenissen waren ech
ter niet in het belang van het kasteel, dat
verkocht werd en in burgerlijke handen
kwam. Omstreeks 1770 is jiet gesloopt: een
oude eerwaardige Boerenwoning, die wij
allen nog hebben gekend, bleef alleen over
en verbrandde jammerlijk 15 Oct. 1922.
De schoone buitenplaats Langeroode is
van ouden datum en werd reeds in 1663
verkocht. Zij was gesticht op gronden, die
in het midden der 16e eeuw in eigendom
werden bezeten door het klooster Engelen-
dael te Leiderdorp, doch bij de confiscatie
tijdens den 80-jarigen oorlog door de Sta
ten van Holland waren verkocht.
Toen 'bijgaand plaatje werd vervaardigd,
woonde, aldaar Willem Hooft, kastelein,
baljuw en dijkgraaf van den Lande en het
Waterschap van Woerden. Later kreeg
het nog voornamer bewoners. In 1743 kwam
aldaar Godfried Andries Adriani, heer van
Groet, minister van den Keizer van Rus
land en van den hertog v. Holsteijn en
een paar jaar later de gade van den graaf
van Slippenbach „een oorlogsman van
deesen tijd, die de verwondering van
Europa geworden is". Na velerlei weder
waardigheden kwam het in 1780 in bezit
van den grooten Alphenschen grondeige
naar Willem Rijnsburger, een grondspecu-
lant uit de 18e eeuw, die de groote land
goederen te Alphen aankocht, de fraaie
gebouwen (o.a. het Hof te Alphen) sloopte
en de bevallige tuinen en bosschages in
vlak weideland veranderde. Ook Lange
roode onderging dit lot. Evenals van Bee-
rendrecht is ook van Langeroode alleen
de naam overgebleven.
De laatste plaat is een afbeelding van
het huis Poelgeest wel het voornaamste
huis uit de geheele Rijnstreek en onder
de naburige gemeente Koudekerk gelegen.
De burcht Groot Poelgeest is in onze va-
derlandsche geschiedenis welbekend als
verblijfplaats van de ridders en heeren
van dien naam, die allen den voornaam
Gerrit hebben gevoerd. De grafzerk van
den eersten heer, hier woonachtig, ligt nog
in de kerk te Koudekerk, maar is ten on
dergang gedoemd door de aldaar geplaat
ste centrale verwarming. Niet op dit, maar
op een ander huis: „Klein Poelgeest" dat
in den Lagewaard lag, is Aleida geboren,
wier deerniswaardige dood door Nicolaas
Beets is bezongen.
De burcht Groot Poelgeest, in de onop
houdelijke oorlogen, die onzen vaderland-
schen grond teisterden, meermalen ver
woest en herbouwd, werd voor het laatst
in 1606 vernieuwd door Gerrit van Poel
geest, die als R. K. edelman geen deel
meer had aan het. staatsbestuur. Hij leef
de hier op zijn goederen het leven van
den landjonker, nog altijd door zijn dorps
genoot-en gezien en geacht. Zijn zoon en
opvolger, mede Gerrit v. Poelgeest gehee-
ten, schijnt een zwak man, met mensche-
lijke hartstochten te zijn geweest; hij leef
de verre boven zijn stand en bezwaarde
zijn goederen zoodanig met hypotheken,
dat zijn weduwe en kinderen de renten
niet meer konden betalen. De weduwe zou
met haar dochters na verkoop van de
voorouderlijke .erfgoederen in een klooster
gaan. Juist omstreeks dien tijd deed zich
voor" een der dochters, Charlotte Ema-
nuelle, een huwelijkscandidaat op, voor
gevende een prins de Ligne te zijn. Zij,
haar geestelijk gewaad afleggende, liet
zich ..in het weerelds kleed schilderen, na
de fraiste swier, die toen bij luiden van
rang in gebruik was". Maar de vrijerij
had een treurig einde: de pseudo-prins
de Ligne bleek een zeeroover Ie zijn, die
kort daarna om zijn euveldaden werd te
rechtgesteld. De teleurgestelde freule leef
de tot in 1739 als kanunnikes te Nivelles
en schonk bij haar dood aan de kerk van
het klooster een zeldzaam prachtige deur,
met wapens versierd en waarop zij als
laatste van dezen naam wordt- vermeld.
De burcht Groot Poelgeest is na het
vertrek der oude familie in bezit gekomen
van Johan Willem v. Ripper-da, den avon
tuurlijken edelman, die eerst R. K„ daar
na prolcstantsch, als grande van Spanje
opnieuw R. K. werd, in ongenade viel en
zich naar Marokko begaf, waar hij moha-
medaan werd, om ten langen laatste op
zijn sierfbed weder tot het R. K. geloof
terug te keer-en.
Van nu af verviel het oude kasteel in
erge mate. Het bleef onbewoond, werd
niet meer onderhouden. Storm en regen
teisterden het oude gebouw, tot het niet
meer dan een ruïne was geworden. Nog
heden ten dage staat er op het eilandje
één torentje, dat deel uitmaakte van de
toegangspoort. Het zal eerstdaags wel
omvallen en dan is er van het vermaarde
kasteel niets meer over. Zoo vergaat de
heerlijkheid der wereld
De oude buitenplaatsen zijn thans alle
verdwenen en geen minister van den kei
zer van Rusland, geen O. I. resident of
DE PUZZLE
i Een winkelier in deze stad,
Die óók last van malaise had,
Had alles eens bekeken,
i En dacht zoo lean 't niet langer gaan,
Daaraan moet noodig wat gedaan,
j Dat was hem klaar gebleken.
't Is slechts de kunst, dacht deze man,
I Maar 'k weet nog niet, hoe of dat kan,
I Om 'koopers meer te 'lokken.
Hij stalde mooi zijn waren uit
I De menschen keken voor zijn ruit
j En.waren weer vertrokken.
Hij deed zijn prijzen naar omlaag
Maar steeds verminderde de vraag,
PI ij dacht: wat te beginnen?
Hoe krijg ik, 't is me toch een kruis
De menschen buiten in mijn huis,
Hoe krijg ik ze naar binnen.
Hij deed een groote uitverkoop
Met lage prijzen, in de hoop.
Nu het publiek te trekken.
De een of ander kocht dan wat,
En als hij 't koopje binnen had
Dan liet hij hemweer zitten.
Die winkelier in deze stad,
Die óók last van malaise had.
Had alles goed bekeken.
Hij dacht, zoo kan 't niet langer gaan,
Een juichkreet toen! Zoo moet het gaan
We moeten winkelweken.
TROUBADOUR.
KANT DOOR ALLE EEUWEN
Ten alle tijde hebben de vrouwen kant
gedragen, het fijne weefsel, dat hun
schoonheid zoo goed doet uitkomen. 'Zelfs
uit de teekenin.gen, die men in oud-Egyp
tische graven heeft gevonden, blijkt dat
de Egyptische vrouwen kant droegen. Toch
is aan het soort kant gemakkelijk te zien,
in welken tijd het- gemaakt is. Tot het
jaar 1550 werd de z.g. middeleeuwsche
kant vervaardigd met de symbolische fi
guren, de bloemen, bladeren en dieren
uit het Gothische tijdperk. Tot 1620 krijgt
men de geometrische stijl met cirkels, vier
kanten on driehoeken en daarna zijn tot
1720 de kanten der Renaissance in de
mode met ingewikkelde blader- en bloem-
patronen, die op een ongelijk net als grond
stof goed uitkomen. De stijve bloemrui-
kertjes uit- hel Rococotijdperk (1720
1770) kenmerken hun tijd op het eerste
gezicht. In den tijd der revolutie, tot on
geveer 1810, werden op een gelijkmatigen
grond losse bolletjes en bloempjes ge
werkt. Men kan trouwens de verschillende
stijlen met zekerheid herkennen aan den
gebruikten grond. Deze kan gelijkmatig
zijn met even groote oogjes of ook onge
lijke groolten en vormen der oogjes ver-
toonen (z.g. Guipure). Maar de oogjes op
zichzelf zien er in de verschillende tijden
ook weer heel anders uit en eigenlijk geven
zij het karakteristieke aan den kant.
„Echte" kant is gewoonlijk de benaming
voor alle met de hand gemaakte kant. Deze
kant is vooral Fransche guipurekant uit
A-'agon, Argentun en Brussel, maar Vene-
tiaansche kant en Retieellakant worden
ook in groote hoeveelheden gemaakt. Dan
heeft men geheel met de naald gewerkte
kant, die reeds in de, -zestiende eeuw in
Frankrijk, Duitschland en Italië gemaakt
werd en wel eerst door adellijke dames en
later door kloosterzusters; er was veel
tijd en geduld voor noodig. Daarom droeg
Nicolo d'Aristotile detto Zapina zijn in
1529 uitgegeven boek met kant-patronen
ook aan de adellijke dames op en een
bloedverwant van Titiaan, Cesare Vecel-
lio genaamd, gaf een dergelijk boek uit
onder den titel: Kroon der adellijke en
deugdzame vrouwen. De beroemde V-ene-
tiaansche reliefkant werd uit 'lósse stukjes
samengesteld en heeft later tot voorbeeld
gediend voor het Iersche haakwerk, dat in
hel begin van de negentiende eeuw ont
stond. Ook in Frankrijk heeft men ge
tracht de Venetiaansche kant na te boot
sen; reeds in de zeventiende eeuw stichtte
Catherine de Rohan, Hertogin van Lon-
gueville. scholen om kant te maken, waar
van die te Chant-illy, waar men zwarte
kant voor rouwsluiers maakte, het- bekend
ste is geworden. Kloskant werd reeds in
de zestiende eeuw vervaardigd in Italië,
vooral te Genua en in de 17e eeuw nage
volgd in de Duitsche kloosters langs den
Rijn. Hierbij mogen wij wel er aan herin
neren, dat het maken van kloskant eerst
mogelijk was na de uitvinding der
spelden. Kleine oorzaken hebben soms
groote gevolgen
In Spanj^^Vlaanderen en Italië werd
veel kant f^lost van breede banden en
later zelfs van geweven galons, waaruit
zich een typisch soort Italiaansche kan!
en later de bekende Point-lacé kant ont
wikkelde. Thans zijn de voornaamste plaat
sen, waar echte kant gemaakt wordt: Va
lenciennes, Chantilly, Brussel, Mechelen,
Antwerpen, Brugge en Genua.
beroemd krijgsoverste zoekt meer zijn wo
ning aan de boorden van den Ouden Rijn
binnen onze gemeente. Maar de industrie
komt er tot grooten bloei en brengt me
nigeen tot welstand. Groote armoede
wordt er niet geleden; in den regel ver
dient ook de vlijtige werkman er een be
hoorlijk stuk brood. Zoo is het mogelijk
dat de winkelstand er over het algemeen
een goed bestaan heeft en zelfs gelegen
heid vindt iets op zijde te leggen om den
ouden dag met gerustheid tegemoet te
zien.
Treuren wij daarom niet over den tijd,
die voor immer voorbij is, maar aanvaar
den wij met dankbaarheid wat wij thans
zoo gelukkig zijn te bezitten!
Alphen a. d. Rijn, Sept. 1930.
Specialiteit in fijne Vleeschwaren
Comestibles j - Boter en Kaas
WIJNEN F ADVOCAAT
PRIMA KWALITEIT - - BILLIJKE PRIJZEN
Hooftstraat 86 Alphen aan den Rijn
5279-28 Beleefd aanbevelend
TABAK-, SIGAREN- EN SIGARETTEN-MAGAZIJN
Alphen aan den Rijn
Raadhuisstraat 267
Door handhaving der prijzen
kwaliteit gegarandeerd
Beleefd aanbevelend
BROOD- KOEK- EN BESCHUITBAKKERIJ
PRINS HENDRIKSTRAAT J68/- ALPHEN a. d. RIJN
NEEMT PROEF MET MlTff ^OfejÉMELK WITTE
BROOD EN ZUIVER ZEEUWiÉTH TARWEBROOD
Vraagt onze:
Gekruide Speculaas en dikke Brokken per ons 12 cent
Amandelkoek per ons 22 cent
Allerhande per ons 15 cent
Botersprits per ons 18 cent
Prima Tafelbeschuit, per pak (10 stuks)
Beleefd aanbevelend
Hortensiastraat 10, Alphen a.d. Rijn
Gediplomeerd Orthop. Schoenmaker
Concurreert
in kwaliteit en prijzen tegen de beste buitenlandsche huizen
BOTER- EN KAASHANDEL
Alphen aan den Rijn
EN GROS
EN DETAIL
SCHILDEfj EN BEHANGER
RAADHUISSTR. 269
beveelt zfch beleefd aan
voor alle^voorkomende
JULIANASTRAAT 38 - ALFHEN a. d. RIJN
RUIME KEU^É ^ijll
Verder alle drogerijen en Chemicaliën. Verband- en Verple-
gingsartikelen, Homoeopatische Geneesmiddelen, Parfumeriën
UW KRUIDENIERSWAREN BIJ
RAADHUISSTRAAT 182^ALPHEN a. d. RIJN
EN U IS TEVREDEN - VLUGGE EN NETTE BEDIENING
DAGELIJKSCHE AUTO-BESTELDIENST
TPsEfoON 165
Snelste verbinding tusschen Amsterdam en Alphen a.d. Rijn
IIIIIIMIIIIIIIIIISIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
D R O G I STE I$J EN
F O T O H A
11111111111111111111 min 1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111
voor Dames, Heeren en Kinderen, in z-niver wol, ge-
mengde wol en goedkoope imitatie
Lenalasti'k Derby Comête zijn krimp vrij
GF
in Breiwol.
bekende low;
bedrukte Fla
Kousen
nen, Linoleum, Kaï
TE SORTEERING
Jeelig. Flanel, Baai en Moton, onee
nieuwste in effen gestreepte en
Stoffen, Fluweel, Garneering, enz.
maten, kleuren en prijzen
en, Loopers, Tafel- en Divankleeden
Vertrouwd adres^oor: Bedden, Matrassen, Dekens, Gordij-
VAN MANDERSLOOSTR. 50—52
haalt U toch altijd heerlijk eigen geslacht Hoil.
Rund- en Varken^vlteesch Heeft ook U reeds al
eens geprobeerd,1 doe het dan nu!
Beleefd aanbevelcp<T^
C. VAN VLIET, Tel. 20, Alphen a. d. Rijn
