BINNENLAND
RECHTZAKEN
DINSDAG 23 SEPTEMBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 5
MEJ. DE WED. G. BOSMAN—VAN BEEK te Ermelo
(Gld.) herdacht Maandag haar honderdsten geboorte
dag. De 100-jarige (zittend) in gesprek met haar
89-jarige zuster
DE OUDE KERK TE KATWIJK AAN ZEE, schilderij
van den kunstschilder Joh. Windhorst, door de school
kinderen van Katwijk aangeboden aan H. K. H.
Prinses Juliana, ter gelegenheid van Haar afscheid
van Katwijk
BIJ GELEGENHEID VAN HET 25-JARIG BESTAAN DER TECHN.
H00GESCH00L TE DELFT is in de stads^oelen aldaar een feestbanket
gegeven. V. 1. n. r.de Heeren Fockema Andreae, prof. Hallo, minis
ter Terpstra, Z. K. H. Prins Hendrik, ir. Vogel, Jhr. Feith, ir. Damme
DE TICKERMACHINE. In Hotel de l'Europe te Amsterdam is Maandag
middag voor autoriteiten op uitnoodiging van het Persbureau Vaz Dias
een demonstratie gegeven met het overbrengen van Beurs- en Nieuws
berichten door middel van de Tape- of Tickermachine van de Siemens
en Halske A. G. uit Berlijn
DE INTERNATIONALE VLIEGFEESTEN te Evere bij
BrusseL De Nederlandsche aviateurs maj. Bakenes en
kapt. Verst maken zich voor het vertrek gereed
DE 12-CYL. VOISIN, die op de Montlherybaan het 12-
dagen wereldrecord sloeg met een gemiddelde snelheid
van 123 K.M. per uur en een af gelegden afstand van
ruim 35.000 K.M.
ZILVEREN JUBILEUM DER
TECHNISCHE H00GESCH00L.
Rectoraatsoverdracht en eere-promoties.
In de Stadsdoelen te Delft heeft gister
middag de aftredende rector-magnificus
der Technische Hoogeschool prof. ir. Wes
tendorp het rectoraat overgedragen aan
zijn opvolger prof. dr. H. G. Hallo. In de
rede, welke hij daarbij heeft gehouden,
herdacht de rector het zilveren jubileum
der Hoogeschool, dat reeds enkele maan
den geleden viel, maar eerst gisteren of
ficieel werd herdacht.
Het aantal ingenieursdiploma's, in de
jaren 1906Juni 1930 uitgereikt, bedraagt
4.722. Het aantal promoties bedroeg 177,
daaronder waren 17 civiel-ingenieurs, 2
bouwkundige ingenieurs, 19 werktuigkun
dige ingenieurs, 1 scheepsbouwkundig in
genieur, 9 electrotechnische ingenieurs,
100 scheikundige ingenieurs, 28 mijninge
nieurs en 1 doctorandus in de wis- en na
tuurkunde. Het aantal hoogleeraren is
gestegen van 43 op 69; dat der lectoren
van 2 op 15, dat der assistenten van 57
op 117.
Het budget bedroeg in 1906: 726.877
en in 1930: 2.719.120; berekend per stu
dent is het in die jaren gestegen va-n
619 op 1.729.
Spr. vroeg eenige aandacht voor de
studentenwereld. Het totaal aantal inge
schreven studenten steeg va-n 1176 (in
1905) tot 2434 (in 1920) en daalde daarna
tot 1430 (in 1927) om daarna weder eenigs-
zins toe te nemen. Het aantal vrouwelijke
studenten, daarin begrepen bedroeg min
stens 45 en hoogstens 121. In 1906 werden
76 ingenieurs-diploma's uitgereikt, in 1924-
1925 echter 394, in 1929-1930 weder belang
rijk minder: 183. Sterk wisselende cijfers
dus en als gevolg daarvan sterk wisselen
de stemmingen.
Na deze rede hadden de eere-promoties
plaats van prof. ir. F. K. T. van Iterson,
ir. P. Jcost-ing en ir. J. A. Ringers, den
bouwmeester van de grootste sluis ter
wereld.
RADIO-DISTRIBUTIE TE HAARLEM.
Afwijzend prae-advies van B. en W.
B. en W. van Haarlem hebben prae-
advies uitgebracht over een in October
van het vorige jaar ingediende motie-Pe
per om va-n gemeentewege radio-distributie
in te stellen.
B. en W. komen, na ingewonnen deskun
dig advies, tot de conclusie, dat wanneer
op 6000 aansluitingen gerekend kan wor
den, een kapitaal zal noodig zijn van on
geveer 400.000. Het abonnementsgeld
zou dan 2 per maand moeten zijn.
Met het oog op de sterke prijsdaling in
de radio-toestellen en het in den handel
brengen van zeer goedkoope toestellen,
meenen B. en W., dat het inrichten van
radio-distributie door de gemeente niet
verantwoord zou zijn.
WEDEROM EEN RADIOLEZING
VERBODEN.
Gisteravond zou de heer mr. J. H.
Schultz van Haegen voor den Nederland-
schen Omroep, algemeen programma, dat
gisteren verzorgd werd door de V. A. R. A.,
spreken over het onderwerp: „Noodzake
lijke verbeteringen in het gevangenis- en
reclasseeringswezen".
Naar wij van den secretaris der V. A. R.
A., den heer G. J. Zwertbroek, vernamen,
werd de inhoud van deze rede niet geacht
in het Algemeen Programma te passen.
Inplaats van deze rede werden gramo-
foonplaten gegeven.
„0PP0SITI0NEELE COMMUNISTEN".
Een nieuwe partij te Rotterdam
gevormd.
Zondag is, naar het „Volk" verneemt, te
Rotterdam een groep oppositioneele com
munisten opgericht, bestaande uit drie le
den van de C. P. H. centraal comité, die
zich niet wenschen neer te leggen bij de
fusie van de groep-De Visser met de groep-
Wijnkoop. In het bestuur hebben de hee
ren J. J. Net, B. v. Arend en J. Ce Toos Jr.
zitting. Samenwerking zal gezocht, wor
den met soortgelijke groepen te Amster
dam en Zaandam.
MALAISE IN DEN SCHEEPSBOUW.
Massa-ontslag bij Wilton.
De inkrimping van het aantal arbeiders
bij Wilton te Schiedam duurt tengevolge
der Scheépsbouw-inalaise nog steeds voort.
Zaterdag zijn wederom niet minder dan
750 arbeiders ontslagen, terwijl 300 man
slechts om de week' te werk worden ge
steld Het aantal arbeiders is hiermede bin
nen één jaar tijds tot de helft geredu
ceerd.
Middelbare Technische School te Haarlem.
Het bestuur der Vereeniging voor Nij
verheidsonderwijs te Haarlem verleen.Te
aan dei heer ir G. Hofstede op zijn ver
zoek op de meest eervolle wijze ontslag
als directeur der Middelbare Technische
School te Haarlem, met ingang van 1 No-
verber e.k., wegens zijn benoeming tot In
specteur-Generaal van het Nijverheids
onderwijs.
Tot zijn opvolger werd benoemd de heer
dr. ir. G. de Gelder, thans directeur der
Electrotechnische school te Amsterdam.
De heer H. A. M. Werner te Rot
terdam, bestuurslidvan de R. K. Arm- en
Weeshuizen, is benoemd tot ridder in de
Orde van St. Gregorius den Grooten.
DE MOORDZAAK-LANS
De procureur-generaal eischt twintig jaar
gevangenisstraf.
Gisteren werd de behandeling van de
zaak-Lans voor het gerechtshof te 's-Gra-
venhage voortgezet.
Op verzoek van mr. Kokosky wordt voor
lezing gedaan van de verhooren van den
getuige Jacob Hagen uit Arnemuiden, die
in eerste instantie gehoord is en verklaard
heeft, dat hij op den weg-van Arnemuiden
naar Middelburg twee mannen, een langen
en een dikken, heeft hooren praten over
een inbraak, waarbij de een zeide: „dan
gaat hij maar net als Lans", waarop de
ander antwoordde: „O, man, houd op!" Te
Rotterdam, waar hij werd gehoord, heeft
hij één der mannen, den dikken, eenige
malen gezien, waarbij hij den indruk kreeg,
dat deze hem volgde.
Ook wordt voorlezing gedaan van de
verhooren van Boender, chauffeur te Rot
terdam, die twee verdachte mannen in de
buurt tegenover de zaak van Lans heeft
zien loopen.
De procureur-generaal verzoekt voorle
zing van een door hem ontvangen brief van
de Rotterdamsche politie, bevattende een
informatie over een intercommunaal tele
foongesprek met mevrouw Lans des avonds
om halfacht.
REQUISITOIR.
De procureur-generaal vangt thans zijn
requisitoir aan. De stof laat zich in tweeën
deelen: ten eerste de malversaties, ge
pleegd en erkend door verdachte; ben twee
de de moord, subsidiair doodslag. Toen
verdachte procuratiehouder werd in 1923,
had hij 10.000 in de zaak gestoken. Hij
verdiende ongeveer 4800 per jaar. En toch
heeft hij groote bedragen verduisterd. Het
totaal-bedrag dat hij verduisterde was
ruim elfduizend gulden. Elk jaar ging het
crescendo: in 1928 heeft hij bijna vijfduizend
gulden verduisterd.
Waarvoor had deze man zooveel geld
noodig? Het is niet gebleken. Wel is door
hem af en toe geld afgelost, zelfs eenmaal
zesduizend gulden, maar dat neemt niet
weg, dat hij steeds meer geld noodig had
en dat hij zijn vrouw slechts een klein be
drag van zijn salaris gaf.
Deze man had een vertrouwenspositie.
Hij zag zijn patroon dagelijks, zat tegen
over, hem. Men zegt dat hij zich goed kan
beheerschen, en dat is gebleken, doordat
hij vier jaar lang zich beheerschtte tegen
over den patroon, die hij op de grofste
wijze bedroog. Op zichzelf reeds zijn deze
malversaties zóó ernstig, dat de verdachte
daarvoor een ernstige straf verdient.
Spr. komt nu tot de andere tenlasteleg
ging. Hij legt er den nadruk op, dat ook
het O.M. objectief moet nagaan, of het be
wijsmateriaal voldoende is voor een veroor
deeling van den verdachte. Politie en justi
tie hebben hun ujterste best gedaan, dezen
moord op te helderen. En nu kan men zeg
gen, dat er fouten zijn gemaakt in het
vooronderzoek, maar het complex bewijs
materiaal was toch van dien aard, dat ver
oordeeling door de Rotterdamsche recht
bank gevolgd is. Men moet ook niet ver
geten, dat men aanvankelijk dacht aan een
inbraak, en nu is het gemakkelijk achteraf
critiek te leveren. Het Hof heeft te oordee-
len over het bewijsmateriaal, dat het O.M.
op tafel heeft gelegd. Er is aanmerking
op gemaakt, dat de mat niet in beslag is
genomen. De politie heeft daarop niets ge
vonden en daarom de mat niet in beslag
genomen. Opdracht tot fotografeeren van
het benedenportaal is gegeven, doch door
een misverstand is dit niet denzelfden
avond gebeurd.
Ondanks de beweerde omissie van de
politie heeft de rechtbank een logisch von
nis geconstrueerd: In een zaak als deze is
het verder zeer goed mogelijk, dat in klei
nigheden afwijkende verklaringen worden
gegeven.
De wijze, waarop Lans dood werd ge
vonden, deed een schok gaan niet alleen
door Rotterdam, maar door geheel Neder
land. Spr. gaat dan uitvoerig na, hoe de
politie den toestand in het kantoor van de
N.V. De Haas vond, en welke uitgebreide
maatregelen de politie en de deskundigen
hebben genomen.
.Bij diepgaand, onderzoek werd vermoed,
dat men met een gefingeerde inbraak te
doen had. Het spreekt vanzelf, dat men
den procuratiehouder haalde, om te weten
te komen, wat er vermist was. Men stelt
het voor, alsof menschen van buitenaf zijn
binnengekomen. Maar buiten is geen spoor
van braak ontdekt, en de beide hekken wa
ren gesloten, hetgeen niet op den weg van
een inbreker ligt. Deze inbrekers hebben
ook, wat geld betreft, weinig meegenomen.
En welke inbreker gaat zóó te werk, dat
hij alle sieraden en al het geld op het lijk
laat, maar wel de sleutels' van de brand
kast op het lijk vindt? En welke inbreker
neemt chequeboekjes mee, die voor hem
zoo hoogst gevaarlijk kunnen zijn?
DE EISCH.
De procureur-generaal heeft ten slotte
geconcludeerd, dat het Hof het vonnis der
rechtbank zal vernietigen en, opnieuw
rechtdoende, verdachte wegens valschheid
in geschrifte, vier maal gepleegd, wegens
verduistering en wegens doodslag zal ver-
oordeelen tot twintig jaar gevangenisstraf.
Op een vraag van den president, ver
klaart verdachte: „Ik kan voor God ver
klaren, dat ik onschuldig aan moord ben
en dat ik er niet om lieg. Ik kan volhou
den, dat ik onschuldig ben".
Tot 2 uur werd de zitting geschorst. Dan
komt de verdediging aan 't woord.
PLEIDOOIEN.
Na heropening der zitting was het woord
aan de verdediging.
De malversaties.
Mr. v. d. Meer besprak de malversaties.
Verd. erkende ruiterlijk, dat hij ze heeft
gepleegd. Doch verd. heeft zeker wel den
indruk gehad, dat hij over zijn eigen geld,
dat toch in de zaak zat, beschikte.
Wat deed hij met het verduisterde geld?
Zijn vrouw gebruikte het geld, dat zij
kreeg voor een groot deel voor zichzelf;
verd. moest allerlei dingen uit andere mid
delen bekostigen. Hij vertrouwde zijn
vrouw niet in financieel opzicht, vandaar
ook, dat hij zich tot mevr. Weijne wendde.
Mr. Kokosky betoogde, dat weinig za
ken in de laatste jaren zoozeer de aan
dacht hebben getrokken als deze, vooral
ook om de processueele wijze van behan
deling. Spr. schetste de verschillende pha
ses, welke deze zaak heeft doorleefd.
Spr. bracht lof aan de Rotterdamsche
rechtbank, die alles heeft gedaan om licht
te verschaffen, doch dit is haar niet gelukt
omdat er teveel verknoeid was. Spr.'s con
clusie daaruit is deze, wanneer in een zaak
als deze verslagen en beschouwingen in de
kranten verschijnen, wanneer het langza
merhand een eerezaak voor de politie is
geworden, dan al is het verre van spr.,
te beweren, dat men tegen beter in v. O.
beschuldigt is het volkomen verklaar
baar, dat men fouten tracht uit te wis-
schen, dat men tracht iets mooier te ma
ken dan het eigenlijk is. Het Hof moet
kunnen gevoelen, dat deze getuigen niet
meer onbevangen zijn.
In de juridische literatuur wordt erop
gewezen (spr. vond het Zaterdag nog in
een nieuw werk), dat verklaringen over
tijdstippen zelden nauwkeurig zijn. De
taak van den appèlrechter is da* ook moei
lijk, en dubbel moeilijk als e«n bekwaam
ambtenaar van het O. M. vertelt hoe z.i.
de zaak is geweest. Het doet spr. genoegen,
dat de Off. van Justitie te Rotterdam niet
aanwezig is, maar alleen de proc. gen. bij
het gerechtshof te 's-Gravenhage, omdat
hij nu vrijuit critiek op de politie kan uit
oefenen! Maar of. v. justitie en proc.-gen.
zijn helaas dezelfde personen. De man, die
de zaak heeft opgezet, die overtuigd is van
de schuld van verd., zit hier als proc.-ge-
neraal. De overtuiging van den proc.-g».
is niet gevestigd door een objectief nieuw
onderzoek van den proc.-generaal, maar
bestond reeds bij den aanvang van dit on
derzoek.
Het onderzoek onvoldoende.
Spr. behoeft niet aan te toonen, wie het
wel gedaan heeft. Onbillijk zou het zijn, de
politie een verwijt ervan te maken, dat
commissaris Dijkstra en Hermans niet be
kwaam zijn, maar het onderzoek is onvol
doende geweest.
Moeilijk is de taak van het Hof, moeilijk
die van de verdediging, maar het moei
lijkst heeft het de verdachte.
Spr. herinnert zich hoe" v. O. bij hem
kwam. Het was 's avonds 8 uur en spr. be
gon natuurlijk over den moord. Maar v. O.
zei: daar kom ik heelemaal niet voor;
ik heb malversaties gepleegd en ik kom
vragen wat ik doen moet, want ik ben
bang, dat er verband met den moord ge
legd wordt. Hij vertelde toen, dat hij een
hoofd in de boeken had en toen spr. zeide,
dat daar dan geen haan naar kraaien zou,
antwoordde deze man: dat kan ik met
mijn geweten niet verantwoorden.
Het requisitoir opgebouwd
uit hypothesen.
Het verhaal van den proc.-generaal
klinkt logisch. Hoe komt dat? Omdat men
