\y
21ste Jaargang
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1930
No. 6697
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
Abonnementen
De millioenennota verschenen
3)e £eicbe!ie Gou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 ppr kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 I
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
VOLKENBOND
DE V. B. VERGADERING.
Pan-Europa-resolutie.
De Assemblée heeft gistermiddag kennis
genomen van een door bijna alle delegaties
geteekende resolutie aangaande het plan
van Briand. In deze resolutie erkent de
Assemblée, dat een nauwere aaneensluiting
der Europeesche staten op a-lle gebieden
der internationale samenwerking van ka
pitaal belang is voor den vredezij spreekt
de meening uit, dat een dergelijke samen
werking binnen het kader van den Volken
bond moet blijven en noodigt de Europee
sche Bondsleden uit een studie-commissie
te benoemen, welke met de hulp van het
secretariaat een soort Volkenbondscom
missie zou vormen en advies kan vragen,
wanneer zij dat noodig acht, aan de niet-
Europeesche leden of nieb-leden van den
Bond en aan de Europeesche staten, die
niet tot den Volkenbond behooren.-Deze
commissie zal rapport moeten uitbrengen
aan de volgende Assemblée.
Morgen zal deze resolutie in stemming
worden gebracht, waarbij een meerder
heid van twee derden vereischt is, indien
men voorafgaande bestudeering in de zes
de commissie wil vermijden, zooals de be
doeling is.
De Perzische gedelegeerde heeft in de
Assemblée medegedeeld, zoo juist., telegra
fisch bericht te hebben ontvangen, dat zijn
regeering is toegetreden tot de faculta
tieve clausule betreffende het Int. Hof.
Briand de vredesengel.
De internationale vereeniging van bij
den Volkenbond geaccrediteerde journalis
ten heeft gisteren haar jaarlijksch noen
maal gehouden, dat overeenkomstig de tra
ditie werd aangeboden aan den voorzitter
der Volkenbondsvergadering en de leden
van den Volkenbondsraad. Op deze bijeen
komst heeft o.a. Briand een belangwekkend
pleidooi gehouden voor de politiek van
vrede en volkerentoenadering. Briand be
gon met op aangrijpende wijze Stresema.nn
te herdenken en verklaarde, dat geen te
leurstelling of tegenslag den staatsman, die
den vrede wil, zal mogen weerhouden zijn
vredespolitiek voort te zetten. Volharding
is één der eerste voorwaarden voor den
staatsman, die den vrede inderdaad wil,
en mocht hij door zijn vredespolitiek eens
worden ten val gebracht, dan zal deze
staatsman met des te grooter energie zijn
politiek van den vrede voortzetten en
trachten weer op te btaan en aan het be
wind te komen om opnieuw voor den vrede
te kunnen werken. Deze woorden, die een
duidelijke toespeling waren op de geva
ren, die Briand in Frankrijk bedreigen en
die de stellige belofte inhielden dat Briand
in ieder geval de vredesstaatsman zal blij
ven, die hij op het oogenblik is, lokten don
derende toejuichingen van alle aanwezigen
uit. Ook waren deze woorden natuurlijk
bestemd als een aansporing aan Curtius
om eveneens vast in zijn schoenen te blij
ven staan.
De redevoering van Briand juist giste
ren, een dag nadat de uitslag van de Duit-
sche verkiezingen was bekend gewórden,
werd te Genève algemeen opgevat als een
rede van groote politieke beteekenis, om
dat daaruit blijkt, dat Briand ondanks de
teleurstelling van Maandag onverzwakt
naar toenadering met Duitschland zal blij
ven sreven. Eveneens bestond de algemee-
ne opvatting, dat de groote waardeering,
die Henderson in zijn tafelrede jegens
Briand en zijn politiek heeft uitgesproken,
een besliste politieke beteekenis gehad
heeft en bedoeld was de positie van Briand
tegenover de teleurstelling uit Duitschland
te versterken door deze waardeering van
Engelsche zijde.
BELG1E
EEN ANTI-VLAAMSCHE „DAG".
Door het bestuur van de Légion Natio
nale Beige is een oproep verspreid voor
het houden van „een nationalen dag" in de
eerste helft van October, te Antwerpen,
Mechelen en Brussel, bedoeld als antwoord
op de relletjes welke zich tijdens de pe
riode der eeuwfeestviering, op verschillen
de plaatsen in het Vlaamsche land hebben
voorgedaan. Aan de personen die zich bij
de betooging willen aansluiten zullen des-
gewenscht door het bestuur der Légion
Nationale, dat op de medewerking van en
kele patriottische groepeeringen meent te
mogen rekenen, kostelooze vervoerbewij-
zen worden bezorgd. In politieke kringen
verwacht men echter dat de burgemeesters
der drie betrokken steden op een wenk
an de regeering het houden van een der-
lijke betooging welke, zonder twijfel, tot
-miwe relletjes aanleiding zou geven, niet
ilen toelaten. „N. B. C."
DE INGEBRUIKNEMING DER NIEUWE ST. JOSEPH-SCHOLEN TE N00RD-
WIJKERHOUT. Een photo van de genoodigden; in 't midden Pastoor
Quant en Burgemeester Van Iersel
DUITSCHLAND
NA DE RIJKSDAGVERKIEZINGEN.
Het kabinet-Brüning wil blijven.
Volgens de „Germania" zal het kabinet-
Brüning zich in zijn tegenwoordige samen
stelling aan den nieuwen rijksdag, die, zoo
als men weet, vermoedelijk 13 of 14 Octo
ber bijeenkomt, voorstellen.
Naar de socialistische persdienst echter
verneemt, is een desbetreffend besluit door
den rijkskanselier nog niet genomen. Wel
is een dergelijk voorstel gisteren in de ver
gadering der ministers door minister Tre-
viranus gedaan, doch een beslissing is eerst
te wachten, als de leider van het centrum,
prelaat Kaa-s, tegen het einde van de week
uit Genéve teruggekeerd zal zijn.
De kleine rechtsche groepen in één fractie
vereenigd?
Er zijn onderhandelingen gaande tus-
schen de landvolkpartij, de Christelijk-so-
cialen, de Duitsche boerenpartij en de con
servatieve volkspartij over de vorming van
een gemeenschappelijke fractie in den
rijksdag, welke onderhandelingen goede
kans van slagen hebben.
Deze fractie zou dan over 43 stemmen
beschikken; ze kan als een versterking
van het kabinet-Brüning worden be
schouwd, daar deze groepen gedeeltelijk
voortgekomen zijn uit de gematigde
Duitsch-nationalen, die het met het beleid
van Hugenberg oneens waren en daarom
de Duitsch-nationale volkspartij den rug
hebben toegekeerd.
Bij de beslissende stemming vóór de ont
binding van den rijksdag hebben, zooals
men zich herinneren zal, de meeste leden
van deze nieuwe fractie voor de regeering
gestemd.
Hitler's program.
In een persgesprek met den Berlijnschen
correspondent van .de „Kurjer Czerwony"
heeft Hitler zijn program uiteengezet. Hij
zeide, dat het program der Na-tionaal-So-
cialisten zich van dat van andere partijen
onderscheidt door een categorische duide
lijkheid. Wij vragen, dat de boeien van het
Verdrag van Versailles en het Plan-Young
worden verbroken, wij vragen de opheffing
van de belemmeringen van onze bewa
pening en het herstel van èen groot natio
naal leger. Wij willen de trusts nationali-
seeren en uit het publieke leven van
Duitschland de elementen van niet-Ger-
maansche rassen weren. De Duitschers zijn
een volk zonder land. 20 Millioen Duitschers
zijn in de onmogelijkheid om een eigen
haard te hebben. Voor deze 20 millioen
moet de mogelijkheid geschapen worden
van vestiging in het Oosten; vooral in
Rusland.
TURKIJE
ALGEMEEN KIESRECHT VOOR
MANNEN EN VROUWEN.
Naar Reuter uit Konsta-ntinopel meldt,
zullen in de buitengewone zitting van de
wetgevende vergadering, die eerstdaags
bijeenkomt, twee wetsontwerpen worden
ingediend. Het eene voert in Turkije het
algemeen rechtstreeksch kiesrecht in en
geeft vrouwen het recht aan de verkiezin
gen voor de wetgevende vergadering deel
te nemen. Het.andere geeft toestemming
tot de stichting van alle politieke partijen,
echter onder de uitdrukkelijke voorwaarde,
dat de republikeinsche en democratische
beginselen geëerbiedigd worden, overeen
komstig de grondwet, terwijl reactionnai-
re bewegingen en organisaties evenals re-
volutionnaire stroomingen worden uitge
sloten.
BRITSCH-INDIE
BOMAANSLAG TE KARATSJI.
Gisteravond werd een bom geworpen
naar een politieburt. j te Karatsji, door
een onbekend gebleven persoon. Niemand
werd gewond, doch de brand, die na den
bomaanslag uitbrak, richtte groote schade
aan.
Daar aan de bedreiging door de concen
tratie van vijandige stammen in het dis
trict Koerram, aan de noodwestelijke grens,
een einde is gekomen, heeft de Britsch-
Indische regeering den hoofdcommissaris
van het grensgebied een boodschap gezon
den, waarin dank wordt gebracht aan al
len, die hulp hebben verleend. Gedurende
een jaar behoeven de bewoners van de
Koerram krijgen een maand extra soldij
geen belasting te betalen, de soldaten in
Koerram krijg eneen maand extra soldij
en ook de andere verdedigers worden rijke
lijk beloond. Bij de verdediging werden
negen soldaten en 14 dorpelingen gedood
en 5 gewond. De verliezen van de vijandi
ge stammen zijn veel grooter.
CHINA.
DE JANGTSE-KIANG ONVEILIG.
De Amerikaansche consul-generaal van
Hankou maakt bekend, dat rood-e strijd
krachten, gepost op vijf verschillende pun
ten der Jangtse-Kiang, dagelijks aanval
len doen op schepen der Amerikaansche
marine en koopvaardij.
Fransche, Britsche en Japansche sche
pen werden eveneens onder vuur genomen,
dat zij niet onbeantwoord lieten.
ZUID-AMER1KA
ARGENTINA'S NIEUWE
HEERSCHERS.
Volgens berichten uit Buenos Aires heeft
de voorloopige regeering van Argentinië
bekend gemaakt, dat alle door Irigoyen
uitgevaardigde decreten in strijd zijn met
de wetten, welke vóór het optreden van
den ex-president van kracht waren.
De nieuwe bewindvoerders gaan voort
met het arresteeren van de leiders der
Irigoyen-partij.
Er is een beweging gaande, welke tot
doel heeft, een nationale partij te vormen,
die alle groepen omvat, welke tegen den
ex-president gekant zijn.
De regeering van Paraguay heeft de
nieuwe regeering van Argentinië erkend.
In een andere officieele mededeeling uit
Buenos Aires heet het, dat thans bewe
zen is, dat de ex-secretaris van Irigoyen,
den llden September j.l. 1.700.000 piaster
naar Montevideo heeft geëxpedieerd.
Ofschoon het aanvankelijk plan was der
nieuwe regeering, den ex-president vrij te
laten, wordt deze nog steeds aan boord
van de „Belgrano" vastgehouden.
De meeste beambten van het oude re
gime, welke gearresteerd waren, zijn weer
in vrijheid gesteld.
Zij, die zich vanaf heden opgeven
als abonné, ontvangen de courant
tot 1 October a.s. gratis
DE ADMINISTRATIE
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Briand over de politiek van vrede en
toenadering.
Het kabinet-Brüning in Duitschland wil
aanblijven.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
BINNENLAND.
De Millioenennota is ingediend. Een te
kort over 1931 wordt in het vooruitzicht
gesteld.
Persstemmen over de Troonrede.
De accijns op het gedistilleerd wordt,
nu de smokkelhandel onderdrukt is, we
derom verhoogd.
De kritiek van het R. K. Bouwblad op
Dudok's Raadhuisplan. (2de blad, pag. 4).
Het nadeelig saldo over 1931 wordt geraamd
op 9 millioen
Toename der geldmiddelen wordt niet
meer verwacht
Overmatige bezorgdheid onnoodig
De Minister van Financiën heeft bij de
Staten-Generaal ingediend de Staatsbe-
grooting 1931 begeleid door de gebruike
lijke millioenen-nota waarin een beeld ge
geven wordt van den toestand van 'sLands
Financiën. Blijkens deze nota beloopt de
begrooting over 1931 voor den gewonen en
den kapitaaldienst:
A Gew. dienst B. Kapit-dicnst
Ontv. 603.447.281 53.859.115
Uitg. 612.543.367 155.356.920
Voord, verschil
Nad. verschil
'6.086 101.497.805
Voor de beoordeeling van den financiee-
len toestand des Rijks dient de z.g. kapi-
taaidienst buiten beschouwing te worden
gelaten. Beziet men de resultaten die de
voorgaande jaren ten aanzien van den ge
wonen dienst hebben opgeleverd dan blijkt
dat de volgende overschotten sinds 1924
konden worden gekweekt:
Overschotten gewone diensten.
1924
1925
1926
1927
192S
1929
1930 (geraamd)
1.200.000
44.000.000
56.000.000
75.000.000
57.000.000
50.000.000
7.000.000
Totaal 290.200.000
Voor zooveel den gewonen dienst van
1930 betreft, merkt de minister op, dat het
aanvankelijk geraamde overschot ad zeven
millioen (zie bovenstaand staatje) reeds tot
een bedrag van rond twee millioen bestem
ming heeft gevonden door de aanneming
van eenige suppletoire begrootingen, ter
wijl reeds bekend is, dat nog meerdere sup
pletoire begrootingsontwerpen te wachten
zijn.
Ten gevolge van een en ander zal het
aanwezige overschot een verdere daling on
dergaan. Daar staat intusschen tegenover,
dat de opbrengst der middelen over de
eerste zeven maanden de raming met een
niet onaanzienlijk bedrag overschrijdt,
zoodat, naar het zich laat aanzien, wel als
waarschijnlijk mag worden aangenomen,
dat het dienstjaar 1930, voor zooveel den
gewonen dienst betreft, met een overschot
zal sluiten.
Vooruitzichten voor 1931.
Op het budget van den gewonen dienst-
1931 wordt, gelijk uit de hierboven gepubli
ceerde cijfers reeds gebleken is, een tekort
geraamd van ruim negen millioen. Ten
aanzien daarvan merkt de minister op,
dat hij geen bezwaar heeft om terug te
keeren tot het stelsel van vóór 1914, waar
bij aan het einde der begrooting een be
drag als „besparing" wordt geraamd, ge
lijk aan het verschil tusschen de raming
der gewone uitgaven en de in werkelijkheid
gedane uitgaven. Deze besparing werd be-
j rekend op grond van de ervaring tijdens
J vroegere dienstjaren opgedaan. Aan de
hand van de daarbij gebruikelijke methode
j kan men, volgens den heer De Geer, de
j „besparing" voor 1931 op circa 3 millioen
j taxeeren. Door het aanbrengen van deze
j correctie wordt het tekort op den gewonen
I dienst verminderd tot een bedrag van ruim
6 millioen.
Het ontwerp tot verhooging van den ac
cijns op het gedistilleerd, dat te gelijk met
deze begrooting wordt ingediend, zal een
hoogere opbrengst leveren van ruim 4
millioen. Het geraamde tekort zal
hierdoor dalen tot onge
veer 2 millioen. De minister
meent, dat dit tekort voorshands geen aan
leiding behoeft te geven tot het nemen van
buitengewone maatregelen.
De minister knoopt daaraan eenige be
schouwingen aangaande den algemeenen
toestand vast.
Waarvoor de overschotten
gebruikt werden.
Zoowel licht- als schaduwzijden zijn
daarbij naar voren gebracht.
Een lichtzijde is, dat het bij deze begroo
ting is mogen gelukken, de wet op de fi-
nancieele verhouding tusschen het rijk en
de gemeenten budgetair „onder dak" te
brengen, zonder dat tot verzwaring van
lasten behoeft te worden overgegaan. Ge
lijk men weet, heeft de hoog-conjunctuur
van de laatste jaren, in verbinding met een
bepaalde financieele gestie, allengs de mo
gelijkheid geschapen tot het nemen van
een reeks van noodige maatregelen, waar
door de budgetbalans aanmerkelijk werd
bezwaard. Die maatregelen betroffen ten
deele vermeerdering van uitgaven, ten
deele vermindering van inkomsten (verla
ging van belastingen). De wet op de finan
cieele verhouding was er de. laatste van.
Het stond te voren nog niet vast, dat ook
deze maatregel die voor het eerst op
den dienst 1931 zou drukken zonder een
nieuwe heffing zou kunnen worden inge
voerd. Nu hieromtrent meer zekerheid is
verkregen, moge de vorenbedoelde reeks,
van maatregelen hier nog eens worden in
herinnering gebracht; tevens om te doen
uitkomen, dat de in voorafgaande jaren
verkregen „overschotten" ruimschoots em
plooi hebben gevonden in nieuwe lasten,
op het budget gelegd. De bedoelde maatre
gelen zijn de volgende:
verlaging successiebelasting 10 millioen
verlaging inkomstenbelasting 20
schrapping rijwielbelasting 6.5
herstel invaliditeitsbijdrage 17.5
spoorwegsaneering 5,5 n
pensioensaneering 3.5 M
herstel 7e leerplichtjaar 4
herstel leerlingschaal 3.5
salarisherziening n 7
Zuiderzee 5.5 w
financieele verhouding 23
Tezamen 106 millioen
Ernstige schaduwzijde.
Een zeer ernstige schaduwzijde staat hier
echter tegenover.
De minister beschouwt als zpodanig
uiteraard niet de omstandigheid, dat een
voorstel tot verhooging van den gedistil-
leerdaccijns bij dit budget niet kan wor
den gemist.
De wolk, die over het huidige budget
hangt, ligt dan ook elders. De hoogconjunc
tuur van de jongstverloopen jaren, waar
van hierboven sprake was, is in haar tegen
deel verkeerd. Niet alleen zal het buiten
gewoon middelenaccres, dat tot de straks
vermelde reeks van maatregelen mede in
staat stelde, een einde nemen, maar ook
