ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1930
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. S
GEVECHTEN OP DE ZUIDERZEE
Neen, nu komen ze niet meer voor. Alle
Zuiderzee-visschers werken in mistroostige
stemming, want men bederft hun bestaansbron.
Er zal nog wel een groote plas water over
blijven, maar welke visch zal daarin aangetrof
fen worden? Het natte element krijgt immers
een gansch andere samenstelling, terwijl de af
sluitdijk aan alle trekvisschen van uit zee den
toegang zal beletten. Vooral voor de oudere
zeelieden ziet de toekomst er waarlijk somber
uit, weshalve het verwondering mag wekken,
dat zij nog met zooveel animo hebben deelge
nomen aan de vlootrevue te Enkhuizen. Of
zagen zij daar een welsprekende demonstratie
in voor de Zuiderzeesteunwet? Dit zou geheel
in de lijn van onzen tijd liggen.
Er is nu heelemaal geen aanleiding meer,
wegens de visch te vechten. In vroeger eeuwen
is dat wel anders geweest, 't Ging toen tus-
schen de Overijsselaars en de Hollanders, die
't maar niet eens konden worden over de be
grenzing hunner rechten.
Die van Overijssel maakten aanspraak op
het uitsluitend recht, om te vissollen in het
aan hun land grenzende deel van de Zuider
zee, waarvan de lijn Veenhuizen (bij Kuinre)
achter Ens en Emmeloord (Schokland) tot den
toren van Oosterwolde de grens vormde. Zij
beriepen zich daarvoor op niemand minder
dan Hugo de Groot, die in zijn „Inleidinge tot
de Hollandsche Regtsgeleerdheid" van oordeel
bleek, dat de Zuiderzee, zijnde „een vergade-
ringe van inlandsche stroomen, die door groo
te vloeden ende afspoelingen van landen zoo-
danigen ruymte heeft bekomen", behoorde
„toe te komen de aanpalende volkeren". Vol
komen juist, zeiden de Overijsselaars, die
daarom geen andere dan hun eigen schepen
en netten duldden boven de gronden, welke
eenmaal tot hun provincie behoorden.
Zij gingen met hun bezwaren naar keizer
Karei V, maar schijnen daarbij tevens ge
klaagd te hebben over de nauwe mazen der
Hollandsche netten, waardoor te kleine visch
gevangen werd. Deze omstandigheid moet Z.M,
gewichtiger gevonden hebben dan de twist over
een grenslijn op zee, want bij plakkaat van 8
Januari 1545 verbood hij, in de Zuiderzee net
ten te gebruiken van nauwer maas dan „vijf
duimen van gewone zeelieden", op poene van
boete ad 30 carolusguldens, vernieling der net
ten en zulks bij recidive verbanning voor
10 jaar.
Daar kwamen de Hollanders natuurlijk te
genop zij waren sinds menschenheugenis ge
woon geweest overal in de Zuiderzee met zul
ke netten te visschen, zoodat zij van 't plakkaat
„irriparabele schade en grooten achterdeele"
duchtten.
Gevolg was een nieuw plakkaat, van 12 No
vember 1547, waarbij de nauwmazige netten
weder werden toegestaan, uitgezonderd voor
de groote visscherij.
Toen waren de Overijsselaars weer over
stuur. Zij gingen nu onderhandelen, brachten
de zaak in de Staten, wat niemendal hielp,
zoodat de keizer weer tusschenbeide moest
komen en een schriftelijke uiteenzetting der
zaak vroeg. In afwachting hiervan gelastte Z.
M, intusschen de Hollanders, met hun 6chepen
ten Westen van bovengenoemde grenslijn te
blijven.
Toen begon echter de zeestrijd pas goed. De
Drost van Vollenhoven klaagde in 1555, dat de
Hollanders dagelijks binnen de afgebakende
limieten kwamen drijven en visschen, zelfs het
voornemen hadden, de Overijs. schepen bij nacht
te overrompelen en in den grond te zeilen. Zij
waren daartoe genegzaam van geschut en an
dere wapenen voorzien. Met advies van kanse
lier en raden 6loeg die Drost aan Kampen
voor, eenige schepen met geschut te verorde
nen, gelijk men ook te Vollenhove en Kuinre
wilde.
Complete oorlogstoerustingen dus, waardoor
de gemoederen steeds meer verbitterd werden.
In 1557 klaagden de Overijsselaars, dat de
Hollanders dagelijks met 20, 30, 40, 50 schepen
tegelijk kwamen, waaronder 5 schepen met
„geschut, geweer en volk, als schepen van
oorlog". Zij riepen de bescherming in van ko
ning Philips, die kort tevoren Karei V was op
gevolgd, en in 1559 deed de Groote Raad van
Mechelen definitief uitspraak in het geschil.
Er kwamen nauwkeurige bepalingen omtrent
de inrichting der netten, voornamelijk ter be'-
scherming van de nog niet voldoende uitge
groeide visschen, terwijl ook de meergemelde
grenslijn werd gehandhaafd.
Of het hielp? Och, er waren toen nog geen
„politievaartuigen", zoodat overtreding heel
moeilijk te constateeren viel. Men bleef dan
ook eigen recht zoeken, waarbij partijen er
zelfs toe kwamen, elkanders visschers gevan
gen te zetten. De twisten liepen zoo hoog, dat
het in de Staten van Holland in 1674 let
wel, dat we nu meer dan een eeuw verder
zijn! een punt van ernstige overweging uit
maakte, of men voor de wedertoelating tot de
Unie van Gelderland en Overijssel, die in 1672
door den vijand bezet waren geweest, niet tot
voorwaarde zou stellen, dat die provinicën
nooit meer de Hollandsche visschers zouden
belemmeren in de onbeperkte uitoefening der
visscherij op de geheele Zuiderzee.
Men ziet hieruit, dat de voorschriften van
den Grooten Raad van Mechelen door de Sta
ten van Holland niet werden erkend. Hunne
Hoogmogenden waren er trouwens de mannen
niet naar, om zich door anderen de wet te
laten voorschrijvenI
Inmiddels gingen de Gedeputeerden van
Holland en Gelderland aan 't onderhandelen,
wat na 10 jaren in 1682 tot resultaat had,
dat de „ter wederzijden gedetineerde vis
schers aenstonds en sonder eenige tijdver-
suym onder handtastinge" ontslagen zouden
worden, dat men het in beslag genomen visch-
tiug zou teruggeven en gezamenlijk een regle
ment zou maken tegen het gebruik van onbe
hoorlijk vischwant.
Van een grenslijn ter Zuiderzee wordt nu
verder niet meer gerept, de bescherming van
den vischstand werd hoofdzaak. Na langdurige
onderhandelingen kwam in 1698 een overeen
komst tusschen de Zuióerzee-provinciën tot
stand, welke overeenkomst de visschers moes
ten bezweren alvorens zij hun bedrijf mochten
uitoefenen.
Toch bleef het sukkelen. Zoo wordt in een
plakkaat der Staten van Holland van 1786
alweer een eeuw verder! stelling genomen
tegen visschers, die het onderstaan „met hunne
Drijf-, Kuil-, Sleep- en Treknetten met twee
aaneengehegte Botters het geheele jaar door.
IÜTERPAROCHIEELE
GEZELLENVEREENIGING.
1916.
De eerste maandvergadering van het
Commissariaat, zoowel van Gehuwden als
van Gezellen, stond in het teeken van prac-
risch werken, aan welken arbeid ook d#
nieuwe Praeses vol ambitie deelnam.
in Januari met rijp overleg en zorg
voorbereid, werd in Februari een onder
linge Brandstoffen-commissie opgericht-
m.a.w. een Coöperatie, op touw gezet e?
nit te voeren door de leden zelf, onder lei
ding van enkele voormannen uit het Com
missariaat. Een van zelf sprekende ge
beurtenis, beschouwd in het kader van
dden tijd en gezien de stijgende prijzen
der zoo noodige brandstoffen. Meerdere
organisaties waren in dit praetische stre
ven bereids voorgegaan en beleefden veel
voldoening van hun moeiten en zorgen.
Maar ook die andere „warmte", welke
streeft naar hooger doel, werd niet ver
onachtzaamd; integendeel, terzelfder tijd
ongeveer werden ook de grondslagen ge
legd, of liever, werd ijverig voortgebouwd
op den grondslag van het in Januari 1914
opgericht „Eucharistisch Apostolaat", door
de vorming van een voorloopige Retraite-
Club. Dit had tengevolge, dat op het
Kerstfeest van dit jaar de Leidsche Ge-
zellenvereenigiiLg haar eerste deputatie (4
man sterk) uitzond naar het St. Clemens-
huis te Noordwijkerhout.
Yan nu af aan zouden op de Kerstretrai
te aldaar nooit meer Leidsche Gezellen
ontbreken, wat dan ten slotte tot gevolg
zou hebben, dat deze retraite geheel door
Leidsche Gezellen werd bezet.
Onder groote instemming aller leden
stichtte het Commissariaat in dezelfde
maand het Ondersteuningsfonds „Hulp in
Nood". Hoofddoel was de naam zegt 't
duidelijk aan alle leden steun te bieden
en zulks op de volgende wijze.
Bij langdurige ziekte, wanneer de pa
tiënt eenmaal was uitgetrokken, dus de
hulp van het ziekenfonds voor hem op
hield, zou zoo spoedig mogelijk het Onder
steuningsfonds in werking treden met steun
in natura, voor zoover daaraan behoefte
was, of eventueel door den zieke of zijn
familie gewenscht werd. Een handig mid
del om dit fonds te sterken was zeker het
collecteeren op de verplichte maandverga
dering van Gezellen en Gehuwden en vaak
bij Uitvoeringen of Gemeenschappelijk
Ontbijt.
Ten genoege der trouwe Gezellen, was
er den afgeloopen winter een biljart-con
cours georganiseerd, hetwelk èn in z'n ver
loop èn in den prettigen bekroningsavond
aller instemming wegdroeg. Merken we op,
dat we voornamelijk melding maken van
deze gebeurtenis, om te doen uitkomen,
dat niets werd verzuimd om het gezellig
samenzijn der leden speciaal in die zorg
volle tijden te bevorderen en te onder
houden.
DE HANDEN UIT DE MOUWEN.
Het zal in December a.s. vijf jaar gele
den zijn, dat onze Retraite- en Recollectie
club „St. Clemens Maria Hofbauer" werd
opgericht. Reeds waren enkele gezellen
ter retraite geweest, zoodat zij met recht
wisten van welk een groote waarde dit
was. De toenmalige vice-praeses kap. Kem
perman z.g. besloot dan ook, gesteund door
het blijde en dankbare enthousiasme dier
gezellen, tot oprichting van een onderafdee-
ling over te gaan en alzoo meer dan ooit
zorg te dragen voor de godsdienstige be
langen van het 'Kolpingsgezin. Door de
krachtige steun van alle zijden ondervon-
bij dagen en bij nachte en door de geheele
Zuiderzee en het IJe, zoowel aan de wallen als
op de ruime -zee te sleepen, zonder eenig op-
sigt te neemen op het staande vischwant ofte
daartoe gestelde Baekens",
De met geschut gewapende vaartuigen mogen
verdwenen zijn, vrede was 't toen op de Zui
derzee nog lang niet. En uit de latere tijden
is 't bekend, hoezeer de autoriteiten tot in
onze eeuw toe nog in 1908 werden de kuil-
netten verboden maatregelen moesten tref
fen tegen de „moordvisscherij", welke de op
brengst van het bedrijf benadeelde.
Maar nu komt er dan toch onverwacht een
'einde aan nogwel op de meest radicale ma
nier: het heele bedrijf wordt weggedempt.
„Van de typische Zuiderzee-visscherij aldus
P, E. van Renerse in De Gids, aan wiens
artikel 't bovenstaande ontleend is zal wei
nig overblijven. De kuilen-, de baring-, ansjo
vis-, bot- en spieringsleepnetten en waarschijn
lijk ook het staande haring- en ansjoviswant,
benevens de haring- en ansjoviszegen zullen
niet meer gebruikt kunnen worden; op bot en
garnalen zal men nog alleen kunnen visschen
boven den afsluitdijk".
Zoo zal er dan vrede komen in 't meer
Flevo, tenzij de zoetwatervisscherij er tot zoo
danige ontwikkeling mocht geraken, dat nieu
we maatregelen en voorschriften noodig wor
den. Geschut zal daar echter wel nooit meer
bij te pas komen,
AJO.
den 7j&t de groeikracht er spoedig in, want,
al ging het wat langzaam de eerste twee
jaren, van ernstige inzinkingen heeft deze
onder af deeling geen last gehad.
We gaan dus in December ons eerste
lustrum vieren. Hoe1 Op de allereerste
plaats door een volle Kerstretraite. Daar
moet voor gewerkt worden, door ieder ge
zel en speciaal door onze oud-re trait-ant en.
Retraite werk is immers de beste zielecul-
tuur waardoor we ons geloof versterken en
onze ziel heiligen, 't Spreekt vanzelf dat
we zooiets gaarne accepteeren in onzen
tijd van ongeloof en materialisme. Daarom
moeten we de propaganda krachtig ter
hand nemen.
Ieder gezel zij propagandist!
Ieder oud-retrait-ant zij 't, emt woord en
daad
Meer dan ooit zij thans ons parool: Pro
pageer de retraite, voor alle jongemannen
onontbeerlijk, omdat we meer dan vroeger
moeten toonen, kinderen te zijn van 't
eenig ware Licht.
Aan den arbeid, de handen uit de mou
wen 11
Het Bestuur der Retraite club.
Inschrijving nieuwe leden.
Maandag a.s., den derden Maandag van
de maand is er gelegenheid tot inschrijven
voor nieuwe leden. Lid kunnen worden ka
tholieke jongelingen vanaf 17 jaar. De in
schrijving heeft plaats in de Presidents
kamer van het Gezellenhuis te half negen.
Excursie Studieclub.
Morgen Zondag vindt een excursie plaats
naar de Kruisvaarders van St. Ja-n te Rijs
wijk. Zij, die per rijwiel gaan vertrekken
te één uur van het Gezellenhuis. Wie per
trein wil reizen, moet zorgen te twee uur
aan het station te Den Haag te zijn.
Stichtingsfeest.
Als datum voor ons jaarlijksche Stich
tingsfeest is vastgesteld Zondag 12 Octo
ber a.s. en volgende dagen.
Onze onderaf deeling Adolf Kolping zal
ten tooneele voeren „De Roman van een
Krantenjongen", een spel van ernst en luim,
dat de vorige maand van de pers is geko
men. Nog in handschrift bestaande is het
den vorigen winter een twaalftal malen op
gevoerd te Den Haag en telkens weer met
overweldigend succes.
Ziekenfonds.
In den loop dezer week wordt aan al
onze leden zoowe-1 van de afd. Gehuwden
als Gezellen een circulaire toegezonden in-
hbudende de wijzigingen van het Zieken
fonds. Zij, die onder de nieuwe voorwaar
den lid wenschen te worden, .vullen het bij
gaande biljet duidelijk in. Ook zij, die
reeds lid waren van het bestaand Zieken
fonds, maar nu lid willen worden van het
gereorganiseerde, moeten dit biljet invul
len.
Turnclub Oranje-Zwart.
Zondag 28 September a.s. zal door onze
jonge turnclub een demonstratie worden
gegeven in de groote zaal van het Gezel
lenhuis. Een groep jongeren van onze Too-
neelclub Adolf Kolping zal ter aanvulling
een klein kluchtspel opvoeren.
Voor beide onderafdeelingen worde deze
avond een succes en een propaganda.
Symphonie Franz Schweitzer.
De plaats van den bespeler van het har
monium is vacant geworden. Het bestuur
der Onderafdeeling zag daarom graag dat
iemand van de leden zich daarvoor aan
bood. Ook een goede pianist is welkom.
VOOR DE POSTZEGEL
VERZAMELAARS
Onze postzegelredacteur stelt zich
voor de lezers van dit blad be
schikbaar tot het geven van alle
mogelijke inlichtingen de Phila-
telie betreffende. Jeugdige ver
zamelaars, die ten aanzien van
hun collectie voorlichting wen
schen, kunnen deze eveneens be
komen.
NIEUWE ZEGELS.
Guatemala. Als eersteling der nieuwe
luchtpostserie meldt het Bulletin Mensuel:
6 centa-vos, rood. Het gezelbeeld stelt een
vliegtuig voor boven een berg; aan d'en
voet is vermeld: „Guatemala produces
the best coffee in the world".
Groot Libanon. In de „plaa-tjes"-
serie zijn te melden de frankeerzegels:
0 P. 50, geelbruin; 1 P. 50, bruin-violet;
Luchtpostzegel: 5 piastres, donkergroen.
Roemenië (Juli 1930). Frankeerzegels,
type kinderkopje, in kleiner formaat: 1
Leu, violet, 71/2 Lei, blauw. Voorts werd
de koerseerende serie voorzien van den
opdruk in zwart „8 Juni 1930", datum van
de troonsbestijging van den teruggekeer
den Koning Carol II. Aldus vallen nog te
vermelden: 25 bani, zwart; 50 bani, olijf;
1 lei, violet; 2 lei, groen; 3 lei, rose; 5
lei, bruin; 71/, lei, ultramarijn; 10 lei,
blauw.
Turkije. Frankeerzegels in nieuwe
teekening, kop van Kemal Pasha: 50 ku-
rus, karmijn en zwart; 100 kurus, olijf en
zwart; 200 kurus grijs en zwart; 500 kurus
bruin violet en zwart.
In de landschapsserie en met het nieu
we opschrift zijn te vermelden: 30 kurus
geelbruin; 40 kurus violet.
Australië. De reeds vroeger aange
kondigde herinneringszegels met de buste
van den ontdekkingsreiziger Sturt zijn
thans verschenen: D/ï pence, karmijn en
3 pence blauw.
Luchtpostzegels In Suriname. Binnen
kort zullen in Suriname worden ingevoerd
en ook hier te lande aan dee PhiLatelisten-
loketten vrkrijgbaar worden gesteld lucht
postzegels naar het ontwerp van André
van der Vossen, uitgevoerd in plaatdruk
(staalgravure) door de Firma Joh. En
schedé en Zonen te Haarlem, voorstellen
de een vliegende koerieer, die op zijn hoorn
blaast; formaat 26 bij 28 m.M.; 7 waarden,
n.l. 10 cent (rood), 15 cent (blauw), 20 cent
(groen), 40 cent (oranje), 60 cent (paars),
1 gulden (zwart), U/a gulden (bruin).
Een Va cent postzegel in Suriname.
Wij vernemen van het Departement van
Koloniën, dat binnenkort een postzegel
van Va in gebruik zal worden geno
men. Deze zullen ook hier te lande aan dee
Philatelisten-loketten vrkrijgbaar worden
gesteld.
De 21 cent van Suriname. Met ver
wijzing naar de desbetreffende bekendma
king van 14 December 1920 wordt medee-
gedeeld, dat de ingebruikstelling van de
Surinaamsche frankeerzegels van 21 cent,
in de kleur van de zegels van 221/2 cent
en de buiten gebruikstelling van de laatst
bedoelde zegels eerst op 24 Juli 1930 heeft
plaats gevonden.
Opbrengst anti-tuberculose-zegel. De
extra opbrengst van den anti-tubercu
lose-zegel van 1929 waarde 2 pence,
verpleegster bedraagt ongeveer 1400
pond sterling, welk bedrag besteed zal
worden voor kinder-zomer-kampen, waar
de jeugd onderricht zal worden in de be
strijdingsmiddelen dezer ziekte.
Nederlandsche Postzegelbeurs. Men
deelt ons mede, dat de 42e postzegel vei
ling van de Nederlandsche Postzegelbeurs
zal plaats vinden op 25 en 26 September
a.s. De catalogus kan nu reeds worden
aangevraagd.
ALLERLEI
Juweelen in de nagels van de vingers.
Men kent Amerika reeds lang als het
land der onbegrensde mogelijkheden, maar
ook als het land der overdrijvingen. Te
genwoordig is het in de dameswereld der
dollarprinsessen, filmsterren en tooneel-
kunstenaressen mode geworden, om zooveel
mogelijk exemplaren van hun juweelen-
schat te dcragen. Zoo ziet men b.v. niet al
leen bespottelijk veel sieraden aan han
den, armen, vingers en hals, maar ook in
het haar, op den hoed, aan de handtasch,
aan de parasol, aan de schoenen, zelfs aan
de kousenbanden!
En dit is nog niet voldoende, thans
heeft zoo'n „leegloopster" juweelen ter
waarde van enkele millioenen in.... de
nageh van de vingers laten werken. Bij
deze dames is alles mogelijk als het maar
dienen kan, om met veel briljanten te schit
teren, en elkander in glans te overtreffen
en van zich te doen spreken.
De carrière van een „Ganzehoedster".
Het is nu haast een jaar geleden, dat
de directie van de groote opera uit Parijs
een zonderlingen anonymen brief ontving,
die, in tegenstelling met andere anonyme
documenten, niet in de papiermand terecht
kwam. Het schrijven luidde als volgt:
„Wellicht zal u niet bekend zijn dat er
in Bougeval, een dorp, op enkele uren af
stand van de hoofdstad, sedert enkele
maanden een ganzehoedster woont, wier
wonderbare sopraan door alle Parijzenaars,
die daar per auto passeeren, bewonderd
wordt. Ik zelf, een trouwe bezoeker der
opera's heb onlangs in gezelschap van een
Parijsoh Concertmeester kennis gemaakt
met dit meisje van het land en gevoel'mij
verplicht, u den raad te geven, dit talent
niet ongebruikt te laten. Het is niet over
dreven, als ik zeg, dat dit meisje in schoon
heid een Helena van Troje evenaart. On
danks alle smeekingen heeft de ganze
hoedster mij haar naam niet verraden en
ook in het dorp kon ik er niet achter ko
men. U kunt haar echter iederen middag
op de groote weide dich bij het station
aantreffen. Sneltreinen stoppen in Bou
geval niet".
Den volgenden dag reisde de directeur
der opera met den leiedr van het orkest
naar Bougeval. Zij troffen het meisje aan
te midden van haar ganzen. De landelijke
onschuld ontpopte zioh werkelijk in een
groot talent en de heeren waren ten hoog
ste verheugd een ganzenhoedster als
operazangeres ontdekt te hebben.
Nadat men haar een voorschot van 200
frs. gegeven had en een koselooze opleiding
en een voorloopige plaats in het koor had
beloofd, werd het contract voor den vol
genden dag in het bureau van de groote
opera gesloten.
De directeur was niet weinig verbaasd,
toen den volgenden morgen het meisje ge
heel naar de Parijsohe mode gekleed en
met grootsteedsche manieren zijn bureau
betrad. Het bleek nu, dat zij absoluut geen
meisje van het platteland was, maar de
dochter van een Parijsch gemeenteambte
naar. Zij had, zoo vertelde zij, ha-ar toe
vlucht tot deze list moeten nemen, omdat
z.j al zoo dikwijls, maar steeds zonder suc
ces beproefd had, om in aanraking te ko
men voor de opera te mogen zingen.
Nu verzocht zij echter dat men haar nog
eens zou examineeren, wanneer men al
thans het eerste onderzoek voor ongeldig
zou verklaren omreden dat men haar als
een ongeschoolde natuur-zangeres be
schouwd had.
Deze bekentenis had den directeur ech
ter ook overtuigd, dat het meisje aanleg
bezat voor het tooneel en het contract bleef
gehandhaafd. Op 1 Sept. trad Adrienne
Constant als soliste op in heb ensemble
der opera, nadat de regisseur en dirigent
reeds lang van haar buitengewone be
gaafdheid overtuigd waren.
KALENDER DER WEEK
N.B. Als niet anders wordt aangegeven da
gelijks Gloria, geen Credo. De gewone Prefatie.
ZONDAG 14 Sept. Feest van H. Kruisver
heffing. /Veertiende Zondag na Pinksteren. Mis:
Nos autem. 2e gebed en laatste Evangelie v. d.
Zondag. Credo. Prefatie v. h. H. Kruis. Kleur:
Rood.
Koning Chosroas van Perzië had bij de in
name van Jeruzalem hét H. Kruis meegenomen
naar Perzië, Later overwon keizer Heraclius
Chosroas, die door zijn zoon Siroës werd ver
moord, Siroës vroeg aan Heraclius zijn rijk
terug, welk verzoek werd ingewilligd onder
bepaalde voorwaarden, waarvan de eerste was:
de teruggave van het H, Kruis, Na veertien
jaren in de handen der Perziërs te zijn ge
weest, droeg keizer Heraclius het op zijne
schouders naar Jeruzalem.
MAANDAG, 15 Sept. Feestdag van de Zeven
Smarten van Maria. Mis: Stabant. 2e gebed
v- d. H, Nicomedis, Martelaar, Credo. Prefatie
van Maria (invullen: En U om de doorboring).
Kleur: Wit.
De smarten onzer Moeder mogen wij niet
vergeten. Daarom, o Moeder, smeeken wij om
uw tranen, om de droeve begrafenis van uwen
Zoon, om het purper Zijner H. H, Wonden,
prent ons diep in het hart uwe smart (Kerk.
Get.).
DINSDAG 16 Sept. Mis v. d. H.H. Cornelius
en Cyprianus, Martelaren: Intret. 2e gebed v.
d. H.H. Euphemia, Lucia en Geminianus, Mar
telaren; 3e A Cunctis, Kleur: Rood.
Na den dood van den heiligen Paus-Mar
telaar Fabianus werd de H. Cornelius opvolger
op den H, Stoel van Petrus gekozen, Cornelius
heeft vooral veel te kampen gehad met inwen
dige scheuringen en in de Kerk, veroorzaakt
door twee hoogmoedige geesten Novatus en
Novatianus. Toen onder de regeering van kei
zer Gallus weer een kerkvervolging uitbrak,
werd Paus Cornelius verbannen naar Civita
Vecchia en stierf hij na vele ontberingen als
balling in de gevangenis. Daarom vereert de
H. Kerk hem als martelaar. Latere schrijvers
meenen, dat Cornelius, naar Rome terugge
voerd, aldaar onthoofd is.
Cyprianus, begaafd met een vlug en scherp
doordringend verstand, was een welsprekend
redenaar en beroemd geleerde. Eerst op late-
ren leeftijd werd hij Christen. Zijne talenten
stelde hij toen in dienst van de Kerk. Een sterk
bewijs voor zijn deugd is wel, dat hij, ofschoon
bekeerling, priester werd en later zelfs bis
schop van Carthago, welke waardigheid hij wel
niet wenschte, maar waartoe hij door den wil
van het geloovige volk als het ware gedwongen
werd. In den strijd van Paus Cornelius tegen
Novatus en Novatianus was hij met den Paus
in voortdurende briefwisseling ten gunste van
de Kerk. In 257 is hij onthoofd, Cyprianus was
de eerste bisschop van Carthago, die zijn bloed
en leven gegeven heeft voor den naam van
Jesus Christus en de* verdediging des geloofs.
WOENSDAG, 17 Sept. Quatertemperdag, ge
boden vasten- en onthoudingsdag. Gedachtenis-
feest van het indrukken van de H.H. Wonde-
teekenen in het lichaam van den H, Francis-
cus van Assisië, Mis: Mihi autem. 2e gebed en
laatste Evangelie v. d, Quatertemperdag. (Zie
in het Misboek achter den 17den Zondag na
Pinksteren). Kleur: Wit.
Op den berg Alverna ontving de van liefde
voor Christus brandende Serafijn, de H. Fran-
ciscus, de heilige Wondeteekenen. Na eene ver
schijning van een gekruisten Serafijn vertoon
den zich in Franciscus' handen en voeten de
teekenen der nagelen en in de zijde het teeken
van den lanssteek. Uit de zijde-wonde vloeide
bij Franciscus meermalen bloed.
Ook is geoorloofd de H. Mis v. d. Quatertem
perdag: Exsultate. Geen Gloria. 2e gebed van
den H. Franciscus. Kleur: Paars.
DONDERDAG, 18 Sept. Mis v. d. H. Joseph
van Cupertino, Belijder: Dilectio. Kleur: Wit.
Zóó geheel en al leefde de H. Joseph van
Cupertino volgens zijn kloosterregel, dat de H.
Kerk hem de woorden in den mond legt: „Ik
ben gestorven (voor de wereld) en mijn leven
is met Christus verborgen in God".
VRIJDAG, 19 Sept. Quatertemperdag, gebo
den vasten- en onthoudingsdag. Mis v. d. H.H.
Januarius en Gezellen, Martelaren: Salus
autem. 2e gebed en laatste Evangelie v. d,
Quatertemperdag. Kleur: Rood.
Bij de vele martelingen, welke de heiligen
van dezen dag hebben verduurd, geschiedden
de heerlijkste wonderen. O.a, trad de H. Ja
nuarius geheel en al ongedeerd uit een gloeien-
den oven. De landvoogd van Campanië, Timo-
theüs, die de heiligen martelen liet, werd plot
seling van het gebruik zijner oogen beroofd,
maar op het gebed van den heiligen Januarius
kreeg hij het gebruik der oogen weer terug,
't Gevolg was de bekeering van bijna 5000 raen-
schen, waarover de landvoogd in razernij ont-
stak. Het lichaam v. d. H. Januarius rust te
Napels, waar ieder jaar het bekende bloedwon
der plaats heeft.
Ook is geoorloofd de H. Mis v. d Quatertem
perdag: Laetetur. Geen Gloria. 2e gebed v. d.
H.H. Januarius en Gezellen. Kleur: Paars.
ZATERDAG, 20 Sept. Quatertemperdag, ge
boden vasten- en onthoudingsdag. Vigiliedag
v. d, H. Mattheüs. Mis v. d. H.H. Eustachius en
Gezellen, Martelaren: Sapientiam. 2e gebed v,
d.' Quatertemperdag; 3e v. d. Vigilie; 4e voor
den Paus, Kleur: Rood.
Eustachius bekleedde een hoogen rang in het
leger van keizer Trajanus, Op jacht bekeerd,
tengevolge van het verschijnen van een kruis
tusschen het gewei van een hert, dat door hem
achtervolgd werd, liet hij zich met zijn vrouw
en twee kinderen doopen. Zij werden gedood,
toen na een overwinning Eustachius weigerde
aan de afgoden te offeren.
Ook is geoorloofd'de H, Mis v, d. Quater
temperdag: Venite. Geen Gloria. 2e gebed v. d.
H.H, Eustachius en Gezellen 3e v, d. Vigilie; 4e
voor den Paus. Kleur: Paars.
Of ook de H. Mis v. d. Vigilie: Ego autem.
roet 3e gebed v. d. Quatertemperdag.
IN DE KERKEN DER E.E P.P. FRANCIS
CANEN:
Alles als in bovenstaande kalender, behalve:
WOENSDAG. Eigen Mis: Mihi autem. 2e ge
bed v. d. Quatertemperdag. Credo. Prefatie v.
d. H. Franciscus,
Amsterdam. ALB. M. KOK, Pr,
