21ste Jaargang
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1930
No. 6682
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE OMGEVING
3)e £cicbcfie 0ou^ant
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post i f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
KONINGIN WILHELMINA
Wij hebben reeds deze week in woord en
beeld de aandacht van onze lezers gericht
naar den dag van morgen, 31 Augustus, den
50sten verjaardag van H.M. Koningin Wil-
helmina.
Wij hebben reden, om dankbaar feest te
vieren.
Bij al de wisselingen van politieken aard,
in en buiten ons land, bleef staan aan het
hGofd van den Nederlandschne Staat een
Vorstin, regeerend in volkomen constitutionee-
len zin, en vóór alles: naar hooge plichts
betrachting onze geëerbiedigde en geliefde
Koningin Wilhelmina.
Wij herinneren hier aan wat prof. W. Nolet
in 1923, bij het regeerings jubileum van de Ko
ningin, in ons blad over de beminde Vorstin
uit het Oranje-huis schreef:
„Het erfdeel der Oranjes viel bij den dood
van Willem III ten deel aan zijn eenig-over-
levend kind, de jeugdige Wilhelmina. Voor
Haar bestuurde tot 1898 haar Moeder, de
Koningin-weduwe Emma. Heel het volk, niet
het minst de Katholieken, heeft met liefdevolle
belangstelling de ontwikkeling van „het Ko
ninginnetje" gevolgd, en wie herinnert zich
niet de familiaire belangstelling, waarmede
portretten van Haar werden bekeken, anec-
doten verteld. Zij was thuis in ieder, gezin, en
ieder dankte God, dat Hij den ouden stam in
deze bloeiende jeugd verjongde.
De regeering van H.M. de Koningin is niet
makkelijk geweest. Sinds 1848 is de directe
invloed van de Kroon op de staatszaken veel
verminderd dank zij de vrijgevigheid en
echt-vorstelijken zin der Vorsten, die hun
volk gaveil, wat de tijdsomstandigheden eisch^
ten, zonder dat het volk zijn achting voor de
Vorsten in het minst verloor. Maar ook zoo is
de taak van de Kroon niet gering: zij is het
symbool en het middelpunt van de volkseen
heid en volkskracht; zij is het, die uitvoert,
wat in gemeenschappelijk overleg van Vorst
en Volk werd vastgesteld; in moeilijke om
standigheden is het de Kroon, die de beslis
sing neemt. Bij al deze staatszorgen is Ko
ningin Wilhelmina meer geweest dan Ko
ningin: Zij is de deelnemende Vriendin van
haar volk, die het steunt, waar geleden wordt
en die het leidt meer met haar voorbeeld dan
met haar woord. En zoo is deze vijf-en-twin
tig-jarige regeeringsperiode geworden tot een
nieuwen schakel in den liefdeband tusschen
Oranje en het katholieke volksdeel van Ne
derland".
Nederland en Oranje zijn saamgebonden
en zóó moge het b 1 ij v e n. Dit is een wer
die wij van ganscher harte meenen en uitspre
ken op dezen verjaardag van onze Koningin.
Wij bidden God dat Hij Koningin Wilhel
mina, die zich zoo gaarne Zijn dienaresse be
lijdt en zoo vertrouwvol Zijn hulp inroept en
Zijn zegen afbidt, nog lang moge" bijstaan
het vervullen van Haar aandeel in de histori
sche taak, welke naar de plannen Zijner Voor
zienigheid, Die de geschiedenis der volkeren
leidt, aan het Huis van Oranje, ten opzichte
van het Nederlandsche volk is toevertrouwd
In de „Maasbode" van hedenochtend spreekt
Z Exc. Mgr. L. Schioppa, Pauselijk Internun
tius, hooge waardeering uit voor de persoon
lijkheid van de Koningin in deze woorden:
De vijftig levensjaren van H.M. Koningin
Wilhelmina zijn een schitterend voorbeeld
voor allen, maar vooral voor de Christen-
Als dochter, echtgenoote, moeder, vorstin
heeft H.M. getoond, dat het mogelijk is, de
plichten der souvereiniteit harmonisch te doen
samengaan met de teedere genegenheid voor
het gezin.
Hare Majesteit was Koningin van Haar
land, maar tegelijkertijd ook Koningin van
Haar huisgezin.
Wij koesteren den vurigen wensch, dat alle
onderdanen van H.M. met Gods hulp en ieder
volgens zijn stand, de godsdienstige, huiselijke
en sociale deugden van hun verheven Vorstin
zullen navolgen.
Dat is de grootste hulde, die men aan
H.M. kan brengen.
t LORENZO SCHIOPPA,
Aartsbischop van Justinianopolis.
Pauselijk Internuntius.
BELGIE
NATIONAAL EUCHARISTISCH CONGRES
TE MECHELEN.
De Kinderdag.
De Brusselsche correspondent van de Msbd.
meldt d.d. 28 dezer uit Mechelen:
Heden, Donderdagmorgen, zijn in onafzien
bare schare, kinderen in de aartsbisschoppe
lijke stad Mechelen aangekomen.
Vijftig duizend kinderen hebben hedenmor
gen te Mechelen de H. Mis bijgewoond.
Om 11 uur werd in de stadsfeestzaal, in de j
Merodestraat een eerste algemeene vergade- j
ring gehouden in de Fransche taal, onder
voorzitterschap van Z. D. H. Mgr. Heijlen, bis
schop van Namen. Na gebeden te hebben,
sprak Mgr. Heijlen een rede uit over de H.
Eucharistie.
In den loop van den namiddag defileerde
een stoet van meer dan vijftigduizend Room-
sche jongens en meisjes door de straten van
het oude Mechelen.
Tal van meisjes droegen blauwe of roode
kruisen op haar witte kleedjes of sluiers met
de Pauselijke kleuren.
Het geheel bood een schitterenden aanblik.
De kardinaal had, in cappa magna, met
andere autoriteiten op een verhoog plaats ge
nomen, om het défilé in oogenschouw te ne
men. Dit moest verkort worden, omdat wegens
de buitengewone hitte veel jongere deelnemers
flauw vielen.
De kaarsen op het openluchtaltaar, waar na
den stoet een Pontificaal Lof werd gecele
breerd, moesten herhaaldelijk vervangen wor
gen worden omdat zij na enkele minuten on
der de gloeiende warmte der zonnestralen
smolten.
Nadat de zegen met het Allerheiligste was
gegeven, hield Z. En), jn de twee talen een
toespraak tot de kinderen om te zeggen, dat
dit schouwspel hemel en aarde in verrukking
brengt. In den naam van Jesus, die op u ne-
derblikt, dank ik u voor deze zoo kostbare
geestelijke offerande. En Jesus smeek ik, dat
Zijn goddelijken blik zich nooit van deze kin
deren zou afwenden.
De kardinaal en de andere geestelijke over
heden keerden vervolgens stoetsgewijze naar
het aartsbisschoppelijk paleis terug, toege
juicht door duizenden stemmen van opgetogen
en ontroerde kinderen, die met palmen, zak
doeken en vlaggetjes wuifden.
DUITSCHLAND
DUITSCHE BOTERPOLITIEK.
Naar het Hbld. van bevoegde zijde ver
neemt, is bij de Duitsch-Finsche onderhande
lingen te Helsingfors inderdaad overeengeko
men, dat Duitschland zijn handelsverdrag te
gen 1 Januari a.s. zal opzeggen en dat een
nieuw verdrag, hetwelk in ontwerp reeds ge
reed is, in werking zal treden, onder voorbe
houd van goedkeuring door den Rijksdag.
Keurt de Rijksdag het nieuwe handelsverdrag
niet goed, dan ontstaat er na 1 Janari a.s.
een z.g. „vertraglose Zustrand".
Het nieuwe verdrag is niet gelimiteerd,
maar kan pas na drie jaar opgezegd worden.
In dit verdrag wordt bepaald, dat Finland
per jaar 5000 ton boter in Duitschland kan
importeeren, waarvan een invoerrecht van 50
Mark zal worden geheven, overeenkomende
dus met bet autonome botertarief. Na vier
jaar wordt dit tarief gereduceerd tot 40 Mark
Het kaas-contingent is vastgesteld op 2500
ton per jaar. Voor de verschillende kaassoor
ten gelden ook verschillende tarieven, die ech
ter niet hooger zijn dan de thans bestaande.
BRITSCH-1ND1E
DE ONRUST IN INDIE.
Vrees voor ernstige onlusten te Bomsay.
Bowman, inspecteur-generaal van politie
van Bengalen, en Hodson, politie-opziener,
werden gisterochtend, toen zij uit het Mitford-
ziekenhuis te Dakka kwamen, beschoten en
ernstig gewond. Zij zullen geopereerd moeten
worden.
De nieuwe arrestaties van Indische natio
nalistische leiders, die gisteren werden uit
gevoerd, zijn oorzaak geweest, dat talrijke
Hindoes en Mohammedanen te Bombay het
werk hebben neergelegd. Men vreest, dat er
morgen ernstige onlusten zullen uitbreken in
verband met den grooten opmarsch der Indi
sche nationalisten, -die, ondanks het verbod
der Britsch-Indische regeering, toch zal wor
den gehouden.
POLEN
POLITIEKE MOORDAANSLAG TE
WARSCHAU.
Op vice-president van den Landdag.
Vier officieren pleegden gisteren te War
schau aanslag op den vice-president van het
Poolsche Sejm, J. Dombski. Het slachtoffer,
dat lid is van de radicale boerenpartij, welke
in de oppositie is, bevond zich in den tuin
van zijn huis, toen vier officieren op hem toe
kwamen en hem naar zijn papieren vroegen.
Toen hij deze gaf, vielen twee officieren hem
plotseling aan, terwijl de twee anderen uit
keken of er niemand aankwam. Dombski werd
zwaar gewond, doch men gelooft, dat zijn leven
geen gevaar loopt.
Het dienstmeisje van den overvallene maak
te alarm, met het gevolg, dat buren kwamen
toesnellen, waarop de officieren de vlucht na
men.
In de kringen der Poolsche oppositie vreest
men, dat de overval op Dombsky het begin
vormt van vérdere uitspattingen van den kant
van extreme aanhangers der regeering. Vol
gens een bericht van het officieuze agent
schap „Iskra" is trouwens gisteren een ander
lid der oppositie op straat gemolesteerd.
Men gelooft, dat een passage in de jongste
verklaring van maarschalk Pilsoedski, name
lijk dat de afgevaardigden slechts gerechte
lijk onaantastbaar, doch in elk ander opzicht
ten volle aantastbaar zijn, door extreme of
ficieren aldus is geïnterpreteerd, dat het hun
toegestaan is, de volksvertegenwoordigers naar
hartelust af te ranselen.
Daarentegen verzekert de regeering, dat
men bij den overval op Dombski met een be
treurenswaardig, op zichzelf staand incident
heeft te doen.
CHINA.
SPOEDIG EINDE VAN DEN
BURGEROORLOG?
Minister Soeng optimistisch.
In een interview heeft de minister van Fi
nanciën, do Soeng, megedeeld, dat de oorlog
in September zal zijn afgeloopen. De natio
nale regeering beschikt over voldoende mid
delen en de uitgeschreven leeningen worden
goed opgenomen. De Noordelijken hebben ge
weldige voorraden verloren en bij dèn alge-
meenen aanval zullen zij geheel verpletterd
worden.
Naar uit betrouwbare bron wordt medege
deeld, heeft het ministerie van Onderwijs te
Nanking een prijs van duizend dollar uitge
loofd voor den Chinees, die het beste natio
nale volkslied componeert.
ZUID-AMERIKA
DE OPSTAND IN PERU
Een mislukte Putschpoging van Leguia.
Volgens de bladen heeft Leguia getracht
van meeningsverschillen tusschen de revolu
tionairen gebruik te maken voor het organisee-
ren van een putsch. Hij poogde de troepen
van het garnizoen te Ancon te bewegen tegen
Lima op te rukken.
Officieren weigerden echter hem te steunen.
Leguia is thans onder strengere bewaking ge
steld.
De nieuwe staatspresident van Peru, San
chez Cerro, die tevens optreedt als minister
president, heeft de voornaamste punten van
zijn regeeringsprogram bekend gemaakt. Pre
sident Cerro kondigt in de eerste plaats aan,
dat hij zal breken met de aandeelen-politiek,
van zijn ambtsvoorganger, daar het land door
deze politiek werd uitgeleverd aan buiten-
landsche geldschieters en zijn natuurlijke
hulpbronnen aan het buitenland ten goede
kwamen.
Verder deelt president Cerro mede, dat hij
alle monopolies, die schadelijk zijn aan de
belangen van het land, zal opheffen.
Ook is de president voornemens den alge-
meenen dienstplicht af te schaffen.
ZUID-AMERIKA
Een belangrijk besluit in Bolivia.
De Regeering van Bolivia heeft een
besluit uitgevaardigd, waarbij een over
eenkomst werd gepubliceerd met den
Apostolischen Nuntius Mgr. Chiarlo, om
de Katholieke Missionarissen aan te stel
len tot leiders van de Indianen die op
cultureel gebied noch zëer achterlijk zijn.
Iedere overste van een missiepost is voor
taan zoowel op geestelijk gebied a's op
politiek en economisch terrein opperhoofd
over de inlanders van zijn Missie. Hij
krijgt zooveel land te zijner beschikking
als noodig is om de Indianen af te zonde
ren van de blanken, die tot nu toe zulke
verschrikkelijke verwoestingen hebben
aangericht onder deze nog primitieve vol
keren. Ook de Missie zelf krijgt de noo-
dige terreinen voor scholen, kerk en hos
pitaal.
BRAZILIË
Pe Duitsche vluchtelingen uit Rusland.
Uit S. Domingo (Rio Grande 3o Sul.)
wordt gemeld: Het Russische kamp. Men
spreekt hier algemeen van .,de Russische
burcht", maar als men het kamp ziet zou
men denken dat men in een groot India
nendorp kwam: de eene Bamboe-hut. naast
de andere, in lange rijen, en daartusschen
krioelt het van vluchtelingen als in een
opgejaagden mierenhoop. Dit vluchteJin-
gendorp met zijn hoofdstraat en zijstraten
ligt aan een kleine rivier. Het is slechts
'n voorloopig oponthoud der vluchtelingen,
die later wanneer er heele kolonies bij
elkaar zijn, hun land tusschen de Iracema
en den Andes kunnen uitzoeken. Het zijn
meestal boeren uit Siberië die de meest
verschrikkelijke en weerzinwekkende ver
ballen doen. Maar nu ligt er voor deze
menschen een mooie toekomst open, want
voor deze nieuwe kolonisten zijn zeer gun
stige bepalingen gemaakt. Gedurende een
geheel jaar bekostigt de Duitsche regee
ring hun levensonderhoud: zij krijgen allo
mogelijke landbouw-werktuigen, huishoude
lijk gerief, kleeding enz. De eerste drie
jaar behoeven zij voor het land niets te
betalen en verder heeft de kolonie vijf
jaar tijd om den prijs van den grond af te
lossen. De landstreek tusschen de Iracema,
de Riqueza en den Andes is wel het beste
land d&t denkbaar is. Vanuit het kamp tot
Iracema, zijn breede autowegen aangelegd.
Op het oogenblik is men bezig om dit
wegennet naar alle kanten uit te breiden,
zoodat men spoedig zeer goede verbindin
gen zal krijgen.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Politieke moordaanslag te Warschau.
Een mislukte putschpoging van Leguia,
den vroegeren president van Peru.
In Engeland zijn 46 personen tenge
volge van de hitte overleden. (Buiten-1.
Berichten, 4de blad).
BINNENLAND.
Koninklijke Onderscheidingen. (3de
blad).
Verscheidene branden (Gem. Berichten,
3de blad).
De staking der K. L. M. piloten. (4de
blad).
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Tuinbouw. Met een aanvoer als nog
niet voorkwam waren de bloemkoolprijzen
Vrijdagmiddag aan de groentenveiling zoo
laag als in zeer langen tijd niet gebeurd
was. De beste "kwaliteit varieerde van
ƒ1.507.met een paar partijtjes die
iets meer opbrachten.. En juist de groot e
massa doet de uitkomsten in het algemeen
niet loonend zijn. Alleen 1ste kwaliteit
posbeen vindt graag koopers tegen rede
lijke prijzen. Met -dit warme weer kan
bijna niets geëxporteerd worden. Het zou
door de hitte toch bedorven aankomen.
Botsing. De "17-jarige B. bij Voorstr.
Achterweg rijdende op een fiets, werd van
achteren aangereden door een auto die
niettegenstaande een wenk om te stoppen,
toch doorreed. M werd omvergereden en
het rijwiel- beschadigd. Hij werd hierbij zoo
danig verwond dat geneeskundige hulp
moest worden ingeroepen en die door dr.
de R. Z. werd verleend. Hierna kon M.
weer huiswaarts keeren doch zal er nog
eenigen tijd de noodige hinder van onder
vinden.
RIJNSBURG.
Bloemenhandel. Geen nadeeliger we«nr
voor de bloemenkweekers dan een warmte
zooals we de laatste dagen hebben. De aan
voer wordt abnormaal groot en de vraag
naar gelang van den aanvoer veel te klein.
Het is ondoenlijk de bloemen m goede
kwaliteit op de plaats van bestemming te
brengen. Begrijpelijk dat lage prijzen hier
van het gevolg zijn. Betaald werdGladio
len per 100 0.200.30, extra soorten 0.50
0.70e Ciboutanjcrs rose en rood 0.60
0.90, Chrysanthen ƒ0.040.06, Staticc 3
4.Stroobloemen 34.Asters in di
verse soorten en kleuren 0.200.30, Con-
vili's 0.25—0.60, Lathyrus 0.13—0.16,
Witte Leli's ƒ0.10—0.12, Dahlia's 1—1.10,
Pompon-Dahlia's 0.600.70, Dwergasters
4—5.Afrikanen 810.Hclianthus
0.700.90, Scabiosa 0.70!}.80, Mont
bretia 0.200.30. Rozen per bos van 20
stuks ƒ0.60—0.90.
Woningbouw. Voor rekening van den
heer D. v. Egmond wordt aan de Sandt-
laan een burgerwoonhuis met bollenschuur
gebouwd.
MAARTEN VAN
ROSSEM, krijg-
overste uit de
dagen van Ka-
rel V, werd in
1518 tot stad
houder van
Friesland be
noemd. - Deze
gevelsteen met
de beeltenis van
Maarten van
Rossem is ge
vonden te Zut-
phen, waar
Maarten van
Rossum verblijf
