3)e £eidóeli&(£ou/fca/tit
21ste Jaargang
DONDERDAG 28 AUGUSTUS 1930
No. 6680
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad js voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
BIJ DEN VIJFTIGSTEN
VERJAARDAG VAN
H.M. DE KONINGIN
Zondag is H. M. Koningin Wilhelmina,
50 jaar oud.
Het land zal dezen bijzonderen feestdag
van de Vorstin ook op bijzondere wijze
vieren, a.s. Maandag 1 September'!
Deze viering willen wij al voorbereiden
in de courant. Wij geven vandaag een
photo-pagina, welke speciaal voor deze ge
beurtenis is samengesteld, en wij laten hier
volgen een artikel, dat ons ter plaatsing
op heden is aangeboden.
Herinneringen voeren schrijver dezes
terug'naar vijftig jaar geleden.
De schemering begon te vallen en ter
wijl hij speelde onder den toren van zijn
geboortestad, door den grooten Vinke-
booms gebouwd, begonnen plotseling de
klokken te luiden. Eu het duurde niet lang
öf over de rivier, die de oude stad om
zoomde, Honken de saluutschoten.
Verschrikt door het kanongebulder, dat
dreunde door de kleine stad, was hij naar
het ouderlijke huis teruggekeerd.
Mijn ouders telden de schoten, waren
blijkbaar niet verschrikt door het onge
wone, Tot het laatste schot was gevallen.
„Er is een prinses -geboren" zeide mijn
vader, die blijkbaar op de hoogte was van
de voorgeschreven aantal schoten, bij de
geboorte van een vorstelijke telg.
Terwijl de avond viel, de sterren aan den
hemel verschenen, werden de vlag en de
vlaggestok voor den dag gehaald. De stok-
werd op zolder bewaard, maar de mooie
vlag en de breede oranjewimpel met de
lange kwasten, waarop vader bijzonder
trotsch was, hadden een plaats in de groote
ouderwetsche linnenkast gevonden.
Den volgenden dag was heel -de stad in
vla.ggentooi. Er was een prinses geboren
en van den toren klonk het mooie klok
kenspel. Vaderlandsche liederen waren het,
die door heb luchtruim zweefden en het „Al
is ons prinsje nog zoo klein" was niet ver
geten.
Schrijver dezer was nog te jong om te
begrijpen van welke beteekenis de geboor
te was van een prinses, de nieuwe loot aan
den ouden Oranjestam. Maar hij herinner
de zich nog, hoe thuis werd gesproken over
heb geluk van- den ouden koning en voor
Nederland, waar nu een erfgename op den
troon van het land was geboren.
Een jaar later. De' eerste verjaardag van
de Prinses zou op het Loo worden gevierd
en het werd ook in onze provinciestad be
kend, dat op den 31sten Augustus ieder
een toegang zou hebben in de tuinen van
het Loo en dat de koningin, de koliing en
het Prinsesje zich zouden begeven te mid
den van allen, die door hun bezoek hun
belangstelling en gehechtheid zouden be
wijzen.
En ook wij zouden van do partij zijn. Ook
wij moesten naai-het Loo. Vader, een echte
Oranjeklant, huurde een char-a-bancs, noo-
digde nog andere familieleden uit en reeds
heel vroeg, nog voor de zon aan de kim
was verschenen, trokken wij, of liever trok
ken de paarden ons naar Apeldoorn en het
Loo.
Ik herinner me, dat ik het dien dag heel
goed heb'gehad en dat ik ook den kinder
wagen heb gezien, waarin de Prinses door
de''min, in, den tooi van den streek, van
waar ze kwam, werd rondgereden. En ach
ter haar, hartelijk toegejuicht door een ge
weldige menigte, de koning en de konin
gin. Vroolijk gestemd en lachend groeten
de naar alle kanten.
Of ik de Prinses in het gelaat heb ge
zien durf ik niet zeggen. Ik heb veel kant
werk gezien, dat wee ik wel.
En zoo hebben wij Prinses Wilhelmina
zien opgroeien. We hebben haar, die onze
Koningin zou worden, kunnen volgen, vijf
tig jaar lang. Als kind op de knieën van
haar vader, als hij, gezeten voor een hoek
venster in het Paleis op den Dam, haar de
menigte liet groeten, de menigte die niet
ophield, het vorstelijk kind toe te juichen,
toe te juichen.
We hebben haar gezien, haar ponny be
rijdend en vele malen aan de zijde van haar
geliefde moeder, Koningin Emma, die een
bijzondere plaats heeft weten te veroveren
in de harten van de Nederlanders.
We hebben haar optreden gezien als kind
1 en als jong meisje en we woonden de kro
ning bij in de Nieuwe Kerk te Amsterdam,
op den 6den September 1898, en wij hoor
den haar met den weiluidenden stem de
woorden zeggen:
„Thans is de ure gekomen, waarop ik mij
te midden van mijne trouwe Staten-Gene-
raal, onder aanroeping van God's Heili
gen naam, zal verbinden aan het Neder-
HET ERNSTIG AUTO-ON
GELUK TE ELST heeft aan
drie personen het leven
gekost. De wagen, waar
mede de val gemaakt
werd
landsche volk, tot instandhouding van zijne
dierbaarste rechten en de vrijheden.
Zoo bevestig ik heden den hechtsten
band, welke tusschen mij en mijn volk
bestaat en het aloude verbond tusschen
Nederland en Oranje opnieuw bezegelt.
Hoog is de roeping, schoon de taak, die
God mij op de schouders heeft gelegd, ik
ben gelukkig en dankbaar het volk van
Nederland te mogen regeer en, een volk
klein in zielental, doch groot in deugden,
krachtig door aard en karakter. Ik acht
het een groot voorrecht, dat het mijn levens
taak en plicht is, al mijn krachten te wij
den aan het welzijn en den bloei van mijn
dierbaar vaderland. De woorden van mijn
beminden vader maak ik tot de mijne:
„Oranje kan nooit, ja nooit genoeg voor
Nederland doen".
We hebbeji haar gezien als koningin
en we hebben ons verheugt over het prach
tige gebaar, toen zij President Kruger een
oorlogsschip aanbood om hem, den ouden
banneling over te brengen naar ons land.
We herinneren ons het gedicht van Jean
Rameau, naar aanleiding van dit vorstelijk
gebaar
O, blonde Koningin, vorstin van duizend
weken,
Gij fiere Koningin van 't kleine
Nederland.»
Gij heerscht door Goedheid Groot,
Niet slechts daar aan het strand,
Maar waar Europa reikt, naar alle
hemelstreken.
Meer dan Europa nog, de wereld hoort
U toe,
Want God schiep overal bedroefde
meuschenzielen.
En wie op aarde lijdt,, wil voor U
nederknielen.
Voelt als Uw onderdaan, zich minder
levensmoe.
Alleen, bij U werd hulp gevonden voor
den zwakke
Gij, Gij alleen strektet den hand uit naar
de smart.
De arme oude eik, getroffen door het
hart,
Bleef staande door den steun van frissche
rozentakken.
We hebben gelezen de blijde tijding, toen
de Koningin op den 16den October 1900
aan het Nederlandsche volk kond deed
van haar verloving met den jongen prins
van Mecklenburg.
We hebben haar gezien als jongebruid
en we waren getuige van de huwelijks
inzegening op den 7den Februari 1901.
We hebben de droeve dagen meege
maakt toen zij aan het zeikbed was ge
kluisterd en sombere schaduwen om het
Loo ZAveefden.
We hebben haar als gelukkige moeder
gezien en het moment meegemaakt dat
zij voor dc eerste maal Haar kind aan liet
Nederlandsche vo'lk toonde, als wilde zij
Prinses Juliana opdragen aan de bescher
ming van haar onderdanen.
We hebben haar gezien in de dagen van
de mobilisatie, toen zjj met. tranen in de
oogen de vaandels van de gemobiliseerde
troepen zag voorbijtrekken voor het Paleis
in den Haag.
We hebben haar houding kunnen bewon
deren in de oorlogsdagen, een houding, die
voor oud-minister Treub aanleiding was
om van onze Koningin te spreken als
„Moeder des vaderlands".
Zoo vergingen de jaren. De Koningin
wordt vijftig jaar. De wereldhistorie staat
niet stil. Er is veel gebeurd in die vijf rig
jaren. Troonan wankelden en stortten in
een. De' liefde van menig volk voor zijn
vorstenhuis is verdwenen. De liefde voor
onze Koningin en voor het Oranjehuis is
gebleven. Als voor vijftig jaar juichen wij
haar toe, die geroepen werd den troon van
Nederland te bestijgen. De aanhankelijk
heid van een volk aan den vorst of de
regeercn.de vorstin is vaak verborgen. Zc
komt eerst tot uiting in dagen van span
ning, in tijden van herinnering, in perio
den, wanneer een Woep wordt gedaan op
gansch een volk.
Moge het ons volk gegeven zijn, nog vele
jaren te kunnen juichen: Leve. onze Konin
gin Wilhelmina.
BUITENLAND
INTERNAT. CONFERENTIES
CONFERENTIE INZAKE EEN
EUR. STATENBOND.
Nederland neemt deel.
Naar het Corr. Bur. meldt heeft ook de
Nederlandsche Begeering zich bereid ver
klaard, deel te nemen aan de door den
Franschen Minister van Buitenlandsche
Zaken Briand bijeengeroepen conferentie
in de volgende maand te Genève met de
regeeringen, die op het bekende memoran-
dum-Briand betreffende een Europeeschen
Statenbond, een antwoord hebben inge
zonden.
De „Temps" schrijft over het plan voor
een gefedereerd Europa, dat het een no
bele poging is, waartoe Frankrijk het ini
tiatief heeft genomen, om de vollken te
doen begrijpen, dat in de huidige omstan
digheden voor .hen slechts politiek en eco
nomisch heil mogelijk is in een breede soe
pele Europeesche gemeenschap, op basis
en in het kader van de bestaande verdra
gen. Te Genève zal aan den dag komen,
welke machten hieraan willen medewerken
en welke niet.
DUITSCHLAND
WEER EEN BERLIJNSCH SCHANDAAL
Twee milliosn stadsgelden aan hun
bestemming onttrokken.
Naar de „Localanzeiger" meldt, is een
aanklacht ingediend betreffende de vol
gende aangelegenheid:
De stad Berlijn zou aan de tegenwoor
dige eigenaren van het waardeloozc per
ceel He'belstrasse 19, dat zij bij de gedwon
gen veiling voor 70.000 Mark gekocht heb
ben, tob nu toe voor vernieuwingsdoelein
den meer dan een half millioen ter be
schikking gesteld hebben en verder zou
den dezelfde personen voor bebouwing van
een ander voor 170.000 Mark aangekocht
terrein in Charlottenburg uit stedelijke
middelen 1.500.000 Mark ontvangen hebben.
De twee eigenaren lieten dan ook, zoo
wel op het eerste als op liet tweede stuk
grond bouwwerken uitvoeren. Maar aan
de twee millioen, die zij van de stad ont
vingen, gaven zij een andere bestemming.
Zij betaalden de leveranciers en arbeiders
niet, zoodat de benadeelden than>s een
aanklacht hebben ingediend.
ENGELAND
DE OECONOMISCHE CRISIS.
Een brief van MacDonald.
In een brief, dien de eerste minister
MacDonald tot den candidaat van de ar
beiderspartij bij de aanstaande tusschen-
tijdsche verkiezing in het district Bromley
gericht heeft, zegt hij:
„De toestand van de geheele wereld is
op het oogenblik van dien aard dat hij aan
iedereen die een verantwoordelijke positie
bekleedt, de grootste zorg baart.
De ineenstorting in de wereldprijzen en
dientengevolge in den handel weerspiegelt
zich in de rampspoedige toeneming der
werkloosheid in alle landen.
Bij ons is1 het slecht gesteld daarmee,
maar niet slechter dan bij andere indus-
trieele naties en wij moeten den tegen-
woordigen moeilijkheden manmoedig heb
hoofd bieden in de overtuiging dat er ver
andering moet komen, zoodra wij de nood
lottige nawerking te boven zijn van de re
gelingen der oorlogsschulden, van zekere
betreurenswaardige financieele transacties
hier en elders en van een chaotische pro
ductie die geen rekening met de verbruiks-
capaciteit hield.
De wereld is bezig zich naar de nieuwe
omstandigheden te regelen".
ZWITSERLAND.
Invoerrecht op boter verhoogd.
De Zwitsersche Bondsregeering heeft
besloten, het invoerrecht op boter, dat in
Augustus 1929 reeds tob 70 Zwitsersche
francs per 100 K.G. werd verhoogd, van
1 September a.s. af op 120 Zwitsersche
francs te brengen. De bedoeling van dezen
maatregel is, de door de prijsverlaging
noodlijdend geworden Zwitsersche zuivel
industrie 'te hulp te komen. Bovendien
wordt aan laatstgenoemde industrie een
subsidie van 5 millioen Zwitsersche francs
verstrekt, dat hoofdzakelijk zal worden
aangewend voor verlaging der kaas- en
melkprijzen. «Tel."
ITALIË
Moet Mussolini toch geopereerd worden?
De Romeinsche correspondent van het
Algemeen Hbl. meldt aan zijn blad: Reeds
eenige maanden geleden meldde ik, dat
Mussolini in verband met een ernstige
maagzweer een operatie zou moeten on
dergaan. Thans lezen wij opnieuw een
bevestiging van ons bericht in de Leipziger
Neueste Nachrichten. Een daar vermelde
bijzonderheid, namelijk dat Mussolini's
lijfarts, de beroemde Romeinsche chirurg
Bastianelli, naar New York vertrokken
zou zijn om daar de zeer speciale instru
menten te halen, die voor de uiterst moei
lijke operatie noodig zijn, stemt nauwkeu
rig overeen met wat onze zegsman, die
tot de naaste omgeving van den Duce be
hoort, ons indertijd mededeelde. Wij ver
namen toen, dat alleen Bastianelli zich
bereid had verklaard de operatie te be
proeven, terwijl andere medici deze abso
luut noodig oordeelden doch niet aandurf
den. Bastianelli had echter eenige weken
uitstel bedongen.
Wie in de laatste maanden den Duce,
zij het ook slechts vluchtig, gezien heeft,
zal zeker geen twijfel koesteren omtrent
zijn al dan niet ziek zijn.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Zwitserland heeft zijn invoerrecht op
boter verhoogd.
De Indische leider Patel tegelijk met
het uitvoerend comité gevangen genomen.
Nog twee vliegongelukken in Frankrijk.
(Luchtvaart, le blad).
De Zeppelin in October naar Nederland.
•(-Luchtvaart, le blad).
BINNENLAND.
Overeenkomst inzake de Kaliverschepin
gen. (lsle blad).
Benoeming van den eersten assistent-
hoogleeraar. (1ste blad).
Overleden is dr. G. J. Bockenoogen, re
dacteur van het Groot Nederlandsch Woor
denboek. (1ste blad).
BRITSCH-INDIE
PATEL GEVANGEN GENOMEN.
Met hem het heele uitvoerend comité.
Uit Delhi wordt gemeld, dat. het uit
voerend comité van het al-Indisch Con
gres ongeveer in zijn geheel is gevangen ge
nomen. Onder de gevangenen is Patel, de
vroegere president der Wetgevende Ver
gadering.
Vervolgens wordt uit Calcutta gemeld,
dab om half lien gistermorgen opnieuw een
bomaanslag heeft plaats gehad. De bom
was bedoeld voor een politiepost. Zij viel
op het dak van het departement van open
bare werken en ontplofte daar. Een agent
is gewond met drie koelies die aan het
departement werkzaam waren. Een hunner
verloor een hand. Zijn toestand is zorg
wekkend.
CHINA.
PEKING GEBOMBARDEERD.
Door Nanking-vliegtuigen.
Vliegtuigen van de nationalistische re
geering te Nanking hebben gisterochtend
legen tien uur Peking gebombardeerd. Er
werd niemand gedood, doch in de huizen
grenzende aan de regeeringsgeb ouwen,
waar de noordelijke leiders bezig waren
te confereeren, is groote schade aange
richt.
ZUID-AMERIKA
DE MOEILIJKHEDEN IN PERU.
Uit Lima komt het bericht, dat de mi
litaire regeering gevormd door genei-aal
Ponce zal aftreden en dab generaal San
chez Cerro, die aan het hoofd der revolutie
heeft gestaan, een nieuwe regeering zal
vormen.
Aan een K.T.A.-bcrieht onlleenen wij nog
dat Cerro zeker zou zijn van den steun van
het grootste gedeelte van het leger en dei-
militaire school.
De geruchten volgens welke de vroegere
president Leguia op sterven zou liggen,
zijn onjuist. Hij is slechts ziek en bevindt
zich nog aan boord van den kruiser „Al-
mirante Grau".
BINNENLAND
DE KALI-VERSCHEPINGEN.
Een definitieve overeenkomst zou
zijn getroffen. De verdeeling
tusschen Rotterdam en Antwerpen
Naar de „Ag. fin. et ec." meldt, hebben
dc onderhandelingen tusschen het Fran-
sche ministerie van Buitenlandsche Zaken
eener- en de Belgische regeering ander
zijds aangaande de Swliverschepingen van
de S. C. P. A. tob een definitieve overeen
komst geleid.
De Rotterdamsche haven zal volgens
deze overeenkomst opslagplaatsen en ver-
ladingsinriclitingen kunnen gaan bouwen,
berekend op een capaciteit van 150.000 ton.
De Antwcrpsche haven zal haar bestaande
installaties met dezelfde grootte kunnen
uitbreiden, garandeerend aan de S. C. P.
A. gelijke tarieven als door Rotterdam zijn
toegestaan.
